1. อิทธิพลของยุโรปสมัยกลาง

2. คริสต์ ศาสนาได้ กาเนิดขึนในช่ วงต้ นของสมัยจักรวรรดิ
ํ
้
โรมันผู้ก่อตังศาสนา คือ พระเยซูคริสต์ หลังจากนันประมาณ 300 ปี
้
้
คริสต์ ศาสนาถูกทางการปราบปรามอย่ างรุ นแรง จนกระทั่งในช่ วง
คริสต์ ศตวรรษที่ 4 จักรพรรดิคอนสแตนตินที่ 1 ทรงนับถือคริสต์
ศาสนา และใน ค.ศ. 394 จักรพรรดิทีโอโดซิอัสที่ 1ได้ ประกาศให้
คริสต์ ศาสนาเป็ นศาสนาประจําจักรวรรดิโรมัน

3. ในช่ วงคริสต์ ศตวรรษที่ 4-5 จักรวรรดิโรมันได้ ถูกรุ กรานจากพวก
เผ่ าอนารยชนหลายเผ่ า จักรพรรดิโรมันพยายามสร้ างความเข้ มแข็งด้ วย
การแบ่ งจักรวรรดิออกเป็ น 2 ภาค คือ จักรวรรดิโรมันตะวันตก มีเมือง
หลวงอยู่ท่ กรุ งโรมและจักรวรรดิโรมันตะวันออก มีเมืองหลวงอยู่ท่ ีกรุ ง
ี
คอนสแตนติโนเปิ ล แต่ กไม่ สามารถทําให้ จักรวรรดิโรมันมั่นคงอยู่ได้ ใน
็
ค.ศ. 476 แม่ ทัพเผ่ าเยอรมันได้ ปลดจักรพรรดิองค์ สุดท้ ายของ จักรวรรดิ
โรมันตะวันตกลง ถือเป็ นการสินสุดจักรวรรดิ ส่ วนจักรวรรดิโรมัน
้
ตะวันออกหรื อจักรวรรดิไบแซนไทน์ ยัง ดํารงสืบต่ อมาอีกเกือบ 1000 ปี
จนกระทั่งล่ มสลายในค.ศ.1453

4. เหตุท่ คริสต์ ศาสนามีความเจริญรุ่ งเรื่อง
ี
และแผ่ ขยายได้ อย่ างกว้ างขวาง
(1) จักรพรรดิโรมันในยุคนันขาดความสามารถในการบริหารและความ
้
เป็ นผู้นํา
(2) ผู้นําทางคริสต์ ศาสนาในเวลานันมีคุณสมบัตท่ ีจักรพรรดิไม่ มี
้
ิ
(3) ความแตกแยกและเสื่อมโทรมของสังคมและการเมืองคนจึงหวังมีชีวต
ิ
มีความสุขในโลกหน้ า
(4) อนารยชนได้ ทาลายความรุ่ งเรื องของโรมันด้ านการเมือง ไม่ ได้ ย่ ุง
ํ
เกี่ยวกับคริสต์ ศาสนา

5. 1.1 บทบาททางสังคม
ในสมัยกลางคริสต์ ศาสนามีอานาจสูงสุดเหนือสถาบันใด ๆ
ํ
คริสตจักรมีความสัมพันธ์ กับอาณาจักรทางโลก เช่ น การสถาปนา
จักรพรรดิโรมันในสมัยกลาง ทําให้ สร้ างความชอบธรรม ทางการเมือง
ให้ แก่ ศาสนจักร เนื่องจากศาสนจักรเป็ นสื่อกลางระหว่ างมนุษย์ กับพระ
เจ้ ามนุษย์ ต้องดําเนินชีวตตามคําสอนของศาสนาอย่ างเคร่ งครั ด ถ้ าผู้ใด
ิ
หรื อชนกลุ่มใดมีความเห็นขัดแย้ งกับศาสนจักร จะต้ องถูกศาสนจักรไต่
สวนและลงโทษ เช่ น
- การไล่ ออกจากศาสนา
- การตัดขาดจากศาสนาทังชุมชน
้

6. 1.2 บทบาททางการเมือง
ศาสนาได้ เข้ าไปมีส่วนร่ วมในระบบการเมืองของยุโรป
– ระบบกษัตริย์ ศาสนจักรได้ อ้างอํานาจเหนือกษัตริย์และขุนนางใน
ฐานะของผู้สถาปนากษัตริย์ในสมัยกลาง
– ระบบฟิ วดัล ศาสนจักรได้ เข้ ามามีบทบาทในการยุตสงครามการแย่ ง
ิ
ที่ดนระหว่ างเจ้ านายที่ดนต่ าง ๆ และการที่ศาสนจักรมีท่ ีดนจํานวนมาก
ิ
ิ
ิ
ทําให้ ศาสนจักรต้ องไปเกี่ยวข้ องกับเจ้ าของที่ดน
ิ
– ระบบการศาล ศาสนจักรได้ จัดระบบการพิจารณาศาล จึงอ้ างใน
สิทธิท่ ีจะพิจารณาคดีทงศาสนาและทางโลก
ั้

7. 1.3 บทบาททางเศรษฐกิจ
ศาสนจักรเป็ นแหล่ งรวมความมั่งคั่งเนื่องจากได้ เงินภาษีจาก
ประชาชน และบรรณาการที่ดนที่ชนชันปกครองมอบให้
ิ
้
คริสตจักรได้ วางรู ปแบบการบริหารงานเลียนแบบการบริหาร
ของจักรวรรดิโรมันทําให้ คริสตจักรเป็ นสถาบันที่มีกฎระเบียบและมี
เปาหมายชัดเจนโดยมีสันตะปาปา (Pope) เป็ นประมุขสูงสุด และมีคาร์
้
ดินัล (cardinal) เป็ นที่ปรึกษาในส่ วนภูมภาคแบ่ งเป็ นมณฑล ซึ่งมีอาร์ ช
ิ
บิชอป (archbishop) เป็ นผู้ปกครองถัดจากระดับมณฑล คือ ระดับแขวง
ภายใต้ การปกครองของบิชอป (bishop) ส่ วนหน่ วยระดับล่ างสุด คือ
ระดับตําบล มีพระหรื อบาทหลวง (priests) เป็ นผู้ปกครอง

8. 2. การเมือง เศรษฐกิจ และสังคมยุโรปสมัยกลาง
หลังจากการล่ มสลายของจักรวรรดิโรมันในตะวันตก สภาพ
ทางการเมือง เศรษฐกิจ และสังคมของยุโรปตะวันตกเต็มไปด้ วยความ
วุ่นวายจากการอพยพเข้ าของชนเผ่ าต่ างๆ แต่ ช่วงเวลานีกเป็ น
้็
ช่ วงเวลาแห่ งการสร้ างอารยธรรมใหม่ ขนด้ วยเช่ นกัน
ึ้

9. 2.1 ระยะตอนต้ น
เป็ นยุคแห่ งความยุ่งยากซึ่งบางครั งถูกเรี ยกว่ าเป็ นยุค
้
มืด (Dark Age)จักรวรรดิโรมันตะวันตกอยู่ในสภาพที่ป่าเถื่อนสงคราม
และความเดือดร้ อนมี อยู่ทุกหย่ อมหญ้ า

10. ด้ านการเมือง
เผ่ าเยอรมันได้ ตงอาณาจักรปกครองส่ วนต่ างๆของโรมัน ได้ แก่
ั้
1.) ชนเผ่ าแฟรงก์
2.) ชนเผ่ าออสโตรกอท
3.) ชนเผ่ าลอมบาร์ ด
4.) ชนเผ่ าแองโกล-แซกซัน
5.) ชนเผ่ าเบอร์ กันเดียน
6.) ชนเผ่ าวิสกอธ
ิ
7.) ชนเผ่ าแวนดัล

11. หลังจากจักรพรรดิชาร์ ลเลอ-มาญสินพระชนม์ จักรวรรดิกเริ่ม
้
็
แตกแยกจนในที่สุด จักรวรรดิถูกแบ่ งแยกเป็ น 3 ส่ วน ซึ่งพัฒนามาเป็ น
อาณาจักรฝรั่ งเศส เยอรมันและอิตาลีในเวลาต่ อมา ขุนนางท้ องถิ่นมี
อํานาจมากขึนเรื่ อยๆจนสามารถแยกดินแดนออกเป็ นแคว้ น นําไปสู่การ
้
ปกครองระบบศักดินาสวามิภักดิ์ในช่ วงต่ อมา

12. ด้ านเศรษฐกิจ
เกษตรกรรมใช้ ระบบนาโล่ งพืชที่ปลูกส่ วนใหญ่ คือ ข้ าว
สาลี ข้ าวโอ๊ ต ข้ าวบาเล่ ย์

13. ระบบฟิ วดัล
หมายถึงที่ดนที่เป็ นพันธสัญญาระหว่ างเจ้ านายเป็ นเจ้ าของ
ิ
ที่ดนกับผู้ใช้ ประโยชน์ ในที่ดนที่เรียกว่ าข้ า พวกเจ้ าของที่ดนจะเป็ น
ิ
ิ
ิ
พวกขุนนางเรี ยกว่ า ลอร์ ด (Lord) ผู้ท่ ีอยู่ใต้ อานาจของขุนนางเรี ยกว่ า
ํ
วัสซัล (Vassal)

14. ด้ านสังคม
สังคมในช่ วงเวลาสมัยกลางตอนต้ นมีความวุ่นวายมาก ขาดระเบียบ
วินัยและความมั่นคงสังคมเมืองแทบสลาย ภาวะตกตํ่า ผู้คนทั่วไปอ่ านและ
เขียนหนังสือไม่ ได้ ยกเว้ นพระและนักบวช ในช่ วงเวลานีคริสต์ ศาสนาได้ เข้ า
้
มามีบทบาทสําคัญต่ อการดํารงชีวตของคนในยุคกลางตังแต่ เกิดจนถึงสินชีวต
ิ
้
้ ิ
ศาสนจักรจึงทําหน้ าที่แทนจักรวรรดิโรมันในการยึดเหนี่ยวประชาชนยุโรปไว้
และรั กษาวัฒนธรรมความเจริญต่ างๆสืบต่ อมา

15. 2.2 ระยะกลาง
เริ่มตังแต่ ค.ศ. 1000 – 1350 ช่ วงเวลานีเ้ ป็ นระยะเวลาแห่ งการ
้
เปลี่ยนแปลงเนื่องจากสังคมตะวันตกมีประชากรเพิ่มขึน คริสต์ ศาสนาและ
้
ระบบฟิ วดัลมีความเจริญรุ่ งเรื องสูงสุด และเริ่มมีการพัฒนาในหลายด้ าน ทัง
้
ด้ านเศรษฐกิจและสังคม รวมทังภูมปัญญา
้ ิ

16. ด้ านการเมือง
1. ความขัดแย้ งระหว่ างคริสตจักรกับจักรวรรดิ
2. ระบบฟิ วดัลเจริญรุ่ งเรื องถึงขีดสุด
ไวกิ ้ง

17. 1. ความขัดแย้ งระหว่ างคริสตจักรกับจักรวรรดิ
แบ่ งแยกออกเป็ นฝรั่ งเศส เยอรมัน และอิตาลี โดยดินแดน
เยอรมันมีจักรพรรดิปกครองแต่ ไม่ มีอานาจมากนัก สันตะปาปา
ํ
จอห์ นที่ 12 จึงทรงสถาปนาพระเจ้ าออทโทที่ 1 ขึนเป็ นจักรพรรดิแห่ ง
้
จักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สทธ์
ิ

18. ทังจักรพรรดิและสันตะปาปาต่ างอ้ างอํานาจในการปกครอง
้
ร่ วมกันในจักรวรรดิ จนในที่สุดสันตะปาปาก็ทรงประกาศว่ าศาสน
จักรมีอานาจเหนือจักรพรรดิทาให้ เกิดความขัดแย้ งระหว่ าง
ํ
ํ
สันตะปาปาขึน จักรพรรดิเป็ นฝ่ ายพ่ ายแพ้ ส่งผลให้ ขุนนางแต่ ละ
้
แคว้ นมีอานาจมากขึนระบบฟิ วดัลมีความแข็งแกร่ งมากขึน
ํ
้
้
การสวมมงกุฎให้ ดารง
ํ
ตําแหน่ ง จักรวรรดิ
์
โรมันอันศักดิสิทธิ์ จาก
พระสันตะปาปา

19. สําหรั บในอังกฤษและฝรั่ งเศส ศาสนจักรไม่ ค่อยแทรกแซง
การเมืองภายในของประเทศ ระบบกษัตริย์พยายามเพิ่มอํานาจของตนเอง
ทําให้ อานาจของขุนนางลดลงไป
ํ
- อังกฤษ เกิดความขัดแย้ งระหว่ างกษัตริย์และขุนนางในที่สุด
พระมหากษัตริย์ต้องยอมจํานนต่ อคณะขุนนางและพระได้ กลายมาเป็ น
รั ฐสภา
- ฝรั่ งเศส กษัตริย์กลับมีอานาจมากขึนเรื่ อยๆ จนในที่สุดกลาย
ํ
้
มาเป็ นระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ ในที่สุด

20. 2. ระบบฟิ วดัลเจริญรุ่ งเรื องถึงขีดสุด
สแกนดิเนเวีย(พวกไวกิง) ได้ รุกรานจักรวรรดิของพวกแฟรงก์
้
การปองกันภัยตกเป็ นหน้ าที่ของพวกขุนนางท้ องถิ่นหรื อเจ้ าของที่ดน
้
ิ
ทําไห้ ขุนนางท้ องถิ่นสามารถสร้ างอิทธิพลของตนเองสามารถต่ อรอง
อํานาจกับกษัตริย์ฟิวดัลได้ มีการพัฒนาจนกลายเป็ นระบบการเมือง
เศรษฐกิจ และสังคม

21. ด้ านเศรษฐกิจ
การค้ าซบเซาระบบฟิ วดัลแต่ ละแมนเนอร์ มีระบบเศรษฐกิจที่
พึ่งตอนได้ เมื่อเกิดสงครามครู เสดระหว่ างคริสต์ ศาสนากับสาสนา
อิสลาม ช่ วงคริสต์ ศตวรรษที่ 11-12 เกิดความต้ องการทางสินค้ า
เศรษฐกิจเริ่มมีการขยายตัวอีกครั งพ่ อค้ าเริ่มมีการติดต่ อการค้ าระหว่ าง
้
ประเทศการค้ าทางทะเลเริ่มมีความเจริญรุ่ งเรืองขึนโดยเฉพาะในเขต
้
ทะเลเหนือและทะเลเมดิเตอร์ เรเนียน

22. - ผลจากการขยายตัวของการค้ า ทําให้ เกิดชุมชนการค้ าและ
อุตสาหกรรมชนบทละทิงที่นาเข้ ามาประกอบอาชีพค้ าขายหรื อ
้
ประกอบการผลิตสินค้ าเริ่มเกิดระบบเงินตราขึนมาใหม่ อีกครั ง
้
้
- การขยายตัวทางเศรษฐกิจยุตลงอีกครั งในคริสต์ ศตวรรษที่ 13ิ
้
14เนื่ องจากเกิดสงครามร้ อยปี ระหว่ างอังกฤษกับฝรั่ งเศสเกิดการแพร่
ระบาดของกาฬโรคมีประชากรเสียชีวตจํานวนมากถึง 1 ใน 3 ของ
ิ
ประชากรทังทวีป
้

23. ด้ านสังคม
หลังจากคริสต์ ศตวรรษที่ 11 ขยายตัวทางการค้ าและ
อุตสาหกรรมเจริญรุ่ งเรืองขึนแถบเมดิเตอร์ เรเนียนเริ่มเกิดชุมชน
้
เมืองขึนประกอบไปด้ วยชาวเมืองฟิ วดัลเป็ นคนรุ่ นใหม่ ท่ ีดาเนิน
้
ํ
ชีวตประกอบการค้ าและอุตสาหกรรมพวกพ่ อค้ าเริ่มมีอานาจมาก
ิ
ํ
ขึนคริสต์ ศาสนาได้ เจริญรุ่ งเรื องสูงสุดศาสนามีบาบาทสําคัญใน
้
การสร้ างความเป็ นอันหนึ่งอันเดียวกันในยุโรป ประชาชนใน
อาณาจักรเข้ าด้ วยกันปลายคริสต์ ศตวรรษที่ 13 สถาบันศาสนาเริ่ม
เสื่อมลง

24. 2.3 ระยะปลาย
ช่ วงเวลานีเ้ ป็ นช่ วงระยะเวลาของการเปลี่ยนแปลงไปสู่
ความเป็ นสมัยใหม่ ทังด้ านการเมือง เศรษฐกิจ และสังคม ศาสนาถูก
้
ลดบทบาทลง มีความเปลี่ยนแปลงทางการเมืองในดินแดนต่ างๆ
ได้ แก่ ความเสื่อมของจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สทธิ์ และการเกิดของ
ิ
รั ฐชาติในฝรั่ งเศส อังกฤษ และสเปน

25. ด้ านการเมือง
ความเสื่อมของจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สทธิ์ จักรวรรดิโรมัน
ิ
อันศักดิ์สทธิ์จงกลายเป็ นเพียงสัญลักษณ์ ทางการเมืองของดินแดน
ิ ึ
เยอรมนีเท่ านัน การเกิดขึนของรั ฐชาติเปิ ดโอกาสให้ กษัตริย์สามารถ
้
้
รวบรวมอํานาจและก่ อตังรั ฐชาติขนมา
้
ึ้
“วิกฤติกาลของปลายสมัยกลางของยุโรป ”(Crisis of the
Late Middle Ages)บางครั งก็เรี ยกว่ า“กบฏชาวนา”(Peasant
้
revolt) ที่เป็ นการปฏิวัตของชุมชนที่ครอบคลุมอย่ างกว้ างไม่ เฉพาะ
ิ
แต่ เกษตรกรหรื อชาวนา

26. สาเหตุสาคัญที่ทาให้ เกิดการก่ อความไม่ สงบ
ํ
ํ
1)ช่ องว่ างที่เพิ่มขึนระหว่ างคนจนและคนรวย
้
2) รายได้ ท่ ีลดลงของผู้มีฐานะดี
3) ภาวะเงินเฟอและภาษีท่ ีเพิ่มขึน
้
้
4) วิกฤติกาลภายนอกที่รวมทังความอดอยาก, โรคระบาด
้
5) ความกดดันจากสถาบันศาสนา

27. ด้ านเศรษฐกิจ
การค้ าจึงเริ่มฟื ้ นตัวขึนในยุโรปตะวันตกพ่ อค้ าเริ่มเดินทาง
้
ค้ าขายระหว่ างแหล่ งการค้ าต่ างๆ มีการสร้ างถนนหนทางและ
สะพาน การค้ าทางทะเลก็ก้าวหน้ าควบคู่ไปกับการค้ าทางบก มีการ
ตังศูนย์ กลางการค้ าในทะเลเมดิเตอร์ เรเนียน ทะเลเหนือ และทะเล
้
บอลติก สินค้ าต่ างประเทศหลั่งไหลเข้ ามาในยุโรป เช่ น ผ้ าไหม ข้ าว
ผลมะเดื่อ ฝาย เครื่ องเทศ และสินค้ าฟุ่ มเฟื อยต่ างๆทําให้ การค้ า
้
ขยายตัวอย่ างรวดเร็ว ความ เจริญรุ่ งเรืองทางการค้ าทําให้ บรรดา
พ่ อค้ ามั่งคั่งรํ่ารวย มีอานาจในทางเศรษฐกิจ มีบทบาททางสังคม และ
ํ
สามารถขยายอํานาจของตนสู่การเมือง

28. ด้ านสังคม
เกิดลักษณะของสังคมเปลี่ยนแปลงไป คือ
1) ระบบสังคมแบบฟิ ลดัลเสื่อมสลายลง
2) ชนชันกลางขึนมามีอานาจแทนที่ชนชันขุนนาง
้
้
ํ
้
3) เกิดขบวนการนักวิชาการสายมนุษยนิยม

29. จัดทําโดย
1. น.ส. ณัฐกันย์ ลิมปวิทยากุล
2. น.ส. พัณณิตา โชติคาวงศ์
ํ้
ม. 6.7 เลขที่ 17
ม. 6.7 เลขที่ 25