1.  Berdasarkan Kamus Linguistik (1997:9) alofon atau
allophone ialah kelainan bunyi yang merupakan anggota
daripada satu fonem.
 Persekitaran yang saling melengkapi atau dalam keadaan
kelainan bebas yang menentukan kedudukan bunyi tersebut.
 Misalnya, bunyi /k/ dan / Ɂ/ dikatakan alofon yang saling
melengkapi dalam /kokoɁ/kokok.
 Bunyi /k/ tidak boleh berada dibahagian akhir contoh
tersebut.
Bunyi /a/ dan /ə/ pula dikatakan dalam keadaan kelainan
bebas iaitu:
Papaya : /papaja/ atau Papaya : /pəpaja/

2. Sambungan…
Pada lingkungan tertentu bunyi /a/ dan /ə/ dalam
contoh berikut tidak mengubah makna.
Paitoon M. Chaiyanara (2006:108) mentakrifkan
alofon sebagai unsur bunyi yang memiliki ciri-ciri
fonetik tambahan khusus.
Beliau menambah lagi, fonem-fonem konsonan
letupan dalam bahasa Melayu memiliki alofon seperti
yang berikut:

3.  1. Fonem /p/ memiliki dua alofon iaitu /p/ dan /p>/
 2. Fonem /t/ memiliki dua alofon, iaitu /t/ dan /t>/
 3. Fonem /k/ memiliki dua alofon, iaitu /k/ dan / Ɂ/
>
atau /k>/
 4. Fonem / Ɂ/memiliki dua alofon, iaitu / Ɂ/
 5. Fonem /b/ memiliki dua alofon, iaitu /b/
 6. Fonem /d/ memiliki dua alofon, iaitu /d/
 7. Fonem /g/ memiliki dua alofon, iaitu /g/

4. Menurut Abdul Hamid Mahmood dan Nik Hassan
Basri Nik Ab Kadir (2012) pula alofon ialah anggota
daripada satu fonem.
 Alofon juga merupakan kelainan bunyi antara satu
sama lain tetapi masih tergolong di dalam satu fonem.
Perkara ini disebabkan akibat terpengaruh oleh bunyi
tertentu sama ada yang sebelum atau selepas
daripadanya.

5. a) Dalam bahasa Melayu mempunyai beberapa alofon
kerana pengaruh oleh bunyi di sekitarnya.
Misalnya : fonem /k/
i) /k/ : /kiri/
ii)/kw/ atau /wk/ : [#kwuda#] atau [#wkuda#]
iii) / Ɂ/ : /kakaɁ/
b) Bunyi yang bervariasi bebas
 bunyi-bunyi itu walaupun berbeza dalam perkataan
tertentu tetapi tidak membawa makna yang berbeza
atau dalam erti kata lain maknanya tetap sama
Misalnya : /faham/ dengan /paham/
/agama/, /ugama/ dan /igama/

6. Pasangan Minimal
Kamus Linguistik (1997:172) mendefinisikan pasangan
minimal sebagai dua butir linguistik yang hanya berbeza
pada satu unit.
 Menurut Abdul Hamid Mahmood dan Nik Hassan Basri Nik
Ab Kadir (2012) pasangan minimal ialah pasangan terkecil
perkataan, iaitu pasangan perkataan yang hampir sama dari
segi sebutan dan juga cara menghasilkan bunyi perkataan
tersebut tetapi wujud perbezaan fonem yang membezakan
makna antara perkataan tersebut.

7. Pasangan Transkripsi
Minimal Fonetik
paku baku [#pawku#] [#bawku#]
bila bela [#bila#] [#bela#]
bawang bayang [#bawaŋ#] [#bajaŋ#]

8. Bervariasi Bebas
 Menurut Kamus Linguistik (1997:124) kelainan bebas atau
free variation, free alternant, facultative variant ialah
keadaan hadirnya dua unsur linguistik atau lebih dalam
lingkungan yang sama tanpa membezakan makna.
 Menurut Abdul Hamid Mahmood dan Nik Hasssan Basri
Nik Ab Kadir bervariasi bebas ialah istilah yang digunakan
bagi dua bunyi yang berbeza secara fonetik yang hadir
pada lingkungan yang sama dalam perkataan dan bunyi itu
boleh saling berganti antara satu sama lain tetapi tidak
membezakan makna.
 Misalnya, /fikir/ dengan /pikir/, /eloɁ/
dengan /εloɁ/
dan /oraŋ/ dengan /ɔraŋ/

9. Beralternasi bebas
Menurut Abdul Hamid Mahmood dan Nik Hassan
Basri Nik Ab Kadir (2012) beralternasi bebas ialah
istilah yang digunakan bagi bunyi yang sudah bertaraf
fonem, tetapi tidak boleh digunakan secara bertukar
ganti dalam perkataan tertentu pada lingkungan yang
sama.
Beralternasi bebas tidak membezakan makna.
Misalnya, fonem /a/,/i/ dan /u/ yang hadir pada
perkataan : /agama/, /ugama/ dan /igama/ (tetapi
tidak membezakan makna.)