KOSPEN, Nutrition, Petaling

1. PELAN PELAKSANAAN PROGRAM
KOSPEN
KOMPONEN PEMAKANAN
WONG HUI JUAN (JESS)
PEGAWAI SAINS PEMAKANAN (NUTRITIONIST)
KLINIK KESIHATAN KELANA JAYA

2. Pendahuluan
• Objektif utama pelaksanaan Program KOSPEN ialah untuk
memperkasakan komuniti ke arah gaya hidup yang sihat melalui
peningkatan pengetahuan yang seterusnya membawa kepada
perubahan amalan dan tingkahlaku yang diingini.
• Komponen pemakanan merupakan salah satu perubahan
tingkahlaku yang disasarkan di dalam KOSPEN iaitu :
1. Menerapkan amalan mengasingkan gula dari minuman panas dalam setiap
jamuan pada majlis rasmi
2. Menerapkan amalan makan buah-buahan dalam setiap jamuan pada
majlis rasmi
3. Menerapkan amalan makan sayur-sayuran (sekiranya hidangan berat
dihidangkan) dalam setiap jamuan pada majlis rasmi
4. Menerapkan amalan minum air kosong dalam setiap jamuan pada majlis
rasmi

3. Make Health Last.
What will your last 10 years look like?
18/3/2017Wong Hui Juan, Jess, 3

4. Amalan Pemakanan
(Ingatan Diet 24 Jam)

5. Malaysian Adult Nutrition Survey 2014
% Nutrients
contribution to
total energy intake
Categories % (2014)
% CHO
Below 55% 53.5
55 to 70%
40.2
above 70%
6.3
% Fat
Below 20%
1.7
20 to 30%
3.4
above 30%
% Protein
Below 10%
8.8
10 to 15%
40.4
above 15%
94.9
50.7

6. MANS 2004 AND 2014
FINDINGS
% Meeting recommended servings for
Servings per
day
MANS 2004
%
MANS 2014
%
a. “cereal and cereal products and tubers”
< 4 37.9 53.5
4 to 8 52.9 41.3
> 8 9.2 5.2
b. “fruits”
< 2 52.9
2 17 14.9
>2 30.1 26
c. "vegetables"
< 3 55.0 81.7
3 13.9
> 3 31.1 11
d. "meat, poultry & egg"
< 1/2 12.7 20.1
1/2 to 2 52.4 66.8
> 2 34.9 13.1
59.1
7.9

7. Continue …..
% Meeting
recommended
servings for
Servings per
day
MANS 2004
%
MANS 2014
%
e.
"fish & fish
products"
< 1 11.5 30.1
1 20.6 31.3
> 1 68.1 38.6
f. "legumes & nuts"
< 1/2 82.4
1/2 to 1 12.3 17.1
> 1 5.3 1
g.
"milk & dairy
products"
< 1 76.4
1 to 3 21.9 24.4
> 3 1.6 2
Findings showed that for
several food groups, the
percent of adults below
recommended serving was
very high, for example: “fruits”
(59.1%), “vegetables” (81.7%),
“legumes and nuts” (81.9%)
and “milk and dairy products”
(73.6%).
81.9
73.6
Wong Hui Juan, Jess

8. Quality
Food quality is a sensory property that includes:
• Appearance,
• Taste,
• Nutritional value (nutrient content),
• Health benefit (functional ingredient) or
• Safety (chemical, physical, biological).
Wong Hui Juan, Jess

9. V.S
Wong Hui Juan, Jess

10. V.S
Wong Hui Juan, Jess

11. 18/3/2017Wong Hui Juan, Jess 11

12. Malaysian Healthy Plate Model & Key
Messages
1. Consume 3 regular healthy main meals everyday
2. Consume 1-2 servings of healthy snacks between meals when necessary
3. Consume at least half of your grains from wholegrains
4. Consume non-fried and santan-free dishes everyday
5. Consume home cooked foods more often
18/3/2017Wong Hui Juan, Jess, 12

25. Piramid Makanan
Malaysia
25
4 – 8 Sajian/ hari
3 Sajian/ hari
2 Sajian/ hari
1 – 3 Sajian/ hari
(1500 hingga 2500 kkal/hari)
Ikan: 1 sajian/ hari
Ayam/ daging/ telur: ½ - 2 sajian/ hari
Kekacang: ½ - 1 sajian/ hari
General guide that lets you choose a healthful
diet that's right for you.Wong Hui Juan, Jess

26. 1 serving of grains, cereals
1 serving of fruits 1 serving of protein
1 serving of dairy
Wong Hui Juan, Jess

27. i) Mengasingkan Gula Dari Minuman Panas
WHY?
WHAT TO DO?
HOW?
KOMUNITI
FAHAM ??
UBAH
TINGKAHLAKU ?

28. Maklumat Gula Yang Perlu Disampaikan
• Gula adalah karbohidrat ringkas yang membekalkan
sumber tenaga segera yang mudah diserap oleh tubuh
• Gula tiada sebarang nutrien kecuali kalori sahaja
• Pengambilan gula tambahan tidak diperlukan kerana gula
boleh diperolehi dari makanan karbohiderat yang lain
seperti nasi
• Terdapat pelbagai jenis gula yang dilabelkan menggunakan
nama lain seperti sucrose, fructose, sorbitol, mannitol,
maltose, corn syrup, honey

29. Wong Hui Juan, Jess

30. SUGAR
• One teaspoon ： 5 g
Wong Hui Juan, Jess

31. According to World Health Organisation
Wong Hui Juan, Jess

32. Wong Hui Juan, Jess

33. Akta Makanan 1983 & Peraturan Makanan 1985

34. Kesan Pengambilan Gula Berlebihan
Gula
Tenaga
berlebihan
Berlebihan
berat badan
@ obes
Diabetes Hipertensi Kardiovaslular

35. Saranan Pengambilan Gula Kepada Komuniti
< 10% / Jumlah
tenaga harian
Gula Tambahan = gula yang ditambah dalam makanan @
produk oleh industri @ yang ditambah semasa penyediaan
makanan dan minuman
< 10 sudu teh sehari
(50g)
@

36. Contoh Kandungan Gula dalam Makanan/Minuman
Makanan/Minuman Kandungan
Gula (g)
Bilangan Sudu
Teh
Minuman Bergas (240 ml) 15-30 3-6
Ais Krim (60g) 5-15 1-3
Minuman Bertenaga (250 ml) 20-40 4-8
Bingka Ubi Kayu 18-25 4 ½
Kuih Koci 10-13 2 ¼

37. • Stevia diekstrak dari tumbuhan
• Sekarang Stevia dijadikan sebagai “sugar substitute”
• Zero calories
• Merupakan “artificial sweeteners”
• Banyak kajian yang dijalankan di seluruh dunia
menunjukkan buruk dan baiknya penggunaan stevia
BOLEHKAH MEMPROMOSI STEVIA BAGI
MENGGANTIKAN GULA ???

38. PENGGUNAAN STEVIA SECARA PROMOSI KEPADA
KOMUNITI ADALAH TIDAK DIGALAKKAN KERANA
KKM MENYARANKAN AMALAN PEMAKANAN SIHAT
BERPANDUKAN PIRAMID MAKANAN DIMANA
SEBARANG MAKANAN TAMBAHAN @ PEMANIS TIRUAN
ADALAH TIDAK DIGALAKKAN
Namun bagi mereka yang mempunyai masalah kesihatan boleh
dibenarkan untuk mengambil sebarang makanan tambahan
DENGAN PENGAWASAN PAKAR PERUBATAN @ PAKAR
PEMAKANAN

39. Apa Yang Perlu Dibuat Untuk Mengurangkan
Pengambilan Gula Harian ?
Makan
Makanan/Minuman
Rendah Gula
Pilih kuih
yang
rendah gula
Periksa label
makanan
Asingkan
gula dari
minuman
Pesan
minuman
kurang gulaPilih air
kosong
Elakkan
minum air
bergas

40. ii) Menyediakan buahan dan sayuran
WHY?
WHAT TO DO?
HOW?
KOMUNITI
FAHAM ??
UBAH
TINGKAHLAKU ?

41. Maklumat Buahan & Sayuran Yang Perlu
Disampaikan
• Buah-buahan & sayuran mengandungi pelbagai vitamin dan
mineral yang boleh mencegah pelbagai jenis penyakit
– Sayuran & buahan berdaun/warna hijau – tinggi Folate
– Sayuran & buahan berdaun/warna kuning – tinggi
carotenoids
• Buah-buahan & sayuran tinggi kandungan fiber
• Buah-buahan & sayuran tinggi kandungan phytonutrient

42. Maklumat Buahan & Sayuran Yang Perlu
Disampaikan..samb..
• Penerangan mengikut kategori penyakit adalah disarankan
bagi memudahkan kefahaman penduduk
Kebaikan
sayuran &
buahan
Kardiovaskular
Hypertension
Cancer
Diabetes
Obesity

43. Berita Oriental Daily 27 September 2016
Budak perempuan berusia 12 tahun yang tidak
makan sayur selama 10 tahun.
18/3/2017Wong Hui Juan, Jess, 43

52. Bagaimana untuk Memastikan Pengambilan
Buahan & Sayuran Dipertingkatkan
Sayuran &
Buahan
Kebolehdapatan
Sayuran & Buahan
• Dihidangkan di
kedai makan
• Pasar Tani
Harga
• Murah
Kaedah masakan
• Mentah
• Dicampur
dalam masakan
Promosi
• Melalui poster,
radio, TV, ceramah

53. ii) Menyediakan Air Kosong
WHY?
WHAT TO DO?
HOW?
KOMUNITI
FAHAM ??
UBAH
TINGKAHLAKU ?

54. DRINK MORE WATER
3 Litres (6-8 glasses)
Wong Hui Juan, Jess

55. Maklumat Yang Perlu Disampaikan
Tenaga Amaun (Gelas)
Kanak-Kanak (Lelaki)
1-3 tahun
4-6 tahun
7-9 tahun
980
1340
1780
3.9
5.4
7.1
Kanak-Kanak (Perempuan)
1-3 tahun
4-6 tahun
7-9 tahun
910
1290
1590
3.6
5.2
6.4
Jumlah air kosong yang diperlukan bagi setiap julat umur
1 ml/ 1 kcal 1 gelas = 250 ml

56. Tenaga Amaun (Gelas)
Remaja (Lelaki)
10-12 tahun
13-14 tahun
15 tahun
16-18 tahun
2180
2690
2690
2840
8.7
10.8
10.8
11.4
Remaja (Perempuan)
10-12 tahun
13-14 tahun
15 tahun
16-18 tahun
1990
2180
2180
2050
8.0
8.7
8.7
8.0
Jumlah air kosong yang diperlukan bagi setiap julat umur

57. Tenaga Amaun (Gelas)
Dewasa (Lelaki)
19-29 tahun
30-50 tahun
51-59 tahun
60-65 tahun
> 65 tahun
2440
2460
2460
2010
2010
9.8
9.8
9.8
8.0
8.0
Dewasa (Perempuan)
19-29 tahun
30-50 tahun
51-59 tahun
60-65 tahun
 65 tahun
2000
2180
2180
1780
1780
8.0
8.7
8.7
7.1
7.1
Jumlah air kosong yang diperlukan bagi setiap julat umur

58. Enjoy meals, eat with your love
ones
Wong Hui Juan, Jess

62. MyNutriApps II:
MyNutriDiari
MyNutriDiari, Kalori di Hujung Jari

63. Cara Muat Turun Applikasi
MyNutriDiari

64. Pendaftaran Akaun Baru
Masukkan maklumat
yang diperlukan.
• Nama penuh
• Alamat emel
• Kata laluan
Pengguna boleh
memilih bahasa
aplikasi (B. Melayu
atau English).

65. Emel Pengaktifan daripada
MyNutriDiari
Periksa emel anda (inbox / spam mail/ junk
mail) dan seterusnya aktifkan akaun anda
dengan klik pautan pengaktifan dalam emel.

66. Log Masuk
Log masuk akaun anda
untuk mengguna
aplikasi ini.

67. Pengiraan BMI & Anggaran
Keperluan Kalori Harian
Masukkan maklumat asas di:
 Profil Ku
 Pengiraan BMI
 Keperluan Harian
Untuk mendapatkan status BMI dan anggaran keperluan kalori harian

68. Cara Penggunaan
Diari Pemakanan
Langkah 1:
Klik butang
“Diari”
Langkah 4:
Pilih makanan
untuk
dimasukkan
ke diari
Langkah 2:
Klik ikon di
sebelah
“Pengambilan
Makanan”
Langkah 3:
Klik ikon
untuk mencari
makanan/minuman
dalam database

69. Warna Kandungan
Kalori
Makanan
dimasak/
makanan
segera
Kuih
tradisional,
snek,
minuman,
buah dan
sos
Hijau Muda Rendah <150 kcal <100 kcal
Kuning Sederhana 151-400 kcal 101-300 kcal
Merah Tinggi 401- 599
kcal
≥301kcal
Merah
Gelap
Sangat
tinggi
≥600 kcal
Warna bagi setiap jenis
makanan/minuman menunjukkan
perbezaan kandungan kalori
Cara Penggunaan
Diari Pemakanan II

70. Barcode Scanning
Langkah 1:
Klik ikon
untuk mengguna
fungsi barcode
scannign
[ ]
Langkah 2:
Gunakan kamera
telefon pintar untuk
mengambil gambar
pada barcode produk
Langkah 3:
Maklumat
pemakanan
produk tersebut
akan dipaparkan

71. Barcode Scanning
• Fungsi barcode scanning
membolehkan pengguna
membuat pilihan bijak
semasa membeli-belah di
pasar raya.
• Dengan menggunakan
fungsi barcode scanning
ini, pengguna sentiasa
boleh memilih produk
yang mempunyai
kandungan lemak, gula
dan garam yang lebih
rendah.

72. Penggunaan Tenaga
• Membolehkan pengguna memantau penggunaan
tenaga mengikut jenis aktiviti fizikal yang dilakukan
Klik ikon di
sebelah
“Aktiviti
Fizikal” bagi
mengirakan
penggunaan
tenaga

73. Diari Pemakanan
• Membantu pengguna
memantau pengambilan
kalori daripada makanan.
• Mengira baki pengambilan
kolori harian secara
automatik.

74. Pemantauan Pengambilan Kalori
Mingguan, Bulanan dan Tahunan
• Membolehkan pengguna memantau pengambilan
kalori secara mingguan, bulanan dan tahunan
Swipe skrin ke
kanan akan
mendapatkan
graf corak
pengambilan
kalori

75. Pemantauan Berat Badan
Mingguan, Bulanan dan Tahunan
• Membantu pengguna memantau berat
badan mingguan, bulanan dan tahunan
Swipe skrin ke
kanan akan
mendapatkan
graf
peningkatan/
penurunan
berat badan

76. Media Sosial Pemakanan
• Pengguna boleh memuat naik
gambar makanan/minuman
yang diadakan dalam database
bagi mendapat maklumat
pemakanan.
• Maklum balas yang tepat akan
diberikan oleh admin kepada
pengguna dalam tempoh masa
24 jam pada hari bekerja.
Klikkan butang “Sosial” bagi berinteraksi
dengan Bahagian Pemakanan

77. Beli (Mobile Commerce)
Klikkan butang “Beli” bagi
Membolehkan pengguna
mendapatkan bahan
pendidikan dan buku resipi
secara percuma.

78. Tetapan (Setting Page)
Klikkan butang “Tetapan” bagi
mendapatkan fungsi berikut:
 Butang log keluar
 Mengemas kini kandungan
aplikasi, database makanan dan
data pengguna
 Maklumat tambahan seperti
pengenalan kepada Bahagian
Pemakanan dan FAQ
 Pautan sambungan kepada
media rasmi KKM dan Bahagian
Pemakanan

79. AKTIVITI DI DALAM PELAN TINDAKAN PEMAKANAN
KOSPEN
Bil Aktiviti Indikator Pencapaian
1 Pengukuhan pendidikan kalori melalui:
i. Pemasangan papan tanda pemakanan
sihat/label kalori makanan di :
• Kedai Makan
• Masjid
• Balai Raya
ii. Advokasi kalori makanan kepada peniaga di
pasar malam di lokaliti yang terpilih
Bilangan kedai makan,
masjid dan balai raya yang
mempunyai papan tanda
Pemakanan Sihat dan label
kalori makanan
Bilangan pasar malam yang
mempamerkan kandungan
kalori dalam makanan

80. AKTIVITI DI DALAM PELAN TINDAKAN PEMAKANAN
KOSPEN.. (SAMB)
Bil Aktiviti Indikator Pencapaian
2 Pengukuhan advokasi penggunaan MyNutriDiari
di semua lokaliti bagi memantau pengambilan
makanan
• Sesi perjumpaan bersama penduduk bagi
pemantauan penggunaan MyNutriDiari
• Bilangan downloader oleh
penduduk di setiap lokaliti
• Bilangan sesi pertemuan
dijalankan
3 Hebahan secara besar-besaran atau ’blast’
maklumat pemakanan sihat dalam media sosial
:
• Membina whatsapp @ facebook pemakanan
sihat mengikut daerah
• Bilangan ’blast’ promosi
pemakanan sihat melalui
media sosial

81. AKTIVITI DI DALAM PELAN TINDAKAN PEMAKANAN
KOSPEN.. (SAMB)
Bil Aktiviti Indikator Pencapaian
4 Edaran Buku Panduan Nilai Kalori (200 jenis
makanan) dan Roda Tenaga Makanan di setiap
rumah di setiap lokaliti
• Bilangan dan peratus
rumah yang menerima
Buku Panduan Nilai Kalori
dan Roda Tenaga Makanan
di setiap lokaliti
5 Kempen pemakanan sihat di setiap lokaliti :
• Kempen ”Satu Sudu Teh Dah Cukup”
• Kempen makan sayuran dan buahan
• Kempen bahaya obesiti
• Bilangan kempen
dijalankan setiap setiap
tahun di setiap lokaliti

82. AKTIVITI DI DALAM PELAN TINDAKAN PEMAKANAN
KOSPEN.. (SAMB)
Bil Aktiviti Indikator Pencapaian
6 Memperkukuhkan pengetahuan pemakanan
penduduk di lokaliti KOSPEN melalui Aktiviti
Kembara Pemakanan Sihat Di Pasar Raya
• Bilangan lokaliti yang telah
dijalankan aktiviti
Kembara Pemakanan Sihat
Di Pasar Raya
7 Melatih pengusaha restoren/kedai makan di
setiap lokaliti dengan Latihan Katering Sihat
bagi memantapkan pengetahuan dan kemahiran
terhadap pemakanan sihat.
• Bilangan daerah yang
menjalankan Latihan
Katering Sihat
8 Mempromosi penglibatan komuniti di lokaliti
KOSPEN dengan aktiviti di Pusat Maklumat
Pemakanan (PMP) yang ada di setiap negeri
• Bilangan aktiviti yang
dijalankan oleh PMP
kepada setiap lokaliti

83. AKTIVITI DI DALAM PELAN TINDAKAN PEMAKANAN
KOSPEN.. (SAMB)
Bil Aktiviti Indikator Pencapaian
9 Pengukuhan komponen pemakanan sihat dalam
kaedah masakan melalui pengajaran
menggunakan Dapur Sihat Masyarakat (DSM)
• Bilangan aktiviti
pengukuhan menggunakan
DSM dijalankan
10 Memperkasakan komuniti di lokaliti KOSPEN
untuk membantu memantau aktiviti di bawah
Program Pemakanan Sihat Di Sekolah
• Membantu memantau penjualan makanan
yang tidak sihat di luar pagar sekolah
• Membantu menjalankan kempen pemakanan
sihat menerusi penglibatan PIBG di sekolah
• Bilangan taklimat/latihan
yang dijalankan di lokaliti

84. AKTIVITI DI DALAM PELAN TINDAKAN PEMAKANAN
KOSPEN.. (SAMB)
Bil Aktiviti Indikator Pencapaian
11 Mewujudkan sudut ’water dispenser’ (air kosong)
di balai raya dan tempat ibadat untuk
menggalakkan masyarakat minum air kosong
• Bilangan sudut ’water
dispenser’ (air kosong)
diwujudkan

85. Penutup
Matlamat Bahagian Pemakanan, KKM ialah
untuk memastikan setiap lokaliti KOSPEN yang
telah dikenalpasti mempunyai komuniti yang
berpengetahuan tinggi mengenai aspek
pemakanan, persekitaran yang menyokong ke
arah amalan pemakanan sihat dan mempunyai
status pemakanan yang baik.

86. Link to the presentation
• http://www.slideshare.net/JessWongHuiJuan1
18/3/2017Wong Hui Juan, Jess, Starting Solid 86

87. Sekian, terima kasih.
87