SlideShare a Scribd company logo
1 of 25
Сэдэв 1
нэ цэнийн гинжин хэлхээндҮ
худалдан авалтын г йцэтгэхү
рэгүү
Агуулга
 нэ цэнийн гинжин хэлхээнд худалдан авахҮ
йл ажиллагааны г йцэтгэх рэгү ү үү
 Ойлголтуудын тодорхойлолт
 Бизнест худалдан авалтын ач холбогдол
 Худалдан авч буй б тээгдэх ний ангилалү үү
 Худалдан авах йл ажиллагаан дахь шинэү
дэвшл дүү
 Д гнэлтү
М.Фридманы м нг ний онолө ө
Хэмнэлт Чанар
рийн м нг р ртӨө ө өө өө өө
рийн м нг р х ндӨө ө өө ү
Х ний м нг р ртү ө өө өө өө
Х ний м нг р х ндү ө өө ү
Нийл лэлтийн гинжин хэлхээ гэж юу вэ?үү
4
Нийл лэлтийн гинжин хэлхээний чиг хандлагаүү
1950-1960
АНУ-ын йлдвэрлэгчид ртгийг бууруулах, б тээмжийг сайжруулахү ө ү
стратегид анхаарах болсон
1960-1970
Компьютерийн шинэ технологи нэвтэрснээр бараа материалын
менежментийг зохицуулах Материалын хэрэгцээний т л вл лтийг (MRP)ө ө ө
х гж лэх болсон.ө үү
1980-1990
Дэлхий нийтийн эрчимтэй рс лд ний улмаас АНУ-ын йлдвэрлэгчидө ө өө ү Just-
In-Time (JIT), Total Quality Management (TQM), Business Process
Reengineering (BPR) туршлагын хамт Supply Chain Management-ийг
нэвтр лэх болсон.үү
2000-с хойш
йлдвэрийн худалдан авагчид худалдан авалт ба нийл лэлтийнҮ үү
менежментийг сайжруулахын тулд гуравдагч талын йлчилгээ з лэгчдэдү ү үү
ил их найдах болсон. Б ний болон жижиглэнгийн худалдаачид тээвэр,үү өө
логистикт ил т вл рчүү ө ө шуурхай хариу з лэх, йлчилгээний хариуү үү ү
логистик, интеграцчлагдсан логистикт анхаарах болсон.
нэ цэнийн гинжин хэлхээн дэхҮ
худалдан авалтын рэгүү
ндсэн йл ажиллагааҮ ү нь 5 ер нхий ангилалдө
хуваагдана:
 Дотоодын логистик
 йл ажиллагааҮ
 Гадаад логистик
 Маркетинг ба борлуулалт
 йлчилгээҮ
Худалдан авалтын функц нь дотоод, гадаад
логистик болон йл ажиллагаатай холбоотойү
материаллаг хэрэгцээг хангах боломжтой байх ёстой.
Худалдан авалтын функц нь дотоод, гадаад
логистик болон йл ажиллагаатай холбоотойү
материаллаг хэрэгцээг хангах боломжтой байх ёстой.
нэ цэнийн гинжин хэлхээн дэхҮ
худалдан авалтын рэгүү
inbound
logistics
operations outbound
logistics
marketing
& sales
M
argin
M
argin
SupportSupport
activitiesactivities
Primary activitiesPrimary activities
p r o c u r e m e n t
technology development
firm infrastructure
human resource management
service
Drawn from Porter, 1985
нэ цэнийн гинжин хэлхээн дэхҮ
худалдан авалтын рэгүү
Дэмжих йл ажиллагааү нь 4 ер нхий ангилалдө
хуваагдана:
 Худалдан авалт
 Технологийн дэвшил
 Х ний н цийн менежментү өө
 Компаний б тэцү
Худалдан авалтын йл ажиллагаа нь м н бусад дэмжихү ө
функциудэд б тээгдэх н йлчилгээг нийл лэхтэйү үү ү үү
холбоотой байж болно.
Худалдан авалтын йл ажиллагаа нь м н бусад дэмжихү ө
функциудэд б тээгдэх н йлчилгээг нийл лэхтэйү үү ү үү
холбоотой байж болно.
нэ цэнийн гинжин хэлхээн дэхҮ
худалдан авалтын рэгүү
Аспектууд ндсэн йлҮ ү
ажиллагааны
худалдан авалт
Дэмжих йлү
ажиллагааны худалдан
авалт
Б тээгдэх ний иж б рдэлү үү ү
Нийл лэгчдийн тооүү
Худалдан авалтын эргэц
Худалдан авах захиалгын тоо
Захиалгын дундаж хэмжээ
Хяналт
Шийдвэр гаргах нэгж
Хязгаарлагдмалаас том
Хязгаарлагдмал, ил тод
Маш том, их хэмжээний
Их хэмжээний
нд рӨ ө
йлдвэрлэлийнҮ
т л вл лтийн хэлбэрээсө ө ө
хамаарна
Инженеринг,
йлдвэрлэлийнү
мэргэжилтн дүү
давамгайлж байна
Маш том
Маш том
Хязгаарлагдмал
Маш том
Жижиг
Хязгаарлагдмал,
прогнозтой эсвэл т с лтэйө ө
холбоотой т л вл лтө ө ө
Б тээгдэх н баү үү
йлчилгээний хувьд рү өө
р байдагөө
Ойлголтуудын тодорхойлолт
Purchasing:
Компани гадны талуудаас нэхэмжлэх х лээн авсан б х йл ажиллагаа.ү ү ү
Дараахаар ялгагдана:
 Purchasing function
 Purchasing department
Тодорхойлолт:
“Компаний ндсэн болон дэмжих йл ажиллагааг удирданү ү
хэрэгж лэхэд шаардлагатай б х бараа, йлчилгээ, мэдлэг чадварынүү ү ү
баталгаатай нийл лэлтийг хамгийн тааламжтай н хцл р хангахүү ө өө
замаар компаний гадаад н цийг удирдах явдал юм”.өө
Procurement:
Нийл лэгчээс б тээгдэх нийг авч эцсийн цэгт х ргэхэд шаардлагатай б х йлүү ү үү ү ү ү
ажиллагаа.
Ойлголтуудын тодорхойлолт
Эх свэр:үү
Нийл лэлтийн эх свэрийг олох, нийл лэлтийн тасралтг й байдлыгүү үү үү ү
баталгаажуулах, нийл лэлтийн альтернатив эх свэрээр хангах болон худалданүү үү
авах боломжтой эх свэрийн талаарх мэдлэгийг цуглуулах.үү
Худалдан авалтын менежмент:
Нийл лэгчийн харилцааг удирдахад шаардлагатай б х йл ажиллагаа.үү ү ү
Нийл лэлтийн хэлхээний менежмент:үү
Компаний эцсийн хэрэглэгчдийн х лээлтэд нийц лэн эсвэл т нээс давууланү үү үү
нийл лэлт хийхийн тулд т хий эд материал, эд анги болон бусад з йлсийгүү үү ү
нийл лэгчдээс худалдан авсан бараа, йлчилгээний урсгал болон хувиргалттайүү ү
холбоотой б х йл ажиллагаа, мэдлэг мэдээлэл, санх гийн н цийн менежмент юм.ү ү үү өө
нэ цэнийн хэлхээний менежмент:Ү
нэ цэнийн гинжин хэлхээний эцсийн хэрэглэгчдэд х рэх нэ цэнийг сайжруулахынҮ ү ү
тулд нийл лэгчдийг сорих йл явц юм. Ихэнх тохиолдолд нийл лэгч ньүү ү үү
б тээгдэх ний нийт зардлыг бууруулахын тулд худалдан авагчийн техникийнү үү
болон маркетингийн ажилтнуудтай нягт хамтран ажилладаг ба эцсийн хэрэглэгчид
х рэх нэ цэнийг нэмэгд лэх шинэ дизайн болон онцлогийг б тээгдэх нд нэмдэг.ү ү үү ү үү
Ойлголтуудын тодорхойлолт
Different definitions...
 Ordering…
 Buying…
 Purchasing…
 Procurement…
 Sourcing…
 Supply Chain Management…
 Value chain management….
Operational, short
term, deal and
margin
oriented
Operational, short
term, deal and
margin
oriented
Strategic, long
term, performance and
value
oriented
Strategic, long
term, performance and
value
oriented
Purchasing: relates to every activity the company receives an invoice
for…
Ойлголтуудын тодорхойлолт
purchasing function
tactical / initial ordering/ operational
Sourcing Supply
Buying
Procurement
Internal
customer
SupplierOrdering
Follow
up/
evaluation
Expediting
and
evaluation
Speci-
fication
ContractingSelecting
Purchasing Process Model
(Van Weele, 2010)
Specification phase:
Naturally two distinct types of specification are separated: detailed (technical) and
functional specification. The former is used to set up detailed characteristics of the good
being it technical pre-settings or supplier’s activities. Functional specifications describe the
range of capabilities the purchase needs to have rather than detailed prescribed approach
(Johnsen, Howard, & Miemczyk, 2014).
Selecting phase:
The number of suppliers is diminished bit by bit until the best fitting partner in terms of
quality, cost, terms, delivery, service, and experienced performance on previous orders is
identified (Johnsen, et al., 2014).
Contracting phase:
Contracts represent the first page of a successful new purchasing relationship and help to
avoid and regulate the hazard of non-compliance. Main clauses that are mainly included are
price and terms of delivery, terms of payment, warranty conditions and penalty clauses
(Johnsen, et al., 2014)
Purchasing Process Model
(Van Weele, 2010)
Ordering and Expediting phase:
The purchaser specifies the purchase information such as an order number, delivery time,
unit price and volume of ordered units, delivery address and invoice address. Once the
supplier received it, he usually sends a confirmation in order to approve the order (Johnsen,
et al., 2014; van Weele, 2010). Expediting implies that the process is monitored. The aim is to
guarantee that the ordered goods are delivered in the right quality within the time
stipulated, with the right and appropriated packaging and last but not least, at the right
location (Johnsen, et al., 2014)
Evaluating phase:
This implies penalty clauses, warranty claims, invoice administration, but also positive
actions can be considered here in order to keep the suppliers motivated (van Weele, 2010,
Johnsen, et al., 2014)
The purchasing process as explained above and illustrated in the figure does not take place
in each and every purchase situation. It merely displays a first-time purchase with a high
degree of risk, uncertainty and novelty. Regarding efficiency and effectiveness straight
repurchases and modified repurchases normally do not need to walk through the entire
process again (Johnsen, et al., 2014)
Бизнест худалдан авалтын ач холбогдол
60-85 60-80 50-70 60-80
25-50
5
12
18
3
12
50
Admin.
Services
Cap.ex
Spares
Trade-
items
Retailers Computers Consumer
electronics
Automotive Pharma Service
industry
Typical
structure
10-40
Produ
ction
parts
adapted from Kluge, 1996
Profit 1,5 %
Value added: 20 %
Purchased materials
And services: 78,5 %
Асуулт: Менежер д юу хийхүү
хэрэгтэй вэ?
Sales:
100%
Менежер дийн сорилт: рг тг с н бизнесээ хэрхэн удирдах вэ?үү Ө ө ө ө
Худалдан авсан ТЭМ ба
йлчилгээ нь компаний ашигтү
ажиллагаанд маш их н лө өө
з лдэг…ү үү
Бизнест худалдан авалтын ач холбогдол
Profit 1,5 %
Value added: 20 %
Purchased materials
And services: 78,5 %
Асуулт: Менежер д юуүү
хийх хэрэгтэй вэ?
Sales:
100%
Сорилт: рг тг с н бизнесээ хэрхэн удирдах вэ?Ө ө ө ө
Ойлголтуудын тодорхойлолт
Нийл лэгчид нийт зардал,үү
инноваци, н рст р гчийн улүү ө ө
м р болон хэрэглэгчийн нэө ү
цэнийн 78,5%-ийг
тодорхойлдог...
DuPont analysis:DuPont analysis:
RONARONA
Capital turn-Capital turn-
over ratioover ratio
MarginMargin
××
Amounts in Euro mioAmounts in Euro mio
Other costsOther costs
PurchasedPurchased
mat. & serv.mat. & serv.
++Total costsTotal costs
SalesSales
--
Total assetsTotal assets
Interest freeInterest free
liabilitiesliabilities
--
SalesSales
Net assetsNet assets
//
IncomeIncome
before taxbefore tax
SalesSales
//
105 mio105 mio
105 mio105 mio
105 mio105 mio
145 mio145 mio
95 mio95 mio
50 mio50 mio
2.1 x2.1 x
105 mio105 mio
40 mio40 mio
60 mio60 mio
100 mio100 mio
5 mio5 mio
4.7 %4.7 %
9.9 %9.9 %
RONARONA
Capital turn-Capital turn-
over ratioover ratio
MarginMargin
××
Amounts in Euro mioAmounts in Euro mio
Other costsOther costs
PurchasedPurchased
mat.& serv.mat.& serv.
++Total costsTotal costs
SalesSales
--
Total assetsTotal assets
Interest freeInterest free
liabilitiesliabilities
--
SalesSales
Net assetsNet assets
//
IncomeIncome
before taxbefore tax
SalesSales
//
105 mio105 mio
105 mio105 mio
105 mio105 mio
145 mio145 mio
95 mio95 mio
50 mio50 mio
2.1 x2.1 x
105 mio105 mio
40 mio40 mio
60 mio60 mio
100 mio100 mio
5 mio5 mio
4.7 %4.7 %
9.9 %9.9 %
- 2 %- 2 %
58.8 ---58.8 ---
98.8 ----98.8 ----
6.2 --6.2 --
5.9 ---5.9 ---
12.4 ----12.4 ----
+ 25 % !!+ 25 % !!
DuPont analysis:DuPont analysis:
Худалдан авах б тээгдэх ний ангилалү үү
(1)
Худалдан авалтын процесс нь олон т рлийн бараа йлчилгээтэйө ү
холбоотой байж болно. Ер нхийд худалдан авсан материал,ө өө
йлчилгээ нь дараах ангилалд хуваагдаж болно:ү
■ Т хий эд материалүү ; йлдвэрлэлийн процессийн голү
материал болдог, ямар ч хувиргалт хийгдээг й эсвэл багаү
зэргийн хувиргалт хийгдсэн материалууд
■ Нэмэлт материал; эцсийн б тээгдэх нд биетээр шингэдэгг йү үү ү
материал
■ Хагас боловсруулсан б тээгдэх нү үү ; нэг буюу хэд хэдэн удаа
боловсруулсан, дараа дараагийн шатанд боловсруулагдах
б тээгдэх нү үү
■ Б рэлдэх н хэсэгү үү ; нэмэлт физик рчл лт орохг й боловч бусадөө ө ү
б рэлдэх н хэсг дтэй нэгтгэх функциональ хамаарал б хийү үү үү ү
системд нэгтгэгдэх йлдвэрлэсэн б тээгдэх нү ү үү
Худалдан авах б тээгдэх ний ангилалү үү
(2)
 Бэлэн б тээгдэх н;ү үү бусад эцсийн буюу йлдвэрлэгдсэнү
б тээгдэх ний хамтаар бага зэргийн нэм рт г бий болгон борлуулахү үү үү ө ө
зорилгоор худалдан авсан б тээгдэх нү үү
 Х р нг оруулалтын бараа эсвэл капиталын тоногө ө ө
т х р мж;ө өө ө т ргэн хугацаанд хэрэглэхг й, худалдан авсан нэ цэнэ ньү ү ү
хугацааны туршид элэгддэг б тээгдэх нү үү
 Засвар йлчилгээ, йл ажиллагааны материал (MRO items);ү ү
ер нхийд байгууллага тогтмол йл ажиллагаагаа явуулахадө өө ү
шаардлагатай байдаг ба тухайлбал дэмжих йл ажиллагаанд шаардагдахү
материал
 йлчилгээ;Ү х д лм р эрчимтэй, гэрээний ндсэн дээр гуравдагчө ө ө ү
этгээдийн г йцэтгэсэн материаллаг бус йл ажиллагааү ү
Худалдан авах йл ажиллагаан дахьү
шинэ дэвшл дүү
 Х ш рэг б хий худалдан авалт ба нийл лэлтийн стратегиө үү ү үү
 Глобал эх свэрүү
 Нийл лэгчийн интеграциүү
 Шинэ б тээгдэх ний х гжилд эрт еийн нийл лэгчийнү үү ө ү үү
оролцоо
 Хамтран ажиллах гэрээ болон н х н т лб рийн гэрээө ө ө ө
 Корпорацийн нийгмийн хариуцлага ба бизнесийн шударга
байдал
1. Борлуулагчийн зах зээл Худалдан авагчийн зах зээл
2. Борлуулалтын нэ болон маржинд дарамт учруулснаар:ү
Д гнэлтү
 Товчхондоо худалдан авалт нь олон рчл лт,өө ө
сорилтуудтай тулгарч буй бизнесийн талбар юм.
 Ямар ч эргэлзээг й эдгээр сорилтууд нь худалданү
авалт болон нийл лэлтийн гинжин хэлхээнийүү
менежментийг бизнест ил их ач холбогдолтойүү
болгодог.
Гэрийн даалгавар
рийн м нг зарцуулалт болон цагӨө ө ө
зарцуулалтын судалгааг н др с эхлэнө өө өө
нэг сарын хугацаанд хийж тавдугаар 7
хоногт шалгуулна.

More Related Content

What's hot

Санхүүгийн эрсдэл ба өгөөж
Санхүүгийн эрсдэл ба өгөөжСанхүүгийн эрсдэл ба өгөөж
Санхүүгийн эрсдэл ба өгөөжAdilbishiin Gelegjamts
 
Зардлын бүртгэл Лекц 2
Зардлын бүртгэл Лекц 2Зардлын бүртгэл Лекц 2
Зардлын бүртгэл Лекц 2Bbujee
 
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 4 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс  хичээл 4 ШИДСНягтлан бодох бүртгэлийн үндэс  хичээл 4 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 4 ШИДСChuluun Zulaa
 
лекц №1.pptx бмс
лекц №1.pptx бмслекц №1.pptx бмс
лекц №1.pptx бмсuugii4411
 
урт хугацаат өр төлбөрийн бүртгэл
урт хугацаат өр төлбөрийн  бүртгэл урт хугацаат өр төлбөрийн  бүртгэл
урт хугацаат өр төлбөрийн бүртгэл Bachkana Enhbat
 
СТОУС 10 НЭГТГЭСЭН САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАН
СТОУС 10 НЭГТГЭСЭН САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНСТОУС 10 НЭГТГЭСЭН САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАН
СТОУС 10 НЭГТГЭСЭН САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНEnebish Vandandulam
 
Мөнгөний үүрэг, онол болон эрэлт, нийлүүлэлт /Тооны онол, Кейнс, Фрейдман гэх...
Мөнгөний үүрэг, онол болон эрэлт, нийлүүлэлт /Тооны онол, Кейнс, Фрейдман гэх...Мөнгөний үүрэг, онол болон эрэлт, нийлүүлэлт /Тооны онол, Кейнс, Фрейдман гэх...
Мөнгөний үүрэг, онол болон эрэлт, нийлүүлэлт /Тооны онол, Кейнс, Фрейдман гэх...Adilbishiin Gelegjamts
 
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 11 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс  хичээл 11 ШИДС Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс  хичээл 11 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 11 ШИДС Chuluun Zulaa
 
Маркетингийн стратеги боловсруулах арга зүйн асуудал
Маркетингийн стратеги боловсруулах арга зүйн асуудал Маркетингийн стратеги боловсруулах арга зүйн асуудал
Маркетингийн стратеги боловсруулах арга зүйн асуудал Mr Nyak
 
Санхүүгийн тайланд шинжилгээ хийх үлгэрчилсэн заавар
Санхүүгийн тайланд шинжилгээ хийх үлгэрчилсэн зааварСанхүүгийн тайланд шинжилгээ хийх үлгэрчилсэн заавар
Санхүүгийн тайланд шинжилгээ хийх үлгэрчилсэн зааварByambadrj Myagmar
 
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 3 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 3 ШИДС Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 3 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 3 ШИДС Chuluun Zulaa
 
Зардлын бүртгэл Лекц 15, 16
Зардлын бүртгэл Лекц 15, 16Зардлын бүртгэл Лекц 15, 16
Зардлын бүртгэл Лекц 15, 16Bbujee
 
Lekts 9
Lekts 9Lekts 9
Lekts 9Pmunkh
 

What's hot (20)

Lekts 9
Lekts 9Lekts 9
Lekts 9
 
Санхүүгийн эрсдэл ба өгөөж
Санхүүгийн эрсдэл ба өгөөжСанхүүгийн эрсдэл ба өгөөж
Санхүүгийн эрсдэл ба өгөөж
 
Project management
Project managementProject management
Project management
 
Nbb
NbbNbb
Nbb
 
Брэнд менежментийн стратеги
Брэнд менежментийн стратегиБрэнд менежментийн стратеги
Брэнд менежментийн стратеги
 
Зардлын бүртгэл Лекц 2
Зардлын бүртгэл Лекц 2Зардлын бүртгэл Лекц 2
Зардлын бүртгэл Лекц 2
 
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 4 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс  хичээл 4 ШИДСНягтлан бодох бүртгэлийн үндэс  хичээл 4 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 4 ШИДС
 
лекц №1.pptx бмс
лекц №1.pptx бмслекц №1.pptx бмс
лекц №1.pptx бмс
 
урт хугацаат өр төлбөрийн бүртгэл
урт хугацаат өр төлбөрийн  бүртгэл урт хугацаат өр төлбөрийн  бүртгэл
урт хугацаат өр төлбөрийн бүртгэл
 
СТОУС 10 НЭГТГЭСЭН САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАН
СТОУС 10 НЭГТГЭСЭН САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНСТОУС 10 НЭГТГЭСЭН САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАН
СТОУС 10 НЭГТГЭСЭН САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАН
 
Мөнгөний үүрэг, онол болон эрэлт, нийлүүлэлт /Тооны онол, Кейнс, Фрейдман гэх...
Мөнгөний үүрэг, онол болон эрэлт, нийлүүлэлт /Тооны онол, Кейнс, Фрейдман гэх...Мөнгөний үүрэг, онол болон эрэлт, нийлүүлэлт /Тооны онол, Кейнс, Фрейдман гэх...
Мөнгөний үүрэг, онол болон эрэлт, нийлүүлэлт /Тооны онол, Кейнс, Фрейдман гэх...
 
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 11 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс  хичээл 11 ШИДС Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс  хичээл 11 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 11 ШИДС
 
зорилтот зах зээл ба байршуулах стратеги
зорилтот зах зээл ба байршуулах стратегизорилтот зах зээл ба байршуулах стратеги
зорилтот зах зээл ба байршуулах стратеги
 
Маркетингийн стратеги боловсруулах арга зүйн асуудал
Маркетингийн стратеги боловсруулах арга зүйн асуудал Маркетингийн стратеги боловсруулах арга зүйн асуудал
Маркетингийн стратеги боловсруулах арга зүйн асуудал
 
Дипломын ажил
Дипломын ажилДипломын ажил
Дипломын ажил
 
Lec 8
Lec 8Lec 8
Lec 8
 
Санхүүгийн тайланд шинжилгээ хийх үлгэрчилсэн заавар
Санхүүгийн тайланд шинжилгээ хийх үлгэрчилсэн зааварСанхүүгийн тайланд шинжилгээ хийх үлгэрчилсэн заавар
Санхүүгийн тайланд шинжилгээ хийх үлгэрчилсэн заавар
 
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 3 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 3 ШИДС Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 3 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 3 ШИДС
 
Зардлын бүртгэл Лекц 15, 16
Зардлын бүртгэл Лекц 15, 16Зардлын бүртгэл Лекц 15, 16
Зардлын бүртгэл Лекц 15, 16
 
Lekts 9
Lekts 9Lekts 9
Lekts 9
 

Similar to chapter 1

Marketing 10
Marketing 10Marketing 10
Marketing 10ububa07
 
Marketing 10
Marketing 10Marketing 10
Marketing 10ububa07
 
10 supplier evaluation and selection
10 supplier evaluation and selection10 supplier evaluation and selection
10 supplier evaluation and selectionBaterdene Batchuluun
 
Building supply chains
Building supply chainsBuilding supply chains
Building supply chainstsolmon_mn1
 
Н.Батбаяр - ЛОГИСТИКИЙН ХЭРЭГЛЭГЧДЭД ХҮРГЭХ ҮЙЛЧИЛГЭЭ-МАРКЕТИНГИЙН ИДЭВХИЖҮҮЛЭЛТ
Н.Батбаяр - ЛОГИСТИКИЙН ХЭРЭГЛЭГЧДЭД ХҮРГЭХ ҮЙЛЧИЛГЭЭ-МАРКЕТИНГИЙН ИДЭВХИЖҮҮЛЭЛТН.Батбаяр - ЛОГИСТИКИЙН ХЭРЭГЛЭГЧДЭД ХҮРГЭХ ҮЙЛЧИЛГЭЭ-МАРКЕТИНГИЙН ИДЭВХИЖҮҮЛЭЛТ
Н.Батбаяр - ЛОГИСТИКИЙН ХЭРЭГЛЭГЧДЭД ХҮРГЭХ ҮЙЛЧИЛГЭЭ-МАРКЕТИНГИЙН ИДЭВХИЖҮҮЛЭЛТbatnasanb
 
байгуулгын худалдан авалтын шиидвэр гаргалт,процесс оролцогчид
байгуулгын худалдан авалтын шиидвэр гаргалт,процесс оролцогчидбайгуулгын худалдан авалтын шиидвэр гаргалт,процесс оролцогчид
байгуулгын худалдан авалтын шиидвэр гаргалт,процесс оролцогчидuugana9414
 
002 мэдээллийн технологиор өрсөлдөх
002 мэдээллийн технологиор өрсөлдөх002 мэдээллийн технологиор өрсөлдөх
002 мэдээллийн технологиор өрсөлдөхBobby Wang
 

Similar to chapter 1 (20)

4 chapter 4
4 chapter 44 chapter 4
4 chapter 4
 
chapter 9
chapter 9chapter 9
chapter 9
 
11 chapter 9
11 chapter 911 chapter 9
11 chapter 9
 
17 chapter 15
17 chapter 1517 chapter 15
17 chapter 15
 
chapter 3
chapter 3chapter 3
chapter 3
 
Chapter 11
Chapter 11Chapter 11
Chapter 11
 
chapter 2
chapter 2chapter 2
chapter 2
 
16 chapter 14
16 chapter 1416 chapter 14
16 chapter 14
 
15 chapter 13
15 chapter 1315 chapter 13
15 chapter 13
 
Marketing 10
Marketing 10Marketing 10
Marketing 10
 
Marketing 10
Marketing 10Marketing 10
Marketing 10
 
18 chapter 16
18 chapter 1618 chapter 16
18 chapter 16
 
14 chapter 12
14 chapter 1214 chapter 12
14 chapter 12
 
Зах зээлээр удирдуулах стратеги
Зах зээлээр удирдуулах стратегиЗах зээлээр удирдуулах стратеги
Зах зээлээр удирдуулах стратеги
 
12 chapter 10
12 chapter 1012 chapter 10
12 chapter 10
 
10 supplier evaluation and selection
10 supplier evaluation and selection10 supplier evaluation and selection
10 supplier evaluation and selection
 
Building supply chains
Building supply chainsBuilding supply chains
Building supply chains
 
Н.Батбаяр - ЛОГИСТИКИЙН ХЭРЭГЛЭГЧДЭД ХҮРГЭХ ҮЙЛЧИЛГЭЭ-МАРКЕТИНГИЙН ИДЭВХИЖҮҮЛЭЛТ
Н.Батбаяр - ЛОГИСТИКИЙН ХЭРЭГЛЭГЧДЭД ХҮРГЭХ ҮЙЛЧИЛГЭЭ-МАРКЕТИНГИЙН ИДЭВХИЖҮҮЛЭЛТН.Батбаяр - ЛОГИСТИКИЙН ХЭРЭГЛЭГЧДЭД ХҮРГЭХ ҮЙЛЧИЛГЭЭ-МАРКЕТИНГИЙН ИДЭВХИЖҮҮЛЭЛТ
Н.Батбаяр - ЛОГИСТИКИЙН ХЭРЭГЛЭГЧДЭД ХҮРГЭХ ҮЙЛЧИЛГЭЭ-МАРКЕТИНГИЙН ИДЭВХИЖҮҮЛЭЛТ
 
байгуулгын худалдан авалтын шиидвэр гаргалт,процесс оролцогчид
байгуулгын худалдан авалтын шиидвэр гаргалт,процесс оролцогчидбайгуулгын худалдан авалтын шиидвэр гаргалт,процесс оролцогчид
байгуулгын худалдан авалтын шиидвэр гаргалт,процесс оролцогчид
 
002 мэдээллийн технологиор өрсөлдөх
002 мэдээллийн технологиор өрсөлдөх002 мэдээллийн технологиор өрсөлдөх
002 мэдээллийн технологиор өрсөлдөх
 

chapter 1

  • 1. Сэдэв 1 нэ цэнийн гинжин хэлхээндҮ худалдан авалтын г йцэтгэхү рэгүү
  • 2. Агуулга  нэ цэнийн гинжин хэлхээнд худалдан авахҮ йл ажиллагааны г йцэтгэх рэгү ү үү  Ойлголтуудын тодорхойлолт  Бизнест худалдан авалтын ач холбогдол  Худалдан авч буй б тээгдэх ний ангилалү үү  Худалдан авах йл ажиллагаан дахь шинэү дэвшл дүү  Д гнэлтү
  • 3. М.Фридманы м нг ний онолө ө Хэмнэлт Чанар рийн м нг р ртӨө ө өө өө өө рийн м нг р х ндӨө ө өө ү Х ний м нг р ртү ө өө өө өө Х ний м нг р х ндү ө өө ү
  • 4. Нийл лэлтийн гинжин хэлхээ гэж юу вэ?үү 4
  • 5. Нийл лэлтийн гинжин хэлхээний чиг хандлагаүү 1950-1960 АНУ-ын йлдвэрлэгчид ртгийг бууруулах, б тээмжийг сайжруулахү ө ү стратегид анхаарах болсон 1960-1970 Компьютерийн шинэ технологи нэвтэрснээр бараа материалын менежментийг зохицуулах Материалын хэрэгцээний т л вл лтийг (MRP)ө ө ө х гж лэх болсон.ө үү 1980-1990 Дэлхий нийтийн эрчимтэй рс лд ний улмаас АНУ-ын йлдвэрлэгчидө ө өө ү Just- In-Time (JIT), Total Quality Management (TQM), Business Process Reengineering (BPR) туршлагын хамт Supply Chain Management-ийг нэвтр лэх болсон.үү 2000-с хойш йлдвэрийн худалдан авагчид худалдан авалт ба нийл лэлтийнҮ үү менежментийг сайжруулахын тулд гуравдагч талын йлчилгээ з лэгчдэдү ү үү ил их найдах болсон. Б ний болон жижиглэнгийн худалдаачид тээвэр,үү өө логистикт ил т вл рчүү ө ө шуурхай хариу з лэх, йлчилгээний хариуү үү ү логистик, интеграцчлагдсан логистикт анхаарах болсон.
  • 6. нэ цэнийн гинжин хэлхээн дэхҮ худалдан авалтын рэгүү ндсэн йл ажиллагааҮ ү нь 5 ер нхий ангилалдө хуваагдана:  Дотоодын логистик  йл ажиллагааҮ  Гадаад логистик  Маркетинг ба борлуулалт  йлчилгээҮ Худалдан авалтын функц нь дотоод, гадаад логистик болон йл ажиллагаатай холбоотойү материаллаг хэрэгцээг хангах боломжтой байх ёстой. Худалдан авалтын функц нь дотоод, гадаад логистик болон йл ажиллагаатай холбоотойү материаллаг хэрэгцээг хангах боломжтой байх ёстой.
  • 7. нэ цэнийн гинжин хэлхээн дэхҮ худалдан авалтын рэгүү inbound logistics operations outbound logistics marketing & sales M argin M argin SupportSupport activitiesactivities Primary activitiesPrimary activities p r o c u r e m e n t technology development firm infrastructure human resource management service Drawn from Porter, 1985
  • 8. нэ цэнийн гинжин хэлхээн дэхҮ худалдан авалтын рэгүү Дэмжих йл ажиллагааү нь 4 ер нхий ангилалдө хуваагдана:  Худалдан авалт  Технологийн дэвшил  Х ний н цийн менежментү өө  Компаний б тэцү Худалдан авалтын йл ажиллагаа нь м н бусад дэмжихү ө функциудэд б тээгдэх н йлчилгээг нийл лэхтэйү үү ү үү холбоотой байж болно. Худалдан авалтын йл ажиллагаа нь м н бусад дэмжихү ө функциудэд б тээгдэх н йлчилгээг нийл лэхтэйү үү ү үү холбоотой байж болно.
  • 9. нэ цэнийн гинжин хэлхээн дэхҮ худалдан авалтын рэгүү Аспектууд ндсэн йлҮ ү ажиллагааны худалдан авалт Дэмжих йлү ажиллагааны худалдан авалт Б тээгдэх ний иж б рдэлү үү ү Нийл лэгчдийн тооүү Худалдан авалтын эргэц Худалдан авах захиалгын тоо Захиалгын дундаж хэмжээ Хяналт Шийдвэр гаргах нэгж Хязгаарлагдмалаас том Хязгаарлагдмал, ил тод Маш том, их хэмжээний Их хэмжээний нд рӨ ө йлдвэрлэлийнҮ т л вл лтийн хэлбэрээсө ө ө хамаарна Инженеринг, йлдвэрлэлийнү мэргэжилтн дүү давамгайлж байна Маш том Маш том Хязгаарлагдмал Маш том Жижиг Хязгаарлагдмал, прогнозтой эсвэл т с лтэйө ө холбоотой т л вл лтө ө ө Б тээгдэх н баү үү йлчилгээний хувьд рү өө р байдагөө
  • 10. Ойлголтуудын тодорхойлолт Purchasing: Компани гадны талуудаас нэхэмжлэх х лээн авсан б х йл ажиллагаа.ү ү ү Дараахаар ялгагдана:  Purchasing function  Purchasing department Тодорхойлолт: “Компаний ндсэн болон дэмжих йл ажиллагааг удирданү ү хэрэгж лэхэд шаардлагатай б х бараа, йлчилгээ, мэдлэг чадварынүү ү ү баталгаатай нийл лэлтийг хамгийн тааламжтай н хцл р хангахүү ө өө замаар компаний гадаад н цийг удирдах явдал юм”.өө Procurement: Нийл лэгчээс б тээгдэх нийг авч эцсийн цэгт х ргэхэд шаардлагатай б х йлүү ү үү ү ү ү ажиллагаа.
  • 11. Ойлголтуудын тодорхойлолт Эх свэр:үү Нийл лэлтийн эх свэрийг олох, нийл лэлтийн тасралтг й байдлыгүү үү үү ү баталгаажуулах, нийл лэлтийн альтернатив эх свэрээр хангах болон худалданүү үү авах боломжтой эх свэрийн талаарх мэдлэгийг цуглуулах.үү Худалдан авалтын менежмент: Нийл лэгчийн харилцааг удирдахад шаардлагатай б х йл ажиллагаа.үү ү ү Нийл лэлтийн хэлхээний менежмент:үү Компаний эцсийн хэрэглэгчдийн х лээлтэд нийц лэн эсвэл т нээс давууланү үү үү нийл лэлт хийхийн тулд т хий эд материал, эд анги болон бусад з йлсийгүү үү ү нийл лэгчдээс худалдан авсан бараа, йлчилгээний урсгал болон хувиргалттайүү ү холбоотой б х йл ажиллагаа, мэдлэг мэдээлэл, санх гийн н цийн менежмент юм.ү ү үү өө нэ цэнийн хэлхээний менежмент:Ү нэ цэнийн гинжин хэлхээний эцсийн хэрэглэгчдэд х рэх нэ цэнийг сайжруулахынҮ ү ү тулд нийл лэгчдийг сорих йл явц юм. Ихэнх тохиолдолд нийл лэгч ньүү ү үү б тээгдэх ний нийт зардлыг бууруулахын тулд худалдан авагчийн техникийнү үү болон маркетингийн ажилтнуудтай нягт хамтран ажилладаг ба эцсийн хэрэглэгчид х рэх нэ цэнийг нэмэгд лэх шинэ дизайн болон онцлогийг б тээгдэх нд нэмдэг.ү ү үү ү үү
  • 12. Ойлголтуудын тодорхойлолт Different definitions...  Ordering…  Buying…  Purchasing…  Procurement…  Sourcing…  Supply Chain Management…  Value chain management…. Operational, short term, deal and margin oriented Operational, short term, deal and margin oriented Strategic, long term, performance and value oriented Strategic, long term, performance and value oriented Purchasing: relates to every activity the company receives an invoice for…
  • 13. Ойлголтуудын тодорхойлолт purchasing function tactical / initial ordering/ operational Sourcing Supply Buying Procurement Internal customer SupplierOrdering Follow up/ evaluation Expediting and evaluation Speci- fication ContractingSelecting
  • 14. Purchasing Process Model (Van Weele, 2010) Specification phase: Naturally two distinct types of specification are separated: detailed (technical) and functional specification. The former is used to set up detailed characteristics of the good being it technical pre-settings or supplier’s activities. Functional specifications describe the range of capabilities the purchase needs to have rather than detailed prescribed approach (Johnsen, Howard, & Miemczyk, 2014). Selecting phase: The number of suppliers is diminished bit by bit until the best fitting partner in terms of quality, cost, terms, delivery, service, and experienced performance on previous orders is identified (Johnsen, et al., 2014). Contracting phase: Contracts represent the first page of a successful new purchasing relationship and help to avoid and regulate the hazard of non-compliance. Main clauses that are mainly included are price and terms of delivery, terms of payment, warranty conditions and penalty clauses (Johnsen, et al., 2014)
  • 15. Purchasing Process Model (Van Weele, 2010) Ordering and Expediting phase: The purchaser specifies the purchase information such as an order number, delivery time, unit price and volume of ordered units, delivery address and invoice address. Once the supplier received it, he usually sends a confirmation in order to approve the order (Johnsen, et al., 2014; van Weele, 2010). Expediting implies that the process is monitored. The aim is to guarantee that the ordered goods are delivered in the right quality within the time stipulated, with the right and appropriated packaging and last but not least, at the right location (Johnsen, et al., 2014) Evaluating phase: This implies penalty clauses, warranty claims, invoice administration, but also positive actions can be considered here in order to keep the suppliers motivated (van Weele, 2010, Johnsen, et al., 2014) The purchasing process as explained above and illustrated in the figure does not take place in each and every purchase situation. It merely displays a first-time purchase with a high degree of risk, uncertainty and novelty. Regarding efficiency and effectiveness straight repurchases and modified repurchases normally do not need to walk through the entire process again (Johnsen, et al., 2014)
  • 16. Бизнест худалдан авалтын ач холбогдол 60-85 60-80 50-70 60-80 25-50 5 12 18 3 12 50 Admin. Services Cap.ex Spares Trade- items Retailers Computers Consumer electronics Automotive Pharma Service industry Typical structure 10-40 Produ ction parts adapted from Kluge, 1996
  • 17. Profit 1,5 % Value added: 20 % Purchased materials And services: 78,5 % Асуулт: Менежер д юу хийхүү хэрэгтэй вэ? Sales: 100% Менежер дийн сорилт: рг тг с н бизнесээ хэрхэн удирдах вэ?үү Ө ө ө ө Худалдан авсан ТЭМ ба йлчилгээ нь компаний ашигтү ажиллагаанд маш их н лө өө з лдэг…ү үү Бизнест худалдан авалтын ач холбогдол
  • 18. Profit 1,5 % Value added: 20 % Purchased materials And services: 78,5 % Асуулт: Менежер д юуүү хийх хэрэгтэй вэ? Sales: 100% Сорилт: рг тг с н бизнесээ хэрхэн удирдах вэ?Ө ө ө ө Ойлголтуудын тодорхойлолт Нийл лэгчид нийт зардал,үү инноваци, н рст р гчийн улүү ө ө м р болон хэрэглэгчийн нэө ү цэнийн 78,5%-ийг тодорхойлдог...
  • 19. DuPont analysis:DuPont analysis: RONARONA Capital turn-Capital turn- over ratioover ratio MarginMargin ×× Amounts in Euro mioAmounts in Euro mio Other costsOther costs PurchasedPurchased mat. & serv.mat. & serv. ++Total costsTotal costs SalesSales -- Total assetsTotal assets Interest freeInterest free liabilitiesliabilities -- SalesSales Net assetsNet assets // IncomeIncome before taxbefore tax SalesSales // 105 mio105 mio 105 mio105 mio 105 mio105 mio 145 mio145 mio 95 mio95 mio 50 mio50 mio 2.1 x2.1 x 105 mio105 mio 40 mio40 mio 60 mio60 mio 100 mio100 mio 5 mio5 mio 4.7 %4.7 % 9.9 %9.9 %
  • 20. RONARONA Capital turn-Capital turn- over ratioover ratio MarginMargin ×× Amounts in Euro mioAmounts in Euro mio Other costsOther costs PurchasedPurchased mat.& serv.mat.& serv. ++Total costsTotal costs SalesSales -- Total assetsTotal assets Interest freeInterest free liabilitiesliabilities -- SalesSales Net assetsNet assets // IncomeIncome before taxbefore tax SalesSales // 105 mio105 mio 105 mio105 mio 105 mio105 mio 145 mio145 mio 95 mio95 mio 50 mio50 mio 2.1 x2.1 x 105 mio105 mio 40 mio40 mio 60 mio60 mio 100 mio100 mio 5 mio5 mio 4.7 %4.7 % 9.9 %9.9 % - 2 %- 2 % 58.8 ---58.8 --- 98.8 ----98.8 ---- 6.2 --6.2 -- 5.9 ---5.9 --- 12.4 ----12.4 ---- + 25 % !!+ 25 % !! DuPont analysis:DuPont analysis:
  • 21. Худалдан авах б тээгдэх ний ангилалү үү (1) Худалдан авалтын процесс нь олон т рлийн бараа йлчилгээтэйө ү холбоотой байж болно. Ер нхийд худалдан авсан материал,ө өө йлчилгээ нь дараах ангилалд хуваагдаж болно:ү ■ Т хий эд материалүү ; йлдвэрлэлийн процессийн голү материал болдог, ямар ч хувиргалт хийгдээг й эсвэл багаү зэргийн хувиргалт хийгдсэн материалууд ■ Нэмэлт материал; эцсийн б тээгдэх нд биетээр шингэдэгг йү үү ү материал ■ Хагас боловсруулсан б тээгдэх нү үү ; нэг буюу хэд хэдэн удаа боловсруулсан, дараа дараагийн шатанд боловсруулагдах б тээгдэх нү үү ■ Б рэлдэх н хэсэгү үү ; нэмэлт физик рчл лт орохг й боловч бусадөө ө ү б рэлдэх н хэсг дтэй нэгтгэх функциональ хамаарал б хийү үү үү ү системд нэгтгэгдэх йлдвэрлэсэн б тээгдэх нү ү үү
  • 22. Худалдан авах б тээгдэх ний ангилалү үү (2)  Бэлэн б тээгдэх н;ү үү бусад эцсийн буюу йлдвэрлэгдсэнү б тээгдэх ний хамтаар бага зэргийн нэм рт г бий болгон борлуулахү үү үү ө ө зорилгоор худалдан авсан б тээгдэх нү үү  Х р нг оруулалтын бараа эсвэл капиталын тоногө ө ө т х р мж;ө өө ө т ргэн хугацаанд хэрэглэхг й, худалдан авсан нэ цэнэ ньү ү ү хугацааны туршид элэгддэг б тээгдэх нү үү  Засвар йлчилгээ, йл ажиллагааны материал (MRO items);ү ү ер нхийд байгууллага тогтмол йл ажиллагаагаа явуулахадө өө ү шаардлагатай байдаг ба тухайлбал дэмжих йл ажиллагаанд шаардагдахү материал  йлчилгээ;Ү х д лм р эрчимтэй, гэрээний ндсэн дээр гуравдагчө ө ө ү этгээдийн г йцэтгэсэн материаллаг бус йл ажиллагааү ү
  • 23. Худалдан авах йл ажиллагаан дахьү шинэ дэвшл дүү  Х ш рэг б хий худалдан авалт ба нийл лэлтийн стратегиө үү ү үү  Глобал эх свэрүү  Нийл лэгчийн интеграциүү  Шинэ б тээгдэх ний х гжилд эрт еийн нийл лэгчийнү үү ө ү үү оролцоо  Хамтран ажиллах гэрээ болон н х н т лб рийн гэрээө ө ө ө  Корпорацийн нийгмийн хариуцлага ба бизнесийн шударга байдал 1. Борлуулагчийн зах зээл Худалдан авагчийн зах зээл 2. Борлуулалтын нэ болон маржинд дарамт учруулснаар:ү
  • 24. Д гнэлтү  Товчхондоо худалдан авалт нь олон рчл лт,өө ө сорилтуудтай тулгарч буй бизнесийн талбар юм.  Ямар ч эргэлзээг й эдгээр сорилтууд нь худалданү авалт болон нийл лэлтийн гинжин хэлхээнийүү менежментийг бизнест ил их ач холбогдолтойүү болгодог.
  • 25. Гэрийн даалгавар рийн м нг зарцуулалт болон цагӨө ө ө зарцуулалтын судалгааг н др с эхлэнө өө өө нэг сарын хугацаанд хийж тавдугаар 7 хоногт шалгуулна.