Sikolohiyang Pilipino Perspektibo at Direksyon, Kahulugan ng Sikolohiya Batay sa Kultura at Wikang Pilipino

1. Sikolohiyang PiliPino:
PerSPektibo at DirekSyon
Submitted to:
Prof. Agnes Montalbo
Rizal Technological University

2. Dalawang Pananaw sa
Sikolohiya
 Cronbach(1957) mahahati ang sikolohiya sa dalawang
disiplina alinsunod sa kung ano ang binibigyang diin

3. Pananaw o Approach
METODONG EKSPERIMENTAL METODONG KORELASYONAL
Indibidwal at ang particular

4. Pananaw o Approach
 Nagbibigay halaga sa pag-aaral ng
kaso
Tumutukoy sa pagpapahalaga sa unibersal
na katotohanan bilang layunin ng
sikolohiya

5. Pananaw o Approach
 Watson (1968) – ito ay mga isyu
 Aldaba-Lim (1963,1966) kailangang manaog ang mga
sikolohista sa kanilang mga toreng garing at gawing
makabuluhan ang kanilang sikolohiya sa pamamagitan
ng pag-iisip kung ano ang maaring gamit nito

6. Pananaw o Approach
 May iba namang naniniwala na ang sikolohiya ay ay
unibersal na agham at nangangamba baka ang
Sikolohiyang Pilipino ay anti-unibersal.
 Ngunit ito ay kapos sa batayan dahil sikolohiyang
unibersal ang tunguhin ng sikolohiyang Pilipino sa
kanyang pag-uugat sa partikular na karanasang Pilipino.

7.  Sikolohiya ay may masalimuot na pakahulugan
 May mga paksang iminungkahi na kabilang sa saklaw ng
sikolohiya na sa ibang tao naman, batay sa kanilang
pagka-unawa sa kahulugan ng sikolohiya ay masasabing
hindi kaugnay

8.  Pambamsang Komperensya sa Sikolohiyang Pilipino
 Velasco (1975) kaingero
 Hindi ito katakataka kung ang pakahulugan at saklaw sa
layunin ng sikolohiya bilang disiplina sa Pilipinas ay
batay sa pangangailangan, wika at kultura ng mga
Pilipino.

9. Kahulugan ng Sikolohiya
batay sa kultura at wikang
Pilipino KAMALAYAN – tumutkoy sa damdami’t
kaalamang nararanasan
 ULIRAT – tumutukoy sa pakiramdam sa
paligid
 ISIP – tumutukoy sa kaalaman at
pagkaunawa
 DIWA- tumutukoy sa ugali at kilos o asal
 KALOOBAN – tumutukoy din sa damdamin
 KALULUWA – daan upang mapag-aralan din
ang tungkol sa budhi ng tao

10. Kahulugan ng Sikolohiya
batay sa kultura at wikang
Pilipino Psychology is the study of kamalayan
(consciousness) which included
emotive and cognitive experience;
ulirat or awareness of one’s immediate
surrounding; isip which refers to
knowledge and understanding; diwa
including habit, trait and behavior,
kalooban including internal feeling and
perception, kaluluwa (psyche) which
forms the basis for understanding the
conscience or soul of a people.

11. Ang Kabuuang Anyo ng Sikolohiya sa
Kontekstong Pilipino: Ang Sikolohiya
sa Pilipinas
 Kapansin-pansin ang pagtingala sa sikolohiyang
Kanluranin at ang mababang pagtingin sa mga
sikolohista sa Pilipinas
 “20 years behind daw ang Dept of Psychology nila”
 Isang dayuhang dumadalaw sa Pilipinas “wala namang
ginagawa ang mga psychologists sa Pilipinas eh”

12. Ang Kabuuang Anyo ng Sikolohiya sa
Kontekstong Pilipino: Ang Sikolohiya
sa Pilipinas
 Artikulo ni Sechest and Guthrie (1974)
 Psychology of, for and by Filipinos
 Nagkakahalaga ng $ 6.05
 Mahal nangangahulugan na hindi ito
inilathala para sa mga Filipino kundi sa
mga Amerikano
 Page 57 “Filipino psychologist have made
only minimal direct contributions to the
understanding of their own society”
 “American Psychology is a relatively new
discipline for the Filipinos but Philippines
Psychology is as old as the Filipino
himself”

13. Ang Palasak na anyo ng Sikolohiya sa
Kontekstong Pilipino: Ang Sikolohiya
ng PIlipino
 Naging pangunahing interes sa sikolohiya ng Pilipino ay
yaong mga inaakalang katangian ng mga Pilipino at ng
mga etinkong grupo sa Pilipinas
 Maraming kaakibat na konseptong maiuugnay dito
katulad ng konsepto ng pagkatao- damdamin- layunin

14. Konsepto na Maaring Pag-
aralan
Katangian ng
Pilipino
Konsepto
Ng pagkatao
Damdamin
Layunin

15.  Madalas na tignan ay ang mga panlabas na
katangian na unti-unti o paulit-ulit nang
nariring mula pa sa mababang paaralan.
 Smooth interpersonal relationship
 Filipino Time
 Bahala Na
 Amor Propio
 Pakikisama
 Hiya
 Utang na Loob
 Ilan sa ipinaglalandakan katangian o ugali sa
pakikipagkapwa ng mga Pilipino

16.  Ang impluwensiya ng pang-lalahat ay makikita
 Talikuran na at ang tungo sa pagkapartikular o detalye
para malaman kung totoong ganun nga ang mga Pilipino
 Batangueno – matatapang
 Ilokano – Kuripot
 Kapampangan – masarap magluto

17.  Paggamit ng terminong nanlalahat
 “ang paggamit ng foreign terms sa social science ay
nakaka-impress kung minsan pero kung minsan naman,
ito ay isang madaling paraan ng paglinlang sa isipan ng
mga mambabasa.”

18.  Fay, 1970
 “There is no such thing as Filipino Food”
 “fiesta, Chinese food, Spanish food, American Food,
Wala raw Filipino food.
 Ethnocentrism – may mga pagkaing Ilokano,
Kapampangan, Cebuano, Tagalog

19. Ang mga pananaw at
teoryang banyaga
 “Theory of reinforcement”
 Dapat pag-ukulan ng pansin ang pangangailangan
mabigyan ng katampatang pagpapahalaga ang
mismong pagkatao ng Pilipino at ang pagkatao ng
mga mamayang Pilipinong pinag-aaralan.
 Kahit ang mga sikolohista sa Ibang daigdig ay
nagiging gising sa katotohanang isa ang
sikolohiyang karaniwang itinuturing na unibersal
“daw” ay batay sa sikolohiya ng mga maunlad na
mga bansa.
 Higit na mapagkakatiwalaan ang resulta ng
pananaliksik sa sikolohiya kung sa paggamit ng
wikang Pilipino ay gayon pa rin ang kasasapitan ng
pag-aaral.

20. Nilalayong Anyo ng Sikolohiya
sa Pilipinas: Sikolohiyang
Pilipino Upang umunlad ang SP, hindi ito dapat
kumiling sa pagka-partikular o kaya’y pagka-
unibersal.
 Ang iba’t ibang paksa o larangan sa
Sikolohiyang Pilipino ay maaring antasin ayon
dito
 May mga paksa na higit na angkop sa pananaw
na unibersal tulad ng biolohiya ng tao at
henetiko
 May mga paksang nag-uugat sa pagka-
partikular
 Sikolohiyang panlipunan, kognitibo, kultura at
pagkatao

21. Mga Katutubong Konsepto
 “salimpusa” (Jocano, 1975) –isang makabuluhang
konseptong sikolohikal dito sa Pilipinas
 “pagkapikon” – ang isang tao sa iang biruan ay maaring
tablan o magalit dahil sa labis na biro o panunudyo
 “balik-bayan” – balik’yabang?

22. Mga Katutubong Konsepto
 ATTITUDES – ginagamit sa thesis
 SALING pusa – Jocano (1974) – hindi makikita sa
anumang aklat
 Sikolohiyang galing amerika
 -isang makabuluhang konseptong sikolohikal dito sa
Pilipinas
 -iniiwasan ang huwad na pakikipagkapwa

23. Mga konseptong bunga ng
pagtatakda ng kahulugan
 -sa karaniwang pag-uusap –hindi na
kailangang pag-ibahin ang salitang ala-ala
at gunita
 Ito ay parehong tumutukoy sa MEMORY
 -kailangang matiyak na ito ay alinsunod sa
hinihingi ng kategorisasyong naayon sa
wika at kautubong Pilipino
 GUNITA – recall
 Ang paglilinaw ng kahulugan ay mahalaga
sa teknikal na bokabularyo ng sikolohiya
 Ex: pagkakaiba ng kalahok sa tagapag-
batid

24. Mga konseptong bunga ng
pagtatakda ng kahulugan
 -isa na naunang suliranin sa paggamit ng Pilipino sa
Sikolohiya ay kung ano ang itatawag sa Subject – kung
kailangang baguhin o asimilahin
 Subject “ guinea pig” not a subject
 Ngunit ang kalahok – positibong partisipasyon

25. ANG PAG-AANDUKHA O PAGBIBIGAY NG
KATUTUBONG KAHULUGAN SA IDEYA O
SALITANG HIRAM
 INAANDUKHA – binibigyan ng katutubong
kahukugan
 “seizing one’s opportunity”
 “if you have a chance to take advantage
of it”
 Chance – paniniyansing”
 Hindi pwede ang basta hawwak ng hawak
kung kani-kanino sa Kulturang Pilipino.
 Padre Skerry ng Unibersidad ng San Carlos
“pobreng biktima ng paniniyansing
 Kapag tutol- masama ang iniisip
 Kapag hindi nagsalita – ok or wild

26. Ang pagbibinyag o paggamit ng
katutubong salita pra sa pandaig-
digan o banyagang konsepto
 -pandaig-digang konsepto tulad ng “hiya”, utang na
loob” at pakikisama
 Hindi sa Pilipinas lamang
 Meron din sa Washington DC

27. Ang pagbibinyag o paggamit ng
katutubong salita pra sa pandaig-
digan o banyagang konsepto
 “impression formation”
 :”magkilatisan” –pagsukat ng
kakayahan ng ibang tao
 Adea (1975) – bagamat parehong
pagkilala sa kapwa ang layuin ng
pagkilatis at pagbuo ng impresyon,
higit na malalim ang pagkilatis at mas
maraming uri ng interacksiyon ang
dapat na maganap sa kumikilatis at
kinikilatisan
 Ang pagbuo ng impression ay maaring
batay sa ipinahihiwatig ng mata –
pagsasalita – pananamit – panlabas na
kaanyuan at pinanggalingang relihiyon

28. Ang pagbibinyag o paggamit ng
katutubong salita pra sa pandaig-
digan o banyagang konsepto
 Pagkilatis – ay higit na nagpapahalaga sa pagsusuri ng
pag-uugali at paninindigan bukod sa panlabas na
kaanyuan.
 Kapag madalas kumurap ang mata-sinungaling – kapag
walang kurap-tapat makisama
 -nagayuma- bilib na bilib
 Pailalim

29. Ang paimbabaw na
asimilasyon g taguri at
konseptong hiram Matagal nang namamalasak sa
bokabularyo ng mga Sikolohiyang
Pilipino subalit ang mga kahulugan
nito’y nakalutang at tiwalag pa rin sa
karanasang Pilipino.
 REIMPORSEMENT –ay batay sa pag-
aayos ng mga pangyayari
 NEED ACHIEVEMENT- malamang ay
hiram or ligaw sa kaisipang Filipino
kaya’t itoy kailangan pang masuri ng
mabuti.

30. Ang mga ligaw at
banyagang konsepto
Ang mga impluwensiyang dayuhan sa Sikolohiyang Pilipino
ay higit na makikita sa tahasang pag-aangkin sa
konseptong nilikha sa ibang kultura.
 Home for the aged
 Prejudice – preference – iba sa stereotype

31. Konkulsyon
 Paksa – teorya- matodo at gamit
 May mga paksang makabuluhan sa atin bagamat
karaniwang minamata o minamaliit – manghuhula
 “hindi dapat piliin ang paksa dahil sa ito ay CLASS or
“iwasan sapagkat BAKYA
 Baka raw nakakahiyang pag-aralan ang manghuhula

32. Konlusyon
 Ang teorya ay dapat na makabuluhan at nauugnay sa
karanasang Pilipino.
 Hindi sapat ang pag-aangkop ng teoryang kanluranin
 TEORYANG NAG-UUGAT SA MGA KONSEPTO, PANANAW
AT KARANASANG PILIPINO

33. Konlusyon
ang metodo ay dapat na maging makabuluhan sa kulturang
pinag-aaralan o yaong nauunawaan at tinatanggap ng
komunidad.
-pwedeng manood ang kapitbahay
-pwedeng may kakaway sa kamera
HINDI PWEDE ANG MAY INTERVIEW SCHEDULE

34. MUNGKAHI
 1. pag-aangkop ng mga teoryang hindi pa nasusuri at
napapatunayang makabuluhan sa buhay at lipunang
Pilipino.
 2. Iwasan ang bulag na pagsunod sa alimang pagbabago
sa sikolohiya sa ibang bansa
 -maging mapanuri at orihinal sa pag-aaral

35. MUNGKAHI
 3. Magkaroon ng pagkakaisa at komunikasyon ang mga
mananaliksik sa iba’t ibang lugar sa Pilipinas sapagkat
ito’y tanda ng pagkilala at pagpapahalaga ng Pilipino sa
kanyang kakayahn
 4. Linangin ang pagtitiwala sa sarili ay siyang magiging
daan tungo sa higit na pagsusuri sa mga impormasyong
at teoryang banyaga.