1. Kế hoạch bài dạy
Người soạn
Nhóm 10points: Lâm Chí Nghĩa; Nguyễn Ngọc Thiện;
Họ và tên
Lê Nữ Ngọc Thùy; Vũ Thị Minh Phương; Thạch Hoàng.
Quận 5
Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh
Thành phố Hồ Chí Minh
Tổng quan về bài dạy
Tiêu đề bài dạy
HƯỚNG TỚI NHỮNG VÌ SAO
Tóm tắt bài dạy
BÀI 54: KÍNH THIÊN VĂN
Khi nhìn thiên thể ở xa, muốn tăng góc trông thì trước hết phải tạo được một ảnh thật của nó ở vị trí gần,
nhờ linh kiện quang thứ nhất. Sau đó nhìn ảnh này qua linh kiện quang thứ hai để thấy ảnh cuối cùng dưới
một góc trông lớn hơn. Với nguyên tắc cấu tạo như thế, có thể đưa ra nhiều mô hình của dụng cụ quang
mà khi nhìn thiên thể qua dụng cụ quang sẽ thấy ảnh dưới góc trông lớn hơn. Dụng cụ quang có chức năng
như trên gọi là kính thiên văn. Kính thiên văn là dụng cụ quang bổ trợ cho mắt quan sát các vật ở rất xa
bằng cách tạo ảnh có góc trông lớn hơn góc trông vật nhiều lần. Kính thiên văn, trong đó người ta dùng
thấu kính để nhận ánh sáng từ vật chiếu đến, được gọi là kính thiên văn khúc xạ. Còn kính thiên văn, mà
trong đó người ta dùng gương để nhận ánh sáng từ vật chiếu đến, được gọi là kính thiên văn phản xạ.
Kính thiên văn khúc xạ gồm có hai bộ phận chính:
- Vật kính: là một thấu kính hội tụ có tiêu cự lớn. Nó có tác dụng tạo ra ảnh thật của vật tại tiêu diện của
vật kính.
-Thị kính: có tiêu cự nhỏ, có tác dụng quan sát ảnh tạo bởi vật kính với vai trò như một kính lúp.
Số bội giác của kính thiên văn khúc xạ trong trường hợp ngắm chừng ở vô cực bằng tỉ số của tiêu cự của
vật kính f1 và tiêu cự thị kính f2: G = f1/f2
Lĩnh vực bài dạy
Vật lí
Cấp / lớp
Lớp 11 (chương trình nâng cao).
Thời gian dự kiến
2 tuần chuẩn bị, thực hiện trong 1 tiết.
Chuẩn kiến thức cơ bản
Chuẩn nội dung và quy chuẩn
Page 1 of 5
2. -Mô tả được cấu tạo, công dụng của kính thiên văn.
-Viết được công thức tính độ bội giác của kính thiên văn khi ngắm chừng ở vô cực.
-Dựng ảnh của vật tạo bởi kính thiên văn.
-Giải được bài tập về kính thiên văn.
Mục tiêu đối với học sinh / kết quả học tập
-HS biết được cấu tạo, nguyên tắc hoạt động, công dụng của kính thiên văn.
-HS có thể chế tạo kính thiên văn đơn giản.
Bộ câu hỏi định hướng
-Em biết được gì về vũ trụ? Trong vũ trụ, điều gì rất quan trọng đối với con người
Câu hỏi khái quát và sự sống?
-Em hiểu biết về ánh sáng như thế nào?
-Trong đời sống, em biết những dụng cụ quang nào?
Câu hỏi bài học
-Trong số đó, dụng cụ nào có thể giúp con người quan sát các thiên thể trên bầu
trời?
-Kính thiên văn có cấu tạo như thế nào?
-Nguyên tắc làm việc của kính thiên văn như thế nào?
Câu hỏi nội dung -Trình bày cách ngắm chừng kính thiên văn?
-Nêu rõ đặc điểm kính thiên văn khúc xạ?
-Số bội giác của kính thiên văn được tính như thế nào?
Page 2 of 5
3. Kế hoạch đánh giá
Lịch trình đánh giá
Trước khi bắt đầu dự án Học sinh thực hiện dự án và Sau khi hoàn tất dự án
hoàn tất công việc
-Trình bày sự tạo ảnh qua thấu -Công dụng của kính thiên văn là -Cách chế tạo kính thiên văn
kính (hội tụ và phân kì). gì? như thế nào?
-Trình bày sự tạo ảnh qua hệ 2 -Sự tạo ảnh qua kính thiên văn -Em hãy nêu một số cách để
thấu kính. như thế nào? cải tiến kính thiên văn.
-Để quan sát vật ở rất xa trái đất, -Trình bày cách ngắm chừng ở vô
ta dùng dụng cụ nào? cực.
-Làm sao để tính độ bội giác của
kính thiên văn?
Tổng hợp đánh giá
-Đánh giá quá trình tham gia trên lớp, tham gia phản hồi định kì, tự đánh giá.
-Đánh giá thái độ làm việc nhóm bằng bảng các thành viên trong nhóm đánh giá chéo cho nhau, tự đánh
giá.
-Yêu cầu sản phẩm học sinh:
+Kính thiên văn phải quan sát được, chi phí chế tạo thấp, có độ bội giác phù hợp để cho ảnh rõ ít nhòe.
+Bài trình diễn về trình bày cần ngắn gọn, thu hút người xem. Về nội dung cần trình bày đúng nội dung
trọng tâm, cơ bản phải nêu được khái niệm, công dụng, cấu tạo, độ bội giác, cách ngắm chừng ở vô cực
của kính thiên văn.
Chi tiết bài dạy
Các kỹ năng thiết yếu
-Kĩ năng truy cập internet.
-Kĩ năng thu thập và xử lí thông tin.
-Kĩ năng làm việc nhóm.
Các bước tiến hành bài dạy
-Tuần 1:
+Giáo viên đưa ra dự án thảo luận, trao đổi với học sinh về dự án.
+Học sinh trảo đổi với giáo viên về dự án, xác định mục tiêu tự định hướng, hoạt động nhóm tìm và xử lí
tài liệu.
+Học sinh sử dụng các công cự hỗ trợ giao tiếp để trao đổi, tham khảo sự tư vấn của giáo viên.
-Tuần 2:
+Học sinh tự đánh giá quá tiến độ quá trình làm việc thông qua các bảng kiểm mục, tự định hướng, kiểm
lại mục tiêu.
+Học sinh làm việc nhóm hoàn thiện sản phẩm, tham khảo bảng đánh giá sản phẩm.
Page 3 of 5
4. -Buổi thuyết trình sản phẩm:
+Giáo viên điều khiển, hướng dẫn học sinh trình bày sản phẩm.
+Học sinh trình bày thành quả, sản phẩm sau 2 tuần chuẩn bị.
+Sản phẩm của học sinh sẽ được một số giáo viên dự làm ban giám khảo đánh giá vào buổi trình bày sản
phẩm. Đánh giá trên sản phẩm và hỏi một số câu hỏi có liên quan đến dự án của học sinh.
Điều chỉnh phù hợp với đối tượng
-Hướng dẫn, cung cấp cho học sinh các nguồn thông tin để học sinh thu thập.
-Chia nhóm phối hợp với học sinh khá, để cân bằng năng lực các nhóm, tạo điều kiện cho
Học sinh tiếp
học sinh học tập lẫn nhau và biết lắng nghe nhau.
thu chậm, thụ
-Về công nghệ, yêu cầu các em biết trình bày văn bản và trình diễn thuyết trình.
động
-Tạo điều kiện để học sinh có thể thuyết trình trước đám đông.
-Yêu cầu ở mức độ tái hiện lại kiến thức dưới dạng bài thuyết trình.
-Giáo viên gợi ý để học sinh tự tìm nguồn tài liệu, biết cách chọn lọc nguồn tài liệu.
Học sinh -Yêu cầu các em có sàn phẩm rõ ràng, chế tạo được kính thiên văn.
năng khiếu -Học sinh có thể tự cải tiến kính thiên văn.
-Quan sát một số thiên thể (nếu được)
Thiết bị và nguồn tài liệu tham khảo
Công nghệ - Phần cứng (Đánh dấu vào những thiết bị cần thiết)
Máy quay Đĩa Laser Đầu máy VCR
X Máy tính Máy in Máy quay phim
X Máy ảnh kỹ thuật số X Máy chiếu Thiết bị hội thảo Video
Đầu đĩa DVD Máy quét ảnh Thiết bị khác
X Kết nối Internet TiVi
Công nghệ - Phần mềm (Đánh dấu vào những phần mềm cần thiết)
Cơ sở dữ liệu/ bảng tính Phần mềm xử lý ảnh Phần mềm thiết kế Web
Ấn phẩm X Trình duyệt Web X Hệ soạn thảo văn bản
X Phần mềm thư điện tử Đa phương tiện Phần mềm khác
Bách khoa toàn thư trên đĩa
CD
-Sách giáo khoa vật lí 11 (nâng cao) – NXB Bộ Giáo dục và Đào tạo
Tư liệu in
-Giáo trình thiên văn học – NXB ĐH SP Tp.HCM
-Thấu kính.
Hỗ trợ
-Lăng kính.
Page 4 of 5
