Γλώσσα Ε΄ 16.3. ΄΄ Και τα παιδιά αθλούνται… ΄΄

Επιμέλεια : Χρήστος Χαρμπής
http://e-taksh.blogspot.gr/
Γλώσσα Ε΄- Ενότητα 16 - Κεφάλαιo 3 :
΄΄ Και τα παιδιά αθλούνται… ΄΄
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.1

Και τα παιδιά αθλούνται
Η άθληση βοηθά τη φυσική
ανάπτυξη του παιδιού, ενισχύει
την κοινωνικοποίησή του και την
αυτοπεποίθησή του.
Είτε πρόκειται για ομαδικό είτε
για ατομικό άθλημα, είναι καλό
για το παιδί να ασχολείται με
όποιο άθλημα του αρέσει, αφού
πειραματιστεί με κάποια.
Βασική αρχή για τα παιδιά είναι
να διασκεδάζουν με το άθλημα
που έχουν επιλέξει, ώστε να μην
υπάρχει ο κίνδυνος να το
βαρεθούν.
Ο αθλητισμός για τα παιδιά
πρέπει να είναι ένα παιχνίδι!
Φώτης Τουλιόπουλος

Προσωπικές αντωνυμίες
Οι αντωνυμίες που φανερώνουν τα τρία πρόσωπα του
λόγου λέγονται προσωπικές αντωνυμίες (βλ. ενότητα 6).
Σχηματίζουν δύο τύπους: τους δυνατούς και του
αδύνατους (μου, με, σου, σε, τος, τη, του, της, τον, μας,
σας, τους, τα, τις, τες).
Προσοχή!
Δεν πρέπει να μπερδεύουμε τους αδύνατους τύπους του
γ΄ προσώπου με τα οριστικά άρθρα.
Του είπες ότι τον χρειαζόμαστε; (αντωνυμία)
Αυτό το ποδήλατο είναι του Γιώργου. (άρθρο)

Παραθετικά επιθέτων
Τα επίθετα έχουν τρεις βαθμούς: το θετικό (ο Γιώργος είναι
έξυπνος), το συγκριτικό (ο Γιώργος είναι εξυπνότερος από το
Γιάννη) και τον υπερθετικό (ο Γιώργος είναι εξυπνότατος).
 Θετικού βαθμού: είναι τα επίθετα που φανερώνουν πως το
ουσιαστικό έχει ένα γνώρισμα. Π.χ. Ο Γιώργος είναι ψηλός, η
Ειρήνη είναι έξυπνη, το σκυλιά είναι πιστά.
 Συγκριτικού βαθμού: είναι τα επίθετα που φανερώνουν πως
το ουσιαστικό έχει ένα γνώρισμα σε μεγαλύτερο βαθμό από ένα
άλλο ουσιαστικό. Σχηματίζονται μονολεκτικά (με τις καταλήξεις
–ότερος, -η, -ο ή -ύτερος, -η. –ο ή –έστερος, -η, -ο) και
περιφραστικά (με το πιο πριν το επίθετο)
Π.χ. Ο Γιώργος είναι καλύτερος (ή πιο καλός) μαθητής από το
Γιάννη
Η Ειρήνη είναι ψηλότερη (ή πιο ψηλή) από την Αντωνία.

 Υπερθετικού βαθμού: είναι τα επίθετα που φανερώνουν
πως το ουσιαστικό έχει ένα γνώρισμα σε μεγαλύτερο
βαθμό από όλα τα όμοιά του. Σχηματίζονται μονολεκτικά
(με τις καταλήξεις –ότατος, -η, -ο ή ύτατος, -η, -ο ή -
έστατος, -η, -ο) ή περιφραστικά (με το ο, η το πριν τον
συγκριτικό ή με το ο, η, το πιο ή με το πολύ πριν το
επίθετο)
Π.χ Ο Γιώργος είναι ικανότατος (ή ο πιο ικανός ή πολύ
ικανός)
Η Ειρήνη είναι εξυπνότατη (ή η πιο έξυπνη ή πολύ έξυπνη)
Ο Συγκριτικός και ο Υπερθετικός βαθμός αποτελούν τα
παραθετικά των επιθέτων.

Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός
ικανός ικανότερος ικανότατος
πιο ικανός ο ικανότερος
ο πιο ικανός
πολύ ικανός
πλατύς πλατύτερος πλατύτατος
πιο πλατύς ο πλατύτερος
ο πιο πλατύς
πολύ πλατύς
σαφής σαφέστερος σαφέστατος
πιο σαφής ο σαφέστερος
ο πιο σαφής
πολύ σαφής

Ανώμαλα παραθετικά επιθέτων
Τα ανώμαλα παραθετικά των επιθέτων είναι τα
μονολεκτικά παραθετικά ορισμένων επιθέτων που
σχηματίζονται με διαφορετικούς τρόπους από τα άλλα.
Π.χ.
Καλός- καλύτερος-κάλλιστος ή άριστος
Κακός – χειρότερος – χείριστος
Λίγος – λιγότερος – ελάχιστος
Πολύς – περισσότερος ή πιότερος – πλείστος
Μεγάλος – μεγαλύτερος – μέγιστος
Μικρός – μικρότερος - ελάχιστος

Παραθετικά επιρρημάτων
Όπως τα επίθετα έτσι και τα επιρρήματα σχηματίζουν παραθετικά για
να δηλώσουν σε πιο βαθμό ισχύει αυτό που εκφράζει το ρήμα.
άσχημα πιο άσχημα ασχημότερα πολύ άσχημα ασχημότατα
ακριβώς ακριβέστερα ακριβέστατα
άνω ανώτερα ανώτατα
Ανώμαλα παραθετικά επιρρημάτων
καλά καλύτερα άριστα
κακά χειρότερα χείριστα
κακώς χειρότερα χείριστα
πολύ περισσότερο πάρα πολύ ή πλείστα
λίγο λιγότερο ελάχιστα

chrysantor

Α΄ ΠΡΟΣΩΠΟ
ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ονομαστική εγώ εμείς
Γενική εμένα ( μου ) εμάς ( μας )
Αιτιατική εμένα ( με ) εμάς ( μας )
Β΄ ΠΡΟΣΩΠΟ
Ονομαστική εσύ εσείς
Γενική εσένα ( σου ) εσάς ( σας )
Αιτιατική εσένα ( σε ) εσάς ( σας )
Γ΄ ΠΡΟΣΩΠΟ - ΑΡΣΕΝΙΚΟ
Ονομαστική αυτός ( τος ) αυτοί ( τοι )
Γενική αυτού ( του ) αυτών ( τους )
Αιτιατική αυτόν ( τον ) αυτούς ( τους )
ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ
ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ

Γ΄ ΠΡΟΣΩΠΟ - ΘΗΛΥΚΟ
Ονομαστική αυτή ( τη ) αυτές ( τες )
Γενική αυτής ( της ) αυτών ( τους )
Αιτιατική αυτήν ( την ) αυτές ( τις / τες )
Γ΄ ΠΡΟΣΩΠΟ - ΟΥΔΕΤΕΡΟ
Ονομαστική αυτό ( το ) αυτά ( τα )
Γενική αυτού ( του ) αυτών ( τους )
Αιτιατική αυτό ( το ) αυτά ( τα )
Ας διαβάσουμε με προσοχή τους δυνατούς και
αδύνατους τύπους των προσωπικών αντωνυμιών…

ΑΥΤΟΠΑΘΕΙΣ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ

Οριστικές αντωνυμίες

http://blogs.sch.gr/chrysantor/
Περισσότερα στο βιβλίο της
γραμματικής σας…
( Γραμματική Ε΄ και Στ΄ τάξης )Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.20

Γιάννης Φερεντίνος

Οι βαθμοί των επιθέτων είναι τρεις:
 ο θετικός
 ο συγκριτικός
 ο υπερθετικός

 Ο θετικός βαθμός φανερώνει μια ιδιότητα
που έχει ένα ουσιαστικό, χωρίς σύγκριση
με κάποιο άλλο
πχ Η Μαρία είναι έξυπνη.

 Ο συγκριτικός βαθμός φανερώνει μια
ιδιότητα που έχει ένα ουσιαστικό,
τονίζοντας ότι αυτό το ουσιαστικό έχει τη
συγκεκριμένη ιδιότητα σε μεγαλύτερο
βαθμό από κάποιο άλλο ουσιαστικό που
έχει επίσης την ίδια ιδιότητα.
πχ Η Μαρία και η Ντίνα είναι έξυπνες.
Η Μαρία είναι εξυπνότερη από την Ντίνα
ή
Η Μαρία είναι πιο έξυπνη από την Ντίνα

 μονολεκτικά αν προσθέσουμε στο θετικό βαθμό
του επιθέτου την κατάληξη:
-τερος, -τερη, -τερο
πχ λεπτός  λεπτότερος,
πλούσιος  πλουσιότερος
 περιφραστικά αν στο θετικό βαθμό
προσθέσουμε το επίρρημα πιο
πχ λεπτός  πιο λεπτός,
πλούσιος  πιο πλούσιος

Ο υπερθετικός βαθμός διακρίνεται :
 σε σχετικό υπερθετικό βαθμό
 σε απόλυτο υπερθετικό βαθμό

 Ο σχετικός υπερθετικός βαθμός φανερώνει
μια ιδιότητα που έχει ένα ουσιαστικό,
τονίζοντας ότι αυτό το ουσιαστικό έχει την
ιδιότητα αυτή στο μεγαλύτερο βαθμό απ’ όλα
τα ουσιαστικά που χαρακτηρίζονται από την
ίδια ιδιότητα.
πχ Η Μαρία και όλοι οι συμμαθητές της είναι έξυπνοι
Η Μαρία είναι η εξυπνότερη μαθήτρια στην τάξη
ή
Η Μαρία είναι η πιο έξυπνη μαθήτρια στην τάξη

 μονολεκτικά με το οριστικό άρθρο και το
συγκριτικό βαθμό του επιθέτου
πχ ο λεπτότερος, ο πλουσιότερος
 περιφραστικά όπως και ο συγκριτικός
βαθμός με το οριστικό άρθρο μπροστά
πχ ο πιο λεπτός, ο πιο πλούσιος

 Ο απόλυτος υπερθετικός βαθμός φανερώνει μια
ιδιότητα που έχει ένα ουσιαστικό σε πολύ
μεγάλο βαθμό χωρίς να γίνεται σύγκριση με
άλλο ουσιαστικό.
πχ Η Μαρία είναι εξυπνότατη.
ή
Η Μαρία είναι πολύ έξυπνη.

 μονολεκτικά αν προσθέσουμε στο θετικό
βαθμό του επιθέτου την κατάληξη:
-τατος, -τατη, -τατο.
πχ λεπτότατος, πλουσιότατος
 περιφραστικά αν προσθέσουμε στο θετικό
βαθμό του επιθέτου το ποσοτικό επίρρημα
πολύ ή πάρα πολύ
πχ (πάρα) πολύ λεπτός, (πάρα) πολύ
πλούσιος

Τα επίθετα που φανερώνουν:
 ύλη (χάλκινος)
 τόπο (καμπίσιος)
 καταγωγή (μεγανησιώτικος)
 χρόνο (χθεσινός)
ΔΕ σχηματίζουν παραθετικά

 Παραθετικά έχουν τα επιρρήματα που
σχηματίζονται από επίθετα.
πχ Αγόρασα φτηνά την τσάντα.

 μονολεκτικά από τον πληθυντικό του
ουδετέρου του συγκριτικού βαθμού του
αντίστοιχου επιθέτου
πχ ακριβά  ακριβότερα
 περιφραστικά, με το ποσοτικό επίρρημα
πιο + το επίρρημα στο θετικό βαθμό
πχ ακριβά  πιο ακριβά

 μονολεκτικά από τον πληθυντικό του
ουδετέρου του υπερθετικού βαθμού του
αντίστοιχου επιθέτου
πχ ακριβά  ακριβότατα
 περιφραστικά, με το ποσοτικό επίρρημα
πολύ ή πάρα πολύ και το επίρρημα στο
θετικό βαθμό
πχ ακριβά  (πάρα) πολύ ακριβά

Θετικός Συγκριτικός Σχετικός Υπερθετικός Απόλυτος Υπερθετικός
εύκολος ευκολότερος ο ευκολότερος ευκολότατος
πιο εύκολος ο πιο εύκολος (πάρα) πολύ εύκολος
μονολεκτικά
περιφραστικά
εύκολα ευκολότερα πιο εύκολα ευκολότατα (πάρα) πολύ εύκολα
Γιάννης Φερεντίνος

ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΩΝ
NIKONIKOLO

Οι βαθμοί του επιθέτου είναι τρεις:
ο θετικός, ο συγκριτικός και
ο υπερθετικός. Ο συγκριτικός και ο
υπερθετικός βαθμός ενός επιθέτου
ονομάζονται παραθετικά του επιθέτου.

Θετικός Βαθμός Επιθέτων
 Ο Νίκος είναι ψηλός.
 Το επίθετο «ψηλός» φανερώνει ότι ο
Νίκος έχει απλώς μια ιδιότητα, ένα
χαρακτηριστικό γνώρισμα (το ύψος),
χωρίς να γίνεται σύγκριση με άλλο
πρόσωπο.

Συγκριτικός Βαθμός Επιθέτων
Ο Νίκος είναι ψηλότερος (ή πιο ψηλός) από
τον Κώστα.
Το επίθετο «ψηλότερος (ή πιο ψηλός)»
φανερώνει ότι ο Νίκος έχει το γνώρισμα ή
την ιδιότητα του ύψους σε μεγαλύτερο
βαθμό από τον Κώστα.Όταν λοιπόν
συγκρίνονται δύο ουσιαστικά και το
επίθετο φανερώνει ότι το ένα από αυτά
έχει μια ιδιότητα σε μεγαλύτερο βαθμό
από το άλλο, λέγεται επίθετο συγκριτικού
βαθμού.

Σύγκριση Ουσιαστικών
Για να συγκρίνουμε λοιπόν δύο ουσιαστικά υπάρχουν δύο τρόποι:
1ος τρόπος:
Προσθέτουμε στο επίθετο την κατάληξη -ότερος, -ότερη, ότερο ή -
ύτερος, -ύτερη, -ύτερο και βάζουμε δίπλα του τη λέξη «από».
Π.χ.:
Ο Νίκος είναι μεγαλύτερος από τονΤάσο.
Η Ερμιόνη είναι ψηλότερη από τη Σοφία.
Το παιχνίδι μου είναι μεγαλύτερο από του αδερφού μου.
2ος τρόπος:
Χρησιμοποιούμε το επίθετο όπως είναι, χωρίς να το αλλάξουμε, αλλά
πριν από αυτό βάζουμε το επίρρημα «πιο».
Π.χ.:
Ο Νίκος είναι πιο μεγάλος από τονΤάσο.
Η Ερμιόνη είναι πιο ψηλή από τη Σοφία.
Το παιχνίδι μου είναι πιο μεγάλο από του αδερφού μου.

Υπερθετικός Βαθμός Επιθέτων
 Ο Γιάννης είναι ο ψηλότερος (ή ο πιο
ψηλός) από τους φίλους του. / Ο Γιάννης
είναι ψηλότατος.
 Οι τύποι «ο ψηλότερος (ή ο πιο ψηλός)»,
«ψηλότατος» φανερώνουν ότι ο Γιάννης
έχει μια ιδιότητα, το ύψος, σε πολύ μεγάλο
βαθμό ή στο μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση
με τους φίλους του.Όταν λοιπόν το
επίθετο φανερώνει ότι ένα ουσιαστικό έχει
ένα γνώρισμα στον πιο μεγάλο βαθμό,
λέγεται επίθετο υπερθετικού βαθμού.

Τρόποι Σχηματισμού
Ο υπερθετικός μπορεί να σχηματιστεί με
δύο τρόπους:
 μονολεκτικά (δηλαδή με μία λέξη) ή
 περιφραστικά (δηλαδή με
περισσότερες από μια λέξεις)

Μονολεκτικά
Προσθέτουμε στο θέμα του θετικού βαθμού τις
καταλήξεις:
 -ότατος, -ότατη, -ότατο (στα επίθετα σε -ος)
πχ: ωραιότατος, ωραιότατη, ωραιότατο
φρεσκότατος, φρεσκότατη, φρεσκότατο
 -ύτατος, -ύτατη, -ύτατο (στα επίθετα σε -ύς)
πχ: βαρύτερος, βαρύτερη. βαρύτατο
φαρδύτατος, φαρδύτατη, φαρδύτατο
 -έστατος, έστατη, -έστατο (στα επίθετα σε -
ης)
πχ: υγιέστατος, υγιέστατη, υγιέστατο
επιεικέστατος, επιεικέστατη, επιεικέστατο

Περιφραστικά
Βάζουμε το άρθρο ο, η, το μπροστά από
το μονολεκτικό ή περιφραστικό
συγκριτικό.
πχ:
ο μικρότερος ή ο πιο μικρός
οι ζωηρότερες ή οι πιο ζωηρές

Σχηματισμός παραθετικών

Εγκύκλιος Παιδεία
ΤΑ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΤΩΝ ΕΠΙΘΕΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΩΝ
Τα επίθετα έχουν τρεις βαθμούς: το θετικό βαθμό (ο Γιώργος
είναι ικανός), το συγκριτικό βαθμό(ο Γιώργος είναι ικανότερος
από το Βασίλη), τον υπερθετικό βαθμό (ο Γιώργος είναι
ικανότατος).
Ανάλογα με το βαθμό του επιθέτου, τα επίθετα λέγονται:
 θετικού βαθμού
επίθετα θετικού βαθμού, λέγονται τα επίθετα που φανερώνουν
ότι το ουσιαστικό έχει ένα γνώρισμα. Π.χ. ο Δημήτρης
είναι ψηλός, ο Όλυμπος είναι μεγάλο βουνό, τα λουλούδια
είναι όμορφα
 Συγκριτικού βαθμού
επίθετα συγκριτικού βαθμού, λέγονται τα επίθετα που
φανερώνουν ότι ένα ουσιαστικό έχει ένα γνώρισμα ή ιδιότητα,
σε μεγαλύτερο βαθμό από κάποιο άλλο.
Σχηματίζονται μονολεκτικά (παίρνοντας τις καταλήξεις -
ότερος, -ότερη, -ότερο, ή ύτερος, -ύτερη, -ύτερο)
και περιφραστικά (βάζοντας πριν το επίθετο τη λέξη
πιο). Π.χ. Ο Όλυμπος είναι ψηλότερος(ή πιο ψηλός) από
τονΚίσαβο, ο Σοφοκλής είναι καλύτερος(η πιο καλός) μαθητής
από το Δημήτρη, η Σοφία είναι νεώτερη(ή πιο νέα) από τη
Βενετία, κ.λ.π.
 υπερθετικού βαθμού
επίθετα υπερθετικού βαθμού, λέγονται τα επίθετα που
φανερώνουν ότι ένα ουσιαστικό έχει ένα γνώρισμα ή ιδιότητα,
σε μεγαλύτερο βαθμό από όλα τα όμοιά του με τα οποία
συγκρίνεται. Σχηματίζονται μονολεκτικά (παίρνοντας τις
καταλήξεις –ότατος, -ότατη, -ότατο, ή –ύτατος, -ύτατη, -ύτατο)
καιπεριφραστικά βάζοντας πριν το επίθετο τη λέξη
πολύ. Π.χ. Ο Όλυμπος είναιψηλότατο βουνό, η Σοφία

είναι νεότατη, ο Παρθενώνας είναι σημαντικότατομνημείο, ο
Αξιός είναι πλατύτατο ποτάμι, κ.λ.π.
Ο Συγκριτικός και ο Υπερθετικός βαθμός αποτελούν
τα παραθετικά των επιθέτων
Τα ανώμαλα παραθετικά είναι τα μονολεκτικά παραθετικά
ορισμένων επιθέτων, τα οποία σχηματίζονται με διαφορετικό
τρόπο από τα άλλα επίθετα. Π. χ. καλός - καλύτερος -
κάλλιστος ή άριστος, λίγος - λιγότερος -ελάχιστος, μεγάλος -
μεγαλύτερος - μέγιστος, μικρός - μικρότερος - ελάχιστος
Συμπλήρωσε τα παραθετικά ΚΛΙΚ, ΚΛΙΚ
Όπως τα επίθετα έτσι και τα επιρρήματα σχηματίζουν
παραθετικά για να δηλώσουν σε ποιο βαθμό ισχύει αυτό που
εκφράζει το ρήμα
Π. χ. Φέτος περάσαμε καλύτερα από πέρσι
Τα παραθετικά των επιρρημάτων σχηματίζονται και αυτά με
δύο τρόπους

α) Μονολεκτικά
 με τις καταλήξεις -ότερα, -ύτερα, -έστερα για τον
Συγκριτικό βαθμό
 με τις καταλήξεις -ότατα, -ύτατα, -έστατα για τον
Υπερθετικό βαθμό
β) Περιφραστικά
 με το επίρρημα πιο και το θετικό βαθμό, για το Συγκριτικό
βαθμό
 με το επίρρημα πολύ ή πολύ πολύ και το Θετικό βαθμό
για τον Υπερθετικό βαθμό
Όπως στα επίθετα έτσι και στα επιρρήματα υπάρχουν
και ανώμαλα παραθετικά, που σχηματίζονται με δικό τους
τρόπο
ΑΣΚΗΣΗ ΚΛΙΚ
Αναρτήθηκε από ΝΙΚΟΣ στις Κυριακή, Μαΐου 17, 2009

alexadra71
ο θετικός
ο συγκριτικός
ο υπερθετικός
Ο συγκριτικός και ο υπερθετικός βαθμός ενός
επιθέτου ονομάζονται παραθετικά του
επιθέτου.

ΘΕΤΙΚΟΣ ΒΑΘΜΟΣ
Ο θετικός βαθμός φανερώνει ότι το
υποκείμενο για το οποίο γίνεται λόγος έχει
απλώς μια ιδιότητα, ένα χαρακτηριστικό
γνώρισμα χωρίς να γίνεται σύγκριση με άλλο
πρόσωπο.
Ο Νίκος είναι ψηλός.
ΘΕΤΙΚΟΣ ΒΑΘΜΟΣ

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ο συγκριτικός βαθμός φανερώνει ότι συγκρίνονται
δύο ουσιαστικά και το ένα από αυτά έχει μια ιδιότητα
σε μεγαλύτερο βαθμό από το άλλο.
Σύγκριση Ουσιαστικών
Για να συγκρίνουμε λοιπόν δύο ουσιαστικά υπάρχουν
δύο τρόποι:
1ος τρόπος: Προσθέτουμε στο επίθετο την κατάληξη
-ότερος, -ότερη, ότερο ή -ύτερος, -ύτερη, -ύτερο και
βάζουμε δίπλα του τη λέξη «από».
Π.χ.: Ο Νίκος είναι μεγαλύτερος από τον Τάσο.
2ος τρόπος: Χρησιμοποιούμε το επίθετο όπως είναι,
χωρίς να το αλλάξουμε, αλλά πριν από αυτό βάζουμε
το επίρρημα «πιο».
Π.χ.: Ο Νίκος είναι πιο μεγάλος από τον Τάσο.
ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ
ΒΑΘΜΟΣ

ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ο υπερθετικός βαθμός φανερώνει ότι ένα
ουσιαστικό έχει ένα γνώρισμα στον πιο μεγάλο
βαθμό.
Τρόποι Σχηματισμού
Ο υπερθετικός μπορεί να σχηματιστεί με δύο
τρόπους
Μονολεκτικά (με μία λέξη)
Στο θέμα του θετικού βαθμού προσθέτουμε τις
καταλήξεις:
-ότατος, -ότατη, -ότατο (στα επίθετα σε -ος) πχ:
ωραιότατος, ωραιότατη, ωραιότατο
-ύτατος, -ύτατη, -ύτατο (στα επίθετα σε -ύς) πχ:
βαρύτερος, βαρύτερη βαρύτατο
-έστατος, έστατη, -έστατο (στα επίθετα σε -ης) πχ:
υγιέστατος, υγιέστατη, υγιέστατο
Περιφραστικά (δηλαδή με περισσότερες από μια
λέξεις).
Βάζουμε το άρθρο ο, η, το μπροστά από το μονολεκτικό ή
περιφραστικό συγκριτικό.
πχ: ο μικρότερος ή ο πιο μικρός
ΒΑΘΜΟΣΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣκ
οσ

1
Όνομα : _________________________________________ Ημερομηνία : _____________________
Ο θετικός, ο συγκριτικός και ο υπερθετικός.
Ο συγκριτικός και ο υπερθετικός λέγονται αλλιώς παραθετικά.
ΕΛΛΕΙΠΤΙΚΑ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ
Μερικά παραθετικά επιθέτων είναι ελλειπτικά, δλδ. δεν έχουν θετικό ή δεν έχουν ακόμα έναν
από τους δύο άλλους βαθμούς.
Π.χ ανώτερος, ανώτατος
κατώτερος, κατώτατη Δεν έχουν θετικό βαθμό
ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΤΩΝ ΕΠΙΘΕΤΩΝ
ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
αγαθός
αγαθότερος
(μονολεκτικά)
ή
πιο αγαθός
(περιφραστικά)
αγαθότατος
ή
ο αγαθότερος
ή
πολύ αγαθός
ή
ο πιο αγαθός
φαρδύς
φαρδύτερος
ή
πιο φαρδύς
φαρδύτατος
ή
ο φαρδύτερος
ή
πολύ φαρδύς
ή
o πιο φαρδύς
επιμελής
επιμελέστερος
ή
πιο επιμελής
επιμελέστατος
ή
ο επιμελέστερος
ή
πολύ επιμελής
ή
ο πιο επιμελής

2
ΑΝΩΜΑΛΑ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ
Μερικά επίθετα σχηματίζουν παραθετικά με δικό τους ξεχωριστό τρόπο. Αυτά λέγονται ΑΝΩΜΑΛΑ
ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ. Ορισμένα απ’ αυτά είναι τ’ ακόλουθα:
ΚΑΘΟΛΟΥ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ
Μερικά επίθετα δε σχηματίζουν καθόλου παραθετικά. Τέτοια επίθετα είναι:
Αυτά που δηλώνουν ύλη . Π.χ μαρμάρινος, χρυσός κλπ.
Αυτά που σημαίνουν καταγωγή ή συγγένεια. Π.χ ελληνικός, προγονικός κλπ.
Αυτά που σημαίνουν χρόνο ή τόπο . Π.χ σημερινός, χθεσινός, νησιώτικος, ουράνιος κλπ.
Αυτά που σημαίνουν κατάσταση που δεν αλλάζει. Π.χ μισός, αθάνατος, πολύτεκνος κλπ.
ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΤΩΝ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΩΝ
Μονολεκτικά Περιφραστικά Μονολεκτικά Περιφραστικά
ωραία ωραιότερα πιο ωραία ωραιότατα πολύ ωραία
ψηλά ψηλότερα πιο ψηλά ψηλότατα πολύ ψηλά
βαθιά βαθύτερα πιο βαθιά βαθύτατα πολύ βαθιά
επιμελώς επιμελέστερα πιο επιμελώς επιμελέστατα πολύ επιμελώς
απλός απλούστερος απλούστατος
γέρος γεροντότερος -
κακός χειρότερος χείριστος / κάκιστος
καλός καλύτερος άριστος
λίγος λιγότερος ελάχιστος
μεγάλος μεγαλύτερος μέγιστος
μικρός μικρότερος ελάχιστος
πολύς περισσότερος πλείστος

3
ΑΝΩΜΑΛΑ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΩΝ
Μερικά επιρρήματα σχηματίζουν παραθετικά με δικό τους ξεχωριστό τρόπο.
Αυτά λέγονται ΑΝΩΜΑΛΑ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ. Ορισμένα απ’ αυτά είναι τ’ ακόλουθα:
καλά καλύτερα άριστα
κακά / κακώς χειρότερα χείριστα / κάκιστα
πολύ περισσότερο πάρα πολύ / πλείστα
λίγο λιγότερο ελάχιστα
1. Οι καταλήξεις των παραθετικών - ότερος, - ότατος και στα τρία γένη ,
καθώς και τα επιρρήματα σε – ότερα, - ότατα γράφονται με όμικρον.
π.χ. πλούσιος – πλουσιότερος- πλουσιότατος
πλούσια – πλουσιότερα - πλουσιότατα
2. Τα παραθετικά που προέρχονται από τα τοπικά επιρρήματα « άνω » και « κάτω » ,
γράφονται με ωμέγα.
π.χ άνω – ανώτερος- ανώτατος
άνω – ανώτερα- ανώτατα
3. Οι καταλήξεις των παραθετικών – ύτερος, - ύτατος και στα τρία γένη , καθώς και τα επιρρήματα
σε - ύτερα, - ύτατα γράφονται με ύψιλον . ΕΞΑΙΡΕΙΤΑΙ ΤΟ « νωρίτερα » .
π.χ βαθύς – βαθύτερος – βαθύτατος
βαθιά – βαθύτερα – βαθύτατα
1. Συμπλήρωσε τα κενά των φράσεων με μονολεκτικά παραθετικά:
α) Ο Γιώργος είναι _________________ (επιμελής) μαθητής από τον Τάκη .
β) Η Βάνα είναι ________________ (η πιο γλυκιά) κοπέλα .
γ) Θέλω ________________ (την πιο μικρή) ποσότητα απ’ αυτό το φάρμακο.
δ) Είμαι ____________________ (πολύ βαθιά) λυπημένη .
ε) Στα ___________________ (που ήταν πολύ κάτω) πατώματα δεν έγιναν ζημιές .

4
2. Να αντικαταστήσεις τα περιφραστικά παραθετικά με μονολεκτικά:
α) Το αυτοκίνητο μου είναι πιο ακριβό απ’ ό,τι υπολόγιζα.
________________________________________________________________
β) Η τιμωρία που του επιβλήθηκε ήταν πιο επιεικής απ’ ό,τι περίμενε .
________________________________________________________________
γ) Ο κ.Παπαδάκος είναι πολύ ακριβής στα ραντεβού του .
________________________________________________________________
3. Γράψε τον υπερθετικό των παρακάτω φράσεων περιφραστικά:
 Το σπίτι είναι καθαρό - ______________________________________________
 Το ποτάμι είναι βαθύ - ______________________________________________
 Το φαγητό είναι νόστιμο - ___________________________________________
 Η θάλασσα είναι ήρεμη - ____________________________________________
 Η Νόρα είναι υγιής - _________________________________________________
4. Ξανάγραψε τις φράσεις όπως στο παράδειγμα:
α) πολύ βαθύ πέλαγος – βαθύτατο πέλαγος
β) πολύ ψηλό κυπαρίσσι - ______________________________________________
γ) πολύ γλυκιά μελωδία - __________________________________________________
δ) πολύ σεμνό παιδί - ____________________________________________
ε) πολύ εργατικός υπάλληλος - __________________________________________
5 . Να σχηματίσεις τα παραθετικά των παρακάτω επιρρημάτων μονολεκτικά και περιφραστικά :
α) εύκολα ………………………………….. …………..…………………………….
………………………………….. …………..…………………………….
β) επαρκώς ………………………………….. …………..…………………………….
………………………………….. …………..…………………………….
γ) βαριά ………………………………….. …………..…………………………….
………………………………….. …………..…………………………….
δ) καθαρά ………………………………….. …………..…………………………….
………………………………….. …………..…………………………….
Πηγή: http://gtetoros.blogspot.gr/

Rizos Tzalakostas
Θετικό
Συγκριτικό
Υπερθετικό
Σχετικό Απόλυτο
Περιφραστικό Μονολεκτικό Περιφραστικό Μονολεκτικό Περιφραστικό Μονολεκτικό
γενναία
πιο γενναία γενναιότερα
Τα επιρρήματα
δεν
χρησιμοποιούν
άρθρα
πολύ γενναία
πάρα πολύ γενναία γενναιότατα
ήσυχα
ακριβά
επιεικώς
ακριβώς
___ ___
δίκαια
σπάνια

Οι βαθμοί των επιθέτων και των επιρρημάτων
1. Συμπλήρωσε τα κενά των φράσεων με μονολεκτικά παραθετικά:
α) Ο Γιώργος είναι _______________________ (επιμελής) μαθητής από τον Τάκη .
β) Η Βάνα είναι ______________________ (η πιο γλυκιά) κοπέλα .
γ) Θέλω τη _______________________ (πιο μικρή) ποσότητα απ’ αυτό το φάρμακο.
δ) Είμαι _______________________ (πολύ βαθιά) λυπημένη .
ε) Στα _______________________ (που ήταν πολύ κάτω) πατώματα δεν έγιναν ζημιές .
2. Να αντικαταστήσεις τα περιφραστικά παραθετικά με μονολεκτικά:
α) Το αυτοκίνητο μου είναι πιο ακριβό απ’ ό,τι υπολόγιζα.
________________________________________________________________
β) Η τιμωρία που του επιβλήθηκε ήταν πιο επιεικής απ’ ό,τι περίμενε .
________________________________________________________________
γ) Ο κ. Παπαδάκος είναι πολύ ακριβής στα ραντεβού του .
________________________________________________________________
3. Γράψε τον υπερθετικό των παρακάτω φράσεων περιφραστικά:
 Το σπίτι είναι καθαρό - ______________________________________________
 Το ποτάμι είναι βαθύ - ______________________________________________
 Το φαγητό είναι νόστιμο - ___________________________________________
 Η Νόρα είναι υγιής - _________________________________________________
4. Ξανάγραψε τις φράσεις όπως στο παράδειγμα:
α) πολύ βαθύ πέλαγος – βαθύτατο πέλαγος
β) πολύ ψηλό κυπαρίσσι - ______________________________________________
γ) πολύ γλυκιά μελωδία - __________________________________________________
δ) πολύ σεμνό παιδί - ____________________________________________
ε) πολύ εργατικός υπάλληλος - __________________________________________
5. Σχηματίζω προτάσεις χρησιμοποιώντας τις λέξεις της παρένθεσης και βάζοντας το
επίθετο στο σωστό βαθμό, ώστε να φαίνεται η σύγκριση.
(Η μπλούζα, το παντελόνι- ακριβό)
……………………………………………………………………….…………………………………………………………………….……

(ο Μάιος, ο Ιούλιος- ζεστός μήνας)
……………………………………………………………………….……………………………………………………………………….
6. Συμπληρώνω τον πίνακα.
ωραίος
καλός
βαθύς
κακός
μεγάλος
μικρός
πολύς
λίγος
κάτω
ακριβώς
σαφώς
άνω
Όνομα: ……………………………………………………………………………………………
Nansy Tzg
Αξιολογώ την επίδοση μου.
Μου φάνηκε πολύ εύκολο. Μου φάνηκε μέτριας δυσκολίας. Πω πω πιο δύσκολο
Θα πάρω ΑΡΙΣΤΑ . να βάλει δε μπορούσε;

aris chatzis
ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΘΕΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΩΝ
Τα επίθετα σχηματίζουν τους λεγόμενους βαθμούς των επιθέτων.
Οι βαθμοί των επιθέτων είναι τρεις:
Α) θετικός βαθμός, κατά τον οποίο το επίθετο φανερώνει απλώς την ιδιότητα ή την
ποιότητα του προσδιοριζόμενου όρου, χωρίς σύγκριση προς κάποιο άλλο,
π.χ. ὁ δίκαιος ἀνήρ.
Β) συγκριτικός βαθμός, κατά τον οποίο το επίθετο φανερώνει ότι ο προσδιοριζόμενος
όρος έχει μια ιδιότητα ή ποιότητα σε βαθμό ανώτερο συγκριτικά προς έναν άλλο όρο ή και
ένα σύνολο,
π.χ. οὖτός ἐστι δικαιότερος ἐκείνου - χρυσὸς κρείσσων πολλῶν χρημάτων.
Γ) υπερθετικός βαθμός, κατά τον οποίο το επίθετο φανερώνει ότι ο προσδιοριζόμενος
όρος έχει μια ιδιότητα ή ποιότητα σε βαθμό ανώτερο από όλα τα άλλα και διακρίνεται σε:
α) σχετικό υπερθετικό, (ο προσδιοριζόμενος όρος έχει μια ιδιότητα ή ποιότητα στον
μεγαλύτερο βαθμό συγκριτικά προς όλα τα άλλα του ίδιου είδους μαζί),
π.χ. Ἀριστείδης ἦν δικαιότατος πάντων τῶν Ἀθηναίων.
β) απόλυτο υπερθετικό, (ο προσδιοριζόμενος όρος έχει μια ιδιότητα ή ποιότητα στον
ανώτατο βαθμό, χωρίς να γίνεται σύγκριση προς άλλα),
π.χ. οὖτός ἐστι δικαιότατος.
Ο συγκριτικός και ο υπερθετικός βαθμός ενός επιθέτου ονομάζονται παραθετικά του
επιθέτου.
ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΘΕΤΩΝ
Τα παραθετικά των επιθέτων σχηματίζονται είτε μονολεκτικά, είτε περιφραστικά.
Α. ΚΑΝΟΝΙΚΟΣ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΜΟΝΟΛΕΚΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΩΝ
Τα μονολεκτικά παραθετικά των επιθέτων σχηματίζονται κανονικά προσθέτοντας στο
θέμα του θετικού βαθμού του αρσενικού γένους τις παραθετικές καταλήξεις.
Οι πιο συνηθισμένες είναι:
για το συγκριτικό βαθμό: -τερος, -τέρα, -τερον
για τον υπερθετικό βαθμό: -τατος, -τάτη, -τατον
Σχηματίζουν με τις παραπάνω καταλήξεις τα παραθετικά τους τα παρακάτω επίθετα:
α) δευτερόκλιτα, τριγενή και τρικατάληκτα,
π.χ. πτωχός-ή-όν/ -πτωχό-τερος, πτωχο-τέρα, πτωχό-τερον-/πτωχό-τατος, πτωχο-τάτη,

πτωχό-τατον
β) τριτόκλιτα, τριγενή και τρικατάληκτα ή δικατάληκτα,
π.χ. βαρὺς-εῖα-ύ /βαρὺ-τερος, βαρυ-τέρα, βαρύ-τερον/βαρύ-τατος, βαρυ-τάτη, βαρύ-τατον
ἀληθὴς-ὴς-ὲς/ ἀληθέσ-τερος, ἀληθεσ-τέρα, ἀληθέσ-τερον/ἀληθέσ-τατος, ἀληθεσ-τάτη,
ἀληθέσ-τατον
μέλας-αινα-αν /μελάν-τερος, μελαν-τέρα, μελάν-τερον/μελάν-τατος, μελαν-τάτη, μελάν-
τατον
χαρίεις-εσσα-εν /χαριέσ-τερος, χαριεσ-τέρα, χαριέσ-τερον/χαριέσ-τατος, χαριεσ-τάτη,
χαριέσ-τατον
Τα δευτερόκλιτα επίθετα σχηματίζουν παραθετικά με χαρακτήρα -ο- ή –ω- ως εξής:
ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ σε -ότερος / -ότατος ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ σε -ώτερος / -ώτατος
1. αν προηγείται συλλαβή φύσει μακρόχρονη,
δηλαδή μακρόχρονο φωνήεν ή δίφθογγος:η,
ω,ου, ει, αι
π.χ. ξηρός, ξηρό-τερος, ξηρό-τατος
γενναῖος, γενναιό-τερος, γενναιό-τατος
1. αν προηγείται συλλαβή
βραχύχρονη:
π.χ. νέος, νεώ-τερος, νεώ-τατος
σοφός, σοφώ-τερος, σοφώ-τατος
2. αν προηγείται συλλαβή θέσει μακρόχρονη,
δηλαδή βραχύχρονο φωνήεν και ακολουθούν
δυο ή περισσότερα σύμφωνα ή ένα διπλό -ξ, -ψ
π.χ. θερμός, θερμό-τερος, θερμό-τατος
ἔνδοξος, ἐνδοξό-τερος, ἐνδοξό-τατος
2. όσα λήγουν σε:
-ιος, -ιμος, -ικος, ινος
π.χ. δόκιμος
3. όσα έχουν ως δεύτερο συνθετικό τις λέξεις:
θυμός, κῦρος, λύπη, νίκη, τιμή, κίνδυνος, ψυχή
π.χ. ἔγκυρος
3. όσα λήγουν σε: -ακος, -αλος, -
αμος, -ανος, -αρος, -ατος,
ΠΡΟΣΟΧΗ: εξαιρείται το ἀνιαρός
4. τα επίθετα: ἀνιαρός, ἰσχυρός, ψιλός, πρᾱος,
λιτός, φλύαρος
4. όσα λήγουν σε: -υρος, - χος,
π.χ. ἥσυχος
Β. ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΣ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΩΝ
Μερικά παραθετικά επιθέτων διαμορφώνονται αναλογικά πρός τα παραθετικά άλλων
επιθέτων και λήγουν όπως αυτά:
(ἐλαφρὸς -ἐλαφρύτερος κατά το βαρύτερος, χοντρὸς -χοντρύτερος κατά το παχύτερος,
αντί για τα κανονικά ἐλαφρότερος, χοντρότερος).
Έτσι διαμορφώνονται οι ακόλουθες αναλογικές παραθετικές καταλήξεις:

α) -έστερος, -έστατος
Τα τριτόκλιτα επίθετα σε -ων, -ον (γεν. –ονος):
σώφρων, -ων, -ον
σωφρον-έσ-τερος,
σωφρον-εσ-τέρα,
σωφρον-έσ-τερον
σωφρον-έσ-τατος,
σωφρον-εσ-τάτη,
σωφρον-έσ-τατον
εὐδαίμων, -ων, -ον
εὐδαιμον-έσ-τερος,
εὐδαιμον-εσ-τέρα,
εὐδαιμον-έσ-τερον
εὐδαιμον-έσ-τατος,
εὐδαιμον-εσ-τάτη,
εὐδαιμον-έσ-τατον
καθώς και τα επίθετα ἄκρατος (= αυτός που δεν έχει ανακατευτεί με άλλον, ανόθευτος),
ἄσμενος (= ευχαριστημένος), ἐρρωμένος (= δυνατός) καὶ πένης σχηματίζουν τα
παραθετικά τους κατά τα παραθετικά των σιγμόληκτων επιθέτων σε -ης, -ες (ἀληθής,
ἀληθέσ-τερος, ἀληθέσ-τατος)
ἄκρατος, -ος, -ον
ἀκρατ-έσ-τερος,
ἀκρατ-εσ-τέρα,
ἀκρατ-έσ-τερον
ἀκρατ-έσ-τατος (και ἀκρατό-τατος),
ἀκρατ-εσ-τάτη (και ἀκρατο-τάτη),
ἀκρατ-έσ-τατον (και ἀκρατό-τατον)
ἄσμενος,-ος, -ον
ἀσμεν-έσ-τερος (και
ἀσμενώ-τερος),
ἀσμεν-εσ-τέρα (και
ἀσμενω-τέρα),
ἀσμεν-έσ-τερον (και
ἀσμενώ-τερον)
ἀσμεν-έσ-τατος (και ἀσμενώ-τατος),
ἀσμεν-εσ-τάτη (και ἀσμενω-τάτη),
ἀσμεν-έσ-τατον (και ἀσμενώ-τατον)
ἐρρωμένος,- η,-ον
ἐρρωμεν-έσ-τερος,
ἐρρωμεν-εσ-τέρα,
ἐρρωμεν-έσ-τερον
ἐρρωμεν-έσ-τατος,
ἐρρωμεν-εσ-τάτη,
ἐρρωμεν-έσ-τατον
πένης
πεν-έσ-τερος,
πεν-εσ-τέρα,
πεν-έσ-τερον
πεν-έσ-τατος,
πεν-εσ-τάτη,
πεν-έσ-τατον
β) –ούστερος, -ούστατος
Το επίθετο ἁπλοῦς και τα συνηρημένα επίθετα της β΄ κλίσης με β΄ συνθετικό το όνομα

νοῦς σχηματίζουν τα παραθετικά τους σε -ούστερος, -ούστατος (κατά τά παραθετικά σε -
έστερος, -έστατος με συναίρεση):
ἁπλοῦς, -ῆ,-οῦν
ἁπλ-ούστερος,
ἁπλ-ουστέρα,
ἁπλ-ούστερον
ἁπλ-ούστατος,
ἁπλ-ουστάτη,
ἁπλ-ούστατον
εὔνους, -η,-ουν
εὐν-ούστερος,
εὐν-ουστέρα,
εὐν-ούστερον
εὐν-ούστατος,
εὐν-ουστάτη,
εὐν-ούστατον
γ) -ίστερος, -ίστατος
Τα μονοκατάληκτα επίθετα ἅρπαξ, βλάξ, λάλος (= φλύαρος), κλέπτης, πλεονέκτης
σχηματίζουν τα παραθετικά τους σε -ίστερος, -ίστατος (κατὰ τὰ παραθετικά του ἄχαρις:
ἀχαρίστερος, ἀχαρίστατος)
ἅρπαξ
ἁρπαγ-ίσ-τερος,
ἁρπαγ-ισ-τέρα,
ἁρπαγ-ίσ-τερον
ἁρπαγ-ίσ-τατος,
ἁρπαγ-ισ-τάτη,
ἁρπαγ-ίσ-τατον
βλὰξ
βλακ-ίσ-τερος,
βλακ-ισ-τέρα,
βλακ-ίσ-τερον
βλακ-ίσ-τατος,
βλακ-ισ-τάτη,
βλακ-ίσ-τατον
λάλος
λαλ-ίσ-τερος,
λαλ-ισ-τέρα,
λαλ-ίσ-τερον
λαλ-ίσ-τατος,
λαλ-ισ-τάτη,
λαλ-ίσ-τατον
κλέπτης
κλεπτ-ίσ-τερος,
κλεπτ-ισ-τέρα,
κλεπτ-ίσ-τερον
κλεπτ-ίσ-τατος,
κλεπτ-ισ-τάτη,
κλεπτ-ίσ-τατον
πλεονέκτης
πλεονεκτ-ίσ-τερος,
πλεονεκτ-ισ-τέρα,
πλεονεκτ-ίσ-τερον
πλεονεκτ-ίσ-τατος,
πλεονεκτ-ισ-τάτη,
πλεονεκτ-ίσ-τατον
δ) –αίτερος, -αίτατος
Το επίθετο παλαιὸς σχηματίζει τα παραθετικά του με θέμα το επίρρημα πάλαι σε -

αίτερος, -αίτατος:
παλαιός, -η, -ον
παλαί-τερος,
παλαι-τέρα,
παλαί-τερον
παλαί-τατος,
παλαι-τάτη,
παλαί-τατον
Ανάλογα προς αυτό σχηματίστηκαν τα παραθετικά:
γεραιός, -α, -ον
(= γέροντας, σεβαστός)
γεραί-τερος,
γεραι-τέρα,
γεραί-τερον
γεραί-τατος,
γεραι-τάτη,
γεραί-τατον
σχολαῖος, ᾱ, -ον
(= αργός, αργοκίνητος)
σχολαί-τερος,
σχολαι-τέρα,
σχολαί-τερον
σχολαί-τατος,
σχολαι-τάτη,
σχολαί-τατον
Με την κατάληξη -αίτερος, -αίτατος, σχηματίζουν τα παραθετικά τους ορισμένα
επίθετα σε -ος:
ἴσος-η-ον ἰσ-αί-τερος, -α, -ον ἰσ-αί-τατος
ὄψιος (= όψιμος)-η-ον ὀψι-αί-τερος, -α, -ον ὀψι-αί-τατος
πλησίος-α-ον πλησι-αί-τερος, -α, -ον πλησι-αί-τατος, -η, -ον
πρῷος (από το πρώιος =
πρωινός)
πρῳ-αί-τερος, -α, -ον πρῳ-αί-τατος, -η, -ον
εὔδιος-α-ον
εὐδι-αίτερος, -α, -ον
(και εὐδιέσ-τερος, -α, -ον)
εὐδι-αί-τατος , -η, -ον
(και εὐδιέσ-τατος, -η, -ον)
ἥσυχος –η-ον
ἡσυχ-αί-τερος ,-α, -ον
(και ἡσυχώ-τερος, -α, -ον)
ἡσυχ-αί-τατος , -η, -ον
(και ἡσυχώ-τατος, -η, -ον)
ἴδιος-α-ον
ἰδι-αί-τερος, -α, -ον
(και ἰδιώ-τερος, -α, -ον)
ἰδι-αί-τατος, -η, -ον
(και ἰδιώ-τατος, -η, -ον)

φίλος -η-ον
φιλ-αί-τερος, -α, -ον
ἤ φίλ-τερος, -α, -ον
(και φιλ-ίων, -ιων, -ιον)
φιλ-αίτατος , -η, -ον
φίλ-τατος, -η, -ον
ΑΝΩΜΑΛΑ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ
Τα παραθετικά ορισμένων ορισμένων επιθέτων σχηματίζονται πολλές φορές με διάφορες
φθογγικές παθήσεις ή και με θέμα διαφορετικό από το θέμα του θετικού, γι’ αυτό
λέγονται ανώμαλα παραθετικά. Τα επίθετα αυτά είναι:
αἰσχρός, -α, -ον ὁ,ἡ αἰσχίων, τὸ αἴσχιον αἰσχιστος, -η, -ον
ἐχθρός, -α, -ον
ὁ,ἡ ἐχθίων, τὸ ἔχθιον
(καὶ ὀμαλά: ἐχθρότερος, -α, -ον)
ἔχθιστος, -η, -ον
(καὶ ὀμαλά: ἐχθρό-τατος, -
η, -ον)
ἡδύς, -εῖα, -ὺ ὁ, ἡ ἡδίων, τὸ ἥδιον ἥδιστος, -η, -ον
καλός, -η, -ον ὁ, ἡ καλλίων, τὸ κάλλιον κάλλιστος, -η, -ον
μέγας - μεγάλη - μέγαν ὁ, ἡ μείζων, τὸ μεῖζον μέγιστος, -η, -ον
ῥᾴδιος, -α, -ον ὁ, ἡ ῥᾴων, τὸ ῥᾷον ῥᾷστος, -η, -ον
ταχύς, -εῖα, -ὺ ὁ, ἡ θάττων, τὸ θᾶττον τάχιστος, -η, -ον
ἀγαθός, -η, -ον
ὁ, ἡ ἀμείνων, τὸ ἄμεινον
ὁ, ἡ βελτίων, τὸ βέλτιον
ὁ, ἡ κρείττων, τὸ κρεῖττον
ὁ, ἡ λῴων, τὸ λῷον
ἄριστος, -η, -ον
βέλτιστος, -η, -ον
κράτιστος, -η, -ον
λῷστος, -η, -ον
κακός, -η, -ον
ὁ, ἡ κακίων, τὸ κάκιον
ὁ, ἡ χείρων, τὸ χεῖρον
κάκιστος, -η, -ον
χείριστος, -η, -ον
μακρός, -α, -ον μακρότερος, -α, -ον
μακρότατος, -η, -ον
μήκιστος, -η, -ον
μικρός, -α, -ον μικρότερος, -α, -ον μικρότατος, -η, -ον

ὁ, ἡ ἐλάττων, τὸ ἔλαττον
ὁ, ἡ ἥττων, τὸ ἧττον
ἐλάχιστος, -η, -ον
ἐπιρρ. ἥκιστα
ὀλίγος, -η, -ον ὁ, ἡ μείων, τὸ μεῖον ὀλίγιστος, -η, -ον
πολύς - πολλή - πολύ ὁ, ἡ πλείων, τὸ πλέον πλεῖστος, -η, -ον
ΚΛΙΣΗ ΤΟΥ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΥ ΒΑΘΜΟΥ ΤΩΝ ΑΝΩΜΑΛΩΝ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΩΝ
Ο συγκριτικός βαθμός των ανωμάλων παραθετικών κλίνεται κατά τα δικατάληκτα
επίθετα της γ΄ κλίσης με τρία γένη και κλίνονται κατά το ακόλουθο παράδειγμα:
π.χ. ὁ,ἡ βελτίων, τὸ βέλτιον
Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός
Ον. ὁ, ἡ βελτίων τὸ βέλτιον
οἱ, αἱ βελτίον-ες ή
βελτίους
τὰ βελτίον-α ή
βελτίω
Γεν. τοῦ,τῆς βελτίον-ος τοῦ βελτίον-ος τῶν βελτιόν-ων τῶν βελτιόν-ων
Δοτ. τῷ, τῇ βελτίον-ι τῷ βελτίον-ι τοῖς, ταῖς βελτίοσι(ν) τοῖς βελτίοσι(ν)
Αιτ.
τόν, τὴν βελτίον-α ή
βελτίω
τὸ βέλτιον
τούς, τὰς βελτίον-ας ή
βελτίους
τὰ βελτίον-α ή
βελτίω
Κλητ. ὦ βέλτιον ὦ βέλτιον (ὦ) βελτίον-ες ή βελτίους
(ὦ) βελτίον-α ή
βελτίω
ΠΕΡΙΦΡΑΣΤΙΚΑ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ
Τα περιφραστικά παραθετικά σχηματίζονται στην αρχαία ελληνική, στο συγκριτικό
βαθμό με το επίρρημα μᾶλλον και στον υπερθετικό βαθμό με το επίρρημα μάλιστα
εμπρός από το θετικό:
π.χ. ἐπιμελής, μᾶλλον ἐπιμελής, μάλιστα ἐπιμελής.
Όλα τα επίθετα που σχηματίζουν μονολεκτικά παραθετικά μπορούν να σχηματίσουν
παράλληλα και περιφραστικά παραθετικά.
Παρατηρήσεις στα περιφραστικά παραθετικά:Σχηματίζουν τα παραθετικά τους μόνο
περιφραστικά οι μετοχές και μερικά μονοκατάληκτα επίθετα που χρησιμοποιούνται και
ως ουσιαστικά.
μετοχές:

δυνάμενος – μᾶλλον δυνάμενος – μάλιστα δυνάμενος
συμφέρων – μᾶλλον συμφέρων – μάλιστα συμφέρων
ὠφελῶν – μᾶλλον ὠφελῶν – μάλιστα ὠφελῶν.
μονοκατάληκτα ἐπίθετα:
εἴρων – μᾶλλον εἴρων – μάλιστα εἴρων΄ ἔνδακρυς – μᾶλλον ἔνδακρυς – μάλιστα ἔνδακρυς.
Έτσι και τα εὔελπις, κόλαξ, ὑβριστής, φιλόγελως κ.ά.
ΕΛΛΕΙΠΤΙΚΑ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ
Μερικά επίθετα δεν έχουν θετικό βαθμό ή και έναν από τους δύο άλλους βαθμούς. Τα
παραθετικά των επιθέτων αυτών λέγονται ελλειπτικά παραθετικά.
Τα περισσότερα ελλειπτικά παραθετικά παράγονται από επιρρήματα, προθέσεις ή
μετοχές:
(ἄνω) ἀνώ-τερος ἀνώ-τατος
(κάτω) κατώ-τερος κατώ-τατος
(πρὸ) πρό-τερος πρῶτος (πρό-ατος)
(ὑπὲρ) ὑπέρ-τερος ὑπέρ-τατος
ἐπικρατῶν ἐπικρατ-έστερος -
προτιμώμενος προτιμό-τερος -
Παρατήρηση στα παραθετικά των επιθέτων:
Μερικά επίθετα δεν σχηματίζουν παραθετικά, γιατί φανερώνουν ιδιότητα, ποιότητα ή
κατάσταση που δεν παρουσιάζει βαθμούς. Τέτοια επίθετα είναι όσα φανερώνουν:
α) ύλη: π.χ. λίθινος, ἀργυροῦς, γήινος
β) τοπική ή χρονική σχέση: π.χ. χερσαῖος, θαλάσσιος, θερινός, ἡμερήσιος
γ) μέτρο: π.χ. σταδιαῖος, πηχυαῖος
δ) καταγωγή ή συγγένεια: π.χ. πατρῷος, μητρικός
ε) μόνιμη κατάσταση: π.χ. θνητός, νεκρός
στ) μερικά σύνθετα με α΄ συνθετικό το στερητικό ἀ-: π.χ. ἀθάνατος, ἄυλος, ἄυπνος,
ἄψυχος κ.ά.
ζ) μερικά συνθετικά με α΄ συνθετικό το επίθετο πᾶς ή την πρόθεση ὑπέρ:
π.χ. πάνσοφος, πάντιμος, πάγκαλος , ὑπερμεγέθης, ὑπέρλαμπρος

ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΩΝ
Πολλά επιρρήματα της αρχαίας επιδέχονται σύγκριση και γι΄ αυτό σχηματίζουν
παραθετικά.
Σχηματίζουν έτσι παραθετικά στην αρχαία ελληνική:
α) επιρρήματα σε -ως που παράγονται από επίθετα.
Τα επιρρήματα αυτά στον συγκριτικό έχουν τύπο όμοιο με την ενική αιτιατική του
ουδετέρου του συγκριτικού επιθέτου και στον υπερθετικὀ έχουν τύπο όμοιο με την
πληθυντική αιτιατική του ουδετέρου του υπερθετικού επιθέτου:
(δίκαιος), δικαίως, δικαιότερον, δικαιότατα
(σοφός), σοφῶς, σοφώτερον, σοφώτατα
(ἀληθής), ἀληθῶς, ἀληθέστερον, ἀληθέστατα
(σώφρων), σωφρόνως, σωφρονέστερον, σωφρονέστατα
(ἡδύς), ἡδέως, ἥδιον, ἥδιστα
(καλός), καλῶς, κάλλιον, κάλλιστα κ.ά.
β) Τα επιρρήματα εὖ (ἀντίστοιχο τοῦ ἐπιθέτου ἀγαθός), ὀλίγον καὶ πολύ:
εὖ
ἄμεινον
βέλτιον
κρεῖττον
ἄριστα
βέλτιστα
κράτιστα
ὀλίγον
μεῖον
ἔλαττον
ἧττον
ὀλίγιστα
ἐλάχιστα
ἥκιστα
πολὺ πλέον πλεῖστα ή πλεῖστον
γ) Το επίρρημα μάλα (= πολύ), ποὺ οἱ τρεὶς βαθμοί του εἶναι:
θετ. μάλα, συγκρ. μᾶλλον, ὑπερθ. μάλιστα
δ) Μερικὰ τοπικά επιρρήματα που παίρνουν παραθετικές καταλήξεις –τέρω, -τάτω:
ἄνω ἀνωτέρω ἀνωτάτω
ἄπωθεν (= ἀπωτέρω ἀπωτάτω

μακριά)
ἐγγὺς (= κοντά) ἐγγυτέρω ἐγγύτερον ἔγγιον ἐγγυτάτω ἐγγύτατα ἔγγιστα
ἔξω ἐξωτέρω ἐξωτάτω
ἔσω (καὶ εἴσω) ἐσωτέρω ἐσωτάτω
κάτω κατωτέρω κατωτάτω
πόρρω πορρωτέρω πορρωτάτω
πέρα περαιτέρω -
ε) Μερικά χρονικά επιρρήματα με παραθετικές καταλήξεις -(αί)τερον, -(αί)τατα:
πάλαι παλαίτερον παλαίτατα
πρωί
πρωιαίτερον
πρῳαίτερον
πρωιαίτατα
πρῳαίτατα
ὀψέ (= ἀργά) ὀψιαίτερον ὀψιαίτατα
Παρατήρηση στα παραθετικά των επιρρημάτων:
Και τα παραθετικά των επιρρημάτων, όπως και των επιθέτων, εκφέρονται κάποτε
περιφραστικά με τα μᾶλλον, μάλιστα και το θετικό.
π.χ. σοφῶς, μᾶλλον σοφῶς, μάλιστα σοφῶς
ἡδέως, μᾶλλον ἡδέως, μάλιστα ἡδέως

Ενότητα 16 Αθλήματα – σπορ Και τα παιδιά αθλούνται …

162
¢›Óˆ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÂ˜ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜
ÁÈ· ÌÈ· ÂÓ¤ÚÁÂÈ·
‹ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË
EENNOOTTHHTTAA 1122
∆∆ÔÔ ÂÂ››ÚÚÚÚËËÌÌ··
ªÂ ÔÏÏÔ‡˜ ÙÚfiÔ˘˜:
1. ªÂ ‰Â˘ÙÂÚÂ‡Ô˘ÛÂ˜ ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜ (ÂÓfiÙËÙ· 16.4)
2. MÂ ÚÔıÂÙÈÎ¤˜ ÊÚ¿ÛÂÈ˜ – ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ‡˜ (ÂÓfiÙËÙ· 16.2 °)
3. ªÂ Ù· ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· (¿ÎÏÈÙÂ˜ Ï¤ÍÂÈ˜). °È· ‰Â˜:
∏ ∞ÁÁÂÏ›Ó· ¤Ê˘ÁÂ ÁÈ· ÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË ¯ÙÂ˜.
√ Î. µÚ·Û›‰·˜ Í¤¯·ÛÂ Ù· Á˘·ÏÈ¿ ÙÔ˘ Î¿Ô˘.
√È Ê›ÏÔÈ ÙÔ˘ √Ú¤ÛÙË ¤Ú·Û·Ó ÙÔ ÔÙ¿ÌÈ Â‡ÎÔÏ·.
√ Ê›ÏÔÈ ÙÔ˘ √Ú¤ÛÙË ¤Ú·Û·Ó
ÙÔ ÔÙ¿ÌÈ.
√ Î. µÚ·Û›‰·˜ Í¤¯·ÛÂ Ù·
Á˘·ÏÈ¿ ÙÔ˘.
∏ ∞ÁÁÂÏ›Ó· ¤Ê˘ÁÂ ÁÈ· ÙË
£ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË.
∞˘Ù¤˜ ÔÈ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È ·ÚÎÂÙ¤˜! ∂ÁÒ ı¤Ïˆ Ó· Í¤Úˆ ÎÈ
¿ÏÏÂ˜ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜. £¤Ïˆ Ó· Í¤Úˆ fiÙÂ ¤Ê˘ÁÂ Ë ∞ÁÁÂÏ›Ó·, Ô‡
Í¤¯·ÛÂ Ù· Á˘·ÏÈ¿ ÙÔ˘ Ô ıÂ›Ô˜ µÚ·Û›‰·˜ Î·È Ò˜ Î·Ù¿ÊÂÚ·Ó ÔÈ
Ê›ÏÔÈ ÌÔ˘ Ó· ÂÚ¿ÛÔ˘Ó ÛÙËÓ ·¤Ó·ÓÙÈ fi¯ıË ÙÔ˘ ÔÙ·ÌÔ‡. ¶Ò˜
ÌÔÚÒ Ó· ÙÔ Î¿Óˆ ·˘Ùfi;
∂¶πƒƒ∏ª∞∆∞ ¡ ∂›Ó·È ¿ÎÏÈÙÂ˜ Ï¤ÍÂÈ˜ Ô˘ Û˘ÓÔ‰Â‡Ô˘Ó Ù· Ú‹Ì·Ù· Î·È Ù·
ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙Ô˘Ó ‰›ÓÔÓÙ¿˜ Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÙÔÓ ÙfiÔ, ÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ, ÙÔÓ ÙÚfiÔ, ÙËÓ
ÔÛfiÙËÙ·. ∆· ÂÈÚÚ‹Ì·Ù·, Â›ÛË˜, Û˘Ó‰¤Ô˘Ó ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜ (¯ˆÚ›˜ Ó· Â›Ó·È Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ).

163
™¯ËÌ·Ù›˙ˆ Ï¤ÍÂÈ˜
∆· ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· Ô˘ ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙Ô˘Ó ÌÈ· ÚfiÙ·ÛË Ï¤ÁÔÓÙ·È ÚÔÙ·ÛÈ·Î¿ ÂÈÚÚ‹Ì·Ù·.
∆¤ÙÔÈ· Â›Ó·È Ù·: ·ÏÒ˜, ‚¤‚·È·, ›Ûˆ˜, Ú·ÁÌ·ÙÈÎ¿, Û›ÁÔ˘Ú·, ÙÂÏÈÎ¿, Ê˘ÛÈÎ¿ Î.¿.
ªÂ ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· ÌÔÚÔ‡ÌÂ Ó· ÂÚÈÁÚ¿„Ô˘ÌÂ ÔÏÏ¤˜ ‰È·ÊÔ-
ÚÂÙÈÎ¤˜ È‰ÈfiÙËÙÂ˜ ÙË˜ Ú¿ÍË˜ Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÈ ÙÔ Ú‹Ì·. ŒÙÛÈ,
¤¯Ô˘ÌÂ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ¤˜ ÔÌ¿‰Â˜ ÂÈÚÚËÌ¿ÙˆÓ.
∞ÚÎÂÙ¤˜ ÊÔÚ¤˜, Ù· ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· ÌÔÚÂ› Ó· Û˘ÓÔ‰Â‡Ô˘Ó Â›ıÂÙ·:
√ Î. µÚ·Û›‰·˜ Â›Ó·È ¿Ú· ÔÏ‡ ¤Í˘ÓÔ˜.
™¯Â‰fiÓ fiÏÔÈ ‹Úı·Ó ÛÙÔ ¿ÚÙÈ ÙÔ˘ √Ú¤ÛÙË.
ÕÏÏÂ˜ ÊÔÚ¤˜, Ù· ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙Ô˘Ó fi¯È ÙÔ Ú‹Ì· ·ÏÏ¿
ÔÏfiÎÏËÚË ÙËÓ ÚfiÙ·ÛË:
∂˘Ù˘¯Ò˜, ÚÔÏ¿‚·ÌÂ ÙÔ ÏÔ›Ô.
∂ÈÏÈÎÚÈÓ¿, ‰ÂÓ Í¤Úˆ Ò˜ Ó· Û·˜ Â˘¯·ÚÈÛÙ‹Ûˆ.
fiÛÔ, fiÛÔ, ÙfiÛÔ, ÔÛÔ‰‹ÔÙÂ, Î¿ÌÔÛÔ, Î¿ˆ˜,
ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ, ÔÏ‡, ÂÏ¿¯ÈÛÙ·, Ï›ÁÔ, ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ,
ÂÍ›ÛÔ˘, Û¯Â‰fiÓ, ÏÈÁfiÙÂÚÔ, ¿Óˆ Î¿Ùˆ, Î·ıfiÏÔ˘ Î.¿.
¶ÔÛÔÙÈÎ¿ ÂÈÚÚ‹Ì·Ù·:
Ò˜, fiˆ˜, ¤ÙÛÈ, ·ÏÏÈÒ˜, Î¿ˆ˜, Î·ıfiÏÔ˘,
ÔˆÛ‰‹ÔÙÂ, ÌfiÓÔ, Ì·˙› Î.¿.
∆ÚÔÈÎ¿ ÂÈÚÚ‹Ì·Ù·:
fiÙÂ, ÙÒÚ·, ÙfiÙÂ, ÚÈÓ, ÌÂÙ¿, Û‹ÌÂÚ·, ·‡ÚÈÔ, ¯ÙÂ˜,
ÌÂı·‡ÚÈÔ, ¤Ú[˘]ÛÈ, Ê¤ÙÔ˜, ·fi„Â, ·ÚÁ¿, ÓˆÚ›˜,
ÔÔÙÂ‰‹ÔÙÂ, fiÔÙÂ, ¿ÏÏÔÙÂ, Î¿ÔÙÂ, ‡ÛÙÂÚ·, ¤ÂÈÙ·,
ÂÈÙ¤ÏÔ˘˜, ÎÈfiÏ·˜, ·Ì¤Ûˆ˜, Û¿ÓÈ·, Û˘¯Ó¿, Ù·ÎÙÈÎ¿,
fiÙÂ fiÙÂ Î.¿.
ÃÚÔÓÈÎ¿ ÂÈÚÚ‹Ì·Ù·:
Ô‡, Â‰Ò, ÂÎÂ›, ¤Ú·, Ì·ÎÚÈ¿, ÎÔÓÙ¿, ÛÈÌ¿, ‰›Ï·,
Ì¤Û·, ¿Óˆ, Î¿Ùˆ, ·¤Ó·ÓÙÈ, ·ÓÙÔ‡, Î¿Ô˘, Ô˘ıÂÓ¿,
„ËÏ¿, ¯·ÌËÏ¿, ‰ÂÍÈ¿, ·ÚÈÛÙÂÚ¿, Ï¿È, Á‡Úˆ, ¤Íˆ,
ÌÂÙ·Í‡, ·Ó·ÌÂÙ·Í‡, ÌÚÔÛÙ¿, ÌÚÔ˜, ›Ûˆ, ‚fiÚÂÈ·,
ÓfiÙÈ·, ·Ó·ÙÔÏÈÎ¿, ‰˘ÙÈÎ¿, ¯¿Ìˆ Î.¿.
∆ÔÈÎ¿ ÂÈÚÚ‹Ì·Ù·:
¶¶ÔÔ‡‡ ;;
¶¶fifiÙÙÂÂ;;
¶¶ÒÒ˜˜;;
¶¶fifiÛÛÔÔ;;
1122..11 ∂∂››‰‰ËË ÂÂÈÈÚÚÚÚËËÌÌ¿¿ÙÙˆˆÓÓ

™™™¯¯¯ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙˙˙˙ˆˆ ÏÏ¤¤ÍÍÍÂÂÈÈ˜˜˜
164
¶ÔÏÏ¿ ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· ÛÂ -· Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È ·fi ÙÔÓ ÏËı˘ÓÙÈÎfi ÙÔ˘ Ô˘‰ÂÙ¤ÚÔ˘ ÙˆÓ ÂÈı¤ÙˆÓ.
Ù· ˆÚ·›· ·È‰È¿ ¡ ¶ÂÚ¿Û·ÌÂ ˆÚ·›·.
Ù· ·Ú¿ÍÂÓ· ·ÓÙÈÎÂ›ÌÂÓ· ¡ ™˘ÌÂÚÈÊÂÚfiÙ·Ó ·Ú¿ÍÂÓ·.
ªÂÚÈÎ¿ ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È Î·È ÌÂ ÙËÓ Î·Ù¿ÏËÍË -ˆ˜:
∆· ¯ÂÏˆÓ¿ÎÈ· Û˘Ó‹ıˆ˜ ÙÚÔÌ¿˙Ô˘Ó.
∂˘Ù˘¯Ò˜, Û˘Ó‹ıÈÛÂ.
ÃÙÂ˜ Â›¯Â ÁÂÓ¤ıÏÈ· Ô ·‰ÂÏÊfi˜
ÌÔ˘. ¶ÂÚ¿Û·ÌÂ ÔÏ‡ ˆˆÚÚ··››·· ÛÙÔ
¿ÚÙÈ ÙÔ˘. ªfiÓÔ ÙÔ ¯ÂÏˆÓ¿ÎÈ Ì·˜
‹Ù·Ó ·Ó‹Û˘¯Ô Î·È Û˘ÌÂÚÈÊÂÚfiÙ·Ó
··ÚÚ¿¿ÍÍÂÂÓÓ··.
∂∂˘˘ÙÙ˘˘¯¯ÒÒ˜˜, ÌÂÙ¿ ·fi
Ï›ÁÔ Û˘Ó‹ıÈÛÂ.
ªËÓ
ÙÔ ·‰ÈÎÂ›˜. ™™˘˘ÓÓ‹‹ııˆˆ˜˜,
Ù· ¯ÂÏˆÓ¿ÎÈ· ÙÚÔÌ¿˙Ô˘Ó
ÌÂ ÙÔÓ ÔÏ‡ ÎfiÛÌÔ.
∞ÚÎÂÙ¿ ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· ¤¯Ô˘Ó Ù‡Ô˘˜ Î·È ÛÂ -ˆ˜ Î·È ÛÂ -· ¯ˆÚ›˜
‰È·ÊÔÚ¿ ÛÙË ÛËÌ·Û›·.
¶ÚÔÛÔ¯‹ fiÌˆ˜! ∞ÚÎÂÙ¿ ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· ¤¯Ô˘Ó Ù‡Ô˘˜ Î·È ÛÂ
-ˆ˜ Î·È ÛÂ -· ÌÂ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎ‹ ÛËÌ·Û›·!
√È Ù‡ÔÈ ÛÂ -ˆ˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ ÛÂ Â›ÛËÌÔ ‡ÊÔ˜.
¶·Ú·ÔÓÈ¤Ù·È ·‰›Îˆ˜ / ¿‰ÈÎ·.
™·Ó›ˆ˜ / Û¿ÓÈ· ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È.
1122..22 ∂∂ÈÈÚÚÚÚ‹‹ÌÌ··ÙÙ·· ÛÛÂÂ --·· ÎÎ··ÈÈ --ˆˆ˜˜

∂∂∂∂¡¡¡¡¡√√√√√√√√∆∆∆∆∆∆∆∏∏∏∏∏∏∏∏∏∏∆∆∆∆∆∆∆∆∞∞∞∞∞∞∞ 1111112222222 :::: ¢¢¢¢››››¢›¢›¢›¢›ÓÓÓˆˆˆ ÂÂÂÚÚÚÚÚÚÈÈÈÈÛÛÛÛÛÛfififiÙÙÂÂÙÂÙÂÚÚÚÚÂÂ˜˜˜˜ ÏÏÏËËËËÚÚÚÚÔÊÔÚ›Â˜ ÁÈ· ÌÈ· ÂÓ¤ÚÁÂÈ· ‹ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË
165
1122..33 ¶¶··ÚÚ··ııÂÂÙÙÈÈÎÎ¿¿ ÂÂÈÈÚÚÚÚËËÌÌ¿¿ÙÙˆˆÓÓ
√ Û˘ÁÎÚÈÙÈÎfi˜ ‚·ıÌfi˜ Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È:
ñ Â›ÙÂ ÌÔÓÔÏÂÎÙÈÎ¿, ÌÂ ÙÈ˜ Î·Ù·Ï‹ÍÂÈ˜ -fiÙÂÚ· Î·È -‡ÙÂÚ·:
ˆÚ·›· – ˆÚ·ÈfiÙÂÚ·
‚·ıÈ¿ – ‚·ı‡ÙÂÚ·
ñ Â›ÙÂ ÂÚÈÊÚ·ÛÙÈÎ¿, ÌÂ ÙË Ï¤ÍË ÈÔ:
ˆÚ·›· – ÈÔ ˆÚ·›·
‚·ıÈ¿ – ÈÔ ‚·ıÈ¿
ªÂÚÈÎ¤˜ ÊÔÚ¤˜, fiÌˆ˜, ı¤Ïˆ Ó· ÂÎÊÚ¿Ûˆ Û‡ÁÎÚÈÛË Î·È ÛÙ· ÂÈÚÚ‹Ì·Ù·:
– √Ú¤ÛÙË, Ê¤ÚÂ ÌÔ˘ ÛÂ ·Ú·Î·ÏÒ ÙÔ ‚·˙¿ÎÈ ÌÂ ÙÔ ÁÏ˘Îfi.
– ¶Ô‡ Â›Ó·È;
– Ã·ÌËÏ¿, ÛÙÔ Ú¿ÊÈ ÙË˜ ÎÔ˘˙›Ó·˜.
– ¢ÂÓ ÙÔ ‚Ú›ÛÎˆ. ∂›Ó·È ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ÌÔÏ ÌÂ Ù· ÊÚÔ‡Ù·;
– Ÿ¯È, ¯·ÌËÏfiÙÂÚ·.
– ∂ÎÂ› Ô˘ ¤¯ÂÈ˜ ¤Ó· ‚·˙¿ÎÈ Ô˘ Ï¤ÂÈ «˙¿¯·ÚË»;
– Ÿ¯È, fi¯È, ·ÎfiÌ· ÈÔ ¯·ÌËÏ¿.
– ∞, ÙÔ ‚Ú‹Î·. ∂, Ì· ‹Ù·Ó ¿Ú· ÔÏ‡ ¯·ÌËÏ¿, ÁÈ’ ·˘Ùfi ‰ÂÓ ÙÔ ‚Ú‹Î·
Â‡ÎÔÏ·.
.¯. ∏ ˘ÚÔÛ‚ÂÛÙÈÎ‹ ¤ÊÙ·ÛÂ ·Ì¤Ûˆ˜ (=ÔÏ‡ ÁÚ‹ÁÔÚ·) ÛÙÔÓ ÙfiÔ ÙË˜ ˘ÚÎ·ÁÈ¿˜.
∂Ó fi„ÂÈ ÙˆÓ ÂÎÏÔÁÒÓ, Ô ˘Ô„‹ÊÈÔ˜ ‰‹Ì·Ú¯Ô˜ Î·Ù¤‚ËÎÂ ÛÙËÓ ÎÂÓÙÚÈÎ‹ Ï·¯·Ó·ÁÔÚ¿
ÁÈ· Ó· ÂÈÎÔÈÓˆÓ‹ÛÂÈ ¿ÌÂÛ· (=¯ˆÚ›˜ ÌÂÛÔÏ¿‚ËÛË ¿ÏÏˆÓ) ÌÂ ÙÔ˘˜ ÂÌfiÚÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜
Î·Ù·Ó·ÏˆÙ¤˜.
¢ƒ∞™∆∏ƒπ√∆∏∆∞ 30 ºÙÈ¿¯Óˆ ÛÙÔ ÙÂÙÚ¿‰Èfi ÌÔ˘ ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜ Ô˘ ‰Â›¯ÓÔ˘Ó ÙË ‰È·ÊÔÚÂ-
ÙÈÎ‹ ÛËÌ·Û›· ÙˆÓ ·Ú·Î¿Ùˆ ÂÈÚÚËÌ¿ÙˆÓ:
·ÏÒ˜ – ·Ï¿, ÂÎÙ¿ÎÙˆ˜ – ¤ÎÙ·ÎÙ·, Â˘¯·Ú›ÛÙˆ˜ – Â˘¯¿ÚÈÛÙ·, ÙÂÏÂ›ˆ˜ – Ù¤ÏÂÈ·
∆· ·Ú·ıÂÙÈÎ¿ ÙˆÓ ÂÈÚÚËÌ¿ÙˆÓ ÌÔÈ¿˙Ô˘Ó ÌÂ ÂÎÂ›Ó· ÙˆÓ ÂÈı¤ÙˆÓ.

166
∆· ·Ú·ıÂÙÈÎ¿ ÙˆÓ ÂÈÚÚËÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ‰ÂÓ ÚÔ¤Ú¯Ô-
ÓÙ·È ·fi Â›ıÂÙ· Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È ÌfiÓÔ ÂÚÈÊÚ·ÛÙÈÎ¿,
‰ËÏ.Î¿Ùˆ – ÈÔ Î¿Ùˆ, ÌÚÔÛÙ¿ – ÈÔ ÌÚÔÛÙ¿.
√ ˘ÂÚıÂÙÈÎfi˜ Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È:
ñ Â›ÙÂ ÌÔÓÔÏÂÎÙÈÎ¿, ÌÂ ÙÈ˜ Î·Ù·Ï‹ÍÂÈ˜ -fiÙ·Ù·, -‡Ù·Ù·:
ˆÚ·›· – ˆÚ·ÈfiÙ·Ù·
‚·ıÈ¿ – ‚·ı‡Ù·Ù·
ñ Â›ÙÂ ÂÚÈÊÚ·ÛÙÈÎ¿, ÌÂ Ù· ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· ÔÏ‡, ¿Ú· ÔÏ‡ :
ˆÚ·›· – ÔÏ‡ ˆÚ·›·
‚·ıÈ¿ – ¿Ú· ÔÏ‡ ‚·ıÈ¿
∆∆ÈÈ ıı·· ıı˘˘ÌÌ¿¿ÌÌ··ÈÈ ÁÁÈÈ··...... ÙÙ·· ÂÂÈÈÚÚÚÚ‹‹ÌÌ··ÙÙ··
1. ∆· ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· ÌÔÚÂ› Ó· Â›Ó·È ÙÔÈÎ¿, ¯ÚÔÓÈÎ¿, ÙÚÔÈÎ¿,
ÔÛÔÙÈÎ¿.
2. ªÂÚÈÎ¿ ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È ·fi Â›ıÂÙ· ÌÂ ÙËÓ Î·-
Ù¿ÏËÍË -· ‹ -ˆ˜.
3. ∫¿ÔÈ· ÂÈÚÚ‹Ì·Ù· Û¯ËÌ·Ù›˙Ô˘Ó ·Ú·ıÂÙÈÎ¿.

167
¢ËÏÒÓˆ Û¯¤ÛÂÈ˜
·Ó¿ÌÂÛ· ÛÂ ÊÚ¿ÛÂÈ˜
EENNOOTTHHTTAA 1133
1133..11 AAÏÏ¤¤˜˜ ÎÎ··ÈÈ ÛÛ‡‡ÓÓııÂÂÙÙÂÂ˜˜ ÚÚÔÔıı¤¤ÛÛÂÂÈÈ˜˜
¶ƒ√£∂™∂π™ ¡ ∂›Ó·È ÌÈÎÚ¤˜ ¿ÎÏÈÙÂ˜ Ï¤ÍÂÈ˜ Ô˘ Û˘ÓÔ‰Â‡Ô˘Ó ÌÈ· ÔÓÔÌ·ÙÈÎ‹
(‹ ÚÔıÂÙÈÎ‹) ÊÚ¿ÛË (‚Ï. ÂÓfiÙËÙ· 16.2) Î·È Ì·˙› ÌÂ ·˘Ù‹ ‰ËÏÒÓÔ˘Ó ‰È¿ÊÔÚÂ˜ È‰ÈfiÙËÙÂ˜
(ÙfiÔ, ¯ÚfiÓÔ, ÙÚfiÔ, ÚÔ¤ÏÂ˘ÛË Î.¿.). ªÂÚÈÎ¤˜ ÚÔı¤ÛÂÈ˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Î·È ÛÙËÓ
·Ú·ÁˆÁ‹/Û‡ÓıÂÛË Ï¤ÍÂˆÓ (‚Ï. ÂÓfiÙËÙ· 17.2).
∏∏ ÚÚfifiııÂÂÛÛËË
∞Ó·‚ÔÏ‹
¶ÚÔ‚ÔÏ‹˜
ÎÈÓËÌ·ÙÔÁÚ·ÊÈÎ‹˜
Ù·ÈÓ›·˜: ÚÈÓ ÌÂÙ¿
·fi ÙÔ Ì¿ıËÌ·
ÙË˜ Á˘ÌÓ·ÛÙÈÎ‹˜
ÛÙËÓ ·›ıÔ˘Û·
ÚÔ‚ÔÏÒÓ
¶ÚÔ‚ÔÏ‹
ÎÈÓËÌ·ÙÔÁÚ·ÊÈÎ‹˜
Ù·ÈÓ›·˜: ÚÈÓ mm
·fi ÙÔ Ì¿ıËÌ·
ÙË˜ Á˘ÌÓ·ÛÙÈÎ‹˜
ÛÙËÓ ·›ıÔ˘Û·
ÚÔ‚ÔÏÒÓ
¶ÚÔÛ¤¯ˆ ÙË ‰È·ÊÔÚ¿:
ÚÈÓ
ÌÂÙ¿
·fi ÙÔ Ì¿ıËÌ·}

168
√È ÚÔı¤ÛÂÈ˜ ÙË˜ ÁÏÒÛÛ·˜ Ì·˜ Â›Ó·È ÔÈ:
·ÓÙ›, ·fi, ÁÈ·, ‰›¯ˆ˜, ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ, ÂÍ·ÈÙ›·˜, ¤ˆ˜, ›Û·ÌÂ, Î·Ù¿, ÏfiÁˆ,
ÌÂ, ÌÂÙ¿, ÌÂÙ·Í‡, Ì¤¯ÚÈ, ·Ú¿, ÚÈÓ, ÚÔ˜, Û·Ó, ÛÂ, ¯ˆÚ›˜, ˆ˜
¢ƒ∞™∆∏ƒπ√∆∏∆∞ 31 ºÙÈ¿¯Óˆ ÛÙÔ ÙÂÙÚ¿‰Èfi ÌÔ˘ ÊÚ¿ÛÂÈ˜ ÌÂ ÙÈ˜ ·Ú·¿Óˆ ÚÔı¤ÛÂÈ˜.
¶ÔÏÏ¤˜ ÊÔÚ¤˜, ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÌÂ ÛÙÔÓ ÏfiÁÔ Ì·˜ ÚÔı¤ÛÂÈ˜ Î·È ÚÔıÂÙÈÎ¤˜ ÊÚ¿ÛÂÈ˜ Ô˘ ÚÔ-
¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ·ÏÈfiÙÂÚÂ˜ ÌÔÚÊ¤˜ ÙË˜ ÁÏÒÛÛ·˜ Ì·˜. ∞˘Ù¤˜ Â›Ó·È ÔÈ ÚÔı¤ÛÂÈ˜:
‰È·, ÂÎ, Â›, ÂÓ, ÂÚ›, ÚÔ, ˘¤Ú, ˘fi, ·Ó¿
∞˘Ù¤˜ ÙÈ˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÌÂ Û˘Ó‹ıˆ˜ ÛÂ Û‡ÓıÂÙÂ˜ Ï¤ÍÂÈ˜ ‹ ÛÂ ÛÙÂÚÂfiÙ˘Â˜ ÂÎÊÚ¿ÛÂÈ˜:
ÚÔ ÃÚÈÛÙÔ‡, ÚÔ-‚¿‰ÈÛÌ·, ÂÎ ÁÂÓÂÙ‹˜, ÂÎ-Ï¤Áˆ
ÌÌ¤¤ÛÛ·· ··fifi ÙÙÔÔ ÛÛ››ÙÙÈÈ
··ÓÓÙÙ›› ÁÁÈÈ·· ÙÙÔÔ˘˘˜˜ ÁÁÔÔÓÓÂÂ››˜˜ ÙÙÔÔ˘˘
1133..22 §§fifiÁÁÈÈÂÂ˜˜ ÚÚÔÔıı¤¤ÛÛÂÂÈÈ˜˜
ŸÙ·Ó Û˘Ó‰˘¿˙Ô˘ÌÂ ¤Ó· Â›ÚÚËÌ· ‹ ÌÈ· ÚfiıÂÛË ÌÂ ÌÈ· ¿ÏÏË ÚfiıÂÛË, ÊÙÈ¿¯ÓÔ˘ÌÂ ÌÈ·
Û‡ÓıÂÙË ÚfiıÂÛË. ¢ËÏ·‰‹:
Ì¤Û· + ·fi + ÙÔ Û›ÙÈ
Â›ÚÚËÌ· ÚfiıÂÛË
Û‡ÓıÂÙË ÚfiıÂÛË
·ÓÙ› + ÁÈ· + ÙÔ˘˜ ÁÔÓÂ›˜ ÙÔ˘
ÚfiıÂÛË ÚfiıÂÛË
Û‡ÓıÂÙË ÚfiıÂÛË
¢ƒ∞™∆∏ƒπ√∆∏∆∞ 32 µÚ›ÛÎˆ ÙÈ ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó ÔÈ ·Ú·Î¿Ùˆ ÂÎÊÚ¿ÛÂÈ˜:
1. ∂Î ÂÚÈÙÚÔ‹˜.....................................................................................................................
2. ÕÓÂ˘ ·Ô‰Ô¯ÒÓ...................................................................................................................
3. ∂› ›ÛÔÈ˜ fiÚÔÈ˜ ....................................................................................................................
4. Àfi ÂÍ¤Ù·ÛË .......................................................................................................................
5. ¢È· ÙË˜ ‚›·˜ ........................................................................................................................

169
¶Ò˜ ÂÓÒÓˆ Ï¤ÍÂÈ˜, ÊÚ¿ÛÂÈ˜
Î·È ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜;
EENNOOTTHHTTAA 1144
1144..11 ™™‡‡ÓÓ‰‰ÂÂÛÛÌÌÔÔÈÈ
™À¡¢∂™ª√π
¡ ∂›Ó·È ¿ÎÏÈÙÂ˜ Ï¤ÍÂÈ˜ ÌÂ ÙÈ˜ ÔÔ›Â˜ ÌÔÚÒ Ó· Û˘Ó‰¤Ûˆ:
·) Ï¤ÍÂÈ˜ (·Ô‡ÙÛÈ· Î·È Î·¤ÏÔ)
‚) ÊÚ¿ÛÂÈ˜ (Ù· ¤ÈÏ· Î·È Ù· ÓÙÔ˘Ï¿È· Î·È Ù· ÊÒÙ·)
Á) ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜ (∂›·Ó Ó· ÎÔÈÌËıÔ‡Ó Ì·˙› ÌÔ˘, ÁÈ·Ù› ÊÔ‚fiÓÙÔ˘Û·Ó Ó· ÎÔÈÌËıÔ‡Ó
ÌfiÓÔÈ ÙÔ˘˜.)
™™‡‡ÓÓ‰‰ÂÂÛÛÌÌÔÔÈÈ ÎÎ··ÈÈ ÌÌfifiÚÚÈÈ··
√ √Ú¤ÛÙË˜ ÛÙÂÎfiÙ·Ó ÔÏÏ‹ ÒÚ· Î·È ¯¿˙Â˘Â ÙÈ˜ ‚ÈÙÚ›ÓÂ˜.
¶‹ÁÂ Î·È ÛÙÔ ÙÂÚ¿ÛÙÈÔ ÂÌÔÚÈÎfi Î¤ÓÙÚÔ, ·ÏÏ¿ Ô˘ıÂÓ¿ ‰Â ‚Ú‹ÎÂ ·˘Ùfi Ô˘ ¤„·¯ÓÂ.
ÕÚ¯ÈÛÂ ÙfiÙÂ Ó· ·Ó·ÚˆÙÈ¤Ù·È ·Ó ı· ¤ÚÂÂ Ó· Ê‡ÁÂÈ ‹ Ó· Û˘ÓÂ¯›ÛÂÈ ÙÔ „¿ÍÈÌÔ.
¢ÂÓ ¤ÓÈˆı· Î·Ï¿, ·ÏÏ¿ Â›·Ó
fiÏÔÈ ˆ˜ Â›Ó·È ·ÚÁ¿ Î·È Ú¤ÂÈ
Ó· ÌÂ ·Ê‹ÛÔ˘Ó Ó· ÎÔÈÌËıÒ Î·È
ˆ˜ ·‡ÚÈÔ ı· Â›Ì·È ÂÚ‰›ÎÈ.
∞ÓÙ› Ó· ÎÔÈÌËıÒ, ¿Ú¯ÈÛ· ÎÈ
ÂÁÒ Ó· ÂÙ¿ˆ ·fi ÙÔ ¤Ó·
‰ˆÌ¿ÙÈÔ ÛÙÔ ¿ÏÏÔ ÎÈ ¤‚ÏÂ·
·fi „ËÏ¿ Ù· ¤ÈÏ· Î·È Ù·
ÓÙÔ˘Ï¿È· Î·È Ù· ÊÒÙ·. ¢ÂÓ
‹Ú·, fiÌˆ˜, Î·Ï¿ ÙË ÛÙÚÔÊ‹
ÛÙËÓ ÎÔ˘˙›Ó·, ¯Ù‡ËÛ· ÛÙÔ
ÌÂÁ¿ÏÔ ÓÙÔ˘Ï¿È ÎÈ ¤ÂÛ· ·fi
„ËÏ¿ ÎÈ ¤‚·Ï· ÙÈ˜ ÊˆÓ¤˜. ªÔ˘
¤‚·Ï·Ó ıÂÚÌfiÌÂÙÚÔ Î·È Â›·Ó
ˆ˜ „‹ÓÔÌ·È ÛÙÔÓ ˘ÚÂÙfi Î·È
ÌÔ˘ ¤‚·Ï·Ó ÂÙÛ¤ÙÂ˜ ÌÂ ÎÚ‡Ô
ÓÂÚfi ÛÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ Î·È Â›·Ó Ó·
ÎÔÈÌËıÔ‡Ó Ì·˙› ÌÔ˘, ÁÈ·Ù› ÊÔ‚fi-
ÓÙÔ˘Û·Ó Ó· ÎÔÈÌËıÔ‡Ó ÌfiÓÔÈ
ÙÔ˘˜, Î·È ÙÔ Úˆ› Ô˘ Í‡ÓËÛ·,
ÛÙÔ ÎÚÂ‚¿ÙÈ ÌÔ˘ ÎÔÈÌfiÙ·Ó Ë
Ì·Ì¿ Î·ıÈÛÙ‹, Ô Ì·Ì¿˜ ÌÂ
·Ô‡ÙÛÈ· Î·È Î·¤ÏÔ, Ë ıÂ›·
°·˙›· ÌÂ ÙÔ Î¤ÓÙËÌ· ·ÁÎ·ÏÈ¿ ÎÈ
Ë ¢ˆÚÔı¤· ÌÂ ÙÔ ÍÂÛÎÔÓfi·ÓÔ.
∫˘Ú. ¡ÙÂÏfiÔ˘ÏÔ˜,
√ ÕÎË˜ Î·È ÔÈ ¿ÏÏÔÈ (‰È·ÛÎÂ˘‹)
ªÂÚÈÎÔ› Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ Û˘Ó‰¤Ô˘Ó
fifiÌÌÔÔÈÈÂÂ˜˜ ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜, ‰ËÏ·‰‹ Î‡ÚÈÂ˜
ÌÂ Î‡ÚÈÂ˜ ‹ ÂÍ·ÚÙËÌ¤ÓÂ˜ ÌÂ ÂÍ·ÚÙËÌ¤ÓÂ˜
(··ÚÚ··ÙÙ··ÎÎÙÙÈÈÎÎ‹‹ ÛÛ‡‡ÓÓ‰‰ÂÂÛÛËË).

™™™¯¯¯ËËËÌÌÌ··ÙÙ››˙˙˙˙ˆˆ ÏÏ¤¤ÍÍÍÂÂÈÈ˜˜˜
170
ÕÏÏÔÈ Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ
Û˘Ó‰¤Ô˘Ó ÙÈ˜ ÂÍ·ÚÙËÌ¤ÓÂ˜
ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜ ÌÂ ÙÈ˜ Î‡ÚÈÂ˜
ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜ (˘˘ÔÔÙÙ··ÎÎÙÙÈÈÎÎ‹‹
ÛÛ‡‡ÓÓ‰‰ÂÂÛÛËË).
°È· ÙÈ˜ ÊÚ¿ÛÂÈ˜
Î·È ÙÈ˜ ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜
‚Ï. ÂÓfiÙËÙ· 16
√ ‰¿ÛÎ·ÏÔ˜ Â›Â fiÙÈ ı· ÍÂÎÈÓ‹ÛÔ˘Ó ÔÈ
Û¯ÔÏÈÎÔ› ·ÁÒÓÂ˜ ÛÙ›‚Ô˘.
ŸÏÔÈ ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ‹ıÂÏ·Ó Ó· ¿ÚÔ˘Ó
Ì¤ÚÔ˜, ÁÈ·Ù› ·Á·Ô‡Û·Ó ÙÔÓ ·ıÏËÙÈÛÌfi.
√ ‰¿ÛÎ·ÏÔ˜, fiÌˆ˜, ÊÔ‚fiÙ·Ó Ì‹ˆ˜
ÔÚÈÛÌ¤ÓÔÈ ÁÔÓÂ›˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÔ˘Ó
Úfi‚ÏËÌ·.
∞Ó ‰ÂÓ ¤‰ÈÓ·Ó ÙËÓ ¤ÁÎÚÈÛ‹ ÙÔ˘˜ fiÏÔÈ ÔÈ
ÁÔÓÂ›˜, ÔÈ ·ÁÒÓÂ˜ ı· ·Ó·‚¿ÏÏÔÓÙ·Ó.
ŸÙ·Ó fiÏÔÈ Û˘ÌÊÒÓËÛ·Ó, ÔÈ ·ÁÒÓÂ˜
¿Ú¯ÈÛ·Ó.
∆· ·È‰È¿ ·ÁˆÓ›ÛÙËÎ·Ó ÌÂ ÙfiÛÔ ˙‹ÏÔ,
ÒÛÙÂ ÛËÌÂÈÒıËÎ·Ó ÂÍ·ÈÚÂÙÈÎ¿ ˘„ËÏ¤˜
ÂÈ‰fiÛÂÈ˜.
∞∞.. ¶¶··ÚÚ··ÙÙ··ÎÎÙÙÈÈÎÎÔÔ›› ÛÛ‡‡ÓÓ‰‰ÂÂÛÛÌÌÔÔÈÈ
√È ·Ú·Ù·ÎÙÈÎÔ› Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÁÈ· Ó· Û˘Ó‰¤ÛÔ˘Ó
Ï¤ÍÂÈ˜, ÊÚ¿ÛÂÈ˜ ‹ ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜. °ÂÓÈÎ¿, ÂÓÒÓÔ˘Ó Î‡ÚÈÂ˜ ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜ ÌÂÙ·-
Í‡ ÙÔ˘˜ ‹ ÂÍ·ÚÙËÌ¤ÓÂ˜ ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜ ÌÂÙ·Í‡ ÙÔ˘˜ (·Ú·Ù·ÎÙÈÎ‹ Û‡Ó‰Â-
ÛË). √È ·Ú·Ù·ÎÙÈÎÔ› Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ Â›Ó·È ÔÈ ÂÍ‹˜:
ñ Î·È (ÎÈ)
ñ ‹
ñ Â›ÙÂ
ñ Ô‡ÙÂ
ñ ·ÏÏ¿, Ì·
ñ fiÌˆ˜
√ Û‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ Î·È ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ÔÏ‡ Û˘¯Ó¿ ÌÂ ÙË ÛËÌ·Û›·
«Â›ÛË˜» (ÚÈÓ ·fi ÔÓÔÌ·ÙÈÎ‹ ÊÚ¿ÛË, Â›ıÂÙÔ, Â›ÚÚËÌ· ‹
ÚÔıÂÙÈÎ‹ ÊÚ¿ÛË):
¶.¯. ◊Úı·Ó Î·È Ù· ·È‰È¿.
(ÔÓÔÌ·ÙÈÎ‹ ÊÚ¿ÛË)

∂∂∂∂∂∂¡¡¡¡¡¡¡√√√√√√√∆∆∆∆∆∏∏∏∏∆∆∆∞∞∞∞∞ 1111444 ::: ¶¶¶¶¶¶ÒÒÒÒ˜˜˜˜˜ ÂÂÓÓÒÒÒÓÓˆˆ Ï¤ÍÂÈ˜, ÊÚ¿ÛÂÈ˜ Î·È ÚÔÙ¿ÛÂÈ˜;
171
µµ.. ™™‡‡ÓÓ‰‰ÂÂÛÛÌÌÔÔÈÈ ÔÔ˘˘ ÂÂÈÈÛÛ¿¿ÁÁÔÔ˘˘ÓÓ ÂÂÍÍ··ÚÚÙÙËËÌÌ¤¤ÓÓÂÂ˜˜ // ‰‰ÂÂ˘˘ÙÙÂÂÚÚÂÂ‡‡ÔÔ˘˘ÛÛÂÂ˜˜ ÚÚÔÔÙÙ¿¿ÛÛÂÂÈÈ˜˜
√È Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ ·˘ÙÔ› ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÁÈ· Ó· Û˘Ó‰¤ÛÔ˘Ó ÌÈ· ÂÍ·ÚÙËÌ¤ÓË ÚfiÙ·ÛË ÌÂ ÌÈ· Î‡ÚÈ·
(˘ÔÙ·ÎÙÈÎ‹ Û‡Ó‰ÂÛË). √È ÈÔ Û˘ÓËıÈÛÌ¤ÓÔÈ Â›Ó·È ÔÈ ÂÍ‹˜:
ñ ÂÈ‰ÈÎÔ› Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ: fiÙÈ, ˆ˜, Ô˘
ñ ÂÚˆÙËÌ·ÙÈÎÔ› Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ: ·Ó, Ì‹ˆ˜
ñ ÂÓ‰ÔÈ·ÛÙÈÎÔ›/‰ÈÛÙ·ÎÙÈÎÔ› Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ: Ì‹ˆ˜, ÌË(Ó)
ñ ˘ÔıÂÙÈÎÔ› Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ: ·Ó, Â¿Ó, ¿Ì·, ÂÊfiÛÔÓ, Â›ÙÂ… Â›ÙÂ, ÂÎÙfi˜ (ÎÈ) ·Ó
ñ ¯ÚÔÓÈÎÔ› Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ: fiÙ·Ó, fiÔÙÂ, ÌfiÏÈ˜, ÚÈÓ, ·ÊÔ‡, ÌÂÙ¿ Ô˘, ÒÛÔ˘, Ì¤¯ÚÈ Ô˘/Ó·,
ÂÓÒ, Î·ıÒ˜, fiÛÔ
ñ ·ÈÙÈÔÏÔÁÈÎÔ› Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ: ÁÈ·Ù›, ‰ÈfiÙÈ, ÂÂÈ‰‹, ·ÊÔ‡, ÌÈ· Î·È/Ô˘
ñ ÂÓ·ÓÙÈˆÌ·ÙÈÎÔ› – ·Ú·¯ˆÚËÙÈÎÔ› Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ: ·Ó Î·È, ÂÓÒ, ÌÔÏÔÓfiÙÈ, ÎÈ ·˜, Î·È Ó·, Î·È ·Ó
ñ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎÔ› Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ: Ô˘, ÒÛÙÂ
1144..22 ªªfifiÚÚÈÈ··
∏ ÁÏÒÛÛ· Ì·˜ ‰È·ı¤ÙÂÈ Î·È ÌÂÚÈÎ¤˜
ÌÈÎÚ¤˜ ¿ÎÏÈÙÂ˜ Ï¤ÍÂÈ˜ Ô˘ ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·È
ÌfiÚÈ·.
∆· ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎ¿ ÌfiÚÈ· Â›Ó·È:
ñ ÙÔ ÌfiÚÈÔ ÙÔ˘ Ì¤ÏÏÔÓÙ· ı· (.¯. ı·
ÁÚ¿Êˆ, ı· ÁÚ¿„ˆ)
ñ Ù· ÌfiÚÈ· ÙË˜ ˘ÔÙ·ÎÙÈÎ‹˜ Ó· Î·È ·˜
(.¯. Ó· ¤ÚıÔ˘Ó, ·˜ ¤ÚıÔ˘Ó)
ñ Ù· ·ÚÓËÙÈÎ¿ ÌfiÚÈ· ‰Â(Ó) Î·È ÌË(Ó)
(.¯. ‰ÂÓ ‹Úı·Ó, Ó· ÌËÓ ¤ÚıÔ˘Ó)
ñ Ù· ÌfiÚÈ· Ó·È Î·È fi¯È (.¯. ¡·È, ı·
·›Íˆ Ì¿Ï·. Ÿ¯È, ‰Â ı· ·›Íˆ
Ì¿Ï·.)
ñ ÙÔ ‰ÂÈÎÙÈÎfi ÌfiÚÈÔ Ó· (.¯. ¡· ¤Ó·
Ô‰‹Ï·ÙÔ!)
ñ ÙÔ ·Ú·ÎÂÏÂ˘ÛÙÈÎfi/ÚÔÙÚÂÙÈÎfi
ÌfiÚÈÔ ÁÈ· (.¯. °È· Î¿ÙÛÂ Ó· ÛÔ˘ ˆ!)

Μάθετε τα παιδιά να αθλούνται
Της Μαργαρίτας Ανδρέου
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΤΕ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ
Δώστε τους το καλό παράδειγμα και σηκωθείτε
οικογενειακώς από τον καναπέ
Τα παιδιά που αθλούνται αποκτούν φυσιολογικό βάρος,
περισσότερη μυϊκή συναρμογή και δύναμη, καλύτερο
συντονισμό του σώματος και συγκεντρώνονται πιο εύκολα
στα μαθήματά τους
Μεγάλο ποσοστό παιδιών στην Κύπρο και παγκοσμίως είναι
υπέρβαρα, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπτώσεις
στην υγεία τους, καθώς η παχυσαρκία τις πιο πολλές φορές
συνδέεται με την έλλειψη σωματικής άσκησης, αυξάνει τον
κίνδυνο για διαβήτη, ορθοπαιδικά, καρδιακά και άλλα προβλήματα.
Η ενασχόληση των παιδιών με πολλές καθιστικές δραστηριότητες,
όπως τηλεόραση, υπολογιστής και ηλεκτρονικά παιχνίδια, έχει ως
αποτέλεσμα να στερούνται το παιχνίδι στο ύπαιθρο αλλά και την
αθλητική δραστηριότητα.
Παράλληλα, αποκτούν κακές διατροφικές συνήθειες, αφού
μπροστά στην τηλεόραση ή στον υπολογιστή συχνά καταναλώνουν
ποσότητες μη υγιεινών σνακ. Είναι αποδεδειγμένο ότι η
κατανάλωση πρόχειρου φαγητού, σε συνδυασμό με τη
συστηματική και για πολλές ώρες παρακολούθηση τηλεόρασης ή
την ενασχόληση με ηλεκτρονικά παιχνίδια, υπολογιστές και κινητά
τηλέφωνα, είναι μια παθητική δραστηριότητα, η οποία ευνοεί τον

δίχως άσκηση τρόπο ζωής και συνδέεται κατά πολύ με την παιδική
παχυσαρκία. Γι' αυτό, η μείωση του χρόνου στην οθόνη και ο
καλύτερος προγραμματισμός στη διαχείρισή του επιβάλλονται για
το καλό της υγείας του παιδιού, στην οποία θα συμβάλει και η
αύξηση της σωματικής δραστηριότητας, που θα οδηγήσει και στη
μείωση του βάρους.
Πρέπει να επισημάνουμε ότι η παιδική παχυσαρκία επιφέρει σε
αρκετές περιπτώσεις πολλά προβλήματα υγείας στα παιδιά, όπως
ψυχοκοινωνικά (κατάθλιψη, χαμηλή αυτοεκτίμηση και απομόνωση
από άλλα παιδιά), ενδοκρινολογικά (ινσουλινοαντίσταση, διαβήτη
τύπου ΙΙ) αναπνευστικά (άπνοια ύπνου, άσθμα), γαστρεντερικά
(γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση) και μυοσκελετικά
(πλατυποδία). Και ας μην ξεχνάμε πως ένα παχύσαρκο παιδί
πιθανότατα θα εξελιχθεί σε έναν παχύσαρκο ενήλικα. Η πιθανότητα
αυτή αυξάνεται ανάλογα με την ηλικία του παιδιού καθώς και με
τον βαθμό παχυσαρκίας του.
Λάβετε μέτρα
Οι γονείς πρέπει να προγραμματίσουν σωστά τη διατροφή του
παιδιού. Είναι πολύ σημαντική η κατανάλωση γευμάτων μέσα στη
μέρα: πρωινό, δεκατιανό, μεσημεριανό και βραδινό. Η σωστή
ταξινόμηση και ο προγραμματισμός των γευμάτων θα φέρουν
θετικά αποτελέσματα στη μείωση του βάρους.
Κάντε την άσκηση τρόπο ζωής στην οικογένεια. Καλό θα ήταν
τουλάχιστον 30-40 λεπτά φυσικής δραστηριότητας, τέσσερεις με
πέντε φορές την εβδομάδα. Βρείτε μια ενασχόληση μαζί με το παιδί
σας, όπως χορό, κολύμπι, μια βόλτα σε κάποιο παρκο, αλλά και
διάφορες αθλοπαιδιές. Με τον τρόπο αυτό κάνετε καλό στον εαυτό
σας αλλά και στο παιδί σας.
Οι γονείς πρέπει να δίνουν το καλό παράδειγμα στα παιδιά τους, να
μαγειρεύουν και να τρώνε σωστά και υγιεινά, καθώς και να κάνουν
την άσκηση αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς τους.
Γράψτε το παιδί σας σε κάποιο άθλημα. Καλό θα ήταν να
συμμετέχει σε ομάδα, στο πλαίσιο ενός ομαδικού αθλήματος, όπως
είναι το μπάσκετ ή το ποδόσφαιρο ή σε κολύμπι, χορό ή στίβο. Η
καθημερινή σωματική δραστηριότητα βοηθάει σημαντικά στην

Γλώσσα Ε΄ 16.3. ΄΄ Και τα παιδιά αθλούνται… ΄΄

Γλώσσα Ε΄ 16.3. ΄΄ Και τα παιδιά αθλούνται… ΄΄

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to Γλώσσα Ε΄ 16.3. ΄΄ Και τα παιδιά αθλούνται… ΄΄

Similar to Γλώσσα Ε΄ 16.3. ΄΄ Και τα παιδιά αθλούνται… ΄΄ (20)

More from Χρήστος Χαρμπής

More from Χρήστος Χαρμπής (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Γλώσσα Ε΄ 16.3. ΄΄ Και τα παιδιά αθλούνται… ΄΄