Үнэ гэж юу вэ?

1. Долгион
Венера
Булганхүү
Ганчимэг
Ариунжаргал
Золбоо

2. ҮНЭ
1. Үнэ гэж юу вэ?
2. Үнийн үүрэг
3. Үнэ тогтооход нөлөөлөх хүчин зүйлс
4. Үнэ-ийн талаар шийдвэр гаргахад нөлөөлөх гадаад
болон дотоод хүчин зүйлүүд
ҮНЭ ТОГТООХ СТРАТЕГИУД
1. Шинэ бүтээгдэхүүний үнэ тогтоох стратегиуд
2. Бүтээгдэхүүний хольц-ийн үнэ тогтоох стратегиуд
3. Үнийн тохиргоо хийх стратегиуд
4. Үнийн өөрчлөлт
5. Нийгмийн бодлого ба маркетинг

3. Үнэ гэдэг нь бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг
худалдан авахын тулд төлсөн мөнгөн дүн
юм.
Түүхийн явцад, анх үнэ хаялцах замаар үнэ
тогтоох, XIX зууны сүүлчээр аж үйлдвэрийн
хувьсгалаар ижил үнэ тавих, харин сүүлийн үед зах
зээлийн сегментчлэл, ганцаарчилсан маркетингийн
нөхцөлд уян хатан шинж чанартай динамик үнэ
тогтоох хандлага хөгжиж байна.
Маркетенгийн иж бүрдлийн 4 хүчин зүйлийн ашиг
орлого олдог цорын ганц элемент нь үнэ ба бусад 3
элемент нь өртгийг илэрхийлдэг.
4P дотор хамгийн уян хатан нь үнэ юм.

4. Эдийн засаг, хуулийн болон сэтгэлзүйн хувьд нийлмэл
байдлыг үүсгэж байдаг.
 Эдийн засгийн хувьд гэдэг нь үнийг өртөг, зардалд үндэслэж
тогтоодог ба ашиг орлого олох гол хэрэгсэл бол үнэ болж байдаг.
 Хуулийн хувьд гэдэг нь хэрэв хэт бага үнэ тогтоовол демпинг
хийлээ хэмээн хуулиар хязгаарлаж өгдөг ба үнийг хуйвалдан
тогтоох, зах зээлийн үнийн түвшинд шударга бусаар нөлөөлөх
зэрэг нь шударга бус өрсөлдөөнд тооцогддог тул тодорхой
хуулийн дагуу үйл ажиллагаагаа явуулах шаардлага тулгардаг.
 Сэтгэлзүйн хувьд гэдэг нь хүмүүс тухайн бүтээгдэхүүний үнийн
талаар тодорхой хүлээлттэй байдаг ба чанартай, нэр хүндтэй
бүтээгдэхүүн үнэтэй байх ёстой гэсэн хандлага байдаг.
Тиймээс үнэ нь эдийн засаг, хууль, сэтгэлзүйн хувьд нийлмэл
байдлыг үнэ үүсгэж байдаг.

5. Зах зээлийн эдийн засгийг үл үзэгдэгч гар
зохицуулж байдаг. Үнэ нь үл үзэгдэгч гарын
үүргийг хүлээдэг.
Зах зээлийн харилцаанд макро
түвшинд үнэ нь дараах 3 үүрэгтэй:
1. Зах зээлийн харилцаанд оролцогчдыг
идэвхижүүлэх
2. Нөөцийг хуваарилах
3. Эрэлт нийлүүлэлтийг уялдуулах

6. Харин микро түвшинд:
1. Борлуулалтыг идэвхижүүлэх
Үнийг хямдруулах нь борлуулалтыг
нэмэгдүүлж, барааны эргэлтийг
хурдасгадаг. Гэвч энэ нь богино хугацаанд
үргэлжилнэ.
2. Бүтээгдэхүүний шинж чанарыг илтгэх
Үнэтэй бол чанартай гэсэн ойлголт
3. Өрсөлдөөний арга хэрэгсэл болох
Үнэ нь хямд эсвэл өндөр байхаас хамаарч
өрсөлдөөний чухал арга хэрэгсэл болдог.

7. 2. Үнэ тогтооход нөлөөлөх хүчин зүйлс
Хэрэглэгчийн хувьд үнэ цэнэ, зардал,
өрсөлдөгчийн стратеги зэргээс гадна компани
нэмэлт хэд хэдэн дотоод болон гадаад хүчин
зүйлсийг бодолцох ёстой.
2.1 Дотоод хүчин зүйлс:
1. Байгууллагын зорилго, зорилтууд
2. Маркетингийн иж бүрдийн стратеги, хоногшуулалт
3. Зардал
4. Байгууллагын зохион байгуулалт, удирдлагын
тогтолцоо
2.2 Гадаад хүчин зүйлс:
1. Цэвэр өрсөлдөөнт зах зээл
2. Монополист өрсөлдөөнт
3. Олигополист өрсөлдөөнт
4. Цэвэр монополь зах зээлд

8. » Эрэлтийн шинж чанар
» Зах зээлийн онцлогоос гадна эрэлтийн
төлөв үнэ бүрдэлтэнд нөлөө үзүүлдэг.
Үнэ ба эрэлтийн хамаарлын судалж шинжлэх
Үнийн мэдрэмж (мэдрэмжтэй ба мэдрэмжгүй)
» Макро орчны бусад хүчин зүйлс
» (Шатахууны үнэд нөлөөлөх хүчин
зүйлс)

9. » Үйлчлүүлэгчийн тухайн бүтээгдэхүүнд өгч буй
үнэ цэнэд суурилсан үнэ гэдэг нь: Борлуулагч
компанийн өртөгт биш харин худалдан авагчийн
тухайн бүтээгдэхүүнд өгч буй үнэлэмжийг үнэ
тогтоох гол харгалзах үзүүлэлт болгохийг хэлнэ.
Үйлчлүүлэгчийн үнэлэмжид суурилсан үнэ тогтооно
гэдэг нь бүтээгдэхүүнээ боловсруулж
маркетенгийнхаа төлөвлөгөөг боловсруулж гаргаад
дараа нь үнээ тогтооно гэсэн үг биш юм.
Маркетенгийн төлөвлөгөөг гаргахаас өмнө үнийг
маркетенгийн багцийн бусад хувьсагчуудтай хамт
авч үзэхийг хэлнэ.

10. » Өртөгт суурилсан үнэ гэдэг нь тухайн
үйлчлүүлэгчийн үнийн ойлголт нь үнийн
дээд хэмжээг тогтоодог бол тухайн
бүтээгдэхүүний өртөг нь үнийн доод
хэмжээг тогтоодог. Өртөгт суурилсан үнэ
гэдэг нь тухайн бүтээгдэхүүнийг
үйлдвэрлэх, зах зээлд хувиарлах,
борлуулах үнэ дээр тухайн компань
гаргасан хөдөлмөр, эрсдэл дээрээ
боломжийн өгөөж тооцож үнэ тогтоохийг
хэлнэ. Тухайн компанийн гаргасан өртөг
нь үнэ тогтоох нэг чухал үзүүлэлт болдог.

11. » Өртөгт суурилсан үнэ цэнэ
» Сайн бүтээгдэхүүн боловсруулах ->
бүтээгдэхүүнийхээ өртгийг тодорхойлох ->
Өртөгт суурилсан үнэ тогтоох ->
Бүтээгдэхүүнийхээ үнийг худалдан авагчидад
ятган үнэмшүүлэх

12. » Үнэ цэнэд суурилсан үнэ
» Үйлчлүүлэгчийн хэрэгцээ -> Үнэлэмжийн
ойлголтыг судлах -> Үйлчлүүлэгчдийн тухайн
бүтээгдэхүүний үнэ цэнийн ойлголтод
тулгуурлан бүтээгдэхүүнийхээ үнийг тогтоох ->
Гарах өртөг зардлыг тодорхойлох -> Зорилтот
үнэд тохирсон үнэ цэнийг өгөх, бүтээгдэхүүн
боловсруулах

13. Үйлчлүүлэгчийн төлөхийг төлсөн
үнээр үнэ тогтоох эсвэл өрсөлдөөнд
ялахын тулд бага үнэ тогтооно гэсэн үг
биш юм. Үүний оронд компаниуд
өрсөлдөөнд ялахын тулд зөвхөн үнийг
буулгах биш бүтээгдэхүүндээ нэмүү
өртөг шингээсэн онцлог нэмэлт
үйлчилгээг нэвтрүүлж өөрсдийн
бүтээгдэхүүнийг бусдаас илүү өндөр үнэ
тогтоохийг хэлнэ.

15. 1.Зардалд үндэслэн үнэ тогтоох арга
2.Хугарлын цэгийн шинжилгээ
3.Бүтээгдэхүүний үнэт чанарт
үндэслэн үнэ тогтоох арга
4.Өрсөлдөөнд үндэслэн үнэ тогтоох
арга

16. Үйлдвэрлэл, түгээлт болон борлуулалтын зардлыг
тооцож үүн дээр хичээл зүтгэл ба эрсдлийг тооцоолж
нэмсэн дүнг суурь болгон үнэ тогтоох. Компанийн
гаргаж байгаа зардал нь үнэ тогтоох стратегийн чухал
элемент байна.
Зардал бага – Үнэ
хямд
Зардал их – Үнэ өндөр
Ryanair ба Walmart
зэрэг компаниуд
тухайн салбарт
зардлыг хамгийн
бага байлгахыг
зорьж ажилладаг.
Apple, BMW, Steinway зэрэг
компаниуд олон улсын
хэмжээнд өндөр зардал
гаргадаг ба хариуд нь өндөр үнэ
ба маржин тогтоодог .
Steinway-ийн төгөлдөр хуур
$72,000 үнэтэй.

17. Тогтмол
зардал
Хувьсах
зардал
Нийт
зардал
1.Үйлдвэрлэлийн өөр өөр түвшин дэх зардлууд
Үнийг зөв тогтоохын тулд удирдлагууд үйлдвэрлэлийн бүх шатанд гардаг
зардлуудыг маш сайн мэддэг байх ёстой.
Жишээ нь: Тексас Инструментс (Ти-Ай) тооны машины үйлдвэр
2. Туршлагажсан үйлдвэрийн үйлдвэрлэлийн зардал
Олон давтах, үйлдвэрлэлийн хуримтлагдсан туршлагын үр дүнд дундаж
өртөг буурахыг туршлагын буюу суралцагч муруй гэж нэрлэнэ.
3.Өртөг дээр ашгийн %-ийг нэмж үнэлэх
Үнэ тогтоох хамгийн энгийн арга юм. Энэ нь өртөг дээр тодорхой буюу
стандарт хувь (ашгийн хувь) нэмж борлуулах үнийг тогтоох арга юм
4. Хугарлын цэгийн шинжилгээ ба зорилтот ашгаас хамаарч
үнэ тогтоох (ашиг ч үгүй алдагдал ч үгүй , зардлаа нөхөх цэг)
Хугарлын цэг/хэмжээ = тогтмол зардал / (үнэ – хувьсах зардал)

18. » Үнийг буулгах нь хялбар боловч үнээр өрсөлдөх нь
хялбар биш байдаг. Хямд үнэ санал болгодог өрсөлдөгч
ямагт гарч ирдэг учир үнийн өрсөлдөөнөөс зайлсхийх,
хэрэглэгчдийн сонголтонд үнийн нөлөөллийг багасгах,
дахин давтагдашгүй, үнэт чанар бүхий бүтээгдэхүүнийг
тэдэнд санал болгох хэрэгтэй.
1. Зардалд үндэслэн үнэ тогтоох арга 1. Үнэт чанарт үндэслэн үнэ тогтоох
арга
2. Зардлаа тооцох 2. Бүтээгдэхүүний үнэт чанарыг бий
болгох
3.Үнэ тогтоох
4. Үнэндээ таарсан үнэт чанартай
бүтээгдэхүүнийг хэрэглэгчдэд хүргэх
4. Бүтээгдэхүүнийг үнэт чанарт нь
тохирсон үнээр хэрэглэгчдэд хүргэх

19. » Энэ нь өрсөлдөгчдийн стратеги, үнэ, зардал
болон зах зээлд санал болгож буй
саналуудаас хамаарч үнэ тогтоох арга юм.
» Өрсөлдөгчөө судлахдаа:
Нэгдүгээрт
Хэрэглэгчдэд үнэ цэнийг бий
болгохтой холбоотой
өрсөлдөгчтэйгээ
харьцуулахад компани зах
зээлд юуг санал болгодог вэ?
Өндөр үнэ: өндөр үнэ
тогтоож болно.
Өрсөлдөгч бүтээгдэхүүнтэй
холбоотой хэрэглэгчдийн
хувьд үнэ цэнэ багатай: Хямд
үнэ тогтооно.
Хоёрдугаарт
Одоогийн өрсөрдөгчид хир
хүчтэй байна вэ, тэдний үнийн
стратеги ямар вэ?
Өрсөлдөгчид сул бол хямд үнэ
санал болгож тэднийг зах
зээлээс шахаж гаргах
Хэрэв хямд үнэ бүхий томоохон
өрсөлдөгчид байвал компани
нэмүү өртөг бүхий өндөр үнээр
сул орон зай/нище/-г зорьж
ажиллах хэрэгтэй (Anne Bloom’s)

20. 1. Шинэ бүтээгдэхүүний үнийн стратеги
» Зах зээлийн “өрмийг хамах ” үнийн стратеги
» Зах зээлд гүн нэвтрэх үнийн стратеги
2. Бүтээгдэхүүний багцад баримтлах үнийн
стратеги
» Төрөлжсөн бүтээгдэхүүний үнийн стартеги
» Нэмэлт бүтээгэдхүүнийг үнэлэх стратеги
» Хамт хэрэглэгдэх бүтээгдэхүүнийг үнэлэх
стратеги
» Хаягдлыг үнэлэх стратеги

21. Пүүс анх үнэ тогтооход нилээд асуудад тулгардаг.
Шинэ бүтээгдэхүүн бий болгох одоогийнхоо
бүтээгдэхүүнийг хуваарилалтын шинэ суваг юм уу
газар нутагт гаргах, болон шинээр гэрээ
байгуулахдаа үнийн саналыг тавих зэрэгт үнэ
тогтоолтын асуудал гарч ирнэ.
Үнийн үндсэн хоёр төрлийн стратеги түлхүү яригддаг.
» Price penetration – Үнийн гүн нэвтрэх стратеги
» Price skimming – Үнийн дээжийг авах стратеги
» Гүн нэвтрэх стратегийг зах зээл дээр үнээ багаар
тогтоогоод яваандаа үнээ өсгөх стратеги гэж ойлгож
болно.
» Үнийн дээжийг авах стратегийг өрмийг хамах, өгсөх
стратеги гэх мэтээр янз бүрээр нэрлэдэг. Гол агуулга
нь зах зээл дээр анх гарахдаа өндөр үнэ тогтоогоод
яваандаа үнээ бууруулдаг стратеги байгаа.

22. Үнэ тогтоох аргууд :
» Нэмэх зардлын үнэ тогтоох
» Өрсөлдөөний үнэ тогтоох
» Нэмэгдэлтэй үнэ тогтоох
» Эрэлтийн үнэ тогтоох

23. » Нэвтрэх аргаар үнэ тогтоох
Маркетингийн удирлага нь зах зээлд тодорхой байр суурь олж авахын тулд
бүтээгдэхүүний чанараас доогуур үнэтэйгээр зах зээлд орохыг нэвтрэх үнэ гэнэ.
» Өндөр үнэ тогтоох
Бүтээгдэхүүн зах зээлд байр сууриа эзэлж хэрэглэгчдэд танигдаж чадсан бол
түүний хэмжээгээр үнэ өсөх болно
» Өрсөлдөгчтэй зэрэгцэх аргаар үнэ тогтоох
Бүтээгдэхүүний үнийг өрсөлдөгчтэй ойролцоо, тэнцүү тогтоохыг хэлнэ. Хэрэв
тогтоосон үнэ барааны хэрэгцээний шинжтэй дүйцэж буй бол худалдан авагч таны
барааг сонгоно. Таны бараанд илүү давуу тал байхгүй болсон ч авсаар байх
болно.
» Гулгах үнэ
Энэ нь эхлээд зах зээлд шинэ бүтээгдэхүүнээ харьцахгуй өндөр үнээр гаргах
тактик юм. Энэ нь зах зээлд урьд байсан ижил төрлийн бусад бүтээгдэхүүнээс
түүний чанар харьцангуй илүү бөгөөд цоо шинэ гэсэн сэтгэгдлийг төрүүлдэг байх.
» Сэтгэл зүйн аргаар үнэ тогтоох
Үнийн нэг чухал тактик, худалдан авагчдад үнээр нөлөөлөх арга юм. Жишээ
нь 3,99$ гэх, 10%-р л хямдруулах, үнийг бага тогтоосоноор маш олон тоогоор
авахад нөлөөлдөг, бөөний үнээр хямдруулах бодлого зэрэг

24. » Бүтээгдэхүүний хүрээнд үнэ тогтоох
Бүтээгдэхүүний нэр төрлийн цогцод бүхэлд нь өндөр ашиг олох тийм
үнийн систем боловсруулах. Барааны бүлэг, нэр төрлүүд нь бие биеэсээ
эрэлт, зардал, өрсөлдөөний эсрэг тэмцэх зэрэг олон хүчин зүйлээр
ялгагдах бөгөөд энэ нь үнэ тогтооход анхаарах зүйл юм.
Барааны үндсэн нэр төрлийн үнэ тогтоох
Нэмэлт бараа, үйлчилгээний үнэ тогтоох
Хамт хэрэглэгдэх бараанд үнэ тогтоох
Дагалдах бараанд үнэ тогтоох
Хоёр хэсэг үнэ тогтоох
» Газар зүйн байрлалаар үнэ тогтоох
1. Барааг үйлдвэрлэсэн газарт FOB үнэ тогтоох (бэлтгэн нийлүүлэгч
барааг усан зам, төмөр замын зогсоол хүртэл хүргэх, түүнээс цааш
захиалагч хариуцах нөхцөлт үнэ)
2.Хүргэх зардлыг багтаасан нэгдсэн үнэ
3.Бүсийн үнэ тогтоох
4.Тулгуур цэг хэрэглэн үнэ тогтоох
5.Барааг хүргэх зардлыг өөрөө хариуцахаар үнэ тогтоох

25. 1. Үнэ-цэнэ ба үнийн харилцаа
2. Дүр төрх
3. Өрсөлдөөн
4. Зардал
5. Худалдан авагч
6. Компанийн зорилго
7. Шинэчлэл гэх мэт

26. 1. Үнийн талаарх пүүсийн зорилгыг тогтоох
2. Зардал тооцох
3. Ялгаатай үнийн эрэлтийг тогтоох
4. Үнэ тогтооход анхаарагдах хүчин зүйлийг
тодорхойлох
5. Үнэ тогтоох аргыг сонгох
6. Үнийг турших

27. » Доогуур үнэлэх
» Өрсөлдөгчдийг дагах
» Үнээр өрсөлдөх
» Үнээ өсгөхөөр хэт удаан хүлээх
» Нийлүүлэлтийг өөрчлөхгүйгээр үнээ
буулгах
» Янз бүрийн үнэ тогтоох