More Related Content
Similar to Management5 6 (20)
More from E-Gazarchin Online University
More from E-Gazarchin Online University (20)
Management5 6
- 2. • Төлөвлөлт гэж юу вэ?
• Төлөвлөлтийн үе шатууд
• Төлөвлөлтийн төрлүүд ба түвшин
- 3. Аливаа зүйлийг төлөвлөхийн тулд эн
тэргүүнд зорилгоо тодорхойлно.
• Афоризм: Хүн зорилгынхоо хирээр өсч
хөгждөг.
Төлөвлөлт гэдэг нь: хувь хүн,
байгууллагын өмнө тавигдсан зорилгыг
хамгийн оновчтой арга замаар хангах үйл явц
юм. Өөрөөр хэлбэл дээрх арга замыг үнэлж
сонгох, хэрэгжүүлэх үйл явц нь төлөвлөлт юм.
- 4. Тиймээс төлөвлөлтийн үйл явцад
олон хүчин зүйлсийг тооцоолох
шаардлагатай болдог. Энэхүү
тооцоололд математик статистикийн
олон аргыг өргөн ашигладаг.
Төлөвлөлт гэдэг нь: хэн, ямар
ажлыг хэдий хугацаанд хийх вэ гэдгийг
урьдчилан тогтоох үйл явц юм.
- 5. Төлөвлөлт нь явцуу утгаараа таамаглал
байдаг. Түүнчлэн төлөвлөлт нь хувь хүн,
байгууллагын ирээдүйн үйл ажиллагааны дүр
зураг болдог. Төлөвлөлтөд хамрагдаж байгаа
гишүүдэд төлөвлөгөөний мөн чанар, зорилгыг
ойлгуулах нь менежерийн нэг үндсэн үүрэг
байдаг. Productivity Document
Төлөвлөгөөг боловсруулах, хэрэгжүүлэх,
хянах үйл явцыг төлөвлөлт гэнэ.
- 6. Менежерүүдийн ажлын гол багаж
зэвсэг нь төлөвлөгөө болно. Төлөвлөлтийн
явцад гардаг баримт бичгийг төлөвлөгөө
гэнэ.
Төлөвлөгөө нь тухайн ажлын эхлэл ба
төгсгөлийг холбож өгдөг. Тиймээс
байгууллагын өнөө ба ирээдүйг холбогч
гүүр гэж үздэг.
- 7. Төлөвлөлтийн үе шат
1. Зорилгоо тодорхойлох
2. Гадаад, дотоод орчны шинжилгээ хийх
3. Төлөвлөгөөний боломжит хувилбаруудыг
боловсруулах
4. Оновчтой хувилбарыг үнэлж сонгох
5. Хэрэгжүүлэх
6. Хянах
- 8. Зорилгоо тодорхойлох
Зорилгоо зөв тодорхойлохдоо уг
төлөвлөгөөг биелүүлэх үндсэн нөхцлийг
бүрдүүлж байна гэсэн үг. Зорилго нь
хувь хүн, байгууллагын бодит байдал,
нөхцөл бололцоотой уялдсан байх
ёстой. Түүнчлэн хамт олны гишүүдэд
зорилгоо ойлгуулах хэрэгтэй.
- 9. Орчны шинжилгээ
Орчин гэдэг нь: Тухайн байгуулагын
үйл ажиллагаанд нөлөөлж буй бүхий л
хүчин зүйлсийн нийлбэр юм.
• Тухайн байгууллагаас хамаарах
байдлаар нь буюу тухайн байгууллагад
хянагдах эсэхээр нь гадаад ба дотоод
орчин гэж ангилна.
• Тухайн байгуулагад хянагддаг нь
дотоод орчин, тухайн байгууллагад
хамаардаггүйг нь гадаад орчин гэнэ.
- 10. Дотоод орчинд дараах хүчин зүйлс хамаарна.
• Хүний нөөц Human Resource
• Санхүүгийн нөөц Financial Resource
• Техник, тоног төхөөрөмж Equipment
• Удирдлага
• Зохион байгуулалтын бүтэц
• Технологи
- 11. Макро гадаад орчин- үйл ажиллагаанд
шууд бусаар нөлөөлнө. Түүнд дараах
хүчин зүйлс хамаарна.
• -Эдийн засаг – инфляци, зээлийн хүү
• -Улс төрийн хүчин зүйлс
• -Нийгмийн хүчин зүйлс
• -Соёл Global warming
• -Экологи – хүрээлэн буй орчин
• -Шинжлэх ухаан, технологийн дэвшил
• -Хууль эрх зүй
- 12. Микро гадаад орчин- үйл ажиллагаанд
шууд нөлөөлнө.
• Өрсөлдөгчид – rival, competitor
• Бэлтгэн нийлүүлэгчид – suppliers
• Хэрэглэгчид – customers
• Ажил хэргийн түншүүд – partners
• Орон нутаг төр захиргааны байгууллага-
Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газар,
татварын алба, НДХэлтэс
• Төрийн бус байгууллага –
Non-governmental organization
- 13. Орчныг шинжилдэг олон арга байдгаас
SWOT шинжилгээг өргөн ашигладаг. SWOT
шинжилгээ хийсний үндсэн дээр цаашид ямар
бодлого, чиглэлээр явахаа тодорхойлдог.
Боломж ба аюул занал, сул ба давуу
талыг өөрсдөө үнэлж тогтооно. Орчны
шинжилгээ нь төлөвлөгөөнд нөлөөлж болох
бүхий л хүчин зүйлийг тооцоолно гэсэн үг.
- 14. • S – STRENGTH - давуу тал
• W – WEAKNESS - сул тал
• O – OPPORTUNITY - боломж
• T – THREAT - аюул занал
- 15. Төлөвлөгөөний боломжит
хувилбаруудыг боловсруулах
Энэ нь дан ганц менежерийн үүрэг
биш учир хамт олны гишүүдийн хүчин
чармайлтыг ашиглана. Төлөвлөгөөний
хувилбарууд нь зорилгодоо хүрэх арга
замаараа өөр хоорондоо ялгагдана.
- 16. Оновчтой хувилбарыг үнэлж
сонгох
Хувилбаруудыг зэрэг хэрэгжүүлэх
боломжгүй тул тэдгээрийг үнэлж
хамгийн оновчтойг нь сонгох
шаардлагатай. Энэ үнэлгээнд тодорхой
шалгуур ашиглана.
Эдгээр шалгуурт үнэлгээ өгч
оновчтойг нь сонгоно.
- 17. - Эрсдэл
- Ашиг
- Хугацаа
- Нэр хүнд
- Зардал
- чанар гэх мэт олон шалгуур бий.
- 18. Төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэхийн тулд
хамт олны гишүүдийн хүч чармайлтыг
нэгтгэх, идэвхижүүлэх үйл ажиллагааг
түлхүү явуулна. Түүнчлэн
хэрэгжүүлэлтэнд манлайлах, зохион
байгуулах ур чадвар нэлээд
шаардагдана.
- 19. Хянах
Төлөвлөгөөний үр дүнг тавигдсан
зорилготой уялдуулан хянана.
• Y > Z – дараагийн зорилгыг дэвшүүлнэ.
• Y < Z – аль нэг үе шат дээр алдсан учраас
алдсан үе шат руу очиж залруулж зорилгоо
биелүүлэх
Ер нь төлөвлөлт нь байгууллагын хэмжээнд
тасралтгүй хийгдэж байдаг үйл явц юм.
- 20. Төлөвлөлтийн төрлүүд ба
түвшин
Төлөвлөлт нь бодит амьдралд
хэрэгжихдээ дараах 8 төрлийг дамждаг.
• Зорилго - Goal
• Зорилт - Purpose, Objective
• Стратеги - Strategy
• Бодлого - Policy
• Ажлын горим (дүрэм) - Charter of firm
• Журам - Rule
• Хөтөлбөр - Program
• Төсөв - Budget
- 21. Зорилго: энэ нь хүрч чадах дээд
бололцоог илэрхийлнэ. Хүний ухамсарт
үйл ажиллагаа бүр зорилготой байдаг.
Зорилгод дараах шаардлагууд тавигдана.
• 3-аас илүү зорилгыг нэг дор дэвшүүлэхгүй
• Хоорондоо уялдаатай байх ёстой
• Менежерүүд уг зорилгыг биелүүлэх
тэмүүлэлтэй байх
- 23. Зорилт (purpose, objective) :
зорилгыг хэрэгжүүлэхийн тулд хэд хэдэн
зорилт болгон хуваана. Менежерүүд
зорилгoо тодоpхойлоод орхих бус түүнийг
хэрэгжүүлэхийн төлөө зүтгэдэг байх ёстой.
Зорилго, зорилтыг SMART аргаар хэмждэг.
Энэ нь хэмжигдэхүйц байх, бодит байх,
биелэхүйц байх, цаг хугацаатай байх
шалгуурууд юм.
- 24. S - Specific
M - Measurable
A - Attainable
R - Relevant
T - Time-bound
- 25. Стратеги: зорилт хаана байна тэнд
стратеги байна. Өөрөөр хэлбэл урт
хугацаанд баримтлах бодлого нь стратеги
юм. Зорилго, зорилтод хүрэхэд
шаардлагатай нөөцүүдийг эрж хайх, олж
зарцуулах, хянах үйл ажиллагааны
нийлбэрээс стратеги бүрддэг.
Үзэл баримтлал – concept
- 26. Ажлын горим: Дүрэм нь ямар ч
байгууллагын хувьд нэг талаас удирдан
зохицуулах арга хэрэгсэл, нөгөө талаас
үйл ажиллагааг хувийн сонирхолд
автахгүйгээр явуулах боломжийг
олгодог. Дүрэм нь үйл ажиллагааны
технологи хязгаарыг тодорхойлж өгнө.
Журам нь үйл ажиллагааны
стандарт буюу дэс дарааллыг тогтоосон
болно. Нөгөө талаас үйл ажиллагаа
явуулах аргыг нарийн заасан байна.
- 27. Хөтөлбөр /program/ - Өөртөө
зорилго, зорилт, бодлого, стратегийг
тусгаж, цаашид тэдгээрийг ажил хэрэг
болгоход шаардлагатай арга хэмжээ
болон нөөцийг хэрхэн зохицуулахыг
агуулсан баримт бичиг юм.
- 28. Төсөв /budget/ - Хөтөлбөрт тусгагдсан
арга хэмжээнүүдэд шаардлагатай хөрөнгө
мөнгийг тооцоолж, төсөв боловсруулна.
Төлөвлөгөөг санхүүгийн тоон
үзүүлэлтээр илэрхийлснийг төсөв гэнэ.
Өөрөөр хэлбэл төлөвлөлтийг санхүүгийн
хувьд баталгаажуулж буй зүйл нь төсөв
юм.
- 29. Түвшин
Биелэх
хугацаа
Шаардах
мөнгө
Үзүүлэлтийн
шинж чанар
Хамрах хүрээ
Стратеги Урт Их Ерөнхий өргөн
Тактик Дунд Дунд зэрэг Ерөнхийдүү дунд зэрэг
Шуурхай Богино Бага тодорхой явцуу