Recommended
More Related Content
Similar to PPT differentiatie in de klas (p.6-18)
Similar to PPT differentiatie in de klas (p.6-18) (20)
More from AnneliesMON
More from AnneliesMON (20)
PPT differentiatie in de klas (p.6-18)
- 1. PXL dpt. Education - Vildersstraat 5 3500 Hasselt fb.com/PXLEducation #pxleducation Krachtige leeromgeving Differentiatie in de klas Ludo Heylen p. 6-18
- 2. INHOUD Wat bedoelen we met differentiatie? • Differentiatie ≠ techniek • Differentiatie = visie op leren van kinderen, grondhouding Definities • ‘Maatregelen die recht doen aan individuele verschillen tussen leerlingen’ • ‘Positief en planmatig omgaan met verschillen met oog op grootst mogelijk leerrendement’ 1. Wat bedoelen we met differentiatie ? • Definitie • Leervragen als basis • Belang van motivatie • Gepaste interactie 2. Binnenklas- differentiatie traditioneel • Basis-extra • Homogene groepen • Individueel werk 3. Anders kijken naar differentiatie • Leerkracht maakt het verschil • Geloof in groeikracht • Kwaliteitsvolle instructie • Zelfstandig werk • Betrokkenheid als leidraad • Effectieve feedback • Doel = competent gedrag • Heterogene groepen • Keer je aanpak om 4. Besluit
- 3. INHOUD Wat bedoelen we met differentiatie? • Traditioneel: leerprogramma afgestemd op de gemiddelde leerling (wie?) • Feitelijk: diversiteit van lln biedt uitdaging want verschillende leervragen tegelijk die niet passen binnen planning van standaard ‘handleiding’ Differentiatie = inspelen op de (individuele) leervragen zodat je het leren van alle leerlingen kan ondersteunen, aanvullend bij momenten van klassikale instructie 1. Wat bedoelen we met differentiatie ? • Definitie • Leervragen als basis • Belang van motivatie • Gepaste interactie 2. Binnenklas- differentiatie traditioneel • Basis-extra • Homogene groepen • Individueel werk 3. Anders kijken naar differentiatie • Leerkracht maakt het verschil • Geloof in groeikracht • Kwaliteitsvolle instructie • Zelfstandig werk • Betrokkenheid als leidraad • Effectieve feedback • Doel = competent gedrag • Heterogene groepen • Keer je aanpak om 4. Besluit
- 4. INHOUD Wat bedoelen we met differentiatie? • Differentiatie kan lln gemotiveerd houden om graag te leren ! • Motivatie = vervullen van 3 basisbehoeften – Autonomie – VerBondenheid – Competentie • Let op: remediëringsactiviteit kan motivatie doen dalen (steeds in ‘zwak groepje’) • Motivatie herkennen via ‘betrokkenheid’ momenten van betrokkenheid tonen weg naar begeleidingskans = hoe nieuwe impulsen geven, uitdagen, grenzen verleggen • Ontwikkeling gaande houden kwaliteiten herkennen, voorkennis, leefwereld, ervaringen benutten om succeservaring te versterken 1. Wat bedoelen we met differentiatie ? • Definitie • Leervragen als basis • Belang van motivatie • Gepaste interactie 2. Binnenklas- differentiatie traditioneel • Basis-extra • Homogene groepen • Individueel werk 3. Anders kijken naar differentiatie • Leerkracht maakt het verschil • Geloof in groeikracht • Kwaliteitsvolle instructie • Zelfstandig werk • Betrokkenheid als leidraad • Effectieve feedback • Doel = competent gedrag • Heterogene groepen • Keer je aanpak om 4. Besluit
- 5. INHOUD Wat bedoelen we met differentiatie? • Lln vragen om allerlei redenen extra aandacht, begin- en eindpunt van hun leertraject verschilt, lln hebben verschillende capaciteiten… – Te eenvoudig aanbod geen uitdaging, verveling – Te moeilijk aanbod gevoel van geen slaagkans, angst & gelatenheid • Gepaste interactie tussen de kenmerken van de leerling en de kenmerken van het aanbod zal essentieel zijn om met elke leerling zo ver mogelijk te raken 1. Wat bedoelen we met differentiatie ? • Definitie • Leervragen als basis • Belang van motivatie • Gepaste interactie 2. Binnenklas- differentiatie traditioneel • Basis-extra • Homogene groepen • Individueel werk 3. Anders kijken naar differentiatie • Leerkracht maakt het verschil • Geloof in groeikracht • Kwaliteitsvolle instructie • Zelfstandig werk • Betrokkenheid als leidraad • Effectieve feedback • Doel = competent gedrag • Heterogene groepen • Keer je aanpak om 4. Besluit
- 6. INHOUD Binnenklasdifferentiatie traditioneel 1. Basis-extra model • Vertrekpunt = leerstofaanbod • Differentiatie = verschillen in verwerven/inoefenen van de leerstof • Een gemeenschappelijke (korte) instructie wordt opgevolgd door verschillende inoefentrajecten – BASIS: inoefenen van de basisleerstof uit de instructie – EXTRA 1: inoefenen met differentiatie naar lager tempo en extra (her)instructie OF – EXTRA-2: inoefenen met differentiatie naar meer oefeningen (verbreding) en extra leerstof van dezelfde inhoud (verdieping) 1. Wat bedoelen we met differentiatie ? • Definitie • Leervragen als basis • Belang van motivatie • Gepaste interactie 2. Binnenklas- differentiatie traditioneel • Basis-extra • Homogene groepen • Individueel werk 3. Anders kijken naar differentiatie • Leerkracht maakt het verschil • Geloof in groeikracht • Kwaliteitsvolle instructie • Zelfstandig werk • Betrokkenheid als leidraad • Effectieve feedback • Doel = competent gedrag • Heterogene groepen • Keer je aanpak om 4. Besluit
- 7. INHOUD Binnenklasdifferentiatie traditioneel • BHV-model (basis – herhaling – verrijking of verdieping) 1. Wat bedoelen we met differentiatie ? • Definitie • Leervragen als basis • Belang van motivatie • Gepaste interactie 2. Binnenklas- differentiatie traditioneel • Basis-extra • Homogene groepen • Individueel werk 3. Anders kijken naar differentiatie • Leerkracht maakt het verschil • Geloof in groeikracht • Kwaliteitsvolle instructie • Zelfstandig werk • Betrokkenheid als leidraad • Effectieve feedback • Doel = competent gedrag • Heterogene groepen • Keer je aanpak om 4. Besluit
- 8. INHOUD Binnenklasdifferentiatie traditioneel Kritiek • Gebruikt in veel handleidingen met verschillende oefensets correcte inschatting niveau? • Vooral risico voor zwakke lln die steeds saaie herhaling krijgen • Ontmoediging van begaafde lln moeten vaak eerst alle basis maken voordat ze naar extra mogen • Einde van traject: wat evalueren? Conclusie • Strikt inzetten van dit model veroorzaakt risico’s wél zinvol om elementen eruit op te pikken als houvast • Belangrijk: er moet steeds interactie blijven tussen de verschillende niveaus 1. Wat bedoelen we met differentiatie ? • Definitie • Leervragen als basis • Belang van motivatie • Gepaste interactie 2. Binnenklas- differentiatie traditioneel • Basis-extra • Homogene groepen • Individueel werk 3. Anders kijken naar differentiatie • Leerkracht maakt het verschil • Geloof in groeikracht • Kwaliteitsvolle instructie • Zelfstandig werk • Betrokkenheid als leidraad • Effectieve feedback • Doel = competent gedrag • Heterogene groepen • Keer je aanpak om 4. Besluit
- 9. INHOUD Binnenklasdifferentiatie traditioneel 2. Homogene groepen = lln groeperen volgens niveau van leerstofbeheersing Kritiek • Levert nadelen vooral voor zwakke groep: zij zien geen uitdagende voorbeelden meer en nivelleren naar hetzelfde lage niveau + Pygmalioneffect • Onderzoek: alle lln halen voordeel uit heterogene groepen – iedereen presteert beter in klasgroep met gemiddeld hoger niveau Conclusie • Af en toe (wisselend en tijdelijk) homogene groepen mag • Echte interactie in de heterogene groepen moet je stimuleren 1. Wat bedoelen we met differentiatie ? • Definitie • Leervragen als basis • Belang van motivatie • Gepaste interactie 2. Binnenklas- differentiatie traditioneel • Basis-extra • Homogene groepen • Individueel werk 3. Anders kijken naar differentiatie • Leerkracht maakt het verschil • Geloof in groeikracht • Kwaliteitsvolle instructie • Zelfstandig werk • Betrokkenheid als leidraad • Effectieve feedback • Doel = competent gedrag • Heterogene groepen • Keer je aanpak om 4. Besluit
- 10. INHOUD Binnenklasdifferentiatie traditioneel 3. Individueel zelfstandig werk = recente ontwikkeling om differentiatie organisatorisch aan te pakken Kritiek • Lijkt ideaal want individueel traject houdt maximaal rekening met de mogelijkheden van het kind • Onderzoek spreekt dit tegen: groepsinstructie blijft belangrijke factor in leerlingenresultaten • Nadeel of beperking vooral voor zwakkere lln die te weinig instructietijd krijgen en geen voordeel kunnen halen uit interactie met anderen Conclusie • Op basis van leervragen soms wenselijk + interactie blijft noodzakelijk 1. Wat bedoelen we met differentiatie ? • Definitie • Leervragen als basis • Belang van motivatie • Gepaste interactie 2. Binnenklas- differentiatie traditioneel • Basis-extra • Homogene groepen • Individueel werk 3. Anders kijken naar differentiatie • Leerkracht maakt het verschil • Geloof in groeikracht • Kwaliteitsvolle instructie • Zelfstandig werk • Betrokkenheid als leidraad • Effectieve feedback • Doel = competent gedrag • Heterogene groepen • Keer je aanpak om 4. Besluit
- 11. INHOUD Anders kijken naar differentiatie 1. Leerkracht maakt het verschil • Allerlei ontwikkelde differentiatiematerialen, organisatievormen en technieken kunnen doel missen als leerkracht niet de sterke spilfiguur is! • Differentiatie vraagt om excellente leerkrachten: – Lkr geeft kwaliteitsvolle instructie en feedback, reageert passend op het juiste moment, kan in interactie gerichte stimulansen geven, merkt signalen van lln op… – Lkr kan i.f.v. wat lln nu nodig hebben, didactische keuzes maken en beslissingen nemen die zorgen voor een goede afstemming 1. Wat bedoelen we met differentiatie ? • Definitie • Leervragen als basis • Belang van motivatie • Gepaste interactie 2. Binnenklas- differentiatie traditioneel • Basis-extra • Homogene groepen • Individueel werk 3. Anders kijken naar differentiatie • Leerkracht maakt het verschil • Geloof in groeikracht • Kwaliteitsvolle instructie • Zelfstandig werk • Betrokkenheid als leidraad • Effectieve feedback • Doel = competent gedrag • Heterogene groepen • Keer je aanpak om 4. Besluit
- 12. INHOUD Anders kijken naar differentiatie 2. Geloof in groeikracht • Falen is geen probleem – wel de manier waarop we ermee omgaan • Leerkrachten MOETEN in elk kind positief geloven • Verwachtingen van lln zelf spelen ook rol in hun leerresultaten: hoop opgegeven (fixed mindset) of geloof dat inspanningen zin hebben (growth mindset)? – Positieve eigen verwachtingen van lln stimuleren door uitdagende taken te geven, belonen als ze niet de gemakkelijkste weg kiezen, aandacht voor positieve werkhouding… – WANT lln met idee van eigen groeikansen hebben betere schoolcarrières, voelen zich beter en hebben meer plezier aan het leven 1. Wat bedoelen we met differentiatie ? • Definitie • Leervragen als basis • Belang van motivatie • Gepaste interactie 2. Binnenklas- differentiatie traditioneel • Basis-extra • Homogene groepen • Individueel werk 3. Anders kijken naar differentiatie • Leerkracht maakt het verschil • Geloof in groeikracht • Kwaliteitsvolle instructie • Zelfstandig werk • Betrokkenheid als leidraad • Effectieve feedback • Doel = competent gedrag • Heterogene groepen • Keer je aanpak om 4. Besluit
- 13. INHOUD Anders kijken naar differentiatie 3. Kwaliteitsvolle instructie Instructiemomenten moeten lln het gevoel geven dat ze echt op weg worden gezet • Lkr neemt hen gepassioneerd mee in zijn verhaal • Lkr selecteert momenten waar groepsinstructie echt een meerwaarde is t.o.v. momenten van zelfontdekkend leren • Pré-instructie kan effectief zijn voor zwakke lln + hogere motivatie voor lesmoment dat volgt • Verlengde instructie kan waardevol zijn voor instructiegevoelige lln • Let op: instructie geven niet enkel mogelijk door lkr maar ook door medelln! 1. Wat bedoelen we met differentiatie ? • Definitie • Leervragen als basis • Belang van motivatie • Gepaste interactie 2. Binnenklas- differentiatie traditioneel • Basis-extra • Homogene groepen • Individueel werk 3. Anders kijken naar differentiatie • Leerkracht maakt het verschil • Geloof in groeikracht • Kwaliteitsvolle instructie • Zelfstandig werk • Betrokkenheid als leidraad • Effectieve feedback • Doel = competent gedrag • Heterogene groepen • Keer je aanpak om 4. Besluit
- 14. INHOUD Anders kijken naar differentiatie 4. Zelfstandig werk • Keuze is niet zwart-wit: zelfstandig OF klassikaal werk! Combi is nodig om effectief te zijn en in te spelen op de verschillende noden • Zelfstandig werk is belangrijk in het onderwijs maar rol van groep en sociale context hierbij ook van belang (dus niet ‘individueel werk’) – Hoekenwerk – Contractwerk – Coöperatief leren – Werkwinkels – Zelfsturend leren • Zelfstandige werkvormen bieden ruimte om verlengde instructie te geven, oefeningen op maat te maken, specifieke talenten aan te spreken… 1. Wat bedoelen we met differentiatie ? • Definitie • Leervragen als basis • Belang van motivatie • Gepaste interactie 2. Binnenklas- differentiatie traditioneel • Basis-extra • Homogene groepen • Individueel werk 3. Anders kijken naar differentiatie • Leerkracht maakt het verschil • Geloof in groeikracht • Kwaliteitsvolle instructie • Zelfstandig werk • Betrokkenheid als leidraad • Effectieve feedback • Doel = competent gedrag • Heterogene groepen • Keer je aanpak om 4. Besluit
- 15. INHOUD Anders kijken naar differentiatie 5. Betrokkenheid als leidraad • Lln geven door hun welbevinden en betrokkenheid zelf aan waar aanknopingspunten zijn voor fundamenteel leren • Lln die afhaken signaal dat andere weg nodig is • Gebruik de betrokkenheidsverhogende factoren om te differentiëren, om je aanbod af te stemmen op wat lln individueel en als groep nodig hebben, om organisatievormen in te zetten… – Link naar toelichting bij deze factoren (2014): https://nivoz.nl/nl/nro/welbevinden-en-betrokkenheid-als- kwaliteitscriteria-voor-goed-onderwijs/ 1. Wat bedoelen we met differentiatie ? • Definitie • Leervragen als basis • Belang van motivatie • Gepaste interactie 2. Binnenklas- differentiatie traditioneel • Basis-extra • Homogene groepen • Individueel werk 3. Anders kijken naar differentiatie • Leerkracht maakt het verschil • Geloof in groeikracht • Kwaliteitsvolle instructie • Zelfstandig werk • Betrokkenheid als leidraad • Effectieve feedback • Doel = competent gedrag • Heterogene groepen • Keer je aanpak om 4. Besluit
- 16. INHOUD Anders kijken naar differentiatie 6. Effectieve feedback Op basis van wat je van lln te weten komt over – Wat ze al kunnen, hun evolutie in het leerproces – Wat ze graag willen, wat hen motiveert en stimuleert – Hoe ze zich voelen, hoe ze de situatie ervaren, Geef je gerichte feedback in verschillende vormen met steeds het oog op groeipotentieel Benadruk je steeds positief gedrag of een positieve houding en geef daar gericht feedback op ! Effectieve feedback zie thema 5 in dit olod 1. Wat bedoelen we met differentiatie ? • Definitie • Leervragen als basis • Belang van motivatie • Gepaste interactie 2. Binnenklas- differentiatie traditioneel • Basis-extra • Homogene groepen • Individueel werk 3. Anders kijken naar differentiatie • Leerkracht maakt het verschil • Geloof in groeikracht • Kwaliteitsvolle instructie • Zelfstandig werk • Betrokkenheid als leidraad • Effectieve feedback • Doel = competent gedrag • Heterogene groepen • Keer je aanpak om 4. Besluit
- 17. INHOUD Anders kijken naar differentiatie 7. Competent gedrag als doel • Denken in termen van competenties speelt een belangrijke rol in het differentiatiedebat • Evolutie in scholen van kennis aanbieden leren omgaan met kennis • School moet lln competenter maken in – Omgaan met de vele kenniskanalen = zichzelf aansturen, info opzoeken, info verwerven en selecteren, sociale contexten leren inschatten enz – Doorgronden van de fysische wereld, in logisch denken, uiting geven aan wat ze weten, communicatief vaardig zijn enz 1. Wat bedoelen we met differentiatie ? • Definitie • Leervragen als basis • Belang van motivatie • Gepaste interactie 2. Binnenklas- differentiatie traditioneel • Basis-extra • Homogene groepen • Individueel werk 3. Anders kijken naar differentiatie • Leerkracht maakt het verschil • Geloof in groeikracht • Kwaliteitsvolle instructie • Zelfstandig werk • Betrokkenheid als leidraad • Effectieve feedback • Doel = competent gedrag • Heterogene groepen • Keer je aanpak om 4. Besluit
- 18. INHOUD Anders kijken naar differentiatie • Kennis blijft belangrijk (competenties rusten op kenniskaders + vaardigheden + attitudes) MAAR diepgaand leren staat centraal = Wat kan ik doen met wat ik heb geleerd, ben ik tot meer in staat dan enkel reproductie ? = Focus van differentiatie! 1. Wat bedoelen we met differentiatie ? • Definitie • Leervragen als basis • Belang van motivatie • Gepaste interactie 2. Binnenklas- differentiatie traditioneel • Basis-extra • Homogene groepen • Individueel werk 3. Anders kijken naar differentiatie • Leerkracht maakt het verschil • Geloof in groeikracht • Kwaliteitsvolle instructie • Zelfstandig werk • Betrokkenheid als leidraad • Effectieve feedback • Doel = competent gedrag • Heterogene groepen • Keer je aanpak om 4. Besluit
- 19. INHOUD Anders kijken naar differentiatie 8. Heterogene groepen • Competentiegericht onderwijs ziet heterogeniteit als een meerwaarde – Bv. verschillende aanpak van hetzelfde probleem, complementaire vaardigheden ontdekken, zichzelf inschatten op vlak van planmatige aanpak… – Belangrijk: momenten voorzien waarop dit ook echt besproken kan worden en er feedback gegeven kan worden + didactische keuzes die deze variatie aan accenten mogelijk maken • Heterogeniteit is extra boeiend als competenties en vaardigheden (leeftijdsoverstijgend) gedeeld kunnen worden aanpak waarbij lln elkaar ondersteunen, levert goede resultaten op 1. Wat bedoelen we met differentiatie ? • Definitie • Leervragen als basis • Belang van motivatie • Gepaste interactie 2. Binnenklas- differentiatie traditioneel • Basis-extra • Homogene groepen • Individueel werk 3. Anders kijken naar differentiatie • Leerkracht maakt het verschil • Geloof in groeikracht • Kwaliteitsvolle instructie • Zelfstandig werk • Betrokkenheid als leidraad • Effectieve feedback • Doel = competent gedrag • Heterogene groepen • Keer je aanpak om 4. Besluit
- 20. INHOUD Anders kijken naar differentiatie 9. Keer je aanpak om: voorbeelden • Problemen met leerstof in leerlingengroepjes aanpakken en door hen laten bespreken lkr is begeleider = ‘meeliften’ is toegelaten: individuele differentiatie is niet meer steeds noodzakelijk – Concept ‘mini-juf’ of ‘mini-meester’ • Afwisseling: voor iedereen dezelfde materialen of eigen keuzes i.f.v. eenzelfde doel • Contractwerk om nieuwe leerstof aan te reiken voorafgaand aan de instructie lln kiezen of ze instructie nodig hebben of dat ze er uit zichzelf aan kunnen beginnen 1. Wat bedoelen we met differentiatie ? • Definitie • Leervragen als basis • Belang van motivatie • Gepaste interactie 2. Binnenklas- differentiatie traditioneel • Basis-extra • Homogene groepen • Individueel werk 3. Anders kijken naar differentiatie • Leerkracht maakt het verschil • Geloof in groeikracht • Kwaliteitsvolle instructie • Zelfstandig werk • Betrokkenheid als leidraad • Effectieve feedback • Doel = competent gedrag • Heterogene groepen • Keer je aanpak om 4. Besluit
- 21. INHOUD Besluit • Slaagkans van differentiatie geloof van lkr in groeikracht van lln • Inspiratie in organisatievormen & werkvormen waarbij niet opvalt dat verschillende lln met verschillende zaken bezig zijn • Leren van de groep een plaats geven in een veilige en open sfeer naast de aandacht voor individuele leerkansen • Variëren in hoeveelheid en vormen van instructie • Effectieve feedback vanuit perspectief lln 1. Wat bedoelen we met differentiatie ? • Definitie • Leervragen als basis • Belang van motivatie • Gepaste interactie 2. Binnenklas- differentiatie traditioneel • Basis-extra • Homogene groepen • Individueel werk 3. Anders kijken naar differentiatie • Leerkracht maakt het verschil • Geloof in groeikracht • Kwaliteitsvolle instructie • Zelfstandig werk • Betrokkenheid als leidraad • Effectieve feedback • Doel = competent gedrag • Heterogene groepen • Keer je aanpak om 4. Besluit