Η μέθοδος VaΚΕ (Values and Κnowledge Education) είναι μια καινοτόμος μέθοδος διδασκαλίας που αξιοποιεί τη δύναμη του υποθετικού διλήμματος στη μαθησιακή διαδικασία, διευκολύνοντας τον εκπαιδευτικό να ωθήσει τους μαθητές στη σύνδεση αξίας-γνώσης- επιλογής Η μέθοδος VaΚΕ (Values and Κnowledge Education) είναι μια καινοτόμος μέθοδος διδασκαλίας που αξιοποιεί τη δύναμη του υποθετικού διλήμματος στη μαθησιακή διαδικασία, διευκολύνοντας τον εκπαιδευτικό να ωθήσει τους μαθητές στη σύνδεση αξίας-γνώσης- επιλογής

1. ΗΑΞΙΟΠΟΊΗΣΗΔΙΛΗΜΜΑΤΙΚΏΝΚΑΤΑΣΤΆΣΕΩΝΣΤΙΣ
ΨΗΦΙΑΚΈΣΤΆΞΕΙΣ:HΜΈΘΟΔΟΣVAΚΕ
Γκούμα Όλγα
Θεολόγος-Νομικός, Μsc

2. …Για κάθε ζήτημα υπάρχουν δύο
λόγοι αντίθετοι μεταξύ τους, με την
απαίτηση να είναι και οι δύο
συγχρόνως εξίσου αληθινοί…
Πρωταγόρας
25/2/2021

3. Kαθημερινά οι περισσότεροι από
εμάς ερχόμαστε αντιμέτωποι με
πολλά διλήμματα: Τι είναι καλό ή
κακό; Δίκαιο ή άδικο; Θεμιτό ή
αθέμιτο;
Στα διλήμματα αυτά υπάρχουν
διαφορετικές απαντήσεις με εξίσου
πειστικά επιχειρήματα υπέρ της μιας
ή της άλλης άποψης, κάτι άλλωστε,
απόλυτα θεμιτό σε μια
δημοκρατούμενη πολιτεία, όπου η
λήψη κάθε απόφασης οφείλει να
λαμβάνει υπόψη της κάθε
τεκμηριωμένη και ορθά διατυπωμένη
θέση
25/2/2021

4. Σε ζητήματα που διχάζουν την κοινή γνώμη,
όπως είναι
 τα διλήμματα ηθικού περιεχομένου
(όπως π.χ. η ευθανασία)
και ηπιότερες διαφωνίες κοινωνικής
κυρίως υφής (όπως π.χ. οι καταλήψεις
των σχολείων)
…είναι ωφέλιμο να εξετάζονται κι οι δύο
απόψεις, ώστε η υιοθέτηση της στάσης μας
απέναντι σ’ αυτά να προκύπτει μέσα από
μια ουσιώδη προσέγγισή τους
25/2/2021

5. Οι απαντήσεις στα διλήμματα δεν είναι
ούτε δεδομένες ούτε αυτονόητες και
επηρεάζονται από πολλούς παράγοντες
όπως είναι ο πολιτισμός, η ηθική, η
θρησκεία και η κουλτούρα της κάθε εποχής
Στο ερώτημα του πως θα κληθεί ένας
εκπαιδευτικός να τα διδάξει, η μέθοδος Vake
έρχεται να μας δώσει την απάντηση…
25/2/2021

6. Η μέθοδος VaΚΕ (Values and Κnowledge
Education)
◦ Η μέθοδος VaΚΕ (Values and Κnowledge Education) είναι μια καινοτόμος μέθοδος
διδασκαλίας που αξιοποιεί τη δύναμη του υποθετικού διλήμματος στη μαθησιακή
διαδικασία, διευκολύνοντας τον εκπαιδευτικό να ωθήσει τους μαθητές στη σύνδεση
αξίας-γνώσης- επιλογής
◦ Στηρίζεται στην κονστρουκτιβιστική προσέγγιση για την απόκτηση γνώσεων
(Glasersfeld, 1995) αφ ενός και στην κονστρουκτιβιστική εκπαίδευση πάνω στις αξίες
(Κolhberg,1958) αφετέρου.
◦ O Κolhberg, ένας Αμερικανός αναπτυξιακός ψυχολόγος, δημιούργησε τα ηθικά
διλήμματα για να μπορέσει να προάγει την ηθική κρίση των μαθητών πάνω σε θέματα
δικαιοσύνης, κυρίως όταν υπάρχει σύγκρουση δυο ηθικών αξιών όπως ζωή-
δικαιοσύνη
25/2/2021

7. Για να το επιτύχει αξιοποίησε βιώματα και
εμπειρίες των μαθητών με απώτερο στόχο την
πρόοδο τους σε πέντε εκπαιδευτικούς στόχους
(Gomberg et al.,1980). Αυτοί ήταν:
η απόκτηση γνώσης
η προσωπική ανάπτυξη
η καλλιέργεια του κριτικού στοχασμού
η κατανόηση των δημοκρατικών αξιών
η καλλιέργεια της ομαδοσυνεργατικότητας
25/2/2021

8. Στάδια εφαρμογής της μεθόδου Vake
Τα βήματα της μεθόδου (Πνευματικός&Patry,2013) είναι τα ακόλουθα:
1. Eισαγωγή του ηθικού διλήμματος στην ολομέλεια
2. Κατανόηση του διλήμματος και των αξιών που διακυβεύονται (Ζωή-Δικαιοσύνη)
3. Επιχειρηματολογία-Αντιλογία υπέρ της μιας ή της άλλης άποψης (χωρισμός δωματίων
μέσω των Breakout Sessions-Ομάδες/Δωμάτια Εργασίας της Webex- και 1η ψηφοφορία
(μέσω της λειτουργίας Poll)
4. Επιμέρους ανάλυση των παραμέτρων του διλήμματος
5. Διάχυση των πληροφοριών του προηγούμενου σταδίου στην ολομέλεια
6. Δεύτερη ψηφοφορία (μέσω Poll)
7. Τελική σύνθεση-Συμπεράσματα
8. Γενίκευση
25/2/2021

9. Ως προς το δίλημμα θα πρέπει να ελεγχθούν…
οι ανταγωνιστικές αξίες που πραγματεύεται
 το γνωστικό αντικείμενο και η ενότητα στην οποία εντάσσεται
τα επιχειρήματα που μπορούν να αναπτυχθούν υπέρ ή εναντίον των αντιμαχόμενων
αξιών
η πρόβλεψη των απόψεων των μαθητών
οι περαιτέρω πληροφορίες που μπορούν να αναζητηθούν
η δυνατότητα προσωποποίησης του διλήμματος (ονόματα, ηλικίες)
 η προαγωγή της διαθεματικότητας
η αντιμετώπιση των ενδεχόμενων εντάσεων μεταξύ των ομάδων
τα κριτήρια βάσει των οποίων η μέθοδος θα αξιολογηθεί ως επιτυχής (Πνευματικός &
Patry,2013)
25/2/2021

10. Προϋποθέσεις εφαρμογής
Ο εκπαιδευτικός οφείλει:
 να καλλιεργεί ένα αίσθημα ασφάλειας στους μαθητές
 να κρατά το ενδιαφέρον τους ενεργό
 να παρακινεί τη συμμετοχή τους στις προτεινόμενες δραστηριότητες της παρέμβασης
 να προάγει μέσα από στοχευμένες δραστηριότητες την ανάπτυξη της ηθικής σκέψης των
μαθητών
 να επιμένει στην τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων των προβλεπόμενων δραστηριοτήτων
25/2/2021

11. Μελέτη περίπτωσης: Ευθανασία
25/2/2021

12. Ένα ηθικό δίλημμα, που μπορεί να
αξιοποιηθεί στο μάθημα των
Θρησκευτικών ή της Κοινωνικής και
Πολιτικής Αγωγής, είναι η ευθανασία η
οποία ορίζεται ως η
«ευσπλαχνική θανάτωση ή διαφορετικά,
η ανώδυνη θανάτωση προσώπου, το
οποίο πάσχει από επώδυνη, ανίατη
ασθένεια ή διαταραχή με αναπηρία»
(Μαστοράκης&Μπαλογιάννης,2010)
25/2/2021

13. ◦ Mπορεί το δικαίωμα στο θάνατο να
αποτελεί μια άλλη όψη του δικαιώματος
στη ζωή το οποίο πηγάζει από την αξία
του ίδιου του ανθρώπου (αρ.2&1 Σ.); Ή
μήπως η ζωή είναι δικαίωμα και όχι
υποχρέωση, άρα ο θάνατος μπορεί να
αποτελέσει προσωπική επιλογή
μπροστά σε μια ανίατη π.χ. ασθένεια
(Ράμμος,2018);
◦ Τι πρέπει τελικά να υπερισχύσει, η ζωή
ως δικαίωμα ή η δικαιοσύνη που
ανεχόμενη την παθητική ευθανασία δίνει
το δικαίωμα για ένα ανώδυνο θάνατο;
◦ Πόσο όλα τα παραπάνω είναι συμβατά
με τις συνθήκες που η πανδημία
διαμόρφωσε;
25/2/2021

14. Η ταυτότητα της παρέμβασης
◦ Τάξη: Γ’ Γυμνασίου
◦ Μάθημα: Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή
◦ Διδακτική ενότητα: 6.4 Τροχαία ατυχήματα-Κυκλοφοριακή αγωγή
◦ Ομάδα-στόχος: 24 μαθητές
◦ Εμπλοκή με άλλα γνωστικά αντικείμενα:Θρησκευτικά
25/2/2021

15. Το Δίλλημα
Τίτλος: «Δεν υπάρχουν ελπίδες…Πρέπει να κάνουμε Ευθανασία!»
«Ο Aλέξανδρος είναι 17 ετών και ζει σε επαρχιακή πόλη της Βόρειας Ελλάδας. Έχει μεγάλη
αδυναμία στις μηχανές και του αρέσει να φλερτάρει με την ταχύτητα. Πολύ συχνά συμμετέχει σε
μεταμεσονύχτιες κόντρες που καταλήγουν σε αυτοσχέδια πάρτι με τους φίλους του. Μία από τις
κόντρες αυτές στάθηκε μοιραία, γιατί έχασε τον έλεγχο της μηχανής και τραυματίστηκε πολύ
σοβαρά. Στο νοσοκομείο που μεταφέρθηκε οι γιατροί ανακοίνωσαν στους οικείους του πως η
κατάσταση του είναι μη αναστρέψιμη και τους πρότειναν να προβούν σε ευθανασία »
Ανταγωνιστικές αξίες: Ζωή-Δικαιοσύνη
Το δίλλημα είναι προσωποποιημένο καθώς αναφέρεται το όνομα του μαθητή, η ηλικία
και ο τόπος διαμονής του. Να σημειωθεί ότι η ηλικία (17 ετών) επιλέχθηκε συνειδητά,
προκειμένου να μην υπάρχει μεγάλη διάσταση με την ηλικία των μαθητών
25/2/2021

16. Στάδια της παρέμβασης
1η ώρα: Παρουσίαση του διλήμματος στην
τάξη.
Παρουσίαση επιχειρημάτων υπέρ της μιας ή
της άλλης άποψης αναφορικά με την
Ευθανασία που προτείνεται για τον
Αλέξανδρο.
1η ψηφοφορία. Σε σύνολο 22 μαθητών οι
15 τάχθηκαν υπέρ της Ευθανασίας και οι 7
κατά
25/2/2021

17. Επιχειρήματα υπέρ της Ευθανασίας
Αν το ίδιο το άτομο επιθυμεί να δώσει τέλος στη ζωή του, τότε η πολιτεία δεν
μπορεί να έχει λόγο σε αυτό
Αποτελεί στοιχειώδη σεβασμό στον άνθρωπο και την προσωπικότητά του, η
αναγνώριση του δικαιώματος να επιλέγει τη στιγμή του θανάτου του, ιδίως
όταν έρχεται αντιμέτωπος με την πλήρη εξάρτησή του από τη βοήθεια άλλων
ανθρώπων
Η διατήρηση του Αλέξανδρου στη ζωή απαιτεί συνεχή ιατρική συνδρομή,
πρόκειται επί της ουσίας για μια απάνθρωπη παράταση της αγωνίας και του
πόνου του
Η διατήρηση του στη ζωή είναι αφύσικη και δαπανηρή, καθώς ο θάνατος θα
είχε ήδη επέλθει, αν δεν υπήρχε η ιατρική παρέμβαση
Οι γιατροί οφείλουν να λειτουργούν πάντα υπέρ του ασθενή τους, έστω κι αν
αυτό δεν συμπίπτει αναγκαία με τη διατήρησή του στη ζωή
25/2/2021

18. Επιχειρήματα κατά της Ευθανασίας
Η ανθρώπινη ζωή είναι ένα αγαθό απόλυτης και αδιαμφισβήτητης αξίας, και
προστατεύεται σε κάθε περίπτωση
Η προτροπή για να γίνει ευθανασία γίνεται υπό το καθεστώς συνθηκών που
υπονομεύουν τη λογική κρίση του ανθρώπου και τον ωθούν στην απόγνωση
Η νομιμοποίηση της ευθανασίας θα σήμαινε ουσιαστικά απ’ την πλευρά της
πολιτείας την παραδοχή πως μπορούμε να θέσουμε ένα όριο πέρα από το
οποίο η ανθρώπινη ζωή δεν έχει πια αξία
Σε κάθε περίπτωση οι γιατροί δίνουν όρκο πως θα χρησιμοποιούν την επιστήμη
τους μόνο για το καλό των ασθενών και…
Κυρία! Θα βρίσκουν με την ευθανασία αφορμή πολλοί για να παίρνουν τα
όργανα ή τις περιουσίες….
25/2/2021

19. 2η Διδακτική ώρα
Εξαιτίας των διχογνωμιών μεταξύ των
μαθητών και της συνεπαγόμενης έντασης
οι μαθητές κλήθηκαν να αναζητήσουν
περαιτέρω πληροφορίες για:
Το νομικό καθεστώς που διέπει την
ευθανασία στην Ελλάδα και σε άλλες
ευρωπαϊκές χώρες
Την τοποθέτηση της εκκλησίας για το
ζήτημα
Τις απόψεις γιατρών και νοσηλευτών
Περιπτώσεις ανθρώπων ιατρικά
καταδικασμένων που ανένηψαν
25/2/2021

20. 3η Διδακτική ώρα
Παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της αναζήτησης
των ομάδων στην ολομέλεια
Ακολουθεί συζήτηση
Γίνεται 2η ψηφοφορία το αποτέλεσμα της οποίας είναι:
18 μαθητές κατά της Ευθανασίας-4 υπέρ
Διατυπώνονται προτάσεις…όπως
 Δημιουργία επιτροπών βιοηθικής σε κάθε νοσοκομείο,
προκειμένου να διασφαλισθούν πλήρως τα
δικαιώματα των ασθενών και να αποφευχθεί η
χρήση της ευθανασίας για άλλους σκοπούς
 Προσφορά καλύτερης και πιο εξειδικευμένης
φροντίδας στους ασθενείς που βρίσκονται στο
τελευταίο στάδιο της ζωής τους, προκειμένου να
εξασφαλιστεί ένας ήρεμος και ανώδυνος θάνατος
 Δημιουργία ξεκάθαρου νομικού πλαισίου
25/2/2021

21. Αντί επιλόγου…
Απάντηση στο δίλημμα…ευθέως…δεν δόθηκε γιατί
στόχοι της παρέμβασης ήταν…
η κινητοποίηση της σκέψης και η ανάπτυξη της
ηθικής κρίσης των μαθητών
η σύνδεση των αξιών με τη γνώση και τους
κανόνες που διέπουν την κοινωνική συμβίωση και
η συνειδητοποίηση ότι διαφορετικές αξίες
μπορούν να οδηγήσουν τα άτομα σε διαφορετικές
επιλογές…
25/2/2021

22. ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ
ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!
25/2/2021