در این مقاله روش تحلیل استراتژیک شرکت های هولدینگ و مادر بر اساس متد گروه مشاوران بوستون تشریح شده است www.hosseinnourian.com

1. ‫ت‬‫مادر‬ ‫های‬ ‫شرکت‬ ‫و‬ ‫هولدینگ‬ ‫استراتژیک‬ ‫حلیل‬
‫نوریان‬ ‫حسین‬‫استراتژیک‬ ‫مدیریت‬ ‫مشاور‬ ،
‫اندیشه‬ ‫صبح‬ ‫نشریه‬
www.hosseinnourian.com
‫مقدمه‬:
‫یکی‬‫از‬‫چالش‬‫های‬‫مهم‬‫برای‬‫شرکت‬‫های‬‫بزرگ‬،‫امروزی‬‫یافتن‬‫تعادل‬‫مناسب‬‫میان‬‫تمرکز‬‫بر‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫خاص‬‫یا‬‫تنوع‬‫بخشی‬‫به‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫است‬
‫که‬‫هر‬‫یک‬‫از‬‫این‬‫رویکردهای‬،‫استراتژیک‬‫مزایا‬‫و‬‫ریسک‬‫هایی‬‫را‬‫به‬‫همراه‬‫خواهد‬‫داشت‬.‫ایجاد‬‫قابلیت‬‫های‬‫منحنی‬‫یادگیری‬‫سازمانی‬‫و‬‫صرفه‬‫جویی‬
‫به‬‫مقیاس‬‫در‬،‫تولید‬‫مثالهایی‬‫از‬‫مزایای‬‫راهبرد‬‫تمرکز‬‫و‬‫ایجاد‬‫انعطاف‬‫پذیری‬‫بیشتر‬‫در‬‫تعامل‬‫با‬‫بازار‬‫و‬‫نیاز‬،‫مشتریان‬‫ایجاد‬‫امکان‬‫بهره‬‫گیری‬‫از‬‫مزایای‬
‫تعادل‬‫بازدهی‬‫در‬‫سبد‬‫سرمایه‬‫گذاری‬‫و‬‫امکان‬‫به‬‫تسهیم‬‫قابلیت‬‫های‬،‫مشترک‬‫از‬‫نقاط‬‫قوت‬‫راهبردگذاری‬‫مبتنی‬‫بر‬‫تمرکز‬‫زدایی‬‫و‬‫ایجاد‬‫تنوع‬‫در‬‫کسب‬
‫و‬‫کار‬‫است‬‫که‬‫بروز‬‫همزمان‬‫این‬‫مزایا‬‫و‬،‫معایب‬‫استراتژیست‬‫ها‬‫را‬‫برای‬‫تصمیم‬‫گیری‬‫و‬‫راهبردگذاری‬‫دچار‬‫چالش‬‫سردرگمی‬‫می‬‫کند‬‫طرفه‬‫آنکه‬‫مدل‬
‫های‬‫کالسیک‬‫تحلیل‬‫استراتژیک‬‫هم‬‫کمک‬‫چندانی‬‫در‬‫حل‬‫این‬‫معما‬‫نمی‬‫کنند‬‫زیرا‬‫درچارچوب‬‫های‬‫سنتی‬‫تحلیل‬‫محصوالت‬‫و‬،‫خدمات‬‫مانند‬
‫ماتریس‬‫رشد‬-‫سهم‬‫گروه‬‫مشاوران‬‫بوستون‬(MatrixBCG)‫و‬‫متد‬MatrixDPM،‫هر‬‫یک‬‫از‬‫حیطه‬‫های‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫به‬‫صورت‬‫مجزا‬‫مورد‬
‫تحلیل‬‫قرار‬‫می‬‫گیرد‬‫و‬‫طبیعتا‬‫اگر‬‫بر‬‫اساس‬‫آن‬‫روش‬،‫ها‬‫مزیت‬‫اقتصادی‬‫و‬‫استراتژیک‬‫مناسب‬‫برای‬‫یک‬‫محصول‬‫براورد‬،‫گردد‬‫راه‬‫بردگذاری‬‫بنگاه‬
‫اقتصادی‬‫مبتنی‬‫بر‬‫افزودن‬‫آن‬‫به‬‫سبد‬‫محصوالت‬‫و‬‫خدمات‬‫شرکت‬‫قرار‬‫می‬‫گیرد‬‫بدون‬‫اینکه‬‫قابلیت‬‫ها‬‫و‬‫ویژگی‬‫های‬‫شرکت‬‫مادر‬‫برای‬‫ایجاد‬‫این‬
‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫های‬‫جدید‬‫مورد‬‫بررسی‬‫قرار‬‫گرفته‬‫باشد‬.‫تحقیقات‬‫میدانی‬‫گروه‬‫مشاوران‬‫بوستون‬‫و‬‫گروه‬‫مشاوران‬‫مکنزی‬‫نشان‬‫می‬،‫دهد‬‫ارزش‬‫آفرینی‬
‫مجموعه‬‫های‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫بیش‬‫از‬‫آنکه‬‫به‬‫جذابیت‬‫هر‬‫یک‬‫از‬‫صنایع‬‫زیرمجموعه‬‫بستگی‬‫داشته‬،‫باشد‬‫تابع‬‫روابط‬‫میان‬‫آنها‬‫و‬‫استراتژی‬‫والدی‬‫حاکم‬‫بر‬
‫آنها‬‫است‬.‫از‬‫این‬‫رو‬‫مدل‬‫های‬‫تکمیلی‬‫مانند‬‫چه‬‫ارچوب‬‫نمایش‬‫پورتفوی‬Ashridge،‫برای‬‫پوشش‬‫این‬‫نقیصه‬‫تدوین‬‫گردیدند‬‫که‬‫البته‬‫آن‬‫مدل‬‫هم‬
‫به‬‫دالیلی‬‫چندان‬‫نتوانسته‬‫است‬‫به‬‫عنوان‬‫یک‬‫متد‬‫دقیق‬‫و‬‫کارامد‬‫تحلیل‬‫گران‬‫را‬‫در‬‫تصمیم‬‫گیری‬‫رهنمون‬‫سازد‬.‫تحلیل‬‫پتانسیل‬‫شرکت‬‫مادر‬‫برای‬
‫مدیریت‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫متنوع‬‫بسیار‬‫مهم‬‫است‬‫زی‬‫را‬‫شکست‬‫در‬‫ایجاد‬‫موفقیت‬‫آمیز‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫جدید‬‫بر‬‫سایر‬‫فعالیت‬‫ها‬‫و‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫اصلی‬‫شرکت‬
‫مادر‬‫نیز‬‫اثر‬‫می‬‫گذارد‬‫و‬‫موجب‬‫تخریب‬‫نشان‬‫تجاری‬‫و‬‫کاهش‬‫بازدهی‬‫ارزش‬‫آفرینی‬‫آن‬‫سازمان‬‫خواهد‬‫شد‬.‫بر‬‫عکس‬‫این‬‫گزاره‬‫ها‬‫نیز‬‫صادق‬،‫است‬
‫تحقیقات‬‫مدرسه‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫هاروارد‬‫نشان‬‫داده‬‫اس‬‫ت‬‫اگر‬‫راهبردگذاری‬‫مناسبی‬‫برای‬‫ایجاد‬‫تنوع‬‫در‬‫شرکت‬‫مادر‬‫انجام‬،‫گردد‬‫ارزش‬‫حاصله‬‫از‬‫ورود‬‫موفق‬
‫به‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬،‫متنوع‬‫هم‬‫افزایی‬‫قابل‬‫توجهی‬‫برای‬‫ارزش‬‫آفرینی‬‫شرکت‬‫های‬‫هولدینگ‬‫در‬‫برابر‬‫شرکت‬‫های‬‫متمرکز‬‫مشابه‬‫هر‬‫یک‬‫از‬‫کسب‬‫و‬
‫کارها‬‫خواهد‬‫داشت‬.‫یعنی‬‫هم‬‫ریسک‬‫پذیری‬‫سازما‬‫ن‬‫های‬‫هولدینگ‬‫کمتر‬‫است‬‫و‬‫هم‬‫بازدهی‬‫آنها‬،‫بیشتر‬‫با‬‫این‬‫ضروررت‬‫ها‬‫موجب‬‫شده‬‫است‬‫تالش‬
‫های‬‫زیادی‬‫برای‬‫تدوین‬‫مدل‬‫مناسبی‬‫برای‬‫تحلیل‬‫استراتژیک‬‫شرکت‬‫های‬‫هلدینگ‬‫انجام‬‫گردد‬‫که‬‫روش‬‫گروه‬‫مشاوران‬‫بوستون‬‫یکی‬‫از‬‫آنها‬‫است‬.‫در‬
‫این‬‫روش‬‫که‬‫بر‬‫پایه‬‫تحقیقات‬‫پیمایشی‬‫بنا‬‫نهاده‬‫شد‬‫ه‬‫است‬‫ابتدا‬‫شیوه‬"‫ارزش‬‫آفرینی‬"‫و‬‫نحوه‬"‫تخریب‬‫ارزش‬"‫در‬‫شرکت‬‫های‬‫مادر‬‫تحلیل‬‫شده‬‫و‬
‫سپس‬‫راهبردهایی‬‫برای‬‫آن‬‫پیشنهاد‬‫گردیده‬‫است‬.
‫مزیت‬‫های‬‫ارزش‬‫آفرینی‬‫در‬‫مجموعه‬‫های‬‫هولدینگ‬:
‫مزیت‬‫های‬‫مالی‬:‫تامین‬‫مالی‬‫برای‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫جدید‬‫توسط‬‫شرکت‬‫های‬‫مادر‬‫معموال‬‫آسان‬‫تر‬‫و‬‫با‬‫نرخ‬‫بهره‬‫پایین‬‫تری‬‫انجام‬‫می‬‫شود‬.‫این‬‫مزیت‬
‫موجب‬‫پیشی‬‫گرفتن‬‫واحد‬‫های‬‫تابع‬‫شرکت‬‫مادر‬‫از‬‫رقبای‬‫مشابه‬‫خود‬‫در‬‫بازار‬‫می‬‫گردد‬.‫معموال‬‫سازمان‬‫های‬‫تامین‬‫کننده‬‫سرمایه‬‫مالی‬‫نیز‬‫ریسک‬‫پذیری‬
‫شرکت‬‫های‬‫ما‬‫در‬‫و‬‫هولدینگ‬‫را‬‫کمتر‬‫از‬‫شرکت‬‫های‬‫مستقل‬‫براورد‬‫می‬‫کنند‬‫و‬‫بنابراین‬‫تامین‬‫مالی‬‫با‬‫سهولت‬‫بیشتری‬‫انجام‬‫می‬‫گردد‬.
‫توسعه‬‫استراتژی‬:‫مدیران‬‫شرکت‬‫مادر‬‫معموال‬‫از‬‫توانایی‬‫تحلیلی‬‫استراتژیک‬‫قوی‬‫برخوردارند‬‫و‬‫می‬‫توانند‬‫راهبردگذاری‬‫مناسبی‬‫را‬‫برای‬‫شرکت‬‫های‬
‫زیرمجموعه‬‫فراهم‬‫سازند‬.‫آنها‬‫می‬‫توانند‬‫اهداف‬‫کالن‬‫سطح‬‫باال‬‫را‬‫تدوین‬‫نموده‬‫و‬‫برای‬‫شرکت‬‫های‬‫زیرمجموعه‬‫تقسیم‬(Cascade)‫نمایند‬.‫ضمن‬
‫اینکه‬‫طبیعتا‬‫م‬‫دیران‬‫شرکت‬‫مادر‬‫در‬‫جهت‬‫دستیابی‬‫به‬‫اهداف‬‫شرکت‬‫های‬‫زیرمجموعه‬‫از‬‫آنها‬‫در‬‫مقابل‬‫ریسک‬‫پذیری‬‫بازار‬‫محافظت‬‫خواهند‬‫کرد‬.
‫منابع‬‫و‬‫فعالیت‬‫های‬‫شرکت‬‫مادر‬:‫شرکت‬‫های‬‫زیر‬‫مجموعه‬‫شرکت‬‫مادر‬‫می‬‫توانند‬‫از‬‫امکانات‬‫و‬‫سرمایه‬‫فیزیکی‬‫و‬‫مالی‬‫شرکت‬‫مادر‬‫با‬‫سهولت‬
‫بسیار‬‫زیاد‬‫برخوردار‬‫گردند‬.‫این‬‫امکانات‬‫می‬‫تواند‬‫سرمایه‬‫های‬‫نامشهود‬‫مانند‬‫نام‬‫تجاری‬‫قوی‬‫شرکت‬‫مادر‬‫یا‬‫تکنولوژی‬‫مورد‬،‫استفاده‬‫دانش‬‫سازمانی‬
‫موجود‬‫را‬‫شامل‬‫شود‬.‫شرکت‬‫های‬‫زیرمجموعه‬‫شرکت‬‫مادر‬‫معموال‬‫در‬‫بازار‬‫نیروی‬‫کار‬‫نیز‬‫اثربخش‬‫تر‬‫عمل‬‫می‬‫کنند‬‫و‬‫توانایی‬‫آنها‬‫در‬‫استخدام‬‫نیروهای‬
‫کیفی‬‫بسیار‬‫گسترده‬‫تر‬‫است‬.

2. ‫مشارکت‬‫در‬‫فعالیت‬‫ها‬:‫مدیران‬‫شرکت‬‫مادر‬‫با‬‫سهولت‬‫بسیار‬‫زیادی‬‫می‬‫توانند‬‫مکانیزم‬‫های‬‫کنترلی‬‫و‬‫مالی‬‫را‬‫برای‬‫واحدهای‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬
‫زی‬‫رمجموعه‬‫ایجاد‬‫نمایند‬‫که‬‫هم‬‫افزایی‬‫افقی‬‫بسیار‬‫ارزشمندی‬‫را‬‫در‬‫سازمان‬‫ایجاد‬‫خواهد‬‫کرد‬‫ضمن‬‫آنکه‬‫آنها‬‫می‬‫توانند‬‫با‬‫نفوذ‬‫و‬‫اعمال‬‫مدیریت‬‫در‬
‫انجام‬‫فعالیت‬،‫ها‬‫ارزش‬‫آفرینی‬‫مناسبی‬‫را‬‫برای‬‫شرکت‬‫های‬‫زیر‬‫مجموعه‬‫فراهم‬‫سازند‬.
‫هم‬‫افزایی‬‫استراتژیک‬:‫هم‬‫افزایی‬‫و‬‫ایجاد‬‫ارزش‬‫در‬‫شرکت‬‫های‬‫عضو‬‫یک‬‫مجموعه‬‫لزوما‬‫محدود‬‫به‬‫اثرگذاری‬‫شرکت‬‫مادر‬‫بر‬‫آنها‬‫نیست‬‫بلکه‬
‫استفاده‬‫از‬‫قابلیت‬‫های‬‫و‬‫توانایی‬‫های‬‫یکدیگر‬‫و‬‫انجام‬‫تعامل‬‫اقتصادی‬‫با‬،‫هم‬‫شامل‬‫انحصار‬‫در‬‫خرید‬‫محصوالت‬‫و‬،‫خدمات‬‫اشتراک‬‫دانش‬،‫سازمانی‬
‫ایفای‬‫نقش‬‫به‬‫عنوان‬‫کانال‬‫فروش‬‫یکدیگر‬‫و‬‫غیره‬‫مواردی‬‫است‬‫که‬‫موجب‬‫هم‬‫افزایی‬‫استراتژیک‬‫شرکت‬‫های‬‫زیرمجموعه‬‫با‬‫همدیگر‬‫خواهد‬‫شد‬.
‫بر‬‫اساس‬‫تحقیق‬‫میدانی‬‫گروه‬‫مشاوران‬‫بوستون‬‫که‬‫در‬‫نمودار‬‫زیر‬‫نمایان‬،‫است‬‫حیطه‬‫های‬‫ارزش‬‫آفرینی‬‫به‬‫ترتیب‬‫مندرج‬‫در‬‫دیاگرام‬‫در‬‫سازمان‬‫های‬
‫مادر‬‫جهان‬‫تراز‬‫واقع‬‫شده‬‫است‬.‫آنگونه‬‫که‬‫گزارش‬‫شده‬‫است‬‫بیش‬‫از‬‫نیمی‬‫از‬‫شرکت‬‫های‬‫زیر‬‫مجموعه‬‫از‬‫ارزش‬‫آفرینی‬‫حاصل‬‫از‬‫مزیت‬‫های‬،‫مالی‬
‫توسعه‬،‫استراتژی‬‫و‬‫منابع‬‫و‬‫فعالیت‬‫های‬‫شرکت‬‫مادر‬‫بهره‬‫مند‬‫شده‬‫اند‬.
‫دالیل‬‫تخریب‬‫ارزش‬‫در‬‫مجموعه‬‫های‬‫هولدینگ‬:
‫مهارت‬‫ها‬‫و‬‫تجارب‬‫ناکافی‬:‫در‬‫بسیاری‬‫از‬،‫موارد‬‫مدیران‬‫و‬‫کارشناسان‬‫شرکت‬‫مادر‬‫در‬‫حوزه‬‫های‬‫فعلی‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫بسیار‬‫خبره‬‫هستند‬‫و‬‫این‬‫مزیت‬
‫موجب‬‫می‬‫شود‬‫توهم‬‫توانمندی‬‫در‬‫سایر‬‫حوزه‬‫ها‬‫نیز‬‫دامنگیر‬‫آنها‬‫گردد‬.‫دلیل‬‫شکست‬‫در‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫در‬‫بسیاری‬‫از‬‫موارد‬‫بی‬‫تجربگی‬‫و‬‫بی‬‫اطالعاتی‬
‫مدیران‬‫از‬‫عوامل‬‫موفقی‬‫ت‬‫و‬‫نیازمندی‬‫های‬‫جدید‬‫بوده‬‫است‬.
‫فرایندهای‬‫ناکارمد‬:‫ممکن‬‫است‬‫فرایندهای‬‫جاری‬‫در‬‫شرکت‬‫مادر‬‫و‬‫دیگر‬‫شرکت‬‫های‬‫مجموعه‬‫از‬‫کارائی‬‫الزم‬‫برای‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫جدید‬‫برخوردار‬
‫نباشد‬‫و‬‫اقتباس‬‫از‬‫آنها‬–‫که‬‫معموال‬‫توسط‬‫شرکت‬‫مادر‬‫تحمیل‬‫می‬‫گردد‬–‫موجب‬‫ایجاد‬‫هزینه‬‫و‬‫ناکارمدی‬‫برای‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫جدید‬‫گردد‬.
‫هزینه‬‫های‬‫پیچیدگی‬:‫فراتر‬‫از‬‫هزینه‬‫تبعیت‬‫از‬‫فرایندهای‬‫ناکارمد‬‫شرکت‬،‫مادر‬‫کارایی‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫جدید‬‫ممکن‬‫است‬‫متاثر‬‫از‬‫گرفتاری‬‫در‬‫چنبره‬
‫روابط‬‫و‬‫پیچیدگی‬‫های‬‫موجود‬‫بین‬‫شرکت‬‫های‬‫زیر‬‫مجموعه‬‫گردد‬.
‫کمبود‬‫منابع‬:‫در‬‫ب‬‫رخی‬‫از‬‫موارد‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫جدید‬‫از‬‫سرمایه‬‫و‬‫امکانات‬‫مورد‬‫نیاز‬‫محروم‬‫می‬،‫ماند‬‫مثال‬‫وقتی‬‫که‬‫سایر‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫مجموعه‬‫از‬
‫اولویت‬‫و‬‫اهمیت‬‫بیشتری‬‫برخوردار‬‫باشد‬.
‫تضاد‬‫اهداف‬:‫ممکن‬‫است‬‫شرکت‬‫مادر‬‫اهدافی‬‫را‬‫پیگیری‬‫کند‬‫که‬‫در‬‫تضاد‬‫با‬‫اهداف‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫های‬‫زیر‬‫مجموعه‬،‫باشد‬‫مث‬‫ال‬‫ممکن‬‫است‬‫شرکت‬‫مادر‬
‫بخشی‬‫از‬‫بازار‬‫را‬‫از‬‫مجموعه‬‫بازار‬‫هدف‬‫خارج‬‫کرده‬‫باشد‬‫که‬‫اتفاقا‬‫حوزه‬‫پر‬‫منفعتی‬‫برای‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫جدید‬‫باشد‬‫یا‬‫منفعت‬‫حاصل‬‫از‬‫فروش‬‫به‬‫مشتری‬
‫خاص‬‫برای‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫دیگر‬‫بیشتر‬‫باشد‬‫و‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫جدید‬‫ناگزیر‬‫به‬‫عقب‬‫ماندن‬‫از‬‫حوزه‬‫های‬‫دیگر‬‫در‬‫مجموعه‬‫شرکت‬‫ها‬‫گردد‬.

3. ‫بر‬‫ا‬‫ساس‬‫تحقیق‬‫پیمایشی‬‫گروه‬‫مشاوران‬‫بوستون‬‫که‬‫در‬‫نمودار‬‫فوق‬‫گزارش‬‫شده‬،‫است‬‫بیش‬‫از‬‫نیمی‬‫از‬‫کسب‬‫کارهای‬‫جدید‬‫ایجاد‬‫شده‬‫در‬‫مجموعه‬
‫های‬‫هولدینگ‬‫به‬‫چهار‬‫عارضه‬‫ذکر‬‫شده‬‫دست‬‫به‬‫گریبان‬‫بوده‬‫اند‬.
‫استراتژی‬‫های‬‫مواجهه‬‫شرکت‬‫های‬‫هولدینگ‬‫و‬‫مادر‬‫با‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫زیر‬‫مجموعه‬:
‫الف‬)‫رویکرد‬‫سنتی‬:‫در‬‫رویکرد‬،‫سنتی‬‫چهار‬‫استراتژی‬‫اصلی‬‫به‬‫شرح‬‫زیر‬‫برای‬‫مواجهه‬‫شرکتم‬‫مادر‬‫با‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬
‫زیرمجموعه‬‫پیش‬‫بینی‬‫شده‬‫است‬:
‫برنامه‬‫ریزی‬‫استراتژیک‬:‫بر‬‫اساس‬‫این‬،‫رویکرد‬‫شرکت‬‫مادر‬‫عالوه‬‫بر‬‫تدوین‬‫استراتژی‬‫کلی‬‫مجموعه‬،‫استراتژیهای‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬
‫زیرمجموعه‬‫را‬‫نیز‬‫تدوین‬‫می‬‫کند‬‫و‬‫واحدهای‬‫تابعه‬‫باید‬‫بر‬‫اساس‬‫آن‬‫استراتژی‬‫تعیین‬‫شده‬‫اقدامات‬‫ابتکاری‬‫و‬‫سیاست‬‫های‬‫الزم‬‫را‬‫اتخاذ‬‫نمایند‬‫و‬‫به‬
‫صورت‬‫دوره‬‫ای‬‫گزارش‬‫عملکرد‬‫خود‬‫را‬‫به‬‫مادر‬‫ارائه‬‫کنند‬.‫راهبردگذاری‬‫شرکت‬‫مادر‬‫شامل‬‫تدوین‬‫بودجه‬‫و‬‫استراتژی‬‫های‬‫کالن‬‫و‬‫عملیاتی‬‫می‬‫گردد‬
‫و‬‫بر‬‫عملکرد‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫تابعه‬‫در‬‫اجرای‬‫استراتژی‬‫نظارت‬‫دارد‬.‫این‬‫رویکرد‬‫شامل‬‫بیشترین‬‫مداخله‬‫و‬‫تاثیر‬‫گذاری‬‫شرکت‬‫مادر‬‫می‬‫گردد‬‫و‬‫بنابر‬‫این‬‫باید‬
‫در‬‫مواردی‬‫معمول‬‫گردد‬‫که‬‫عوامل‬‫ارزش‬‫آفرینی‬‫بر‬‫عوامل‬‫نابود‬‫کننده‬‫ارزش‬‫چیرگی‬‫داشته‬‫باشد‬.
‫سبک‬‫کنترل‬‫مالی‬:‫با‬‫این‬،‫رویکرد‬‫مدیریت‬‫شرکت‬‫مادر‬‫غیر‬‫متمرکز‬‫است‬‫و‬‫تقریبا‬‫تمامی‬‫امور‬‫مربوط‬‫به‬‫تدوین‬‫استراتژی‬‫شرکت‬‫های‬‫مجموعه‬‫توسط‬
‫مدیران‬‫آنها‬‫انجام‬‫می‬‫شود‬.‫البتهطبیعتا‬‫کسب‬‫و‬‫کارها‬‫استراتژی‬‫خود‬‫را‬‫همسو‬‫با‬‫راهبردهای‬‫کالن‬‫شرکت‬‫مادر‬‫و‬‫هلدینگ‬(‫استراتژی‬‫های‬
‫هدایتی‬)‫تدوین‬‫کنند‬.‫مدیران‬‫شرکت‬‫مادر‬‫که‬‫این‬‫شیوه‬‫را‬‫برگزیده‬‫اند‬‫بیشتربر‬‫سود‬‫آوری‬‫کوتاه‬‫مدت‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫ها‬‫تاکید‬‫دارند‬‫و‬‫معموال‬‫کسب‬‫و‬
‫کارهایی‬‫را‬‫انتخاب‬‫می‬‫کنند‬‫که‬‫از‬‫انعطاف‬‫پذیری‬‫بیشتری‬‫برخوردار‬‫باشد‬‫و‬‫موانع‬‫خروج‬‫آن‬‫از‬‫صنعت‬‫نیز‬‫دشوار‬‫نباشد‬.‫بر‬‫اساس‬‫این‬‫رویکرد‬،‫حاکمیتی‬
‫شرکت‬‫مادر‬‫از‬‫طریق‬‫ابالغ‬‫بودجه‬‫های‬‫ساالنه‬‫و‬‫کنترل‬‫تحقق‬‫آن،به‬‫طور‬‫مستمر‬‫بر‬‫کسب‬‫و‬‫کارها‬‫نظارت‬‫خواهد‬‫کرد‬.‫این‬‫روش‬‫حاکمیتی‬‫معموالزمانی‬
‫اتخاذ‬‫می‬‫گردد‬‫که‬‫مدیران‬‫شرکت‬‫مادر‬‫ریسک‬‫پذیری‬‫ناشی‬‫از‬‫تاثیر‬‫عوامل‬‫مخرب‬‫ارزش‬‫آفرینی‬‫را‬‫زیاد‬‫ارزیابی‬‫کرده‬‫باشند‬.
‫سبک‬‫کنترل‬‫استراتژیک‬:‫این‬‫روش‬،‫حاکمیتی‬‫حالتی‬‫میانه‬‫را‬‫بین‬‫دو‬‫رویکرد‬‫باال‬‫د‬‫ر‬‫نظر‬‫گرفته‬‫است‬‫که‬‫در‬‫آن‬‫ستاد‬‫مرکزی‬‫شرکت‬‫مادر‬‫و‬‫کسب‬
‫و‬‫کارهای‬‫مجموعه‬‫با‬‫هم‬‫مشارکت‬‫و‬‫به‬‫صورت‬‫تیمی‬‫استراتژیهای‬‫هدایتی،کالن‬‫و‬‫عملیاتی‬‫را‬‫تدوین‬‫می‬‫نمایند‬.‫جهت‬‫گیری‬‫این‬‫رویکرد‬‫بر‬‫آن‬‫است‬

4. ‫که‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫زیرمجموعه‬‫به‬‫عنوان‬‫واحدهای‬‫مستقل‬‫درنظر‬‫گرفته‬‫شوند‬‫اما‬‫برای‬‫ت‬‫حقق‬‫اهداف‬‫کلی‬‫مجموعه‬‫راهبری‬‫آنها‬‫به‬‫صورت‬‫همسو‬‫و‬
‫هماهنگ‬‫انجام‬‫گردد‬.‫در‬‫این‬‫رویکرد‬‫استراتژی‬‫های‬‫هدایتی‬‫توسط‬‫شرکت‬‫مادر‬‫اعالم‬‫می‬‫گردد‬‫و‬‫شرکت‬‫های‬‫زیرمجموعه‬‫به‬‫صورت‬
‫مشارکتی‬‫استراتژی‬‫های‬‫خود‬‫را‬‫همسو‬‫با‬‫آن‬‫تدوین‬‫می‬‫نمایند‬.‫در‬‫این‬‫روش‬‫شرکت‬‫مادر‬‫بر‬‫تحقق‬،‫بودجه‬‫دستیا‬‫بی‬‫به‬‫اهداف‬‫و‬‫انجام‬‫اقدامات‬‫ابتکاری‬
‫برای‬‫دستیابی‬‫استراتژی‬‫های‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫های‬‫زیر‬‫مجموعه‬‫نظارت‬‫خواهد‬‫داشت‬.‫در‬‫نمودار‬،‫روبرو‬‫هر‬‫یک‬‫از‬‫این‬‫استراتژی‬‫های‬‫کالن‬‫حاکمیتی‬‫از‬‫دو‬
‫بعد‬‫کنترل‬‫و‬‫میزان‬‫اعمال‬‫حاکمیت‬‫بررسی‬‫شده‬‫است‬.‫همانگونه‬‫که‬‫در‬‫نمودار‬‫مشخص‬‫است‬‫رویکرد‬‫برنام‬‫ه‬‫ریزی‬‫استراتژیک‬‫بیشترین‬‫اعمال‬‫حاکمیت‬‫را‬
‫دارد‬‫که‬‫کنترل‬‫آن‬‫نیز‬‫بر‬‫اساس‬‫کنترل‬‫دستیابی‬‫به‬‫برنامه‬‫ها‬‫و‬‫اهداف‬‫است‬‫و‬‫رویکرد‬‫کنترل‬‫مالی‬‫کمترین‬‫اعمال‬‫حاکمیت‬‫را‬‫در‬‫بر‬‫داشته‬‫و‬‫شیوه‬‫کنترل‬
‫آن‬‫محدود‬‫به‬‫کنترل‬‫های‬‫بودجه‬‫و‬‫ارزش‬‫آفرینی‬‫مالی‬‫و‬‫اقتصادی‬‫است‬.‫در‬‫جدول‬‫زیر‬‫نیز‬‫تفاوت‬‫این‬‫سه‬‫دیدگاه‬‫استراتژیک‬‫مختصرا‬‫بیان‬‫گردیده‬‫است‬.
‫ب‬)‫تقسیم‬‫بندی‬‫رویکردهای‬‫استراتژیک‬‫شرکت‬‫های‬‫هولدینگ‬‫بر‬‫اساس‬‫روش‬‫گروه‬‫مشاوران‬‫بوستون‬:
۱-‫استراتژی‬‫مالکیت‬‫با‬‫اجتناب‬‫از‬‫مداخله‬(Ownershipoff-Hands:)
‫این‬‫رویکرد‬‫استراتژیک‬‫نسبت‬‫به‬‫مداخله‬‫در‬‫امور‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫زیر‬‫مجموعه‬‫بسیار‬‫محافظه‬‫کارانه‬‫عمل‬‫می‬‫نماید‬‫و‬‫فلسفه‬‫آن‬‫تنظیم‬‫سبد‬‫سرمایه‬
‫گذاری‬‫در‬‫هولدینگ‬‫است‬.‫در‬‫این‬‫رویکرد‬‫هر‬‫یک‬‫از‬‫کسب‬‫و‬‫کارها‬‫بر‬‫مبنای‬‫سودآوری‬‫معموال‬‫کوتاه‬‫مدت‬‫تحلیل‬‫می‬‫شوند‬‫و‬‫سپس‬‫درباره‬‫ادامه‬‫مالکیت‬
‫بر‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫موجود‬‫یا‬‫اضافه‬‫نمودن‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫جدید‬‫تصمیم‬‫گیری‬‫می‬‫شود‬.‫به‬‫کار‬‫گیری‬‫این‬‫رویکرد‬‫مستلزم‬‫انتخاب‬‫کسب‬‫و‬‫کارهایی‬‫با‬
‫رشد‬‫بازار‬‫زیاد‬‫است‬‫و‬‫زمانی‬‫اتخاذ‬‫می‬‫گردد‬‫که‬‫مالکان‬‫و‬‫مدیران‬‫شرکت‬‫مادر‬‫احساس‬‫کنند‬‫مداخله‬‫استراتژیک‬‫در‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫زیرمجموعه‬‫بیشتر‬
‫موجب‬‫کاهش‬‫ارزش‬‫آفرینی‬‫آنها‬‫می‬‫گردد‬‫و‬‫مولفه‬‫های‬‫تخریب‬‫ارزش‬‫زیاد‬‫و‬‫موثر‬‫هستند‬.‫در‬‫این‬‫حالت‬‫تمامی‬‫فرایندهای‬‫راهبردگذاری‬‫و‬‫مدیریت‬‫و‬
‫کنترل‬‫استراتژیک‬‫توسط‬‫مدیران‬‫زیرمجموعه‬‫انجام‬‫می‬‫شود‬‫و‬‫آنها‬‫تنها‬‫در‬‫قبال‬‫دستیابی‬‫به‬‫اهداف‬‫سودآوری‬‫پاسخگو‬‫خواهند‬‫بود‬.‫در‬‫حدود‬‫پنج‬‫درصد‬‫از‬
‫مجموعه‬‫های‬‫هلدینگ‬‫از‬‫این‬‫رویکرد‬‫بهره‬‫می‬‫گیرند‬.
۲-‫استراتژی‬‫حمایت‬‫مالی‬(SponsorshipFinancial:)
‫این‬‫رویکرد‬‫همچون‬‫استراتژی‬‫مالکیت‬‫با‬‫اجتناب‬‫ا‬‫ز‬،‫مداخله‬‫روشی‬‫محافظه‬‫کارانه‬‫است‬‫و‬‫شرکت‬‫مادر‬‫استراتژی‬‫گذاری‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫زیرمجموعه‬
‫دخالتی‬‫نخواهد‬‫داشت‬‫اما‬‫آنها‬‫را‬‫از‬‫حمایت‬‫های‬‫مالی‬‫خود‬‫بهره‬‫مند‬‫می‬‫سازد‬‫که‬‫شامل‬‫مواردی‬‫مانند‬‫تامین‬‫مالی‬‫با‬‫نرخ‬‫بهره‬،‫پایین‬‫حفاظت‬‫مالی‬‫دربرابر‬
‫قوانین‬‫بیمه‬‫و‬‫مالیات‬‫و‬‫پاسخ‬‫گوئی‬‫مالی‬‫به‬‫سایر‬‫ذیننفعان‬‫خواهد‬‫بود‬(‫شرکت‬‫مادر‬‫نسبت‬‫به‬‫تحقق‬‫اهداف‬‫مالی‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫های‬‫زیرمجموعه‬‫به‬‫سهام‬
‫داران‬‫پاسخگو‬‫خواهد‬‫بود‬.)‫در‬‫این‬‫رویکرد‬‫نیز‬‫عمده‬‫هدف‬‫بهینه‬‫سازی‬‫سوددهی‬‫سبد‬‫سرمایه‬‫گذاری‬‫هلدینگ‬‫است‬‫اما‬‫افق‬‫برنامه‬‫ریزی‬‫شده‬‫برای‬‫آن‬
‫طوالنی‬‫مدت‬‫تر‬‫از‬‫روش‬‫قبلی‬‫خواهد‬‫بود‬.‫این‬‫سبک‬‫نیز‬‫مستلزم‬‫اعتقاد‬‫به‬‫کاهش‬‫ارزش‬‫آفرینی‬‫در‬‫اثر‬‫مداخله‬‫استراتژیک‬‫در‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫زیرمجموعه‬
‫است‬‫اما‬‫مسئولیت‬‫در‬‫بر‬‫ابر‬‫کاهش‬‫ریسک‬‫پذیری‬‫مالی‬‫آن‬‫را‬‫قابل‬‫قبول‬‫می‬‫داند‬.‫در‬‫حدود‬‫سیزده‬‫درصد‬‫از‬‫بنگاه‬‫های‬‫هلدینگ‬‫از‬‫این‬‫رویکرد‬‫بهره‬‫می‬
‫گیرند‬.
۳-‫استراتژی‬‫خلق‬‫هم‬‫افزایی‬(CreationSynergy:)
‫این‬‫رویکرد‬‫بر‬‫ایجاد‬‫هم‬‫افزایی‬‫میان‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫زیر‬‫مجموعه‬‫در‬‫حیطه‬‫های‬،‫بازاریابی‬‫فروش‬‫و‬‫عملی‬‫ات‬‫تمرکز‬‫دارد‬.‫در‬‫صورت‬‫تبعیت‬‫از‬‫این‬
‫رویکرد‬‫کسب‬‫و‬‫کارهایی‬‫کنار‬‫هم‬‫قرار‬‫می‬‫گیرند‬‫که‬‫بتوانند‬‫زنجیره‬‫ارزش‬‫در‬‫صنعت‬‫مورد‬‫نظر‬‫را‬‫تکمیل‬‫کنند‬‫و‬‫با‬‫بهره‬‫گیری‬‫از‬‫قابلیت‬‫های‬‫همکاری‬
‫داخل‬،‫مجموعه‬‫بیشترین‬‫ارزش‬‫آفرینی‬‫را‬‫تجربه‬‫کنند‬.‫در‬‫این‬‫حالت‬‫هم‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫زیر‬‫مجموعه‬‫نسبت‬‫به‬‫عملکردشان‬‫به‬‫صورت‬‫مجزا‬‫پاسخگو‬
‫هستند‬‫و‬‫از‬‫استقالل‬‫عمل‬‫در‬‫طرح‬‫ریزی‬‫استراتژی‬‫های‬‫عملیاتی‬‫برخوردار‬‫خواهند‬‫بود‬.‫در‬‫این‬‫رویکرد‬‫سعی‬‫می‬‫شود‬‫مولفه‬‫های‬‫سرمایه‬‫سازمانی‬‫مانند‬
‫منابع‬‫انسانی‬،‫کارامد‬‫دانش‬،‫سازمانی‬‫نشان‬‫تجاری‬‫و‬...‫به‬‫صورت‬‫متمرکز‬‫مدیریت‬‫گردد‬‫تا‬‫تمامی‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫زیرمجموعه‬‫بتوانند‬‫در‬‫وضعیت‬‫بهینه‬
‫از‬‫آنها‬‫بهره‬‫برداری‬‫نمایند‬.‫اتخاذ‬‫این‬،‫استراتژی‬‫پیچیدگی‬‫های‬‫سازمانی‬‫شرکت‬‫مادر‬‫و‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫زیرمجموعه‬‫را‬‫افزایش‬‫می‬‫دهد‬‫و‬‫ریسک‬‫پذیری‬
‫آنها‬‫را‬‫در‬‫برابر‬‫مولفه‬‫های‬‫نابود‬‫کننده‬‫ار‬‫زش‬‫افزایش‬‫خواهد‬‫داد‬.‫بنابر‬‫این‬‫اتخاذ‬‫این‬‫رویکرد‬‫استراتژیک‬‫مستلزم‬‫وجود‬‫سبک‬،‫رهبری‬‫فرهنگ‬‫سازمانی‬‫و‬

5. ‫قابلیت‬‫های‬‫رهبری‬‫قوی‬‫در‬‫شرکت‬‫مادر‬‫و‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫زیرمجموعه‬‫خواهد‬‫بود‬.‫در‬‫حدود‬‫بیست‬‫درصد‬‫از‬‫شرکت‬‫های‬‫هلدینگ‬‫از‬‫این‬‫استراتژی‬
‫تبعیت‬‫می‬‫کنند‬.
۴-‫استراتژی‬‫راهبری‬‫است‬‫راتژیک‬(LeadershipFunctional:)
‫اگر‬‫در‬‫استراتژی‬‫حمایت‬‫مالی‬‫بر‬‫مزیت‬‫های‬‫مالی‬‫تاکید‬‫می‬،‫شود‬‫در‬‫استراتژی‬‫راهبری‬،‫استراتژیک‬‫مزیت‬‫ها‬‫و‬‫قابلیت‬‫های‬‫استراتژیک‬‫مورد‬‫تاکید‬‫قرار‬
‫می‬‫گردد‬.‫با‬‫این‬‫رویکرد‬‫مدیرات‬‫هولدینگ‬‫باور‬‫دارند‬‫که‬‫با‬‫اعمال‬‫نفوذ‬‫استراتژیک‬‫و‬‫راهبردگذاری‬‫کوتاه‬‫و‬‫بلند‬‫مدت‬‫برای‬‫شرکت‬‫های‬‫زیرمجموعه‬‫می‬
‫توانند‬‫بر‬‫ارزش‬‫آفرینی‬‫آنها‬‫به‬‫صورت‬‫مناسبی‬‫اثرگذار‬‫باشند‬.‫در‬‫این‬‫وضعیت‬‫سعی‬‫می‬‫شود‬‫سرمایه‬‫های‬‫سازمانی‬‫به‬‫بهترین‬‫شکل‬‫به‬‫اشتراک‬‫گذاشته‬
‫شود‬‫و‬‫کسب‬‫و‬‫کارهایی‬‫برای‬‫اضافه‬‫شدن‬‫به‬‫مجموعه‬‫انتخاب‬‫گردند‬‫که‬‫بتوانند‬‫زنجیره‬‫ارز‬‫ش‬‫آفرینی‬‫کل‬‫مجموعه‬‫را‬‫ارتقا‬‫دهند‬.‫تعامالت‬‫فرایندی‬‫و‬
‫ارتباطی‬‫درون‬‫مجموعه‬‫بهینه‬‫سازی‬‫می‬‫گردد‬‫و‬‫مزیت‬‫ها‬‫و‬‫قابلیت‬‫های‬‫شرکت‬‫های‬‫زیرمجموعه‬‫تشریک‬‫و‬‫تسهیم‬‫می‬‫گردد‬.‫طبیعتا‬‫در‬‫این‬‫وضعیت‬‫نیز‬
‫پیچیدگی‬‫سازمانی‬‫افزایش‬‫می‬‫یابد‬‫و‬‫هرگونه‬‫ضعف‬‫و‬‫نارسایی‬‫در‬‫استراتژی‬‫گذاری‬‫به‬‫سرعت‬‫به‬‫شرکت‬‫های‬‫عضو‬‫مجموعه‬‫انتقال‬‫می‬‫یابد‬‫که‬‫موجب‬
‫افت‬‫ارزش‬‫آفرینی‬‫آنها‬‫می‬‫گردد‬.‫این‬‫استراتژی‬‫که‬‫حدود‬۲۲‫درصد‬‫بنگاه‬‫های‬‫هولدینگ‬‫از‬‫آن‬‫اقتباس‬‫می‬‫کنند‬‫معموال‬‫توسط‬‫مجموعه‬‫های‬‫بزرگ‬
‫مورد‬‫استفاده‬‫قرار‬‫می‬‫گیرد‬.
۵-‫استراتژی‬‫رهبری‬‫وظیفه‬‫ای‬(LeadershipFunctional:)
‫با‬‫رویکرد‬‫رهبری‬‫وظیفه‬،‫ای‬‫شرکت‬‫مادر‬‫بر‬‫غنی‬‫سازی‬‫فرایندهای‬‫ستادی‬‫و‬‫پشتیبانی‬‫خود‬‫تمرکز‬‫می‬‫کند‬‫و‬‫واحدهای‬‫ستادی‬‫قوی‬‫را‬‫ایجاد‬‫می‬‫کند‬‫که‬
‫نقش‬‫راهبردی‬‫مدیریتی‬‫برای‬‫شرکت‬‫های‬‫زیرمجموعه‬‫را‬‫فراهم‬‫می‬‫سازند‬.‫واحدهایی‬‫مانند‬‫منابع‬‫انسانی‬،‫متمرکز‬‫مدیریت‬،‫مالی‬‫تحقیق‬‫و‬‫توسعه‬
‫و‬...‫با‬‫این‬‫استراتژی‬‫شرکت‬‫مادر‬‫سعی‬‫خواهد‬‫کرد‬‫ریسک‬‫پذیری‬‫استراتژیک‬‫شرکت‬‫های‬‫زیرمجموعه‬‫را‬‫به‬‫حداقل‬‫برساند‬.‫در‬‫این‬‫شیوه‬‫که‬‫مبتنی‬‫بر‬
‫هدف‬‫گذاری‬‫های‬‫بلند‬‫مدت‬‫و‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫پایدار‬،‫است‬‫سرمایه‬‫های‬‫سازما‬‫نی‬‫تشریک‬‫و‬‫تسهیم‬‫گردیده‬‫و‬‫فراتر‬‫از‬،‫آن‬‫توسط‬‫شرکت‬‫مادر‬‫مدیریت‬‫می‬
‫گردد‬.‫واحدهای‬‫ستادی‬‫وظیفه‬‫تدوین‬‫استراتژی‬،‫ها‬‫فرایندهای‬،‫کلیدی‬‫هدف‬،‫گذاری‬‫تامین‬‫منابع‬،‫کلیدی‬‫حفاظت‬‫از‬‫عدم‬‫قطعیت‬‫های‬‫فضای‬‫کسب‬‫و‬
‫کار‬‫و‬‫بعضا‬‫فراهم‬‫آوری‬‫امکانات‬‫و‬‫قابلیت‬‫های‬‫فن‬‫آوری‬‫اطالعات‬‫و‬‫غیره‬‫را‬‫بر‬‫عهده‬‫خواهند‬‫داشت‬.‫این‬‫رویکرد‬‫بیش‬‫ترین‬‫تواتر‬‫استفاده‬‫را‬‫در‬‫بین‬
‫هلدینگ‬‫ها‬‫داشته‬‫است‬‫و‬‫حدود‬۲۲‫درصد‬‫از‬،‫آنها‬‫این‬‫مدل‬‫را‬‫الگو‬‫قرار‬‫داده‬‫اند‬.‫طبیعتا‬‫ریسک‬‫پذیری‬‫ناشی‬‫از‬‫مولفه‬‫های‬‫مخرب‬‫ارزش‬‫آفرینی‬‫نیز‬‫در‬
‫این‬‫رویکرد‬‫زیاد‬‫خواهد‬‫بود‬.
۶-‫استراتژی‬‫مدیریت‬‫مداخله‬‫جویانه‬(Managementon-Hands:)
‫در‬‫این‬‫رویکرد‬‫مداخله‬‫مدیران‬‫شرکت‬‫مادر‬‫بسیار‬‫فراتر‬‫از‬‫بودجه‬‫و‬،‫راهبردگذاری‬‫تعیین‬‫اهداف‬‫و‬‫جهت‬‫گیری‬‫ها‬‫و‬‫تامین‬‫و‬‫تسهیم‬‫قابلیت‬‫ها‬‫و‬‫منابع‬
‫کلیدی‬‫و‬‫حفاظت‬‫و‬‫حمایت‬‫از‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫زیرمجموعه‬‫در‬‫مواجهه‬‫با‬‫ریسک‬‫پذیر‬‫ی‬‫فضای‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫است‬.‫در‬‫این‬‫شیوه‬‫رهبران‬‫شرکت‬‫مادر‬
‫عمال‬‫در‬‫تصمیم‬‫گیری‬‫های‬‫مدیریتی‬‫راهبردی‬‫و‬‫عملیاتی‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫زیر‬‫مجموعه‬‫مداخله‬‫می‬‫کنند‬‫و‬‫طبیعتا‬‫در‬‫برابر‬‫ذینفعان‬‫خارجی‬‫نسبت‬‫به‬‫آنها‬
‫پاسخگو‬‫خواهند‬‫بود‬.‫در‬‫این‬‫روش‬‫تمامی‬‫فعالیت‬‫های‬‫مهم‬‫در‬‫کسب‬‫و‬‫کارها‬‫توسط‬‫ش‬‫رکت‬‫پایش‬‫و‬‫کنترل‬‫می‬‫گردد‬.‫این‬،‫استراتژی‬‫تاثیر‬‫گذاری‬‫مولفه‬
‫های‬‫مخرب‬‫ارزش‬‫آفرینی‬‫را‬‫به‬‫حداکثر‬‫می‬‫رساند‬‫و‬‫معموال‬‫در‬‫مواردی‬‫اتخاذ‬‫می‬‫شود‬‫که‬‫شکاف‬‫زیادی‬‫میان‬‫قابلیت‬‫های‬‫رهبری‬‫در‬‫شرکت‬‫مادر‬‫و‬
‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫زیرمجموعه‬‫وجود‬‫داشته‬،‫باشد‬‫هزینه‬‫های‬‫برون‬‫رفت‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫جد‬‫ید‬‫زیاد‬‫باشد‬‫و‬‫شرکت‬‫مادر‬‫آستانه‬‫ریسک‬‫پذیری‬‫کمی‬‫را‬‫در‬
‫مواجهه‬‫با‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫جدید‬‫برای‬‫خود‬‫هدف‬‫گذاری‬‫کرده‬‫باشد‬.‫این‬‫شیوه‬‫در‬‫حدود‬۱۱‫درصد‬‫از‬‫هلدینگ‬‫ها‬‫تجربه‬‫شده‬‫است‬.
‫بر‬‫اسای‬‫تحقیق‬‫گروه‬‫مشاوران‬‫بوستون‬‫همانطور‬‫که‬‫انتظار‬‫می‬‫رود‬‫با‬‫افزایش‬‫نفوذ‬‫شرکت‬‫مادر‬‫در‬‫راهبری‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫های‬‫زیر‬‫مجموعه‬‫هم‬‫تاثیر‬
‫گذاری‬‫مولفه‬‫های‬‫ایجاد‬‫کننده‬‫ارزش‬‫و‬‫هم‬‫مخرب‬‫ارزش‬‫بیشتر‬‫می‬‫شود‬‫که‬‫البته‬‫نمودار‬‫تحقیق‬‫پیمایشی‬‫آن‬‫به‬‫شکل‬‫زیر‬‫است‬:

6. ‫انتخاب‬‫استراتژی‬‫مناسب‬‫در‬‫سازمانهای‬‫هولدینگ‬‫برای‬‫مواجهه‬‫با‬‫کسب‬‫و‬‫کارها‬‫بر‬‫اساس‬‫مدل‬‫گروه‬‫مشاوران‬‫بوستون‬:
‫بر‬‫اساس‬‫متد‬‫تحلیلی‬‫گروه‬‫مشاوران‬‫بوستون‬‫پنج‬‫سوال‬‫اساسی‬‫برای‬‫تعیین‬‫نحوه‬‫استراتژی‬‫حاکمیتی‬(‫والدی‬)‫شرکت‬‫مادر‬‫بر‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫زیر‬
‫موجموعه‬‫مطرح‬‫گردیده‬‫که‬‫هر‬‫یک‬‫از‬‫گام‬‫های‬‫پنج‬‫گانه‬‫تحلیل‬،‫استراتژی‬‫برای‬‫پاسخگوئی‬‫به‬‫یکی‬‫از‬‫این‬‫سوال‬‫ها‬‫انجام‬‫می‬‫گردد‬.‫در‬‫گام‬‫اول‬‫بر‬
‫اساس‬‫پنج‬‫مولفه‬‫کلیدی‬‫ایجاد‬‫ارزش‬‫در‬‫شرکت‬‫های‬‫زیر‬،‫مجموعه‬‫وضعیت‬‫مجموعه‬‫و‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫آن‬‫با‬‫سایر‬‫رقبا‬‫مقایسه‬‫می‬‫گردد‬‫بعد‬‫از‬‫آن‬‫در‬
‫گام‬‫دوم‬‫وضعیت‬‫مولفه‬‫های‬‫ایجاد‬‫کننده‬‫ارزش‬‫با‬‫الگوی‬‫عمومی‬(Generic)‫شش‬‫استراتژی‬‫شرح‬‫داده‬‫شده‬‫مقایسه‬‫می‬‫گردد‬‫و‬‫نزدیک‬‫ترین‬‫الگو‬‫ب‬‫ه‬
‫وضعیت‬‫فعلی‬‫بر‬‫اساس‬‫آن‬‫مجسم‬‫می‬‫گردد‬.‫در‬‫گام‬‫سوم‬‫با‬‫انجام‬‫مصاحبه‬‫های‬‫عارضه‬،‫یابی‬‫میزان‬‫انتظار‬‫واحدهای‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫در‬‫مورد‬‫مولفه‬‫های‬
‫ایجاد‬‫کننده‬‫ارزش‬‫از‬‫شرکت‬‫مادر‬‫تعیین‬‫شده‬‫و‬‫مانند‬‫گام‬‫قبل‬‫نزدیک‬‫ترین‬‫استراتژی‬‫عمومی‬‫به‬‫آن‬‫مشخص‬‫می‬‫گردد‬.‫در‬‫گام‬‫چهارم‬‫هدف‬‫گذاری‬
‫استراتژی‬‫مناسب‬‫برای‬‫حاکمیت‬‫شرکت‬‫مادر‬‫بر‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫زیرمجموعه‬‫مشخص‬‫می‬‫گردد‬‫و‬‫در‬‫گام‬‫آخر‬،‫است‬‫میزان‬‫اختالف‬‫میان‬‫مولفه‬‫های‬
‫ایجاد‬‫کننده‬‫ارزش‬‫در‬‫وضعیت‬‫فعلی‬‫با‬‫وضعیت‬‫مطلوب‬‫اندازه‬‫گیری‬‫شده‬‫و‬‫مدل‬‫جدید‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫و‬‫اقدامات‬‫اصالحی‬‫و‬‫بهبودی‬‫برای‬‫تغییر‬‫به‬‫سمت‬
‫وضع‬‫مط‬،‫لوب‬‫بر‬‫مبنای‬‫آن‬‫برنامه‬‫ریزی‬‫می‬‫گردد‬.

7. ‫سواالت‬‫استراتژیک‬‫برای‬‫تعیین‬‫مدل‬‫و‬‫استراتژی‬‫مناسب‬‫حاکمیتی‬:
‫در‬‫حال‬‫حاضر‬‫ارزش‬‫آفرینی‬‫شرکت‬‫مادر‬‫برای‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫زیرمجموعه‬‫چگونه‬‫انجام‬‫می‬،‫شود‬‫مولفه‬‫های‬‫آن‬‫چیست‬‫و‬‫آیا‬‫در‬‫الگوی‬‫فعلی‬
‫گونه‬‫هایی‬‫از‬‫تخریب‬‫ارزش‬‫نیز‬‫وجود‬‫دارد؟‬
‫دیدگاه‬‫فعلی‬‫در‬‫نحوه‬‫حاکمیت‬‫بر‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫زیرمجموعه‬‫کدام‬‫است؟‬‫اکنون‬‫چه‬‫الگویی‬‫استفاده‬‫می‬‫شود‬‫و‬‫با‬‫الگوهای‬‫مورد‬‫استفاده‬
‫رقبای‬‫ما‬‫چه‬‫تفاوت‬‫هایی‬‫دارد‬
‫نیازمندی‬‫ها‬‫و‬‫فرصت‬‫های‬‫استراتژی‬‫حاکمیتی‬(‫والدی‬)‫برای‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫ما‬‫کدام‬‫است‬‫و‬‫کدام‬‫یک‬‫از‬‫فعالیت‬‫های‬‫کلیدی‬‫شرکت‬‫مادر‬‫از‬‫آن‬
‫نیازمندی‬‫ها‬‫پشتیبانی‬‫می‬‫کند؟‬
‫هدف‬‫گذاری‬‫ما‬‫برای‬‫مدل‬‫و‬‫استراتژی‬‫حاکمیتی‬‫باید‬‫چه‬‫باشد؟‬‫بر‬‫کدام‬‫یک‬‫از‬‫فعالیت‬‫های‬‫حاکمیتی‬‫شرکت‬‫مادر‬‫باید‬‫تاکید‬‫بیشتری‬‫صورت‬
‫گیرد؟‬
‫موارد‬‫بیشترین‬‫شکاف‬‫میان‬‫وضعیت‬‫موجود‬‫و‬‫وضعیت‬‫مطلوب‬‫کدام‬‫است،چه‬‫فعالیت‬‫های‬‫باید‬‫اضافه‬/‫تقویت‬‫و‬‫چه‬‫فعالیت‬‫هایی‬‫باید‬‫حذف‬‫یا‬
‫کاهش‬‫داده‬‫شود؟‬
‫گام‬‫اول‬:‫تهیه‬‫نقشه‬‫ارزش‬:
‫نقطه‬‫شروع‬‫برای‬‫تحلیل‬‫استراتژی‬‫حامیتی‬،‫مناسب‬‫تحلیل‬‫این‬‫مقوله‬‫است‬‫که‬‫کدام‬‫یک‬‫از‬‫رویکردها‬‫و‬‫فعالیت‬‫های‬‫کلیدی‬‫سازمان‬،‫مادر‬‫ایجاد‬‫کننده‬
‫ارزش‬‫برای‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫زیرمجموعه‬‫و‬‫کدام‬‫یک‬‫مخرب‬‫ارزش‬‫برای‬‫آنها‬‫است‬.‫در‬‫این‬‫مرحله‬‫با‬‫انجام‬‫مصاحبه‬‫با‬‫مدیران‬‫کلید‬‫ی‬‫در‬‫سازمان‬‫مادر‬‫و‬
‫زیرمجموعه‬،‫ها‬‫منافعی‬‫که‬‫سازمان‬‫مادر‬‫در‬‫حال‬‫حاضر‬‫برای‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫زیر‬‫مجموعه‬‫ایجاد‬‫می‬‫کند‬‫شناسائی‬‫می‬،‫شود‬‫برای‬‫این‬‫تحلیل‬‫از‬‫مولفه‬
‫های‬‫عمومی‬‫ایجاد‬‫کننده‬‫یا‬‫تخریب‬‫کننده‬‫ارزش‬‫که‬‫در‬‫ابتدای‬‫این‬‫مقاله‬‫به‬‫آنها‬‫پرداخته‬،‫شد‬‫استفاده‬‫می‬‫گردد‬‫و‬‫پس‬‫ا‬‫ز‬‫جمع‬‫آوری‬‫داده‬،‫ها‬‫تواتر‬‫و‬
‫شدت‬‫هر‬‫یک‬‫اندازه‬‫گیری‬‫و‬‫محاسبه‬‫می‬‫گردد‬.‫در‬‫این‬‫مرحله‬‫بسیار‬‫مناسب‬‫خواهد‬‫بود‬‫مشابه‬‫آن‬‫برای‬‫سه‬‫شرکت‬‫عمده‬‫رقیب‬‫نیز‬‫انجام‬‫شود‬‫و‬‫وضعیت‬
‫ارزش‬‫آفرینی‬‫یا‬‫تخریب‬‫ارزش‬‫میان‬‫آنها‬‫با‬‫یکدیگر‬‫مقایسه‬‫گردد‬.
‫به‬‫عنوان‬،‫مثال‬‫نمودار‬،‫زیر‬‫نقشه‬‫ایجاد‬‫ار‬‫زش‬‫توسط‬‫یک‬‫شرکت‬‫مادر‬‫برای‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫زیرمجموعه‬،‫است‬‫همانگونه‬‫که‬‫مشاهده‬‫می‬،‫شود‬‫عمده‬‫مولفه‬
‫آفریننده‬‫ارزش‬‫مربوط‬‫به‬‫توسعه‬‫استراتژی‬‫و‬‫کمترین‬‫آن‬‫به‬‫ایجاد‬‫هم‬‫افزایی‬‫افقی‬‫میان‬‫کسب‬‫و‬‫کارها‬‫است‬.

8. ‫گام‬‫دوم‬:‫شناسائی‬‫الگوی‬‫استراتژیک‬‫حاکمیتی‬‫در‬‫وضعیت‬‫موجود‬
‫در‬‫این‬،‫گام‬‫مولفه‬‫های‬‫ایجاد‬‫کننده‬‫ارزش‬‫به‬‫صورت‬‫جزیی‬‫تر‬‫مورد‬‫بررسی‬‫قرار‬‫گرفته‬‫و‬‫بر‬‫اساس‬‫روشی‬‫مانند‬‫گام‬‫قبلی‬‫بررسی‬‫و‬‫امتیاز‬‫بندی‬‫می‬‫گردند‬
‫تا‬‫الگوی‬‫حاکمیتی‬‫شرکت‬‫مادر‬‫در‬‫وضعیت‬‫فعلی‬‫ترسیم‬‫گردد‬.‫پس‬‫از‬،‫آن‬‫این‬‫الگو‬‫با‬‫الگوهای‬‫شش‬‫گانه‬‫عمومی‬(‫ژنریک‬)‫از‬‫پیش‬،‫موجود‬‫مقایسه‬‫می‬
‫گردد‬‫تا‬‫مشخص‬،‫شود‬‫وضعیت‬‫ارزش‬‫آفرینی‬‫فعلی‬‫با‬‫کدام‬‫یک‬‫از‬‫آنها‬‫انطباق‬‫بیشتری‬‫دارد‬.‫مثال‬‫در‬‫این‬‫نمونه‬‫که‬‫در‬‫شکل‬‫زیر‬‫مشخص‬،‫است‬
‫وضعیت‬‫فعلی‬‫با‬‫الگوی‬‫عمومی‬‫راهبری‬،‫استراتژیک‬‫همخوانی‬‫بیشتری‬‫دارد‬.
‫گام‬‫سوم‬:‫شناخت‬‫نیازمندی‬‫ها‬‫و‬‫فرصت‬‫های‬‫ارزش‬‫آفرینی‬:
‫ضرورتا‬‫الگوی‬‫حاکمیتی‬،‫فعلی‬‫شیوه‬‫مناسبی‬‫برای‬‫آینده‬،‫نیست‬‫انتخا‬‫ب‬‫الگو‬‫و‬‫استراتژی‬‫مناسب‬‫نیز‬‫مستلزم‬‫شناخت‬‫نیازمندی‬‫ها‬‫و‬‫فرصت‬‫های‬‫ارزش‬
‫آفرینی‬‫سازمان‬‫مادر‬‫برای‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫زیر‬‫مجموعه‬‫است‬.‫این‬‫تحلیل‬‫باید‬‫به‬‫تفکیک‬‫هر‬‫یک‬‫از‬‫زیرمجموعه‬‫ها‬‫انجام‬‫شود‬‫و‬‫مستلزم‬‫شناخت‬
‫عمیقی‬‫از‬‫مدل‬‫کسب‬‫و‬،‫کار‬‫وضعیت‬‫رقابتی‬‫و‬‫چالش‬‫ها‬‫پیش‬‫روی‬‫آنها‬‫است‬.‫که‬‫با‬‫انجام‬‫تحقیق‬‫مصاحبه‬‫ای‬‫از‬‫مدیران‬‫کسب‬‫و‬‫کارها‬‫می‬‫توان‬‫به‬
‫نیازهای‬‫حمایتی‬‫آنها‬‫از‬‫مجموعه‬‫پی‬‫برد‬.‫مثال‬‫در‬‫نمونه‬‫فوق‬،‫الذکر‬‫عمده‬‫کسب‬‫و‬‫کارهای‬‫زیر‬‫مجموعه‬‫نیاز‬‫به‬‫کمک‬‫سازمان‬‫مادر‬‫در‬‫توسعه‬‫منابع‬
‫انسانی‬‫خود‬،‫داشتند‬‫تصور‬‫آنها‬‫این‬‫بود‬‫که‬‫تامین‬‫نیرو‬‫به‬‫صورت‬‫متم‬‫رکز‬‫و‬‫توسعه‬‫مشترک‬‫آنها‬‫هم‬‫افزایی‬‫ارزش‬‫آفرین‬‫بسیار‬‫مناسبی‬‫را‬‫در‬‫کسب‬‫و‬
‫کارهای‬‫زیر‬‫مجموعه‬‫ایجاد‬‫خواهد‬‫کرد‬.‫همچنین‬‫آنها‬‫اعتقاد‬،‫داشتند‬‫در‬‫صورت‬‫ایجاد‬‫انحصار‬‫در‬‫استفاده‬‫از‬‫خدمات‬‫داخلی‬‫ارزش‬‫آفرینی‬‫هزینه‬‫در‬‫کل‬
‫مجموعه‬‫افزایش‬‫خواهد‬‫یافت‬
‫گام‬‫چهار‬:‫شناخت‬‫الگو‬‫و‬‫استرات‬‫ژی‬‫هدف‬:
‫پس‬‫از‬‫شناخت‬‫وضعیت‬،‫فعلی‬‫مولفه‬‫های‬‫آفریننده‬‫و‬‫تخریب‬‫کننده‬‫ارزش‬‫و‬‫نیازمندی‬‫ها‬‫و‬‫فرصت‬،‫ها‬‫اکنون‬‫نوبت‬‫هدف‬‫گذاری‬‫برای‬‫الگوی‬‫مناسب‬
‫حاکمیتی‬‫خواهد‬‫بود‬.‫در‬‫این‬‫مرحله‬‫مولفه‬‫های‬‫جدیدی‬‫که‬‫نیاز‬‫به‬‫ارزش‬‫آفرینی‬‫بیشتر‬‫آنها‬‫مشخص‬‫گردیده‬‫به‬‫مولفه‬‫های‬‫موجود‬‫اضافه‬‫می‬‫گ‬‫ردد‬‫و‬

9. ‫برای‬‫کاهش‬‫اثرگذاری‬‫عوامل‬‫تخریب‬‫کننده‬‫ارزش‬‫در‬‫وضعیت‬‫فعلی‬‫هدف‬‫گذاری‬‫می‬‫شود‬.‫در‬‫این‬‫مرحله‬‫الگوی‬‫ارزش‬‫آفرینی‬(‫گام‬‫دوم‬)‫با‬‫یافته‬‫های‬
‫جدید‬‫برای‬‫آینده‬‫تعدیل‬‫می‬‫گردد‬‫و‬‫الگوی‬‫مناسب‬‫با‬‫هدف‬‫گذاری‬‫مقداری‬‫ترسیم‬‫می‬‫شود‬‫مجددا‬‫میزان‬‫شباهت‬‫و‬‫انطباق‬‫این‬‫الگو‬‫با‬‫شیوه‬‫های‬
‫عمومی‬(Generic)‫مجددا‬‫بررسی‬‫شده‬‫تا‬‫نزدیک‬‫ترین‬‫الگوی‬‫عمومی‬‫به‬‫آن‬‫مشخث‬‫و‬‫انتخاب‬‫گردد‬.
‫در‬‫مثال‬‫مورد‬،‫بررسی‬‫همانطور‬‫که‬‫در‬‫شکل‬‫فوق‬‫نیز‬‫مشخص‬،‫است‬‫پس‬‫از‬‫انجام‬‫تحلیل‬،‫ها‬‫مدیران‬‫به‬‫این‬‫نتیجه‬‫رسیده‬‫اند‬‫که‬‫به‬‫جای‬‫الگوی‬‫راهبری‬
،‫استراتژیک‬‫الگوی‬‫رهبری‬‫وظیفه‬،‫ای‬‫از‬‫ارزش‬‫آفرینی‬‫بیشتری‬‫برای‬‫این‬‫مجموعه‬‫برخوردار‬‫خواهد‬‫بود‬.
‫گام‬‫پنجم‬:‫تدوین‬‫نقشه‬‫راه‬‫دستیابی‬‫به‬‫الگوی‬‫مناسب‬:
‫حاال‬‫که‬‫الگوی‬‫استراتژیک‬‫مناسب‬‫شناسائی‬‫شده‬،‫است‬‫فعالیت‬‫آخر‬‫تدوین‬‫نقشه‬‫راه‬‫دستیابی‬‫به‬‫آن‬‫خواهد‬‫بود‬.‫این‬‫نقشه‬‫راه‬‫می‬‫تواند‬‫شامل‬‫مواردی‬
‫مانند‬‫تغییر‬‫در‬‫استراتژی‬‫های‬‫فعلی‬‫عملیاتی‬‫شرکت‬،‫مادر‬‫ایجاد‬‫وظایف‬،‫جدید‬‫تمر‬‫کز‬‫بیشر‬‫بر‬‫برخی‬‫از‬،‫رویکردها‬‫حذف‬‫یا‬‫کاهش‬‫برخی‬‫از‬‫رویکردها‬
‫خواهد‬‫بود‬.‫در‬‫مثال‬‫مورد‬،‫بررسی‬‫آن‬‫سازمان‬‫تصمیم‬،‫گرفت‬‫واحد‬‫متمرکزی‬‫برای‬‫مدیریت‬‫منابع‬‫انسانی‬‫مخصوصا‬‫در‬‫حوزه‬‫دانشی‬‫آن‬‫و‬‫مدیریت‬
‫اثربخش‬‫دانش‬‫در‬‫زیرمجموعه‬‫ها‬‫را‬‫ایجاد‬‫نماید‬.‫فرایند‬‫برنامه‬‫ریزی‬‫و‬‫تامین‬‫نیروی‬‫انسانی‬‫به‬‫صورت‬‫متمرکز‬‫انجام‬‫می‬‫گردد‬‫و‬‫انحصارات‬‫خاصی‬‫برای‬
‫استفاده‬‫از‬‫خدمات‬‫میان‬‫کسب‬‫و‬‫کارها‬‫ایجاد‬‫گردید‬.‫در‬‫این‬‫مثال‬‫تصمیم‬‫گیری‬‫گردید‬‫که‬‫مکانیزم‬‫جدیدی‬‫برای‬‫استفاده‬‫مشترک‬‫از‬‫برخی‬‫سرمایه‬‫های‬
‫سازمانی‬‫شرکت‬‫مادر‬‫و‬‫زیرمجموعه‬‫نیز‬‫ا‬‫یجاد‬‫گردد‬.
‫است‬ ‫مجاز‬ ‫منبع‬ ‫ذکر‬ ‫با‬ ‫فوق‬ ‫مطالب‬ ‫از‬ ‫استفاده‬
‫ایمیل‬ ‫با‬ ‫بیشتر‬ ‫اطالعات‬ ‫دریافت‬ ‫جهت‬h.nourian@irisaco.com‫فرمایید‬ ‫حاصل‬ ‫تماس‬.