Το χαρούπι και οι χρήσεις του

1. Η χαρουπιά (επιστ. Κερωνία ή Κερατέα η έλλοβος),
λατ. Ceratonia siliqua είναι δέντρο αείφυλλο και ανήκει στην
οικογένεια των Κυαμοειδών, στην τάξη των Κυαμωδών.
Η χαρουπιά έχει καλλιεργηθεί στην Κύπρο, για σχεδόν τέσσερις
χιλιάδες χρόνια. Οι χαρουπιές προϋπήρχαν στην Κύπρο από τους
προϊστορικούς χρόνους, αφού το νησί είναι στενά συνδεδεμένο με
την προώθηση του χαρουπιού στον πολιτισμό. Το χαρούπι
ονομαζόταν χαρακτηριστικά και ως ο «μαύρος χρυσός της Κύπρου»,
αφού αποτελούσε το προϊόν με τις μεγαλύτερες γεωργικές εξαγωγές
του νησιού, και αποτελούσε την 3 κυριότερη γεωργική
δραστηριότητα και κυριότερη πηγή εισοδήματος.
Για ένα σημαντικό αριθμό οικογενειών, αυτό ήταν το μοναδικό τους
εισόδημα, ο πανάκριβος θησαυρός τους.
Η χαρουπιά φυτεύεται παντού, ακόμη και
στα πεζοδρόμια, λόγω του πυκνού ίσκιου
της και της μηδενικής φροντίδας που
απαιτεί.
Τα άνθη βγαίνουν αρχές φθινοπώρου όπου και
συλλέγονται μαζί με τα φύλλα, και οι λοβοί στα τέλη
Ιουλίου. Πριν ωριμάσει ο καρπός της μοιάζει με
πράσινο φασόλι, ενώ όταν ωριμάσει γίνεται καφετί
και είναι σκληρός και γλυκός (κατατάσσεται στα
όσπρια).
Μέσα στο «φασόλι» υπάρχουν 5-15 μικρά σκληρά
κουκούτσια, τα κεράτια, τα οποία έχουν το
χαρακτηριστικό ότι έχουν όμοιο βάρος (189 – 205
χιλιοστά του γραμμαρίου). Γι’ αυτό το λόγο το βάρος
των σπερμάτων αυτών, των κερατίων,
πρωτοχρησιμοποιήθηκε πριν 1500 χρόνια για τον
ορισμό του καρατίου (0.2 γραμμάρια), δηλαδή της
μονάδας μέτρησης του βάρους των πολύτιμων
λίθων.

2. 1 φλιτζ. χαρουπάλευρο ψημένο
1 φλιτζ. λάδι καρύδας (όχι βούτυρο καρύδας γιατί δε θα γίνει αρκετά
σφικτή)
¾ φλιτζ. χαρουπόμελο
1 κ.γ. φυσικό εκχύλισμα βανίλιας ή ξύσμα από ½ πορτοκάλι ή ½ κ.γ.
κανέλλα για πιο αρωματικό αποτέλεσμα
ξηρούς καρπούς ψιλοκομμένους (όπως φιστίκια Αιγίνης, κάσιους,
αμύγδαλα ψημένα) 1.Κοσκινίζουμε τη χαρουπόσκονη σε μια γαβάθα και τη βάζουμε
στην άκρη.
2.Λιώνουμε το λάδι καρύδας σε μπεν μαρί .
3.Βάζουμε όλα τα υλικά στο μπλέντερ ή στο μίξερ και χτυπάμε για
λίγα δευτερόλεπτα. Αν δεν έχουμε μπλέντερ ή μίξερ μπορούμε να
ανακατέψουμε τα υλικά και στο χέρι, με ένα σύρμα, αλλά πρέπει
να σιγουρευτούμε ότι έχουν αναμειχθεί πολύ καλά πριν φτιάξουμε
τη Χαρουπολάτα μας, διαφορετικά υπάρχει περίπτωση το λάδι
καρύδας να «βγει» και να σχηματίσει μια λεπτή λευκή επίστρωση
στην επιφάνεια του γλυκού μας.
4.Μεταφέρουμε το μείγμα σε θήκες για σοκολατάκια ή το
απλώνουμε πάνω σε ένα μικρό ταψάκι, το οποίο έχουμε στρώσει
προηγουμένως με αντικολλητικό χαρτί.
5.Πριν στερεοποιηθούν τα γλυκάκια μας, γαρνίρουμε την
επιφάνεια με ξηρούς καρπούς της αρεσκείας μας. Εναλλακτικά,
μπορούμε να τους προσθέσουμε στο μείγμα της χαρουπολάτας
ακριβώς πριν τη βάλουμε στις θηκούλες ή το ταψάκι μας.
6.Βάζουμε στο ψυγείο 2-3 ώρες, μέχρι να στερεοποιηθούν τα
χαρουπολατάκια μας και στη συνέχεια ξεφορμάρουμε ή κόβουμε
σε κομματάκια.

3. Χαρουπόμελο
Το χαρουπόμελο είναι εξαιρετική πηγή αντιοξειδωτικών και
φυτοθρεπτικών συστατικών. Παράλληλα περιέχει τανίνες
οι οποίες βοηθούν στην καλή λειτουργία του πεπτικού
συστήματος και άτομα που υποφέρουν με διάρροια.
Έχει καταπραϊντικές και αντισηπτικές ιδιότητες.
Έρευνες έχουν δείξει ότι, λόγω της μεγάλης
περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες, τα χαρούπια και κατ’
επέκταση το χαρουπόμελο, έχουν την δυνατότητα να
μειώνουν τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα.
Επιπλέον, η σκόνη χαρουπιού περιέχει περίπου 45%
πρωτεΐνη, όπως επίσης και μεγάλες ποσότητες
αμινοξέων, λυσίνης και αργινίνης. Η κατανάλωση
χαρουπόμελου ενδείκνυται για αθλητές που βρίσκονται
κυρίως στην προπονητική περίοδο.
Το χαρουπόμελο περιέχει ποσότητες θιαμίνης (βιταμίνη
Β), ριβοφλαμίνης (βιταμίνη Β2), νιασίνης (Βιταμίνη Α) και
βιταμίνης D2, όπως επίσης σίδηρο, μαγνήσιο, κάλιο και
φώσφορο. Ενώ δεν περιέχει γλουτένη και οξαλικό οξύ που
μειώνει την ικανότητα του οργανισμού να απορροφά το
ασβέστιο.
Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός ότι, το χαρουπόμελο
περιέχει σχεδόν τρεις φορές περισσότερο ασβέστιο από
το γάλα, αφού περιέχει 350mg ασβεστίου/ 100γρ σε
σχέση με το γάλα το οποίο περιέχει περίπου 130mg
ασβεστίου/ 100γρ. Γι αυτό το λόγο χρησιμοποιείται ως
όπλο κατά της αρθρίτιδας και της οστεοπόρωσης.

4. Χαρουπόψωμο
•1 μπουκάλι μπίρα (1/2 λίτρο) όχι
πικρή
•350γρ. φαρίνα (αλεύρι που
φουσκώνει μόνο του)
•150γρ. χαρουπάλευρο
•1 κουτ. γλυκού μπέικιν πάουντερ
•1 κουτ. σούπας μέλι
•1 κουτ. σούπας ζάχαρη
•½ κουτ. γλυκού αλάτι
•2 κουτ. σούπας ελαιόλαδο
•1 κουτ. γλυκού γλυκάνισος
•1 κουτ. γλυκού μαραθόσπορος
•λίγο ελαιόλαδο + λίγο σουσάμι για
τη φόρμα
Προθερμαίνετε το φούρνο
στους 200 βαθμούς και
αλείφετε με λίγο ελαιόλαδο
μία μακρόστενη φόρμα του
κέικ.
Κοσκινίζετε σε μια λεκάνη τα δύο αλεύρια και
τα αναμιγνύετε με το μπέικιν πάουντερ, το
αλάτι, τα μπαχαρικά και τη ζάχαρη.
Προσθέτετε τη μπίρα, το μέλι, το ελαιόλαδο
και αρχίζετε να ανακατεύετε τα υλικά με
ξύλινη κουτάλα μέχρι να πάρετε ένα μέτριο
χυλό, ούτε πολύ μελάτο, αλλά ούτε και πολύ
σφιχτό. Δηλαδή, να πέφτει σχετικά εύκολα
από το κουτάλι όταν τον αφήνετε.
Πασπαλίζετε με σουσάμι τη λαδωμένη φόρμα
και αδειάζετε μέσα το μείγμα του ψωμιού.
Πασπαλίζετε από πάνω με λίγο ακόμη
σουσάμι και βάζετε τη φόρμα στον
προθερμασμένο φούρνο.
Ψήνετε για 15 λεπτά και μετά χαμηλώνετε
τη θερμοκρασία στους 180 βαθμούς.
Ψήνετε για 30 λεπτά περίπου ακόμα,
μέχρι να φουσκώσει όμορφα και να
καλοψηθεί το ψωμί σας.

5. Κουλουράκια από
χαρούπι σε συνταγή
Πρώτα τι θα χρειαστούμε
Ενάμιση ποτήρι λάδι, ένα ποτήρι και κάτι ζάχαρη,
μισό ποτήρι κρασί κόκκινο, μισό ποτήρι χυμό
πορτοκαλιού, ένα κουταλάκι σόδα, δυο
κουταλάκια μπέκιν, ένα κουταλάκι του γλυκού
κανέλα, μισό κουταλάκι του γλυκού γαρύφαλλο,
ξύσμα ενός πορτοκαλιού, ένα ποτήρι
χαρουπάλευρο ( στα καταστήματα μπαχαρικών
και μεγάλα σούπερ μάρκετ θα το βρείτε ), μισό
πακέτο αλεύρι.
Βάζουμε σε μια λεκανίτσα και αναδεύουμε καλά με το μίξερ χειρός να αναμειχθούν το λάδι, η ζάχαρη, το κρασί, τα
μυρωδικά, μετά πλένουμε το πορτοκάλι, παίρνουμε το ξύσμα του και το προσθέτουμε.
Ανακατεύουμε το μπέκιν σε λίγο αλεύρι και στο χυμό πορτοκαλιού που πήραμε το ξύσμα διαλύουμε τη σόδα,
πάνω από την λεκάνη όμως με τα υλικά γιατί φουσκώνει πολύ η σόδα.
Κοσκινίζουμε το χαρουπάλευρο πάνω από το μείγμα στην λεκάνη, γιατί καμιά φορά έχει σβολαράκια,
προσθέτουμε το αλεύρι με το μπέκιν και λίγο λίγο το υπόλοιπο αλεύρι ανακατεύοντας καλά μέχρι να έχουμε μια
μαλακή ζύμη που να μη κολλά στα χέρια, δεν πρέπει να γίνει σφικτή γιατί θα πλάθεται δύσκολα, αλλά το
κυριότερο είναι ότι τα κουλουράκια μας θα γίνουν πολύ σκληρά.
Αφήνουμε να «ξεκουραστεί» η ζύμη περίπου μισή ώρα και πλάθουμε
κουλουράκια σε κανονικό μέγεθος, τα κυλάμε στο σουσάμι και τα ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 180
βαθμούς, για 25 λεπτά περίπου.

6. Κέικ από χαρούπι
1 κούπα χαρουπάλευρο
1 κούπα αλεύρι που φουσκώνει μόνο του
1 κουταλάκι σόδα
¾ κούπας ελαιόλαδο
1 κούπα ζάχαρη
½ κούπας πορτοκαλάδα (χυμός
πορτοκαλιού ή από μπουκάλι)
½ κούπας ρακή ή άλλο ποτό
¾ κούπας κομματάκια
φρούτου (μπανάνα ή μήλο ή αχλάδι ή
άλλο
φρούτο με σάρκα)
¾ κούπας σταφίδες (προαιρετικά)
Ανακατεύουμε το χαρουπάλευρο με το αλεύρι και
τις σταφίδες σε ένα μπολ. Επειδή το χαρουπάλευρο
έχει «κομπάκια» τα πατάμε λίγο να σπάσουν με ένα
κουτάλι ή το κοσκινίζουμε.
Χτυπάμε τη ζάχαρη με το ελαιόλαδο στο χέρι ή στο
μίξερ του χεριού να γίνουν σαν
κρέμα. Προσθέτουμε τη ρακή . Διαλύουμε τη σόδα
στο χυμό και τον προσθέτουμε κι αυτόν.
Προσθέτουμε το φρούτο και το μείγμα του
χαρουπάλευρου και ανακατεύουμε .
Αδειάζουμε το μείγμα σε λαδωμένη και
αλευρωμένη φόρμα 26 νούμερο και το ψήνουμε
στους 180 βαθμούς (προ θερμασμένος ο φούρνος,
στη μεσαία σχάρα) για 55 ως 60 λεπτά. Δεν
ανοίγουμε τον φούρνο πριν από τα 45 λεπτά.
Δοκιμάζουμε αν έχει ψηθεί το κέικ στα 55 λεπτά
βυθίζοντας ένα μαχαίρι. Αν βγαίνει υγρό
περιμένουμε 5-10 λεπτά ακόμη. Όταν ψηθεί, το
αφήνουμε να σταθεί για 10 λεπτά στη φόρμα και το
αναποδογυρίζουμε σε πιατέλα.

7. • Από την μαθήτρια της Ε’ τάξης
Ανδρονίκη