BS Cao Thiên Tượng - MRI Khớp Gối.pdf

1. MRI KHỚP GỐI
BS. CAO THIÊN TƯƠ
̣ NG
KHOA CĐHA BVCR

2. Kỹ thuật
Coil
 bề mặt
 Nằm ngửa
Kh
 ớp gối duỗi hoàn toàn và xoay ngoài 5 độ

3. Kỹ thuật
FoV
 : 14-16cm
 Độ dày lát cắt 4mm, bỏ khoảng (gap) 0.4mm
Ma
 trận: 256 x 192 hoặc 256 x 256

4. Kỹ thuật
TE
 ngắn để đánh giá rách sụn chêm và PCL
(T1W, PD, GRE)
Nên
 dùng PD FS để đánh giá sụn chêm
 T2W FS: đánh giá dây chằng chéo, sụn khớp và
xương
GRE:
 đánh giá sụn và dây chằng nhưng đánh
giá tuỷ xương kém

5. Chuỗi xung
Sagittal PD, T
 2W – 3-4mm
Sagittal Gradient
 3D (Sụn khớp)
Coronal PD, T
 2W/STIR
Axial T
 2WI

6. T1WI T2WI
Sáng

 Tối
 Tối
Trung gian

Sáng

Sáng

 Tối
Trung gian

MỠ
DỊCH
Vỏ xương, gân,
dây chằng, sụn
chêm
Sụn trong

7. SAGITTAL
Sụn chêm
Dây chằng chéo
Sụn khớp

8. CORONAL
Dây chằng bên
Sụn chêm
Dây chằng chéo

9. AXIAL
Khớp chè đùi
Dây chằng

10. MRI khớp gối
✓Sụn chêm
Dây
✓ chằng chéo trươ
́ c
(ACL)
Dây
✓ chằng chéo sau (PCL)
Dây
✓ chằng bên trong (MCL)
Dây
✓ chằng bên ngoài (LCL)
✓Tổn thương xuơng và sụn
Bao
✓ hoạt dịch và nang

11. Sụn chêm
Gốc sụn chêm
Gốc sụn chêm
Trong
Trong Ngoài

12. Sơ đồ sụn chêm
Dây chằng sụn chêm-
sụn chêm chéo
Dây chằng gian sụn
chêm ngang trước
Dây chằng sụn chêm -
đùi
Gân cơ khoeo

14. Sừng
trước
Sừng
sau
Thân
Trên
Vùng
trắng
Vùng
đỏ
Dưới

15. Sụn chêm bình thường
hình sagittal

16. Sụn chêm trong

18. Sụn chêm ngoài

19. Dây chằng sụn chêm đùi

20. Xương con sụn chêm

21. Thoái hóa và rách sụn chêm
•Độ 1
-Tăng tín hiệu dạng ổ bên
trong sụn chêm
•Độ 2
-Tăng tín hiệu dạng đươ
̀ ng
bên trong sụn chêm
•Độ 3
-Tăng tín hiệu lan đến bề
mặt sụn chêm
•Độ 4
-Sụn chêm không đều
-Bất thươ
̀ ng hình thái

22. Phân loại rách sụn chêm
•Rách dọc
-Đơn giản
-ngoại vi
-Tách sụn chêm-bao khơ
́ p
-Quai xách (bucket-
handle)
•Rách ngang
-Phân tách, tỏa vòng, mỏ
chim
•Rách chéo
•Rách phức tạp

23. Tiêu chuẩn rách sụn chêm trên MRI
Tiêu
 chuẩn 1:
-Tăng tín hiệu sụn chêm: bất thươ
̀ ng tín hiệu phải
tiếp xúc một mặt khơ
́ p.
-Quy luật “hai lát cắt liên tiếp”
Tiêu
 chẩn 2
-Bất thươ
̀ ng hình dáng sụn chêm
-Hai mặt cắt > 1 mặt cắt.

24. Rách dọc sừng sau sụn chêm trong

25. Rách dọc phía
ngoại vi sừng sau
sụn chêm trong

26. Rách dọc

27. Rách sụn chêm
Rách dọc phía ngoại vi đơn giản Tách bao khơ
́ p- sụn chêm

28. Rách chéo sừng sau sụn chêm trong

29. Rách chéo sừng sau sụn chêm trong

30. Rách kiểu quai xách
(bucket handle tear)
*Hình “cà vạt” ít hơn
*Các hình tam giác không còn đỉnh
nhọn
*Dây chằng chéo sau kép
Hình cà vạt còn ơ
̉ phía ngoại vi

31. *Hình “cà vạt” ít hơn
*Các hình tam giác không còn đỉnh
nhọn
*Dây chằng chéo sau kép
Rách kiểu quai xách
(bucket handle tear)
Không còn hình cà vạt ơ
̉ lát cắt thư
́ hai.

32. Rách kiểu quai
xách
(bucket handle
tear)
*Hình “cà vạt” ít hơn
*Các hình tam giác không còn đỉnh
nhọn
*Dây chằng chéo sau kép
Dấu hiệu dây chằng chéo sau “kép”

33. Rách kiểu
quai xách
C
B

34. Rách kiểu quai xách
(bucket handle tear)-MRI
*Coronal
-Sụn chêm bị cắt cụt
-Mảnh sụn chêm di
lệch vào trong
*Axial
-Hình quai xách

35. Rách kiểu quai xách
(bucket handle tear)-Mặt cắt coronal và axial

37. Sụn chêm bị bật gốc (flipped
meniscus)
*Mảnh phía sau bị bật về
phía trươ
́ c
*Triệu chư
́ ng: khóa khơ
́ p
*Tăng kích thươ
́ c sư
̀ ng
trươ
́ c
*Sư
̀ ng trươ
́ c đôi.
Dấu hiệu “ria mép”

38. Mảnh sụn chêm bị bật

39. Rách ngang

40. Rách kiểu phân tách ngang

41. Rách tỏa vòng
Rách dọc theo bơ
̀ tư
̣
do vuông góc vơ
́ i trục
sụn chêm
Thân sụn chêm
thươ
̀ ng bị tổn thuơng
nhất.

42. Rách tỏa vòng

43. Rách tỏa vòng

44. Rách toả vòng thân sụn chêm

45. Rách toả vòng sừng
sau sụn chêm trong
gần gốc sụn chêm
Dấu hiệu “khe”

46. Gốc Sụn chêm
Gốc sụn chêm
Gốc sụn chêm
Trong
Trong Ngoài

47. Gốc Sụn chêm
Gốc phía sau
Cung mềm mại và bao phủ hoàn toàn
bề mặt khơ
́ p
Rách ơ
̉ gốc sụn chêm-Rách tỏa
vòng ơ
̉ chỗ bám xuơng chày-sụn
chêm phía trung tâm
Xem trên các hình coronal và
axial

48. Rách gốc sụn chêm trong
Sụn chêm “ma” Rách giật đư
́ t gốc sụn chêm
cấp là rách không vư
̃ ng

49. Rách gốc sụn chêm phía sau

50. Rách “nắp túi” phía ngoại vi sụn
chêm
Lecas LK, et al. AJR 2000;174:161
Rách phía ngoại vi
sụn chêm
Có thể bỏ sót ơ
̉ nội
soi khơ
́ p khi không
có chụp MRI trươ
́ c.

51. Rách nắp túi xuống dưới

52. Rách sụn chêm kiểu “nắp túi” phía
trong

53. Rách phức tạp

54. Hoại tử xương tự phát

55. Hoại tử xương tự phát sau cắt sụn
chêm
Trươ
́ c phẫu thuật Sau phẫu thuật

56. Nhồi máu

57. Lồi sụn chêm
•Đẩy lệch sụn chêm khỏi
mâm chày
-sụn chêm trong >3mm
-Sụn chêm ngoài >1mm
Đi
• kèm vơ
́ i:
-Rách sụn chêm
-Gai xương
-Tràn dịch khơ
́ p
•Dẫn đến thoái hóa khơ
́ p

58. Lồi sụn chêm

59. Dập sụn chêm

60. Nang sụn chêm
Liên quan
• vơ
́ i
rách sụn chêm
Th
• ươ
̀ ng ơ
̉ sụn
chêm trong

61. Rách ở sụn chêm ngoài dạng đĩa và
nang sụn chêm

62. Độ chính xác của MRI trong rách
sụn chêm
 Độ nhạy
-Sụn chêm trong: 93-98%
-Sụn chêm ngoài: 69-96 %
 Độ đặc hiệu
-Sụn chêm trong: 84-91%
-Sụn chêm ngoài: 91-99%
Justice et al. Radiology 1995;196:617-621
DeSmet et al. AJR 1994;163:1419-1423
Quinn et al. Radiology 1991;181:843-847

63. Rách sụn chêm
Giả rách sụn chêm

64. Rách sụn chêm mất vững
Hi
 ện diện mảnh di lệch
Nhi
 ều hơn một mặt phẳng
Nh
 ìn thấy > 3mm độ dày ơ
̉ các hình coronal và sagittal
 Tín hiệu bên trong sụn chêm trên T2W
 Rách phư
́ c tạp
 Rách sụn chêm dài (>9mm)
 Rách tỏa vòng lơ
́ n
 Rách gốc sụn chêm cấp.

65. Sụn chêm dạng đĩa (discoid
meniscus)
 Sụn chêm lơ
́ n bất
thuơ
̀ ng về hình thái
 3% ơ
̉ sụn chêm ngoài
 1-3% ơ
̉ sụn chêm trong
 Dễ bị thoái hóa và rách

66. Sụn chêm dạng đĩa (discoid
meniscus)- hình MRI
Nhi
 ều hơn 3 “hình cà
vạt” ơ
̉ độ dày lát cắt
3mm
Chi
 ều rộng > 15mm
Nh
 ìn các hình ơ
̉ ngang
mư
́ c hố gian lồi cầu

67. Ngoại vi 5 hình cà vạt
Trung tâm
Sụn chêm dạng đĩa (discoid
meniscus)- hình MRI

68. Sụn chêm dạng đĩa (discoid
meniscus)- hình MRI coronal
Nhi
 ều hơn 2 “hình cà
vạt” ơ
̉ độ dày lát cắt 4-
5mm
Chi
 ều rộng > 15mm
Nh
 ìn các hình ơ
̉ ngang
mư
́ c hố gian lồi cầu
Sụn chêm dạng đĩa hai bên ít gặp

69. Sụn chêm bị uốn cong
(meniscus flounce)
Biến thể bình thường

70. Magn Reson Imaging Clin N Am 17 (2009) 741–756
Sụn chêm bị uốn cong
(meniscus flounce)

71. Cạm bẫy
Dây chằng ngang

72. Cạm bẫy
Dây chằng sụn chêm đùi

73. Cạm bẫy
Dây chằng sụn chêm – sụn chêm chéo

74. Dây chằng chéo trước
 Bắt nguồn ơ
̉ phía ngoài
hố gian lồi cầu
 Bám tận ơ
̉ gai chày
 Hạn chế dịch chuyển ra
trươ
́ c và xoay mâm chày
 Bó trươ
́ c trong và bó sau
ngoài
 Bơ
̀ trươ
́ c thẳng và song
song hoặc dốc hơn
đuơ
̀ ng Blumensaat Blumensaat

75. Dây chằng chéo trước

76. Trươ
́ c trong
Sau ngoài
Dây chằng chéo trước

77. Rách ACL
dày bán phần

78. Rách bán phần ACL
bó sau ngoài

79. Rách hoàn toàn ACL
Không
 nhìn thấy
 Mất liên tục các sơ
̣ i
Tăng
 tín hiệu
 Hươ
́ ng bất thươ
̀ ng
Bong
 chỗ bám ơ
̉ vị trí
bám tận
Tr
 àn dịch khơ
́ p gối 75%

80. Rách ACL

81. Rách hoàn toàn ACL

82. Rách ACL
Bất thươ
̀ ng đươ
̀ ng đi

83. Hươ
́ ng chạy bình thươ
̀ ng,
nhưng không dính vơ
́ i lơ
̀ i
cầu xương đùi.
Rách ACL

84. Rách ACL
dấu hiệu phụ
Cong
 lồi dây chằng chéo
sau
 Dập tủy xương
 Gãy giư
̣ t
 Tổn thương xương sụn
 Dịch chuyền xương chày
ra trươ
́ c

85. Dập xương kiểu “hôn nhau”

86. Gãy Segond

88. Cơ chế tổn thương ACL

91. Chuyển dịch mâm chày ra trước
7mm
Remer EM, et al. RadioGraphics 1992;12:901-15

92. Rách ACL mạn tính
✓Có thể khó phân biệt vơ
́ i
ACL còn nguyên
Ph
✓ ù và tăng tín hiệu
không thấy trên T2W > 5
tháng.
Thu
✓ ơ
̀ ng bám lại vào PCL
kèm gập góc bất thươ
̀ ng.

93. Rách ACL mạn tính

94. Dây chằng chéo sau
 Bắt nguồn tư
̀ mặt trong hố
gian lồi cầu
 Bám tận vào mâm chày sau.
Ngăn
 cản di chuyển xương
chày ra sau,
 Đươ
̀ ng qua dây chằng chéo
sau cắt qua xương đùi.
 Các dải trươ
́ c ngoài và sau
trong.

95. Tổn thuơng PCL
 Cơ chế
-Di chuyển xương chày ra
sau khi gập
-Duỗi quá mư
́ c.
-Rơi khi gập gối.
 Rách đơn độc -1/3
 Hầu hết rách ơ
̉ trung
tâm
Gi
 ật xương chày

96. Tổn thuơng PCL
Đặc điểm MRI
 Rách bán phần
-Bất thươ
̀ ng tín hiệu vơ
́ i
còn một số sơ
̣ i
 Rách hoàn toàn
-Không nhìn thấy
-vơ
̃ khu trú -> tăng tín hiệu
trên T1W và T2W
Gi
 ật đư
́ t

98. Rách PCL

100. Rách PCL-Dày dây
chằng

103. Các cấu trúc nâng đỡ khớp gối phía trong
Dây
 chằng bên
trong
-Các sơ
̣ i song song
-Các sơ
̣ i chéo
Gân c
 ơ bán
màng

104. Phân chia dây chằng-bao khớp
trong
Sims, et al. Am J Sports Med 2004;32:337-45

105. Dây ch
 ằng bên
chày
-Ở nông và nằm
ngoài bao khớp
Các dây ch
 ằng sâu
-Dây chằng sụn
chêm đùi
-Dây chằng sụn
chêm chày (vành)
Dây ch
 ằng chéo
sau
Các cấu trúc nâng đỡ khớp gối
phía trong

106. Tổn thuơng dây chằng bên trong
 Lực valgus
Rách

-Sâu > Nông
-Gần > Xa
Đi kèm

-Rách dây chằng chéo
trước.
-Dập xương phía ngoài.
 Độ I, II, III

107. Tổn thuơng dây chằng bên trong

108. Tổn thuơng dây chằng bên trong
MRI
Độ II
Độ I

109. Tổn thuơng dây chằng bên trong
Độ III
Rách đầu gần Rách đầu xa

110. Rách cơ VMO kèm rách MLO

111. Trật khớp gối ra sau

112. Phức hợp dây chằng bên ngoài
Thành ph
 ần
-Dải chậu chày
-Dây chằng bao khớp ngoài
-Dây chằng bên ngoài.

113. Dây chằng bên ngoài
Dải chậu chày

114. Hội chứng ma sát dải chậu chày

115. Hội chứng ma sát dải chậu chày