More Related Content Similar to эрүүл мэндийн статистик лекц 1 Similar to эрүүл мэндийн статистик лекц 1 (20) эрүүл мэндийн статистик лекц 12. Агуулга
Ñòàòèñòèêèéí ñóäëàõ ç¿éë
Биостатистик, түүний ангилал
Хувьсагч, түүний төрөл
Мэдээллийг ангилах
Түгээмэл хэрэглэгддэг програмууд
2
3. Ñòàòèñòèê ãýæ þó âý?
Бèäíèé õ¿ðýýëýí áóé юмс үзэгдэл
äэõ òîîí ìýäýýëëèéã çàäëàí
øèíæèëæ, íýãòãýí ä¿ãíýäýã
òîîíèé (òîî áàðèìò) øèíæëýõ
óõààí þì.
3
4. Ñòàòèñòèê ãýæ þó âý?
Ñòàòèñòèê íü тоо мэдээг
öóãëóóëàõ, ýìõòãýí öýãöëýõ,
òîéìëîí ¿ç¿¿ëýõ, ã¿íçãèéð¿¿ëýí
ñóäëàõ àðãà òåõíèê¿¿äèéã
áàãòààñàí øèíæëýõ óõààí.
4
5. “Статистик” нэр томъѐо
Нэгдүгээрт. Онол, аргазүйн
аргуудыг боловсруулдаг шинжлэх
ухаан
Хоѐрдугаарт. Тайлангийн тоо
мэдээ, эмхэтгэл, лавлах, тогтмол
хэвлэлүүдэд гардаг тоо мэдээ
Өвчлөл, эндэгдэлийн тоо мэдээ 5
6. Ñòàòèñòèêèéí ñóäëàõ ç¿éë
Õ¿ðýýëýí áóé îðчèí íèéãìèéí
àìüäðàëûí ò¿ãýýìýë
¿çýãäë¿¿äèéí òîîíû òàëûã
чàíàðûí àãóóëãàòàé íü õîëáîн,
òîäîðõîé îðîí çàé, öàã
õóãàöààíû íºõöºëä ñóäëàõ ÿâäàë
6
7. Ñòàòèñòèêèéí Ò¿¿õ
“Status” ãýñýí Ëàòèí ¿ãíýýñ ãàðàëòàé
Үçýãäëèéí òºëºâ áàéäàë ãýñýí óòãàòàé
17-18-ð çóóíä
B. Pascal (1623-1662, France)
J Bernoulli (1654-1705, Swiss)
A. Demoivre (1667-1754, France)
18-19-ð çóóíä
- S. Laplace (1749-1827, France)
K. F. Gauss (1777-1855)
A. Galton (1822-1922, Belgium)
K. Pearson; (1857-1936, England)
R. A. Fisher(1890-1962)
7
8. Ñòàòèñòèêèéí ñàëáàðóóä
óõààíóóä
Biostatistics
Biology + Statistics
Econometrics
Economy + Statistics
Sociometrics
Sociology + Statistics
Psychometrics
Psychology + Statistics
Technometrics
Technology + Statistics
Environmetrics
Environment + Statistics
8
9. Үзүүлэлт/Статистик
Судлагдаж байгаа юмс үзэгдлийн
шинж чанарын тоон үнэлгээ
Статистик үзүүлэлтүүдийн
тусламжтайгаар :
үзэгдлүүдийн цар хэмжээ
харилцан уялдаа
өөрчлөлтийн зүй тогтлыг судалдаг
9
10. Биостатистик
Био гэдэг нь амьд бие мах бодь
гэсэн утгатай
Мэдээллийг цуглуулах, зохион
байгуулах, дүн шинжилгээ хийх,
хэрэглэх талаараа статистик
шинжлэх ухаантай холбогддог.
10
11. Биостатистик
Биологи
Анагаах ухаан
Нийгмийн эрүүл мэндийн ш/у-г
хамардаг.
Биостатистик
Тойм статистик Нарийвчилсан статистик
11
12. Тойм статистик
Өгөгдөл цуглуулах
Асуумж гм
Анхдагч, хоѐрдогч эх үүсвэр
Өгөгдлийг илтгэх
Хүснэгт, график гм
Статистик : Түүврийн мэдээллийг
илтгэх тоон утга
Дундаж гм
12
13. Нарийвчилсан статистик
(Inferential statistics)
Түүвэр хүн амын мэдээллийг эх
хүн амд төлөөлүүлэхийн тулд
таамаглал шалгах аргуудыг
ашигладаг.
Т тестийн аргууд
ANOVA
Параметрийн бус аргууд
13
14. Нарийвчилсан статистик
(Inferential statitics)
Юмс үзэгдлийн õºãæèë,
харилцан хамаарал,õýòèéí
òºëâèéí òàëààð ¿íýëãýý,
ä¿ãíýëò õèéõ áîëîìæ îëãîäîã.
14
15. Хувьсагч/хувьсуур (variable)
Аливаа юмс үзэгдлүүд тогмол
байдаггүй.
Тухайн цаг хугацаанд нэг шинж
чанар хувь хүн бүрт өөр өөр
байхаас гадна цаг хугацааны
агшинд тухайн хувь хүний шинж
чанар өөр өөр байдаг.
15
16. Жишээлбэл:
Хүний цусны даралт нь
хүн бүрийн хувьд өөр өөр
цаг хугацаанд өөр байдаг.
Хэрвээ цусны даралт хүн бүрт
адил байдаг, тэр нь тогтмол
бол цусны даралтыг
тодорхойлох, судлах
шаардлагагүй.
16
17. Хувьсагч/хувьсуурын төрөл
Үл хамаарах хувьсагч (IV)
Үр дүнд нөлөөлдөг хувьсагч.
Биеийн жин->Систолын даралт
Хамааран хувьсагч (DV)
¯ë õàìààðàëò õувьсагчаас хамаарч утга
нь өөрчлөгддөг хувьсагч
Биеийн жин->Систолын даралт
17
19. Тоон мэдээлэл
Юмс үзэгдлийн хувьсан
өөрчлөлт, шинж чанарыг тоон
утгаар хэмждэг.
жишээлбэл: өндөр см-ээр, жин
кг-аар гэх мэт
19
20. Чанарын мэдээлэл, нэршил
Юмс үзэгдлийн шинж чанарыг
хэмждэг
Чанарын хувьсагч (Qualitative
variable)
Дамми хувьсагч (dummy variable)
Дихитом хувьсагч (dichotomous
variable)
Категорийн хувьсагч (categorical
variable) 20
21. Тоон мэдээлэл
(Quantitative variable)
Тасралттай тоон мэдээлэл
Бүхэл тоон утга авдаг
Ам бүлийн тоо, судасны цохилт г.м
Тасралтгүй тоон мэдээлэл
Бүхэл, бутархай тоон утга авдаг
Биеийн жин, өндөр г.м
21
22. Чанарын мэдээлэл
(Categorical variable)
Нэрлэсэн чанарын мэдээлэл
Категориудыг нь эрэмбэлж
болдоггүй
Хүйс
{эр,эм};
Дараалсан чанарын мэдээлэл
Категориудыг нь эрэмбэлж болдог
Өвдөлтийн зэрэг
{хэвийн,бага, дунд...} г.м 22
23. Хэмжилтийн хуваарь
(Nominal scale of measurement)
Үзэгдэл юмсийн утгуудыг
категориудаар хэмждэг.
Хүйс (эр,эм), өвчлөлийн төрөл, цусны
бүлэг
Үр дүн:
Давтамж, хувь, моод, контингенцийн
коэф
Медиан , дундаж боддогдохгүй
23
24. Хэмжилтийн хуваарь
(Ordinal scale of measurement)
- Утгуудынх нь хооронд ранг
зэрэг дэв тогтоодог.
Áîëîâñðîëûí ò¿âøèí:
0=áîëîâñðîëã¿é áóþó áàãà áîëîâñðîë
1= äóíä
2=дээд
- Үр дүн: Давтамж, хувь , моод,медиан,
перцентиль
- Дундаж боддогдохгүй.
24
25. Хэмжилтийн хуваарь
(Interval scale of
measurement)
Бүх тоон мэдээллийг хэмжиж болдог.
Насны бүлэг {15-20,20-25…}
Үр дүн: нэмэгдээд, дундаж, хазайлт,
хамаарал...
25
26. Хэмжилтийн хуваарь
(Ratiо scale of measurement)
Ординал болон интервал
хэмжилтүүдийн харьцаа
Биеийн жингийн индекс (жин,өндөр)
Үр дүн: нэмэгдээд, бүх зэргийн
дундажууд, вариацийн коэф
26
28. Time series data
Энэ нь цаг хугацааны өөр агшин бүрт
цуглуулсан өгөгдөл юм. Тухайлбал :
Daily “өдрөөр” эмнэлэгт
үйлчлүүлэгчдийн тоо
Weekly “7 хоногоор”
Monthly “сараар” сар бүрийн өвчлөлийн
мэдээ
Quarterly “улирлаар”
Annually “жилээр” жил бүр гардаг эрүүл
мэндийн статистикүүд 28
30. Cross sectional data
Энэ нь нэг болон түүнээс олон
өгөгдлүүдийг тодорхой нэг агшинд
цуглуулсан мэдээллийг хэлдэг. Cross
sectional өгөгдлийн жишээ
30
31. U.S. Y1 Хэвтэн эмчлүүлэгчдийн тоо, 10000
хүн ам X1 Oрлогын хэмжээ, сая доллар
State Y1 X1
AL 2,206 92.7
AK 7 151.0
AZ 73 61.0
AR 3,620 86.3
CA 7,472 63.4
CO 788 77.8
CT 1,029 106.0
DE 168 117.0
FL 2,586 62.0
GA 4,302 80.6
HI 227.5 85.0 31
33. Статистик анализ
Нэг хүчин зүйлийн шинжилгээ
(univariate)
Нэг үзэгдлийг шинжлэх, тархалтыг
тодруулах
Төвийг (дундаж, медиан, моде)
хэлбэлзэл (СХ, дисперс...)
Давтамж, хувь
33
34. Статистик анализ
Хоѐр хүчин зүйлийн
шинжилгээ (bivariate analysis)
Хамаарал
Бүлэг хооронд ялгаатай эсэх
Энгийн регрессийн шинжилгээ
...
34
35. Статистик анализ
Олон хүчин зүйлийн шинжилгээ
(multiple analysis)
Олон хүчин зүйлийн хамаарлын
шинжилгээ
Олон хүчин зүйлийн регрессийн
шинжилгээ...
35
36. Статистик судалгаа
Судлагдаж буй юмс үзэгдүүлийн нэгж
бүрийн мэдээг бүртгэж авна (асуумж,
тоо мэдээ, тайлан г.м)
Бүрдүүлсэн мэдээллийг ямар нэгэн
шинж тэмдэгээр нь бүлэглэлт, дэд
бүлэг болгон хуваадаг.
Мэдээнд дүн шинжилгээ хийж,
түүнээсээ дүгнэлт гаргах
36
37. Эрүүл мэнд ба статистик
Õ¿í àìûí ò¿âøèíä
Ýð¿¿ë ìýíäèéí íºõöºë áàéäàë,
õàíäëàãûí õÿíàõ,ÝÌ-èéí àðãà
õýìæýý,õºòºëáºðèéí ¿ð ä¿íã òîîöîõ
Õóâü õ¿íèé ò¿âøèíä
Îíøèëãîî
ºâчíèé òàâèëàí
Ýìчèëãýýíèé àðãóóä
37
39. Îíöëîã øèíæ STATA SPSS SAS R
Õýðýãëýãчèéí Programming/ point-and- Programming Programming
interface point-and-click click
Өãºãäºë Õ¿чèðõýã Äóíä Õ¿чèðõýã Õ¿чèðõýã
áîëîâñðóóëàëò çýðýã
Ãðàôèê Ìàø ñàéí Ñàéí Ñàéí Ñàéí
¯íý Áîëîìæèéí ªíäºð ªíäºð ¿íýòýé ¯íýã¿é
¿íýòýé
39
41. SPSS
Statistical package for Social
Sciences
SPSS 20.0 release version
Статистик тооцоолол
Бусад систем, програмтай харьцах
(EXCEl, ACCESS…)
Байнгын сайжруулалт
41
42. Шинэтгэл, сайжруулалт
PIVOT TABLE
Syntax
Missing value analysis
Газрын зураг
Статистикийн сүүлийн үеийн модел
42
49. 150
100
weight
50
0
120 140 160 180 200
height
49