Artikel uit de oude doos, geplaatst om ruimte op het web te claimen.

1. Gemeenten nieuwe stijl: dualistisch of bureaucratisch?
De duale gemeente: eindelijk leven in de
politiek?
Nu de evaluatie eerste fase invoering Wet dualisering gemeentebestuur
is afgerond, kunnen we cijfertjes lezen. Van alle gemeenten heeft 49.6%
op dit moment een raadsgriffier in dienst en in 111 gemeenten werden
al 139 wethouders “van buiten de raad” binnengehaald. Prachtig al die
statistieken maar wat zegt de realiteit? Want wie is de nieuwe
raadsgriffier, toch niet gewoon een verkapte gemeentesecretaris? En
hoe fijn zijn de verhoudingen nog tussen wethouders en raadsleden nu
de ontvlechting van raad en college een feit is? En de burgervader: is hij
als eerste burger nog steeds onze held in bange dagen of een
schizofrene scheidsrechter? En hoe doet het raadslid nieuwe stijl het?
Houdt hij inderdaad tijd over om gezellig met de burger op straat te
discussiëren of komt hij om in nog meer regels en bureaucratie? Het is
tijd voor een kritisch kijkje op de werkvloer van lokaal besturend
Nederland vindt Helma Besaris.
Al lange tijd was het duidelijk dat er in de lokale Vrij vertaald komt het hier op neer: hoe wordt het
politiek iets zou moeten veranderen. Er is de laatste lokaal besturen interessant genoeg om opnieuw
jaren duidelijk sprake van een sluipende neergang commitment bij de burgers te vinden?
van met name het functioneren van de Volgens Douwe Jan Elzinga, voorzitter en
gemeenteraad. Het ‘kroonjuweel’ van de naamgever van de commissie, is het voor politieke
gemeentelijke politiek dreigde steeds meer te partijen één minuut voor twaalf: “Voor politieke
verworden tot een tandeloos vergaderorgaan. De partijen is het er op of er onder. Wanneer het met de
raad liet nog wel eens een steek vallen en ook de vernieuwing van de lokale politiek niet lukt is het met
onduidelijkheid in taakverdeling tussen bestuurders hen gedaan. De spankracht die politieke partijen nog
en raadsleden, maakte het er niet duidelijker op. wel hadden bij de oprichting van bijvoorbeeld D66, is
De herkenbaarheid van het lokale bestuur had ook op dit moment verdwenen. Lokale partijen en
duidelijk te lijden onder de “meerdere-petten-cultuur” Leefbaar Nederland zijn daarom een levensgrote
waardoor niet alleen voor de bestuurders zelf, maar bedreiging.”
ook voor de burgers de lokale politiek gewoon ‘niet
meer te pruimen’ was. De commissie Elzinga ging aan de slag en beval het
Met de verregaande individualisering ontbreekt het de volgende aan:
huidige samenleving steeds meer aan sociale  Versterking en vergroting van de gemeentelijke
samenhang. Het eens zo rijke verenigingsleven in beleidsvrijheid;
Nederland verdwijnt in toenemende mate en het  Vernieuwingsimpuls lokaal politiek stelsel,
verloren gaan van sociale verbanden heeft zich de gebruik van ICT;
laatste jaren ook geuit in de afname van politieke  Dualisering, ontvlechting van raad en college;
betrokkenheid. Zo is nog slechts 3% van de  Herijking en versterking van de positie van de
Nederlanders lid van een politieke partij. Kandidaten raad;
voor parlementaire organen en politieke  Gemeentesecretaris en ambtelijk apparaat;
bestuursfuncties zijn steeds moeilijker te vinden. Bij  Spreiding en combinatie van verkiezingen;
verkiezingen “van de tweede orde”, dat zijn alle  Versterking collegiaal bestuur en eigen-
andere verkiezingen die naast de Tweede standigheid burgermeester;
Kamerverkiezingen worden uitgeschreven, komt nog  Overige taakstellingen en aanstelling; van de
geen 50% van de kiesgerechtigden opdagen. Als burgemeester.
reactie hierop is een wildgroei van lokale partijen,
belangenpartijen en protestpartijen ontstaan. Deze Naast deze aanbevelingen hamert de commissie
discrepantie en nog andere niet meer van deze tijd Elzinga erop dat deze aanbevelingen op zich niet
functionerende elementen hebben er voor gezorgd genoeg zijn om het lokale bestuur weer aantrekkelijk
dat de Commissie Elzinga in het leven werd en spannend te maken. Een cultuurverandering
geroepen. Deze staatscommissie kreeg als taak: binnen de gemeentehuizen en bij politieke partijen is
“breng een advies uit over de wijze waarop de ook nodig. En die cultuurverandering is wat het
dualisering van het lokale bestuursmodel proces interessant maakt. Want nu de structuur is
vormgegeven kan worden, inclusief de juridische gecreëerd, zijn vernieuwing van de politieke cultuur
aspecten en overige consequenties”. en andere manieren van werken minstens zo
belangrijk.
1

2. Raadsleden en wethouders, burgemeester en En daar tegenover had de raad als wetgevende
ambtenaren moeten zich anders gaan opstellen. Niet tegenkracht gestaan. Maar dat is allemaal niet
alleen ten opzichte van elkaar, maar ook ten opzichte gebeurd.”
van de burgers die zij vertegenwoordigen. De wens is hier de vader van de gedachte:
de politieke kleur van Professor van den Berg moge
Eigenstandige burgemeester kan het duidelijk zijn.
lekker zelf uitzoeken!
In het aanbevelingsrapport wordt over de versterking D66
van de positie van de burgemeester het volgende
gezegd: “De burgemeester vervult een centrale rol ziet zichzelf als de partij van democratische
binnen het gemeentelijke bestel. vernieuwing. De partij vindt dan ook dat actieve
Het ambt bezit een zekere “eigenstandigheid” dat wil betrokkenheid van de burgers op alle niveaus
zeggen dat het wordt uitgeoefend met een zekere centraal moet staan. De partij is voor
distantie jegens de lokale partijpolitieke verhoudingen transparantie en dat betekent dat de democratie
in de raad. Die distantie maakt het de burgemeester voor iedere burger helder en controleerbaar moet
mogelijk zijn rol van procesbegeleider en spelverdeler zijn.
binnen en tussen het college, de raad en de burgerij De partij is van mening dat dualisering zal leiden
te spelen. Dit eigenstandige karakter van het ambt tot een toename van kwaliteit en dat het lokale
maakt het ook mogelijk dat de verschillende rollen van bestuur daarmee duidelijker en herkenbaarder zal
voorzitter van het college, voorzitter van de raad en worden, zowel voor de bestuurder als voor de
burgemeester als bestuursorgaan in één ambt kunnen burger.
worden verenigd. Op fronten had D66 liever nog verdergaande
Er wordt nogal wat verlangd van de maatregelen gezien. Het compromis van een
burgemeester in deze setting. Maar dat is nog niet raadgevend burgemeestersreferendum be-
alles; deze nieuwe rol wordt ook als nogal schouwt de partij als een halve maatregel. D66 is
gecompliceerd ervaren door Prof. dr. J.Th.J. van den voor een rechtstreeks gekozen burgemeester.
Berg, voorzitter van de directieraad van de Vereniging Dualisme kan eigenlijk niet zonder. Juist het
van Nederlandse Gemeenten. kiezen van de burgemeester geeft de burger meer
“Dat komt deels door de invloed op het bestuur van zijn gemeente, aldus
benoemingsprocedure, deels door de nieuwe taken D66.
die de burgemeester krijgt binnen de Wet Dualisering
Gemeentebestuur.” Van den Berg is somber: “De
wijzigingen werken volgens hem op een eigenaardige
manier op elkaar in. De burgemeester moet als
gevolg daarvan halsbrekende toeren uithalen. Het De wethouder gaat vreemd
nieuwe burgemeesterschap lijkt zelfs een uitnodiging
Het huwelijk van raad en college is over; zij gaan
om zijn ruggengraat te breken. Ik denk dat hier
scheiden. De commissie heeft het over “ontvlechting”.
makkelijk ongelukken van komen”.
Dit betekent dat de verhoudingen tussen de raad en
Eén van zijn bezwaren is het benoemingssysteem.
het college moeten worden verhelderd.
“De vertrouwenscommissie bestaat nu uit
In de Gemeentewet wordt vastgelegd dat wethouders
fractievoorzitters. Dat kan betekenen dat zij met een
niet tevens lid van de gemeenteraad kunnen zijn. Dat
kandidaat aankomen, terwijl de wethouders nergens
wethouders zowel uit de kring van raadsleden als van
van weten. De wethouders worden dus buiten de
buiten de raad kunnen worden gerekruteerd. En leden
benoeming gehouden, terwijl zij dag in dag uit met
van het college kunnen niet tevens voorzitter van een
hem moeten werken, dat kan tot rampen leiden.”
raadscommissie zijn.
Maar de angel zit volgens Van den Berg toch
Verder zegt het rapport dat het nadrukkelijk
in het feit dat de commissie Elzinga zijn werk niet
onderscheiden van de posities van raad en college
heeft afgemaakt. “De commissie heeft wel het
een extra accent krijgen doordat wethouders ook van
dualiseringsverhaal uitgewerkt. Maar de burge-
buiten de gemeenteraad mogen worden gerekruteerd.
meester heeft in die dualisering zijn plek niet
Het bijkomende voordeel daarvan is dat het
gekregen. De burgemeester wordt nu een beetje
rekruteringsbereik voor het wethoudersambt kan
benoemd, een beetje door de raad gekozen en
worden verruimd, doordat gekwalificeerde personen
mogelijk een beetje door de bevolking gekozen. Het is
die wel een bestuurlijke functie, maar niet een
van alles niets. Als de commissie haar gedachtegang
vertegenwoordigende functie ambiëren, eerder
consequent had doorgezet, had die maar tot één
kunnen worden benaderd. Het biedt de raad wezenlijk
conclusie kunnen leiden: de rechtstreeks gekozen
meer ruimte zijn normerende en controlerende rol in
burgemeester. Dan hadden we nu een
te vullen, terwijl het tevens de bestuurlijke rol van het
burgemeestersverkiezing kunnen organiseren. De
college benadrukt. Dat is natuurlijk koren op de molen
burgemeester wordt politiek leider en hij had zijn
van beroepsbestuurders, eindelijk vrij baan in de
eigen wethouders erbij kunnen kiezen.
politiek. Maar dat valt toch tegen, want wethouders
van buiten zijn niet overal welkom.
2

3. Uit een onderzoek van NRC Handelsblad De machtsverhoudingen worden daardoor
blijkt dat afgelopen maart, dus na de laatste anders, omdat wethouders van buiten objectiever en
verkiezingen, slechts een klein deel van de nieuw onafhankelijker kunnen opereren dan wethouders uit
benoemde wethouders via de nieuwe procedure in de eigen partij en de raad, die al lang "gevormd” zijn.
het college is gekomen. Vooral de leefbaar-partijen Het aantrekken van een wethouder van buiten
haalden hun kandidaten voor bestuurlijke functies van heeft wel enige risico's: kan iemand aarden, past hij of
buiten de eigen kring. De gevestigde partijen zoals zij bij de plaatselijke cultuur; is het ontbreken van de
CDA, VVD en PvdA hielden liever vast aan de oude, ervaring met de ‘couleur locale’ een handicap
vertrouwde procedure. Ook in de grote steden was de enzovoort. Door velen werd gedacht dat een
belangstelling voor externe werving gering, ondanks wethouder van buiten de raad iemand zou zijn, die
het lokkertje van een goed salaris. Het geringe animo geen raadslid was of is, maar wel een partijgenoot uit
voor de wethouders van buiten de raad was eigenlijk het eigen circuit, die ook in de stad of de regio woont
al voor de verkiezingen voorspelbaar. Uit het en dus de stad van dichtbij kent.
onderzoek blijkt verder dat 78% van de raadsleden en Wat betreft de benoeming van Schrijvers
partijbestuurders weinig voor de nieuwe manier van zelf: “Dit is gegaan via een wervingsadvertentie in
rekrutering voelt, zeker met kandidaten die niet uit Binnenlands Bestuur. ProTiel en Groen Links zochten
hun gemeente komen. De werving van externe twee wethouders ik heb daarop geschreven en ben
wethouders zou volgens de ondervraagden afbreuk na selectiegesprekken voorgedragen en benoemd. Ik
doen aan de binding tussen het college en de lokale was nog nooit in Tiel geweest en kende de stad
samenleving. amper.
En dat was nou juist niet de bedoeling! Er moet juist Nu, na zes maanden kan ik het volgende zeggen: na
meer transparantie en verbondenheid worden een zeer intensieve kennismakingstijd en gedegen
getoond om daarmee de burger weer in de politieke inwerkronde heb ik een hoge mate van
arena te laten terugkeren. onafhankelijkheid ontwikkeld; ik kende de plaatselijke
Deze zet van de commissie Elzinga lijkt dus niet goed elite niet en ook oude dossiers heb ik op afstand
doordacht. gehouden. Aanvankelijk was er een licht wantrouwen:
hoe zou zo'n vreemde snuiter het hier bij ons doen?
Maar ik bespeur verbetering en ik heb alle vertrouwen
in de toekomst”.
De SP En wat vindt de “beroepsbestuurder” van het
feit dat vooral de lokale- en leefbaar partijen gebruik
staat bekend om zijn felle uithalen naar het bestaande
politieke systeem dat zij ook wel aanduidt als de ‘sorry- maken van de nieuwe regel om wethouders van
democratie’. De beste voorwaarde voor directe "buiten" te halen en dat de grote partijen en ook de
democratie is volgens de SP een gemeenteraad als kleine gemeenten toch liever vasthouden aan de
hoogste orgaan. Dit staat haaks op wat dualisering oude vertrouwde procedure. Het argument voor deze
voorstaat en daarom is de partij fel gekant tegen hete twee laatste groepen is een politiek rechtlijnige: kies
dualisme in de gemeente. Volgens de SP wordt dankzij de wethouders van de kieslijst want op die manier
de dualisering de macht van de gemeenteraad uitgehold geef je het electoraat inspraak op de vraag wie er na
en vormt het daarmee een gevaar voor de directe band
de verkiezing wethouder wordt. Schrijvers zegt: “Dat
tussen kiezers en volksvertegenwoordigers. Bovendien
zal een wethouder van buiten de raad de afstand tussen de locale partijen relatief meer gebruik maken van de
kiezer en vertegenwoordigers alleen maar vergroten. wethouder van buiten is een logische en natuurlijke
zaak; zij bestaan meestal veel korter en hebben
weinig traditie en zijn vaak ontstaan als reactie op de
traditionele partijen. Het argument van politieke
zuiverheid om wethouders te benoemen via een
De heer drs A.P.M. Schrijvers, wethouder en tweede kieslijst is echt onzin. Raadsleden worden eerst
locoburgemeester van de gemeente Tiel is zo’n gekozen en daarna wordt uitgemaakt wie wethouder
wethouder van “buitenaf”. Wij spraken met hem en wordt. Soms is dat bekend via een zittende
vroegen zijn mening voor deze geringe animo: wethouder, die herkozen wil worden. Maar ook bij de
Schrijvers: “De wethouder van buiten is traditionele partijen is niet altijd bekend wie wethouder
nieuw. Dit betekent onwennigheid en onzekerheid bij wordt. Dat is dan een traumatische strijd binnen de
velen omdat de vertrouwde mechanismen kunnen partij, vele raadsleden willen graag wethouder
gaan veranderen. De wetgever heeft hiertoe besloten worden. Het verdient goed en heeft plaatselijk een
om de kwaliteit van de wet-houders te verhogen; hoge status”.
inteelt tegen te gaan en het reservoir waaruit geput Voor een evaluatierapport is het volgens Schrijvers
kan worden sterk te vergroten. Het betekent wel dat nog veel te vroeg. Het rapport “De eerste klap is een
de klassieke doorstroommechanismen om daalder waard” zegt volgens hem helemaal niets. ”Het
wethouders te rekruteren uit eigen gelederen zijn niets meer dan statistieken: “Wat moeten we daar
afneemt. Ook het stellen van kwaliteitseisen aan nu mee?”
wethouders van buiten is iets nieuws. Partijen kunnen
dus selecteren op kwaliteitscriteria en minder op
partijboekje lidmaatschap en krantjes rondbrengen.
3

4. Raadsleden op zoek naar hun plek Is hier sprake van een kleine onderbelichting
Raadsleden hebben nu meer instrumenten en met grote consequenties? Want ook hier geldt het
rechten, de zogenaamde structuur, maar daarmee is adagium; “Kennis is macht”. En wie hadden en
het “raadslid-nieuwe-stijl” nog geen feit. hebben hier de macht? Juist, de bestuurders. Kortom:
Structuurveranderingen hebben namelijk niet de verdeling is niet eerlijk want uiteindelijk
automatisch cultuurveranderingen tot gevolg, en juist functioneerde het gemeentebestuur al heel lang
die cultuurveranderingen zijn zo hard nodig. Voor het dualistisch. De wethouders hebben al jarenlang een
realiseren van de doelen van de dualisering –de informatievoorsprong door hun ambtelijke
gemeentepolitiek sterker, herkenbaarder en dichterbij ondersteuning. En nu wordt door de invoering van de
de burger brengen – zijn goed functionerende Wet dualisering gemeentebestuur dat nog eens
raadsleden onmisbaar! officieel bekrachtigd.
Maar dit is niet het enige probleem waar de
Het raadslid-nieuwe-stijl is nu meer politicus dan raadsleden nieuwe stijl tegenaan lopen.
bestuurder. Door de ontvlechting van de Volgens J.P. Tanis, raadslid te Sliedrecht voor de
verantwoordelijkheden en taken, is voor het college SGP/Christen Unie klagen raadsleden over de
het besturen nu echt core business. Het raadslid onduidelijkheid van procedures bij commissie- en
investeert nu flink in zijn competenties om een stevige raadsvergaderingen. Tanis vertelt: “Overleg over de
rol te spelen bij het neerzetten van de kaders en de manier waarop een onderwerp besproken moet
controle van het beleid. worden kost veel tijd. Verder is vaak onduidelijk wie
De raad werkt nu meer pro-actief. Vooruit denken, waar verantwoordelijk voor is. Wethouders zijn nog
studeren - en dat studeren gaat verder dan het zoekende in hun rol van bestuurder, om over de rol
materiaal dat vanuit het college komt - en vanuit de van de burgemeester maar te zwijgen. De eerste
eigen partijpolitieke beginselen tot standpunten burger stond voorheen boven de partijen, maar maakt
komen. In de nieuwe verhoudingen zijn dit belangrijke nu deel uit van een gepolariseerd college. In de
zaken. Door vanuit eigen politieke opvattingen praktijk blijkt ook dat een college van B&W het
hiermee bezig te zijn worden de raadsleden meer dualisme, met daarbij de nieuwe rol van de raad, als
herkenbaard voor de burgers. Toch blijft het lastig een bedreiging ziet. Daardoor ontstaat een stroeve
want het nemen van concrete besluiten, de taak van samenwerking tussen raad en college. De
de wethouders, zal voor de burgers in principe meer vertrouwensbasis gaat ontbreken, men komt
herkenbaar zijn dan het stellen van de wat meer tegenover elkaar te staan: er ontstaat een zoeken
abstracte kaders. naar een nieuw machtsevenwicht. Dit wordt nog
Daarom is het voor raadsleden heel verstrekt doordat raadsleden moeite hebben met het
belangrijk om “letterlijk” aanwezig te zijn voor de besturen op hoofdlijnen en zich vaak verliezen in
burgers. De functie van het raadslid is een details.”
intermediaire: hij ontvangt signalen van de burgers en
schept een kader waarbinnen de politieke
problematiek moet worden aangepakt. Het college
maakt vervolgens op basis van die gegevens beleid.
Daarnaast heeft de gemeenteraad ook een De Christen Unie
controlerende functie om haar rol als volks- moet het als kleine partij veelal hebben van de
vertegenwoordiger te kunnen garanderen. Maar hoe gemeentelijke politiek en heeft om die reden het
pakt het uit? functioneren van de gemeenteraad en het college
Volgens critici hebben de raadsleden een de afgelopen jaren meer dan kritisch gevolgd. De
informatieachterstand. Marjolein Hak, CDA- partij heeft zich vanaf het begin weliswaar kritisch
fractievoorzitter in Werkendam, constateert deze opgesteld ten aanzien van de adviezen van de
tendens: “Daar waar het de gemeenteraden zijn die commissie Elzinga, maar heeft uiteindelijk om
initiëren, kaders stellen en controleren, kan worden puur pragmatische redenen toch voor invoering
vastgesteld dat de gemeenteraden in de regel niet van een gedualiseerd gemeentebestuur gekozen
beschikken over beleidsadviseurs. Toch is het omdat deze ontwikkeling in haar ogen toch niet
belangrijk dat de raadsleden over relevante informatie meer te stuiten was.
beschikken. Collegeleden hebben inhoudelijke De partij is de mening toegedaan dat de Haagse
ondersteuning van het ambtelijke apparaat. Maar het praktijk als het om dualisering gaat, nu niet
zijn in bijna alle gevallen uitsluitend de collegeleden meteen een overdaad aan vertrouwen geeft.
en hun ondersteunende ambtenaren die nog altijd de Bovendien vindt de partij dat er de afgelopen tijd
informatieve mailing en uitnodigingen voor ook voldoende initiatieven rond bestuurlijke
werkconferenties vanuit hogere overheden en andere vernieuwing ontwikkeld zijn die passen binnen het
externe partijen ontvangen.” monistische systeem en dat de regering te snel en
De rol van de ambtelijke organisatie is in de te eenzijdig voor dualisering als oplossingsrichting
commissie onderbelicht gebleven en dat wreekt zich gekozen heeft.
in de praktijk. Want dualisme, burgerparticipatie en
transparante besluitvorming kunnen niet gerealiseerd
worden zonder een actieve bijdrage van het
ambtenarenkorps.
De van buiten komende wethouders, de
zogenaamde beroepsbestuurders staan de juichten,
terwijl gemeenteraadsleden nog minder bestuurlijke
slagkracht gaan krijgen, wat een feest!
4

5. De Raadsgriffier als vliegende keep “Dualisering was bedoeld om raadsleden
Toch is er nog een lichtpuntje voor de raadsleden: meer tijd te geven om andere dingen te doen dan
want zij krijgen de steun van een raadsgriffier. Wordt vergaderen en nota’s lezen. Maar ik zie nu dat zich
hij de vraagbaak voor de raadsleden? het omgekeerde voltrekt. Je hoort vanuit verschillende
Om de raadsleden in het nieuwe duale gemeenten dat er zwaar opgetuigde griffies komen,
bestel meer ruimte te geven voor het veldwerk ter ondersteuning van de raad.
bedacht de commissie Elzinga een raadsgriffier, een Nog meer bureaucratie dus. En je ziet
soort kwartiermaker. “Artikel 100 van de gemeenteraden die zelf maatschappelijke
Gemeentewet bepaalt dat in iedere gemeente een verkenningen gaan doen, ze worden een soort
raadsgriffier moet worden benoemd.” Deze nieuwe Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid in
functie is tijdens de behandeling van de het het klein. Ze verplaatsen zich dus helemaal naar het
wetsvoorstel dualisering gemeentebestuur in de terrein van de beleidsvoorbereiding want ze gaan ook
Tweede Kamer bij amendement (De Cloe, PvdA) nog eens raadsprogramma’s maken. Dat zijn zaken
verplicht gesteld. De gedachte achter de verplichting die de bureaucratisering verder aanwakkeren en de
van de raadsgriffier is dat de raad over een eigen afstand tot de samenleving maar vergroten.”
raadsgriffier moet beschikken om de positie van de
raad te versterken. Bovendien zal de beoogde Het evaluatierapport zegt: “Een eerste belangrijke
cultuuromslag meer tot zijn recht komen als de conclusie ten aanzien van de griffier is dat de
raadsleden in hun positie worden versterkt door een gemeenten veel waarde hechten aan deze functie en
eigen raadsgriffier”, aldus de inleiding onder het kopje dat ze de griffier een serieuze rol toebedelen. In de
De raadsgriffier, blz. 20 van het evaluatierapport. helft van allegemeenten is inmiddels een griffier of
een voorloper daarvan benoemd, en driekwart
daarvan binnen twee maanden na de
gemeenteraadsverkiezingen van 6 maart 2002. Er
kan dan worden gesteld dat gemeenten het instellen
van een griffier als één van de prioriteiten
De PvdA beschouwen. Maar wat lees ik tot mijn grote
verbazing in een artikel in het Binnenlands Bestuur
schaart zich in belangrijke mate achter de van 7 maart 2002:
adviezen van de commissie Elzinga die “Gemeentesecretaris Texel doet
moeten leiden tot een gedualiseerd raadsgriffier erbij” Je kunt geen twee heren dienen,
gemeentebestuur in Nederland. Een luidt een oud spreekwoord.
belangrijke kanttekening maakte de partij bij Toch gaat de Texelse gemeentesecretaris na de
het functioneren van de gemeenteraad. Als gemeenteraadsverkiezingen ook de functie van
volksvertegenwoordigend orgaan is juist de raadsgriffier vervullen. Belangrijkste motief: de hoge
raad de schakel in een geslaagde kosten die gemoeid zijn met het aanstellen van een
burgerparticipatie en moet zij voldoende aparte raadsgriffier. Met die keuze schaart Texel zich
uitgerust worden om die taak naar behoren te in de groeiende schare van kleine gemeenten die
kunnen vervullen. Het is om die reden de PvdA problemen hebben met de kosten die verbonden zijn
geweest die bij wijze van amendement De aan de dualisering. Een volledige raadsgriffier kost
Cloe, zich hard heeft gemaakt voor de meer dan 100.000 Euro, kreeg de Texelse raad te
verplichte griffiersfunctie en dit ook heeft horen van een ingehuurd adviesbureau. Desondanks
weten te bereiken. Het behoeft geen betoog wil de lokale GroenLinks-fractie niet akkoord gaan
dat de PvdA hierin hét middel bij uitstek ziet met de dubbelfunctie van de gemeentesecretaris,
om de raadsleden te ontlasten waardoor zij aldus de Texelse Courant. Een gemeentesecretaris
meer aandacht aan de volksvertegen- die het college adviseert, kan niet ook de raad van
woordigende taken kunnen besteden. Voor de advies dienen, stelde de partij. De gemeente
PvdA is dan ook het functioneren van de Sliedrecht heeft er een motie over opgesteld met een
raadsleden nieuwe stijl een cruciale factor verzoek aan de minister van Binnenlandse Zaken. Hij
voor het welslagen van deze structuuromslag. zou gemeenten extra geld ter beschikking moeten
stellen. Texel overweegt de motie te onderschrijven,
aldus het bericht.
Het evaluatierapport kan dan wel zeggen dat
De commissie is dus van mening dat met het de gemeenten de zaak van de raadsgriffier zeer
inzetten van de raadsgriffier de cultuuromslag meer serieus benaderen, in de praktijk blijken de zaken om
tot zijn recht zal komen. Het beeld van een verklede puur financieel-economische overwegingen, vooral
Don Quichot galopperend over een raadhuisplein wil binnen kleine gemeenten, toch anders te liggen.
maar niet van ons netvlies wijken. En ook de Wederom: heel leuk bedacht maar weer niet
burgemeester van Delft mr H.M.C.M. van Oorschot gelukt, Elzinga.
heeft een ongezouten mening over het aanstellen van
een raadsgriffier ten gunste van de
gemeenteraadsleden.
5

6. Terugkomend op de vraag: brengt het invoeren van KUB-hoogleraar Paul Frissen heeft over dit
het dualisme leven in de lokale politiek? Dan zeg ik fenomeen ook bijzondere interessante mening:
volmondig: ja! De volgende vraag is alleen: is dit “Politici maken zich zorgen over het gebrek aan
leven dragelijk? Anders dan het evaluatierapport “De belangstelling voor de politiek bij de burgers. Ik moet
eerste klap is een daalder waard” doet vermoeden is hier om lachten. Misschien heeft de politiek wel te
dualisering niet “de” oplossing voor een tal van weinig belangstelling voor de burgers. De
problemen in de lokale politiek. werkelijkheid is veel anarchistischer dan de politiek
Er zijn andere maatschappelijke problemen die het wil onderkennen en dat maakt haar positie weerloos
besturen van een gemeente moeilijk maken en zolang en tragisch. Gezag kan niet meer worden verworven
het teruglopen van de ledenaantallen bij de politieke met grote verhalen en pretenties. Ook moet de
partijen, als gevolg van de individualisering nog politiek niet zo benauwd doen over de normen en
steeds in zwang is, kan geen goede waarden. Laten we nou onder ogen zien dat er geen
dualiseringsaanbeveling daar tegenop. Hoezo politiek overkoepelende waarden en normen meer zijn die
geëngageerd, er is toch voldoende ideaal te stoppen politiek gezaghebbend moeten zijn.
in een job op de betaalde arbeidsmarkt. Zo hebben Ik haak aan bij Frissen: “politiek bestuurders, ga eerst
we dus niet alleen geen leden meer voor politieke eens je imago oppoetsen, stop de bureaucratie en
partijen meer maar straks ook een politici meer. verplaats je in je kiezer, een fenomeen ook wel
bekend onder de naam marketing. Houd je niet alleen
bezig met “wie” het wordt maar ook met de inhoud
van de politieke boodschap.”
Wellicht dat er dan heel voorzichtig ook weer eens
“leven” in de politiek komt voor het electoraat.
Helma Besaris is studente HBO-Communicatie aan
de Christelijke hogeschool Windesheim.
Dit artikel schreef zij in het kader van een vierdejaars
opdracht voor het vak Politicologie.
6