лекц 5

S.PМ204 Бизнес төсөл Д.Эрдэнэчулуун

Лекц № 5 ТӨСЛИЙН ЛОГИК БҮТЦИЙН АРГА
5.1. Логик бүтцийн шинжилгээ
Ерөнхий зүйл
Төслийн логик бүтцийн арга нь төслийг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны үеийн
удирдлагын төлөвлөлт, зохион байгуулалтыг боловсронгуй болгох зорилгоор
хэрэглэдэг арга юм. Уг арга нь шинжилгээний болон төлөвлөгөөний гэсэн хоѐр үндсэн
үе шатаас бүрдэнэ.

Төлөвлөлтийн үе шат Шинжилгээний үе шат

Зураг 5.1 Логик бүтцийн шинжилгээний үе шатууд
1) Шинжилгээний үе шат
 Асуудлын шинжилгээ-Төслийн хэрэгцээ шаардлагыг тодорхойлох, тулгарсан
бэрхшээлүүдээс зангилаа асуудлыг тогтоох, хүчин зүйлүүдийн шалтгаан уялдааг
тодорхойлно.
 Зорилгын шинжилгээ-Тулгамдсан асуудлуудын шалтгаан үр дагаврыг ялган
тодруулж төслийн зорилгыг томьѐолох үйл ажиллагаа юм.
 Стратегийн шинжилгээ-Ерөнхий зорилго зорилтуудтай төслийн зорилгыг
уялдуулан, тухайн зорилгодоо хүрэх төрөл бүрийн стратегийг томьѐолох үйл ажиллагаа
юм.
2) Төлөвлөлтийн үе шат
 Логик бүтэц-Хэмжиж болохуйц зорилтыг томьѐолон түүний дотоод логикийг шалгаж
улмаар төслийн бүтцийг тодорхойлдог.
 Үйл ажиллагааны хуваарь-Үйл ажиллагааны уялдаа, хамаарлыг тодорхойлж,
хийгдэх ажлуудын хугацаа болон хариуцлагын хүрээг тогтооно.
 Орц буюу зардлын төлөвлөлт-Үйл ажиллагааны хуваариас орц буюу төсвийн
төлөвлөгөө боловсруулах, төлөвлөх үйл ажиллагаа болно.
Логик бүтцийн шинжилгээний арга нь төсөл хөтөлбөрийн бэлтгэл ажиллагааг хангах
болон хэрэгжилтэд үнэлгээ өгөхөд хэрэглэдэг төслийн удирдлагын нэг арга юм. Уг аргыг
хэрэглэснээр үйл ажиллагааны төлөвлөлтийг бэлтгэх, хэрэгжилтийн үеийн хяналтыг зохион
байгуулах болон гүйцэтгэлийн үнэлгээний тогтолцоог боловсронгуй болгох суурь нөхцөл
болдог. Логик бүтцийн шинжилгээний аргыг судалснаар дараах чадварыг эзэмшинэ.
 Асуудлын шинжилгээ хийх зорилгын мод бэлтгэх;
 Төслийн логик бүтцийг боловсруулах;
 Зардлын ба үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг бэлтгэнэ.

1


Тайлбар
Логик бүтцийн арга нь мэргэжлийн өвөрмөц үг хэллэгүүдийг ашигладаг тул хэрэглэгддэг
үгсийн утгыг тайлбарлая. Үүнээс гадна ихэнх хандивлагч нар хэрэгжүүлж буй төсөлдөө
өөрийн нэр томъѐонуудыг ашигладаг. Тухайлбал: Европын холбоонд хэрэглэгддэг нэр
томъѐоноос дор үзүүлэв.
Төслийн гол стратеги юм. Энэ нь логик бүтцийн аргад хэрэглэдэг
Оролцооны логик
зорилтуудын шатлалын түвшин тус бүр дээр нь төслийг
хэлхээ холбоо
нарийвчилсан тодорхойлолт
Энэ нь өргөн хүрээтэй салбарын эсвэл үндэсний хэмжээний
Ерөнхий зорилт хөтөлбөрийн зорилт юм. Төсөл нь энэ зорилгыг хангахад
чиглэгдцэг.
Төслийн зорилго нь "төслөөс үр ашиг хүртэгчдэд" тогтвортой
Төслийн зорилго
өгөөжтэй байх явдал юм.
Үйл ажиллагаагаар бий болсон гарц буюу бүтээгдэхүүн үйлчилгээ
Үрдүн юм. Төслийн зорилго хэрэгжсэнээр ямар зүйлийг бий болгосноор
үр дүн нь тодорхойлогддог.
Нөөц буюу орцуудыг хэрэглэсний үр дүнд хийгддэг тусгай
Үйл ажиллагаа
үйлдлүүд

Хэрэглэгдэхүүн Ямар нэгэн ажил хийхэд шаардлагатай орцуудыг хэлнэ. Жишээ нь:
/Нөөцүүд/ хүн хүч, техник, тоног төхөөрөмж, түүхий эд материал гэх мэт.
Логик бүтцийн аргын шатлал түвшин бүр дээр зорилтууд биелэгдэж
Зорилтын
буй эсэхийг тодорхойлох хэмжүүрүүд. Зорилтын үзүүлэлтүүд нь
үзүүлэлтүүд
оновчтой хяналтын системийн загвар үндэс болж өгдөг.
Энэ нь зорилтын үзүүлэлтүүдийн нэг хэлбэр бөгөөд зөвхөн эцэст нь
Үйл явцын биш төслийн явц дахь үр дүнг дүгнэх богино хугацааны зорилтын
товчоо үзүүлэлтүүд юм. Эдгээр нь бас шийдвэр гаргах цаг хугацаа болсон
эсэхийг тодорхойлж байдаг.
Үйл явцын товчоо болон түүний үзүүлэлтүүдийг хангахад
Баталгаат
шаардагдах нөөцийг төслийн удирдлагаас төслийн гүйцэтгэлийн
хэрэглэгдэхүүн
үнэлгээгээр тооцсон хэрэглэгдэхүүнийг хэлдэг.
Эрсдэл, Төслийн удирдагч шууд хяналт тавих боломжгүй, төслийн амжилттай
хязгаарлалтууд үйл явцад нь нөлөөлөх гадаад хүчин зүйлсүүд

Урьдчилсан
Төсөл эхлэхээс өмнө зайлшгүй шийдсэн байх асуудал юм.
нөхцөлүүд
Тогтвортой
Төсөл дууссаны дараа төслийн үр өгөөж үргэлжлэх эсэхийг
байдлын хүчин
тодорхойлдог хүчин зүйлс юм.
зүйлс
5.2. Шинжилгээний үе
Төслүүд нь тодорхой асуудлыг иж бүрнээр шийдвэрлэхэд чиглэгдэж боловсруулагддаг.
Төлөвлөсөн төсөл нь бодит хэрэгцээ, оршин байгаа нөхцөл байдлын шинжилгээгүйгээр
хийгдэж, хэрэгжих боломжгүй. Уг шинжилгээ нь 3-н үе шаттай. Үүнд:

2


1. Асуудлын шинжилгээ
2. Зорилгын шинжилгээ
3. Стратегийн шинжилгээ
Асуудлын шинжилгээ
Уг шинжилгээ нь оршин буй нөхцөлийн серөг хүчин зүйлсийг гарган ирж асуудлуудын
хоорондын “шалтгаан-үр дагавар” харилцан хамаарлыг тогтоодог. Энэ нь 2 үе шаттай.
♦ Гол асуудлуудыг тогтоох үйл явц
♦ Асуудлын шалтгаан үр дагаврыг тогтоох модны загварыгболовсруулах
Оршин байгаа нөхцөл, тулгарч буй асуудлын талаарх мэдээллийг уулзалт ярилцлага,
тайлан, судалгаа шинжилгээ, статистик гэх мэт янз бүрийн сурвалжуудаас олж авдаг.
Мэдээлэл бүрийг судалсны үндсэн дээр судлаачид тухайн нөхцөлд оршин буй асуудлуудаас
хамгийн гол түлхүүр асуудлыг оюуны довтолгоо гэх мэт аргуудыг хэрэглэж тодорхойлно.
Энэ үе шатанд хэрэглэгддэг гол арга болох асуудлын модны загварыг зургаар үзүүлэв.

Шинээр хувьчлагдсан
Үр дагавар
эдийн засгийн өсөлт

Шинээр хувьчлагдсан Шинээр хувьчлагдсан
эдийн засгийн өсөлт эдийн засгийн өсөлт

Хууль Үйлдвэрлэлийн Бизнесийн Санхүүгийн
тогтоомжийг үр ашгийг дадлага үйлчилгээг
сайжруулах нэмэгдүүлэх туршлагыг хүргэх
сайжруулах

Шилдэг арга
Нөлөөллийн сөрөг хүчин барил
зүйл голлосон шинжтэй хөгжүүлэх
төсөл
хэрэгжүүлэх
Бизнесийн арга
барил олгох
сургалт явуулах Учир
шалтгаан

Зураг 5.2 Асуудлын модны загвар
Асуудлын модны загвар нь шалтгаан үр дагавраас болж шатлал хэрхэн үүссэн дэс
дарааллаар бүтээгддэг. Эхлээд тогтоогдсон асуудал бүрээр нэгтгэн дүгнэдэг. Эндээс гарааны
асуудал сонгогдох ба 2-р асуудал нь дараах зүйлстэй холбоотойгоор салбарлан гарч ирдэг.

3


Үүнд:
 Хэрэв асуудал нь учир шалтгаан болж байвал доод түвшинд
 Хэрэв асуудал нь үр дагавар болж байвал дээд түвшинд
 Хэрэв асуудал нь шалтгаан, үр дагаврын аль нь ч биш бол ижил түвшинд байрлаж
модыг бүрдүүлнэ.
Ийнхүү асуудлын мод бүтээгдэх ба эндээс чухам аль хэсэгт нь өөрчлөлт шинэчлэл
хийж төсөл боловсруулж, хэрэгжүүлж байгаагаар тэр асуудал нь уг төслийн гол асуудал
болох юм. Жишээлбэл: Хэрэв асуудлын чиглэл нь “Шинэ үйлдвэрлэгчдийн дунд
бизнесийн туршлага дутагдах явдал” гэвэл учир шалтгаан нь “Бизнесийн удирдлагын үр
дүнтэй сургалт дутагдалтай” байх ба үүнээс үүсэх үр дагавар нь “Шинэ үйлдвэрлэгчдийн
дунд дампуурал өндөр” түвшинд байх юм. /Зураг 5.2/
Зорилгын шинжилгээ
Асуудлын шинжилгээ нь оршин байгаа нөхцөлийн сөрөг хүчин зүйлсийг тодорхойлж
хамаарлыг гаргадаг бол зорилгын шинжилгээ нь ирээдүйн төлөвийн эерэг хүчин зүйлсийг
гаргадаг. Өөрөөр хэлбэл, асуудлыг шийдвэрлэхэд юу хийх хэрэгтэйг тодорхойлдог. Ингэснээр
гол асуудал нь төслийн зорилго болж, шалтгаан-үр дагавар хамаарал нь хэрэглэгдэхүүн нөөц-
эцсийн үр дүнгийн хамаарал болж хувирдаг.

Гарц үр дүн



Зорилгын эерэг хүчин барил
зүйл голлосон шинжтэй хөгжүүлэх
төсөл

сургалт явуулах
Орц нөөц
Зураг 5.3 Зорилтын загвар

4


Асуудал Зорилт

Шинэ үйлдвэрлэгчдийн дундах Шинэ үйлдвэрүүдийн бизнес төлөвлөлтийг
бизнесийн туршлагын дутагдал сайжруулах боломж

Бизнесийн арга барил дахь бага Шинэ үйлдвэрлэгчдийн хувьд бизнесийн арга
үр дүнтэй бэлтгэл курс барилаар бэлтгэл курс зохион байгуулах

Шинэ үйлдвэрлэгчдийн дундах Шинэ үйлдвэрлэгчдийн дундах
дампуурлын өндөр түвшин дампуурлын түвшинг бууруулах
Стратегийн шинжилгээ
Шинжилгээний төгсгөлийн үе шат бол хүссэн үр дүндээ хүрэх стратегийн сонголттой
холбоотой. Стратеги нь төсөлд агуулагдсан зорилтын багцыг багтаадаг. Стратегийн
шинжилгээ нь логик бүтцийн үнэлгээний зэрэгцээ төрөл бүрийн оролцоо буюу асуудал,
зорилтуудын цогц байдал болоод түүний биелэгдэх боломжийг харуулдаг. Тухайлбал,
төслийн стратегийг сонгосноор асуудлыг шийдвэрлэх зорилтын модны тухайн төслийн
зорилго зорилттой холбоотой хэсэгт зөвхөн уг төслийн хамрах хүрээ шилждэг. Тухайлбал
доорх зургаас стратеги болон төслийн зорилго хамрах хүрээг харж болох юм.
Ерөнхий
зорилго
Дэд
зорилтууд



Зорилго зорилтыг барил Тухайн
хэрэгжүүлэх хөгжүүлэх төслийн
төсөл зорилго

сургалт явуулах Зорилт үйл
ажиллагаа
Зураг 5.4 Стратегийн сонголт

5


5.3. Төлөвлөлтийн үе
Логик бүтэц
Логик бүтцийн шинжилгээг ихэвчлэн логфрэйм гэдэг. Логфреймийн бүх давуу талуудыг
тодорхой ойлгож мэргэжлийн өндөр түвшинд хэрэглэснээр төслийн маш сайн загвар
гаргахад хүндрэл багатай болдог. Энэ нь төслийн загвар боловсруулдаг аналитик арга юм.
Логфреймийг зохистойгоор хэрэглэснээр зорилго, зорилт, үр дүн, үйл ажиллагаануудын
зүй тоггол, уялдааг зөв тогтоож, хоорондын хамаарлыг илүү тодорхой болгодог. Ингэснээр
энгийн нүдээр ажиглахад логфрейм нь “хог дотор, хог гадаа зарчмаар” хийгдэж буй
ажилбарууд мэтээр харагддаг. Гэвч энэ нь тийм хуулбарласан ажилбар биш бөгөөд, төслийн
зорилт, шалтгаан үр дагаврын хоорондын хамаарлыг систем логиктойгоор авч үзэж,
томъѐолон буй аналитик аргуудын цогц хэрэглээний үр дүнд бий болдог.
Бас нэг чухал зүйл бол логфрейм нь төслийн хөгжил, нөхцөл байдлын өөрчлөлттэй
холбоотойгоор түүнийг дахин засварлах, сайжруулахад хэрэглэгддэг динамик арга хэрэгсэл
билээ. Тухайлбал төслийн төлөвлөлт, төсвийг дахин засварлах, сайжруулахад оновчтой логик
бүтэцтэй байснаар хөшүүн байдлаас нь ангижруулах боломжтой болдог.
Логфрэймийн бүтэц тогтолцоо
Төслийн зорилго, зорилт томьѐологдож стратеги сонгогдсон үед зорилгын модноос
шалтгаан үр дагаврын гинжин хэлхээ нь үйл ажиллагаа, үр дүнг тодорхойлдог. Энэ нь
интервенц логик буюу логик холбоог /Зураг 5.5/ харуулдаг.
Ерөнхий зорилгод дэм болно.

Төслийн зорилго биелнэ.

Үр дүнгүүд гарна

Үйл ажиллагаа хийгдэнэ.

Хөрөнгө батлагдвал

Зураг 5.5 Оролцооны логик хэлхээ холбоо
Эндээс үйл ажиллагаа явуулахад орц буюу хэрэглэгдэхүүн тохирч байвал дараагийн
шатлалд үйл ажиллагаа нь үр дүнтэйгээ, үр дүн төслийн зорилготойгоо, төслийн зорилго нь
ерөнхий зорилттойгоо логик холбоотойг харуулж байна. Эндээсээ логфрэймийн үндсэн
матрицийг бүтээдэг ба энэ нь хэвтээ ба босоо логикоор /Зураг 5.6/ тайлбарлагддаг.

6


Ерөнхий зорилго Үзүүлэлтүүд Баталгаат орц

Төслийн зорилго Үзүүлэлтүүд Баталгаат орц Таамаглал

Үр дүнгүүд Үзүүлэлтүүд Баталгаат орц Таамаглал

Үйл Хөрөнгө мөнгө Үнүүд Таамаглал
ажиллагаанууд

нөхцөлүүд

Зураг 5.6 Логфреймийн үндсэн матриц
Логфреймийн үндсэн матриц 4-н багана, 4-н мөртэй бөгөөд босоо, хэвтээ логик нь тус
бүрдээ ялгаатай үүрэгтэй байдаг. Босоо логик нь төслөөр юу хийхээр зорьж буйг тодотгох
шалтгаан үр дагаврын харилцан хамаарал, төслийн менежерийн таамаглал, түүний тодорхой
бус байдлыг харуулдаг.
Хэвтээ логик нь нөөцийг хэрэглэсэн нөлөөллийн хэмжүүрүүд, уг хэмжүүрийн гол
тохирох үзүүлэлтүүд, орц хэрэглэгдэхүүнүүд аль хэмжүүрээр нь баталгаажигдах вэ?
гэдгийг харуулна.
Логфрэйм бэлтгэх арга зам
Логфрейм бэлдэхдээ /Зураг 5.7/ эхний баганыг босоогоор дуустал нь байгуулна.
1 15 16
Ерөнхий зорилго Үзүүлэлтүүд Хөрөнгийн
баталгаа
2 13 14 8
Төслийн зорилго 1 Үзүүлэлтүүд Хөрөнгийн Таамаглал
баталгаа

3 11 12 7
Үр дүнгүүд Үзүүлэлтүүд Хөрөнгийн Таамаглал
баталгаа
4 9 10 6
Үйл Хөрөнгө мөнгө Үнүүд Таамаглал
5
нөхцөлүүд

Зураг 5.7 Логфреймийг бэлтгэх арга зам

7


Дараа нь сүүлчийн багана буюу таамаглалыг гүйцээх хэрэгтэй. Ингэснээр төслийн
тодорхойлолт, түүнд тулгарч буй саад бэрхшээл, төслийн хяналтаас ангид буй эрсдэл
зэргийг шалгах боломжтой болно. Хоѐр ба гуравдугаар баганыг түвшин бүрт тусад нь
байгуулах ба ингэснээр зорилтын үзүүлэлтүүд болон баталгаат нөөцийг тодорхойлох
боломжтой болно.
Үйл ажиллагааны хуваарь
Логик бүтцийн шинжилгээ, төлөвлөлтийн үе шатанд үйл ажиллагааны үзүүлэлтүүд нь
орц/хэрэглэгдэхүүний зардлаар хэмжигддэг. Иймээс төслийн үйл ажиллагааг хэрэгжүүлж
эхлэхээс өмнө гүйцэтгэлийн үзүүлэлтүүдийг урьдчилан гаргах хэрэгтэй. Энэ үед үйл
явцын тайлан, товчоог нарийн гаргаж өгөх нь богино хугацааны зорилтуудын гүйцэтгэл үр
дүнг тодорхойлоход тус дөхөм болдог. Ингэснээр төслийн зорилго үр дүнг нарийвчилж
төслийн ерөнхий төлөвлөгөө боловсруулах боломжийг бий болгодог. Улмаар энэ бүхэн нь
төслийг удирдахад нарийвчлагдан боловсордог. Энэхүү үйл явцыг Зураг 5.8-д харуулав.

1 1 1
А Ерөнхий зорилго 5 Үзүүлэлтүүд 6 Хөрөнгийн
баталгаа

2 1 1 8
Төслийн зорилго 3 Үзүүлэлтүүд Хөрөнгийн Таамаглал
Б В 4
баталгаа
1

3 1 1 7
Үр дүнгүүд 1 Үзүүлэлтүүд 2 Хөрөнгийн Таамаглал
Г Д Е баталгаа

4 9 1 6
Үйл Хөрөнгө мөнгө 0 Үнүүд Таамаглал

5
нөхцөлүүд

Зураг 5.8 Логфреймд зорилтуудыг шилжүүлэх
Олон бүрэлдэхүүнт төсөл
Логфрэймийн 4х4-ийн матрицаас илүү мөр баганатайг энд хэрэглэдэг бөгөөд энэ нь
төсөл дотор олон бүрэлдэхүүн орж, бүрэлдэхүүн бүрийн үйл ажиллагаа болон үр дүн ба
зорилтын хоорондын логик холбоог хадгалах зорилгоор хэрэглэгддэг.
Нэг бүрэлдэхүүн нь удирдлагын хариуцлагыг тодруулан нэгдсэн үйл ажиллагаа ба үр
дүнг зорилгод чиглүүлсэн багц зорилтыг агуулна. Энэ тохиолдолд бүрэлдэхүүн бүрийн
зорилт тодорхойлогдсоны дараа үйл ажиллагаа үр дүнгийн уялдаа холбоо нарийвчлагдан
томьѐологдоно.

8


Ерөнхий зорилго

Төслийн зорилго

Бүрэлдэхүүн 1 Бүрэлдэхүүн 2 Бүрэлдэхүүн 3

1.1 Үр дүн 1.2 Үр дүн 2.1 Үр дүн 2.2 Үр дүн 3.1 Үр дүн 3.2 Үр дүн

1.1 Үйл 1.2 Үйл 2.1 Үйл 2.2 Үйл 3.1 Үйл 3.2 Үйл
ажиллагаа ажиллагаа ажиллагаа ажиллагаа ажиллагаа ажиллагаа

Зураг 5.9 Олон бүрэлдэхүүнт төслийн бүтэц
Таамаглал ба эрсдэлийг тодорхойлох
Төслийн шинжилгээний явцад зорилгын модны загварт тодорхойлогдсон зарим
зорилтууд дангаараа хэрэгжих боломжгүй байх нь түгээмэл байдаг. Энэ үед эрсдэлийг
урьдчилан таамагласнаар хүлээгдэж буй нөхцөл байдлыг зохицуулах боломжтой болдог.
Тухайлбал стратеги сонголтоор зарим зорилтууд гадны хүчин зүйлсийн нөлөөллөөр логик
уялдаа холбоо нь алдагдаж энэ нь төслийн хэрэгжилт болон тогтвортой байдалд нөлөөлдөг.
Энэхүү нөхцөл байдлыг логфрэймийн 4-р багананд буй таамаглалуудаар гаргаж өгөх ѐстой.
Зорилго, үр дүн, үйл ажиллагааны таамаглалыг гаргасан тохиолдолд төсөл нь дараагийн
шатандаа шилжих болно.
Урьдчилсан нөхцөл нь таамаглалаас өөр бөгөөд энэ нь төслийг эхлэхээс өмнөх уг орчны
өгөгдөл байдаг. Эдгээр нөхцөлүүдийн боломжит магадлал ба түүний утга нь төслийн
эрсдэлийг нарийвчлан тооцоход ач холбогдолтой. Зураг 12-т үзүүлсэн алгоритм нь
таамаглалын ач холбогдлыг бүрэн ашиглах арга зам болдог. Уг таамаглалуудыг нарийн
тодорхойлох нь хүссэн үр дүнд хүргэх гол нөхцөл болох ба энэ нь уг төсөл өгөөжөө өгснөөр
батлагддаг.
Ерөнхий зорилго

Төслийн зорилго Таамаглал

Үр дүнгүүд Таамаглал

Үйл
Таамаглал
нөхцлүүд
Зураг 5.10 Таамаглалын байр суурь

9


Таамаглалын жишээнүүд:
♦ Төслийн гарцын боломжит доод үнийг тогтоох,
♦ Газрын хуваарилалтыг хийх нь орчин үеийн арга барилын урьдчилсан загвар
♦ Үйл ажиллагааны төлөвлөгөөг боловсруулахад дотоодын байгууллагуудын
хамтын ажиллагаа
♦ Ажиллах хүчний хэрэгцээг тогтоох, дотоод ба гадаад нөөц үүсвэрийгтодорхойлох,
♦ Төслийн ажилтны сургалтын хэрэгцээг тодорхойлох
♦ Засгийн газраас төслийн урьдчилсан нөхцөлүүдийг сайжруулах талаар хийгдэх
ажлууд гэх мэт.

Гадаад хүчин зүйл
чухал уу?

Чухал Үгүй

Энэ нь биелэх үү? Бараг үнэн Логфреймд
агуулагдахгүй

Найдлагатай Таамаглал агуулсан

Төслийн урьдчилсан төлөвлөгөөнд
Биелэгдэхгүй гадаад хүчин зүйлүүдийг нэмж
оруулах боломжтой юу?

Тийм Үгүй

Төслийн урьдчилсан төлөвлөлт Төсөл нь техникийн хувьд
ажиллагаа ба үр дүнг нэмэх, эсвэл боломжгүй, тохиромжтой таамаглалд
төслийн үр дүнг дахин томъѐолох шилжүүлэх хэрэгтэй

Зураг 5.11 Таамаглалын алгоритм
Баталгаат байдлыг дэмжих хүчин зүйл
Логфреймын 4-р багананд төслийн тогтвортой, баталгаат байдлыг дэмжих хүчин
зүйлүүдийг агуулсан байдаг. Төсөл хэрэгжсэний дараа уг төсөл цаашид үргэлжилж
байвал уг төслийг амьдрах чадвартай гэж үздэг.
Энэхүү хүчин зүйлүүдэд:
 Бодлогын шинжтэй дэмжлэг
 Байгууллагын ашиг тусын тулд төсвийн дэмжлэг
 Байгууллагын удирдлага зохион байгуулалтын чадавхи

10


 Эдийн засгийн ба санхүүгийн төлөв
 Нийгэм соѐлын хүчин зүйл, санаачилга ба оролцоо
 Технологи техникийн дэвшил өөрчлөлт
Эдгээр хүчин зүйлүүдийн боломжит байдлыг SWОТ, РЕSТ аргуудыг ашиглан гадаад
хүчин зүйлүүдийн нэгэн адил тогтоох бөгөөд тодорхой алгоритм ашиглан ач холбогдол
багатайг орхиж, таамаглал хийж, төслийн загварын өөрчлөлтийг хийх ѐстой.
Зорилгын үзүүлэлт
Зорилгын үзүүлэлтийн үүрэг нь ерөнхий зорилго, төслийн зорилго, үр дүн ба үйл
ажиллагааны өөрчлөлтийн нөхцлийг тодорхойлоход оршино. Зорилгын үзүүлэлтийн
тодорхойлолт нь үнэлгээ хяналтын системийн үндсэн хэлбэр ба амьдрах чадварыг илтгэнэ.
Зорилгын үзүүлэлт нь:
 Өвөрмөц: Тоо хэмжээ, чанар цаг хугацааны нөхцөл
 Хэмжигдэхүйц: Боломжийн үнээр зорилго биелсэн байх
 Боломжит: Одоогийн нөөцөөр биелэгдэх нөхцөлтэй байх
 Хамаарал бүхий: Төслийн зорилгод хамааралтай ба өөрчлөлтийн мэдрэмжтэй
байх
 Цаг хугацаагаар илэрхийлэгдэх: Эхлэх төгсөх хугацаа тодорхой бөгөөд ирээдүйн
удирдлагын үйл ажиллагаанд ашигтай байдал нь харагдаж байх
Дээрх шаардлагуудыг бүхэлд нь авч үзвэл түүнд тоо, чанар, хугацааны хэсгүүдийг тус
бүрд нь агуулжээ. Иймээс үүнийг ихэвчлэн товчилсон байдлаар Quantity Quality Time /QQT/
гэж нэрлэдэг.
Орц/хэрэглэгдэхүүн
Орц/хэрэглэгдэхүүн гэдэг нь төслийн төлөвлөгдсөн үйл ажиллагаанд шаардагдах хүний,
материалын, санхүүгийн нөөц юм. Төсөлд шаардлагатай орц/хэрэглэгдэхүүн ба зардлын
зөв үнэлгээг хийхийн тулд төлөвлөсөн үйл ажиллагаа ба удирдлагын дэмжих үйл ажиллагааг
маш нарийн тодорхойлж өгөх хэрэгтэй.
5.4. Урьдчилан төлөвлөсөн төсөлд “Логик бүтцийн шинжилгээ” хэрэглэх
Төслийн зорилгыг тодорхойлсны дараа төслийн явцад ЛБШ-г хэрэглэх нь элбэг.
Иймээс ЛБШ нь төслийн төлөвлөлт болон түүнд дүн шинжилгээ хийхэд хэрэглэгддэг
менежментийн гол арга хэрэгсэл юм. Уг аргын бусдаас ялгарах гол ялгаа нь гэвэл асуудлын
мэдээллийн үндсэн эх сурвалж нь санал асуулга, судалгаа, тайлан болон статистикийн
үзүүлэлтүүд байхаасаа илүү тодорхойлох баримт бичиг байх нь олонтаа тохиолддог.
Тодорхойлох баримт бичигт (Нэгжийн үйл ажиллагааны баримт, Ажлын удирдамж
буюу Удиртгал тайлан) тухайн төслийн чиглэлд чиглэгдсэн асуудлуудыг оруулсан байх

11


ѐстой бөгөөд, зорилго зорилт, үр дүн ба үйл ажиллагааг тодорхой тусгасан байх хэрэгтэй.
ЛБШ-г хэрэгжүүлэх үйл явц нь дараах зүйлүүдээс бүрдэнэ. Үүнд:
1. Баримт бичигт тусгагдсан асуудлуудыг тэмдэглэх
2. Асуудлын үндэс буюу асуудлын модыг байгуулна.
3. Эдгээр асуудлуудаас зорилгоо тодорхойлно.
4. Бичиг баримтад тусгагдсан зорилгыг тусгана.
5. Баримтад тусгагдсан зорилгуудыг дахин боловсруулсан асуудлуудтайгаа харьцуулах
• Ижил төстэйг нь “а*”-ээр тэмдэглэж бусдыг нь хасах
• Бичиг баримтанд тусгагдсан зорилтууд боловч дахин боловсруулсан
асуудлуудад ороогүй байгааг “а!”-ээр тэмдэглэх
6. Зорилтын бүтэц (модыг) гаргана.
• “*”-оор тэмдэглэсэн зорилго нь тодорхойлох бичиг баримтанд тусгагдсан
асуудлуудыг зорилгодоо оруулах.
• “!”-ээр тэмдэглэсэн зорилгууд нь тодорхойлох бичиг баримтанд орсон боловч тухайн
асуудлуудын чиглэгдсэн жагсаалтад ороогүй.
• Тодорхойлох бичиг баримтанд ороогүй, ямар нэгэн тэмдэглэл хийгдээгүй тийм
зорилгыг үндсэн зорилгод оруулах
7. Төслийн зохион байгуулалттай зөрчилдөж байгаа асуудлуудыг шинжлэх:
 Зорилгод тусгагдаагүй асуудлууд
 Тухайн зорилго асуудлуудаа тодорхойлогдсон байх
 Асуудлын бүтэц болон зорилгын бүтэц хоѐрын харилцаа холбоо, үүиий үр дүнд
гарах ялгаа
8. Төслийн дараагийн үе шатанд хамруулах асуудлыг бэлдэх ба төслийн
агуулгуудыг өөрчилж болох нөхцөлийг дахин боловсруулна.
9. Урьд өгүүлсэн төслийн талаарх материал дээр үндэслэн төслийн үндсэн чиглэл, үйл
ажиллагаа, график, нөөц болон зардлын задаргааг хийж төлөвлөгөө боловсруулна.
Логик бүтцийн шинжилгээ төлөвлөлт хийх дэс дараалал.
Логик бүтцийн шинжилгээ, төлөвлөлтийн үе шатны ажлуудыг нэгтгэн жагсаавал:
1. Шинжилгээний үе шат
1.1. Асуудалд шинжилгээ хийх
 Нэн чухал тулгамдсан асуудлыг олох,
 Уг асуудлын шалгуур үзүүлэлтүүд, хязгаарлалтыг тогтоох,
 Асуудлын шалтгаан үр дагаврыг тогтоох.
1.2. Төслийн стратегийн шинжилгээ хийх

12


 Ерөнхий зорилгыг тодорхойлох
 Төслийн зорилгыг тодорхойлох
1.3. Логик бүтцийн зураглал /логфрэйм гаргах/
 Төслийн үндсэн бүтцийг гаргах
 Дотоод уялдааг тодорхойлох
 Хэмжих үзүүлэлтүүдийг гаргах
2. Төлөвлөлтийн үе шат
2.1. Төлөвлөлт хийх
 Төслийн зорилгыг судлах
 Хэрэгжүүлэх арга замыг тодорхойлох
 Хүрэх үр дүнг тодорхойлох
2.2. Хэрэгжилтийг төлөвлөх
 Зорилгын харилцан хамаарлын мод байгуулах
 Үйл ажиллагааны төлөвлөлт хийж, зорилгод шаардагдах цаг хугацааг
тодорхойлох
 Хэрэгжүүлэгчдэд үүрэг эрхийг хуваарилах
2.3. Төслийн төсвийг тооцох
 Шаардагдах нөөцүүд буюу орц хэрэглэгдэхүүнийг тогтоох
 Зарцуулалтын төсөв боловсруулах зэрэг ажилбаруудыг гүйцэтгэнэ.

13

лекц 5

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to лекц 5

Similar to лекц 5 (20)

лекц 5