Chapter 11

1. Сэдэв 13
Худалдан авалт, инноваци
ба чанарын удирдлага

2. Агуулга
 Худалдан авалт ба инноваци
 Шинэ б тээгдэх ний х гж лэлтэд нийл лэгчдийн г йцэтгэхү үү ө үү үү ү
рэг: нийл лэгчийн эрт оролцооүү үү
 Худалдан авалт ба шинэ б тээгдэх ний х гж лэлтү үү ө үү
 Худалдан авалт ба чанарын менежмент
 Чанарын зардлууд
 Нийл лэгчийн чанарын баталгаажуулалт SQAүү
 Нийл лэгчийн чанарыг нэлэх нь: оношлогооны аргуудүү ү
 Нийл лэгчийн чанарын баталгаажуулалтыг хэрэгж лэх нь:үү үү
худалдан авалтын р дагаварү

3. Худалдан авалт ба инноваци
 Инноваци нь хорин жилийн мн х с б хэлдээө ө өө ү
рчл гдс нөө ө ө
 Хаалттайгаас нээлттэй инновацид шилжих нь:
 Санаагаа хуваалцах
 е шаттай загваруудҮ
 Б тээгдэх ний нарийн т в гтэй байдлыг гадаадү үү ө ө
туршлагаар шийдэх
 Гадаад хамтын ажиллагаа нь инновацийн процессыг
хурдасгадаг

4. Хаалттай ба нээлттэй инноваци
Хаалттай инноваци
Нээлттэй инноваци

5. Нийл лэгчийн эрт оролцооүү
 Нийл лэгчид нь инновацийн чухал эх свэр болдог,үү үү
жишээ нь, автомашины йлдвэрлэлү
 Bosch-оор т лш шахахү
 Saint Gobain-аар нарнаас хамгаалах, аюулг й шилү
 Академик р д нг д маргаантай байнаү ү үү
 Нийл лэгчийн эрт оролцооны зарим асуудлуудүү
 Хамтран ажиллах н хц л ргэлж байдагг й;ө ө ү ү
 Оюуны мчтэй холбоотой з рчл дө ө үү
 Нийл лэгчийн х гжиж буй чадварыг хэтр лэн нэлэхүү ө үү ү
 Нийл лэгчийн х чин чармайлтыг хэрхэн урамшуулахүү ү

6. Нийл лэгчийн эрт оролцооүү
 Echtelt (2004) дараах байдлаар ангилсан:
1. Богино хугацааны ашиг тус
 йлдвэрлэлийн чанар сайжирнаҮ
 йлдвэрлэлийн зардал багаснаҮ
 Х гжлийн цикл богино болноө
 Х гж лэлтийн зардал багаснаө үү
1. Урт хугацааны ашиг тус
 Хамтын судалгааны х т лб р дө ө ө үү
 Технологийн стратегийг нэгтгэх
 Эрсдэл хуваах

7. Нийл лэгчийн эрт оролцооүү
Гурван зэрэгцээ процесс
1. Стратегийн менежментийн процесс
 Ирээд йн технологийн хамтын ажиллагааны дэд б тцийгү ү
бий болгох
1. йл ажиллагааны менежментийн процессҮ
 Бие даасан х гжлийн процессө
 Технологийн аль талбарт бид нийл лэгчдийг татанүү
оролцуулахыг х сч байна вэү
1. Хамтын ажиллагааны процесс
 Гуравдагч этгээдтэй хамтран ажиллах

8. Стратегийн менежментийн
процесс
йл ажиллагааныҮ
менежментийн процесс
Хамтын ажиллагааны
менежментийн процесс
Нэгдсэн шинэ б тээгдэх ний х гж лэлт:ү үү ө үү
гурван гол процесс
Van Echtelt (2004)

9. Худалдан авалт ба шинэ б тээгдэх нийү үү
х гж лэлтө үү
Шинэ б тээгдэх ний х гж лэлтийн е шатууд:ү үү ө үү ү
 Шинэ санаа бий болох
 зэл баримтлалын судалгааны е шатҮ ү
 Тодорхойлох е шатү
 Б тээгдэх ний х гж лэлтү үү ө үү
 Туршилтын йлдвэрлэлийг т л вл хү ө ө ө
 Туршилтын йлдвэрлэлү
 Ердийн йлдвэрлэлийн эхлэлү

10. Худалдан авалт ба шинэ б тээгдэх нийү үү
х гж лэлтө үү
Томоохон йлдвэрлэгчид эхний шатныү
нийл лэгчидтэйгээ б тээгдэх н х гж лэх т сл дүү ү үү ө үү ө үү
дээр хэрхэн харилцдаг вэ?
 Худалдан авалтын инженерчлэл
Инженерийн хэлтэс болон худалдан авалтын хэлтэс хоорондын
харилцаа холбоог хангах мэргэжлийн чиг рэгүү
 Нийл лэгчийн эрт оролцооүү
Хамгийн сайн нийл лэгчдийг компаний б тээгдэх н/процессүү ү үү
х гж лэлтийн т сл дэд эрт е шатанд оролцохыг урьдаг.ө үү ө үү ү
 Байршуулалтын инженерчлэл
Бусад б лгийн инженер д нь байгууллага дотор байнгаү үү
тогтвортой байршдаг.

11. Худалдан авалт ба шинэ б тээгдэх нийү үү
х гж лэлтө үү
Худалдан
авалтын зах зээл
Худалдан
авалтын зах зээл
Нэг нийл лэгчүү
Олон нийл лэгчүү
Инженерийн
йл ажиллагааү
Инженерийн
йл ажиллагааү
Монополь
Худалдан авалтын
йл ажиллагааү
Худалдан авалтын
йл ажиллагааү
рс лд нӨ ө өө
Худалдан авалтын болон инженерийн йл ажиллагааныү
хоорондох ашиг сонирхлын з рчилд н…ө өө

12. Худалдан авалт болон шинэ
б тээгдэх ний х гж лэлтү үү ө үү
 Худалдан авагчдыг х гжлийн процессийн эрт еө ү
шатанд оролцуулах нь дараах шинэ мэдлэг, ил сайнүү
ойлголтын хувь нэмрийг оруулахад х ргэж болох юм:ү
 Б тэцү
 Тохирох материал
 Нийл лэгчидүү
 Нийл лэгчийн мэдлэгүү
 Нийл лэгчийг шинэ б тээгдэх ний х гж лэлтэдүү ү үү ө үү
оролцуулах нь ихээхэн хэмнэлт хийх боломж олгож
болно.

13. Б тээгдэх ний дизайны е шат Бага (%)ү үү ү Дунд (%) Их (%)
Анхны загвар 2-5 10-25 30-50
Одоогийн дизайныг рчл хөө ө 1-3 3-15 15-25
Чанарыг сайжруулахын тулд
дахин загварчлах 10 15-30 40-60
Дизайны нарийн т в гтэй байдлын зэрэгө ө
Нийл лэгчийн эрт оролцоо нь зардлыг ихээхэн хэмжээгээр бууруулж болноүү
Нийл лэгчийн эрт оролцооүү

14. Худалдан авалт ба чанарын хяналт
Нэр томъёоны тодорхойлолт: чанар ба чанарын
хяналт
IBM чанарыг хэрэглэгчийн шаардлагыг хангах т вшинү
гэж тодорхойлсон. Нийл лэгч болон хэрэглэгч хоёулүү
шаардлагыг х лээн з вш рч, эдгээр шаардлагыгү ө өө
хангаж байгаа ед бид чанартай б тээгдэх н,ү ү үү
йлчилгээний талаар ярьдаг.ү
Чанарын хяналт: шаардлагыг хангаж байгаа эсэх болон
нийг бодитоор харуулах чадвартай байх.үү

15. Худалдан авалт болон чанарын хяналт
Хэрэглэгч болон нийл лэгчийн хооронд хийгдсэнүү
г йлгээ б рийн хувьд тэд дараах з йлсийг тохиролцохү ү ү
хэрэгтэй:
 Г йлгээний ндсэн шаардлагаү ү
 Шаардлагыг биел лэх аргаүү
 Шаардлага нь биелэгдсэн (биелэгдэж байгаа) эсэхийг шалгах.
 Шаардлага/х лээлт биелээг й ед авах арга хэмжээү ү ү
Чанарын баталгаажуулалт нь чанарын хяналт шалгалтын
арга горимыг шинэчилж байхад анхаардаг.

16. Plan-Do-Check-Act cycle
Realisation
Requirement
Feedback
Verification
DoAct
Check
Plan

17. Худалдан авалт ба чанарын хяналт
Чанарын зардал
1) Урьдчилан сэргийлэх зардал – чанарын алдаанаас
урьдчилан сэргийлэх зардлууд
2) нэлгээний зардалҮ – чанарын алдааг цаг алдалг й х лээнү ү
з вш р хтэй холбоотой зардлуудө өө ө
3) Залруулга хийх зардал – алдаанаас ссэн р д нг засчүү ү ү
залруулах зардал
 Дотоод алдааны зардал: цаг хугацааны явцад олж мэдсэн
алдаанаас гарсан р д нү ү
 Гадаад алдааны зардал: хэрэглэгчийн тодорхойлсон алдааны
р д нү ү

18. Чанарын зардлын загвар
Чанарын зардал

19. Нийл лэгчийн чанарынүү
баталгаажуулалт
 Нийл лэгчидтэй холбоотой дотоод чанарынүү
баталгаажуулалт
 Худалдан авах захиалгын тодорхойлолтыг бэлтгэх
 Боломжит нийл лэгчдийн урьдчилсан шалгаруулалтүү
 Дээж шалгах процедур
 Эхний болон дараа дараагийн йлдвэрлэлийн хэсгийгү
нийл лэхүү
 Эхний йлдвэрлэлийн хэсгийг йлдвэрлэхү ү
 Чанарын гэрээ ба баталгаажуулалт
 е тутмын баталгаажуулалтҮ

20. Нийл лэгчийн чанарыг нэлэхүү ү
Нийл лэгчийн чадавхийг нэлэх арга:үү ү
 Б тээгдэх ний аудитү үү
Эцсийн б тээгдэх нийг шалгах замаар компани б х з йлийг т гсү үү ү ү ө
хийж амжилтанд х рэх т вшинг д рслэн харуулдаг.ү ү ү
 Процессийн аудит
Техникийн процессууд нь стандартын шаардлагыг хангаж чадах
цар х рээг системтэйгээр шинжлэн судалдагү .
 Системийн аудит
Чанарын тогтолцоог гадны стандартуудтай харьцуулах (жишээ
нь, ISO 9000)

21. Нийл лэгчийн чанарыг нэлэхүү ү
С тандарт Нэр
ISO 9000 ISO 9000-аас 9004-г сонгох, хэрэглэх удирдамж
ISO 9001 Худалдан авалт, х гж лэлт, йлдвэрлэл болон борлуулалтад чанарынө үү ү
хяналт тавих шаардлага (AQAP 1-тэй адил)
ISO 9002 Худалдан авалт, йлдвэрлэл болон борлуулалтад чанарын хяналтү
тавих шаардлага (AQAP 4-тэй адил)
ISO 9003 Эцсийн хяналт ба сорилтын чанарын хяналтын шаардлага (AQAP 9-тэй
адил)
ISO 9004 Чанарын тогтолцоог зохион байгуулах заавар
ISO 8402 Нэр томъёо ба тодорхойлолт
ISO 9000 чанарын баталгаажуулалтын цуврал стандартууд

22. Нийл лэгчийн чанарынүү
баталгаажуулалтыг хэрэгж лэхүү
Худалдан авалт хийхэд бэлтгэх хамгийн чухал рчл лт д:өө ө үү
 Ажил ргийн тодорхойлолт болон г йцэтгэлийн хэмжигдэх нийгүү ү үү
тодорхой болгох
 Нэг гэрээний з йл эсвэл нэг нийл лэгчид ногдох хамгийн их гологдлын хувьү үү
 Худалдан авагч б ртэй тохиролцсон гологдлын тайлангийн дундаж хугацааү
 Нийл лэгчидтэй дуусгасан чанарын гэрээний тооүү
 Баталгаажсан нийл лэгчдийн тооүү
 Нийл лэгчийн сонголтыг тодруулахүү
 Компанид хэн нийл лэгчидтэй харилцах эрх мэдэлтэй вэ?үү
 Нийл лэгчдийн эцсийн сонголтыг хэн хийх вэ?үү
 Нэг т в цэгээс нийл лэгчидтэй харилцах (Нийл лэгчийн дансны удирдлага)ө үү үү
 Чанар эхэнд
 Чанарын хувьд хариуцлага х лээх, хариуцлагатай байхү
 Гологдлын хувь, чанарын гэрээний тоо нь худалдан авагчийн жилийн
нэлгээний нэг хэсэг болохү
 Мэдэхийн тулд хэмжих хэрэгтэй
 Нийл лэгчид рсдийн г йцэтгэлийн талаар санал х сэлт х лээн авдаг байхүү өө ү ү ү
нь чухал (жишээ нь, ханган нийл лэгчийн нэлгээний систем)үү ү

23. Д гнэлтү
 с н нэмэгдэж буй рс лд н нь компаниудыг инновацийнӨ ө ө ө өө
процессоо хурдасгахад т лхэж байна.ү
 Нээлттэй инноваци нь шинэ б тээгдэх ний х гж лэлтэдү үү ө үү
нийл лэгчийн эрт оролцоог дэмждэг.үү
 Нийл лэгчийг эрт татан оролцуулах ед худалдан авч буйүү ү
компани нь гурван т рлийн процессийг авч зэх хэрэгтэй:ө ү
стратегийн, йл ажиллагааны болон хамтын ажиллагааныү
удирдлагын процесс.
 Нийл лэгчийн чанарын баталгаажуулалтын зорилго нь байгальүү
орчны болон тогтвортой байдлын асуудлуудыг багтааж
нийл лэгчийн чанарыг рг н утгаар нь сайжруулах явдал юм.үү ө ө