Dokumen tersebut membahasakan proses pembentukan istilah dalam bahasa Melayu, termasuk proses pinjam terjemah dan pinjaman kata dari bahasa asing. Ia juga membincangkan peranan Dewan Bahasa dan Pustaka dalam mencipta istilah bahasa Melayu serta pengaruh bahasa asing terhadap perkembangan kosa kata bahasa Melayu.

1. PERISTILAHAN merupakan usaha mencipta atau menggubal kata baru,terutamanya untuk menyampaikan ilmu pengetahuan khusus dalam sesuatubidang ilmu atau profesional. Sesuatu istilah itu mempunyai makna yangtepat bagi konteks penggunaan bidangnya, dan dengan itu dapat diberidefinisi yang khusus. Istilah boleh dibentuk melalui proses pinjamterjemah atau melalui istilah pinjaman. Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP) dalam usaha memartabatkan bahasakebangsaan sejak lebih setengah abad yang lalu telah mencipta kira-kirasejuta istilah dalam pelbagai bidang. Dalam melaksanakan kerja penyusunanistilah, DBP dengan kerjasama pakar bidang dalam Jawatankuasa Istilahtertentu telah bersidang dan meneliti setiap butiran dalam senarai bahasasumber iaitu, bahasa Inggeris sebelum membincangkannya dan seterusnyamemberikan padanan bahasa sasaran, iaitu bahasa Melayu berdasarkanlangkah-langkah proses pembentukan istilah yang telah ditetapkan dalamPedoman Umum Pembentukan Istilah Bahasa Melayu dan Pedoman Umum EjaanBahasa Melayu. Mereka mengabstrakkan konsep daripada bahasa sumber,biasanya bahasa Inggeris. Apa yang terbentang di hadapan mereka merupakanentiti yang bermakna kepada mereka. Tugas mereka adalah untuk mengambilkonsep daripada entiti tersebut dan menempatkannya dalam leksikon aslibahasa Melayu melalui proses pinjam terjemah atau menggunakan istilahkata pinjaman. Konsep pinjam terjemah (konsepnya yang dipinjam daripada bahasa lain),kemudiannya disesuaikan dan diterjemahkan ke dalam bahasa sasaran.Sebagai contoh, frasa kapal terbang atau pesawat terbang adalah frasapinjam terjemah daripada bahasa Belanda, vliegtuig, manakala frasa kapaludara adalah pinjam terjemah daripada kata bahasa Inggeris, air-plane.Begitu juga dengan kata dalam bahasa Inggeris, skyscraper menjadiungratte-ciel dalam bahasa Perancis. Kini, terdapat sebahagian penuturbahasa Sepanyol menyebut perros calientes (secara literal bermaksud quot;
doghotquot;
) atau hot dogs dalam bahasa Inggeris bagi menamakan sejenis makanan.Kata bahasa Inggeris honeymoon menjadi lune de miel dengan maksud moon ofhoney dalam bahasa Perancis dan quot;
bulan maduquot;
dalam bahasa Melayu. Antara kaedah dalam proses pinjam terjemah ialah terjemahan langsung.Kaedah ini dilaksanakan apabila wujud kesepadanan istilah bagi kedua-duabahasa sasaran dan bahasa sumber. Contohnya, akar (bahasa sasaran)merupakan terjemahan daripada root (bahasa sumber), alang (bahasasasaran) diterjemahkan daripada beam (bahasa sumber) dan cacing (bahasasasaran) merupakan terjemahan daripada worm (bahasa sumber). Kata padanandalam bahasa sasaran menunjukkan bahawa sudah wujud kata dalamperbendaharaan kata bahasa Melayu dan juga dalam pengetahuan ahliperistilahan. Dalam proses pemadanan ini, makna yang dibawa oleh padananbahasa sasaran adalah sama dengan makna dalam bahasa sumber. Melalui proses pinjam terjemah ini ada kalanya juga penggabungan duakata dapat mencari padanannya yang setara apabila diterjemahkan sepertiquot;
pasanganquot;
yang diterjemahkan daripada viability (daya hidup) dan quot;
gilababiquot;
daripada epilepsy. Ada kalanya kesepadanan terjemahan antarakedua-dua bahasa tersebut tidak dapat dicari, seperti terjemahanquot;
denyutan nadiquot;
daripada pulse. Hal ini demikian kerana asas terjemahandalam istilah adalah ketepatan makna bukan makna harafiah. Selain itu,berlaku juga penciptaan kata baru yang tidak pernah ada dalam bahasaMelayu bagi mendukung konsep baru sama ada dalam bentuk satu perkataan,frasa atau gandaan separa seperti terjemahan quot;
tanihquot;
daripada soil, biakbaka daripada breed dan quot;
cecairquot;
daripada liquid. Ada kalanya proses pinjam terjemah juga tidak mudah, terutamanya dalambidang yang lebih khusus dan teknikal. Bahasa Melayu masih kurang efisienuntuk mendukung konsep yang saintifik yang timbul bersama-sama dengankemajuan negara dalam bidang sains, teknologi dan ikhtisas. Kaedah yangsesuai adalah melalui peminjaman dan kaedah ini dilaksanakan dalampembentukan istilah dalam banyak bahasa di dunia. Kaedah peminjaman ini banyak diterapkan oleh penggubal istilah bahasaMelayu dalam bidang yang khusus. Ada bentuk pinjaman yang tidakdiasimilasikan, iaitu tidak disesuaikan secara ortografi (sistemejaannya). Oleh itu, istilah pinjaman ini sama dari segi bentuk mahupunmaknanya dalam bahasa asal, seperti istilah quot;
laminaquot;
, quot;
orbitquot;
danquot;
organquot;
. Istilah pinjaman yang diasimilasikan separa dengan carapenyesuaian dari segi ortografi bahasa Melayu, seperti terjemahanquot;
analisisquot;
daripada analysis dan quot;
cipquot;
(elektronik) daripada chip. Bentukini berbeza dengan istilah pinjaman yang diasimilasikan sepenuhnya,seperti rizab (reserve) dan resit (receipt). Bentuk lain yang wujud ialahkata dasar yang merupakan kata pinjaman dan berimbuhan bahasa Melayu,seperti quot;
kadar kemortalanquot;
(mortality rate) dan quot;
meneutralkanquot;
(neutralise). Frasa quot;
pelarut akuesquot;
(bahasa sasaran) yang diterjemahkandaripada aqueous solvent (bahasa sumber) ialah bentuk istilah yang unsurpenerangnya ialah kata pinjaman. Peminjaman berlaku bukan kerana penggubal istilah bersikap merendahkanmartabat bahasa Melayu tetapi sesungguhnya masih banyak makna kata dalambahasa Melayu yang tidak sejajar dengan makna konsep dalam bahasaInggeris, dan ada kalanya istilah bahasa Melayu harus digandingkan denganistilah pinjaman untuk membentuk istilah tersebut. Hasil daripadapenyediaan istilah ini telah membawa perubahan dalam leksikon bahasaMelayu. Bahasa Melayu seperti bahasa yang lain juga mempunyai kosa kata dalambahasanya dan memerlukan kata yang dipinjam daripada bahasa lain untukmelangsungkan komunikasi.<br /> <br />Dari analisa tersebut,peratusan unsur perkataan bahasa luar dalambahasa Melayu ialah 35 peratus.Adakah kadar itu tinggi atau rendahberbanding dengan bahasa-bahasa lain? Soalannya ia tidak begitutinggi.Kerana proses peminjaman leksikal berlaku pada setiap bahasaketika pertembungan beberapa bangsa terjadi melalui prosesglobalisasi.Biasanya apabila sesuatu bidang ilmu dikuasai olehpenutur bahasa tertentu,maka kumpulan bahasa lain akan meminjam katayang berkaitan dalam bidang itu.<br />Misalnya,dalam bahasa Inggeris terdapat hampir 65 peratus perkataanyang mempunyai asal-usul bahasa Latin,Greek dan lain-lain.Sebahagiankosa kata bahasa-bahasa Eropah pula terdiri daripada bahasa Latin danGreek.Tambahan lagi, sekiranya analisa leksikal bahasa Jepun,terdapatjuga hampir 40 peratus perkataan yang mempunyai asal-usul bahasa Cinadan 10 peratus berasal dari bahasa Eropah terutamanya bahasa Inggeris.<br />Tetapi,sama dengan bahawa orang Eropah tidak menyedari perkataan yangberumbi bahasa Latin dan Greek sebagai kata pinjaman,bagi orangMelayu,perkataan berasal dari bahasa Sanskrit dan Arab merupakandisedarkan bukan perkataan pinjaman tetapi unsur perkataan berakarumbi bahasa asing yang sudah menetap dalam bahasa Melayu.<br />Hal yang pentingnya ialah cara untuk definisikan erti peminjamanleksikal tetapi ia sukar ditetapkan.<br />Kata-kata pinjaman itu mencerminkan bahawa pengaliran dan pertukaranorang dan juga penyebaran dan peminjaman kebudayaan yang berlaku dikawasan ini.<br />Dengan konteks tersebut,kertas kerja ini cuba menjelaskan sifattentang unsur-unsur perkataan bahasa asing dalam kosa kata bahasaMelayu dan perubahan tamadun Melayu melalui proses peminjamanleksikal pada bahasa sendiri.<br />Perkataannya boleh digolongkan mengikut sifat dan peranannya dalambahasa Melayu masa kini.<br />Yang pertama ialah perkataan yang berakar umbi dalam masyarakatMalaysia sebagai konsep kebudayaan dan kerohanian rakyat di negaraitu terutamanya bagi orang Melayu. Kebanyakannya tidak disedariseperti perkataan yang dipinjam dari bahasa luar dan ia diguna dalampercakapan seharian dan juga dalam bidang pendidikan,pengajian tinggidan media massa. Kumpulan itu termasuk bahasa Sanskrit,Arab dan Parsi.<br />Yang kedua,perkataan yang digunakan sebagai kata yang menyatakanbudaya dan benda yang sudah dimalaysiaan(Malaysianized) yang dibawaoleh orang yang bertutur bahasa Cina,Tamil,Hindu danPortugis.Kebanyakannya boleh dikelaskan sebagai perkataan yangbererti makanan,barang,adat,agama,ilmu yang berasal dari budayabangsa masing-masing.Seperti yang demikian, kumpulan itu terdiridaripada bahasa Cina(kebanyakannya dari dialek Hokkien),Tamil,Hindudan Portugis.Tentang bahasa dari bangsa India,berbanding denganbahasa Sanskrit,bilangan perkataan Tamil dan Hindi sangat sedikit.<br />Perkataan dari serumpun kepulauan Indonesia agaknya terletak ditengah antara golongan yang pertama dan kedua.<br />Selain daripada itu, terdapat perkataan yang baru dibawa masuk kedalam bahasa Melayu dan sering digunakan untuk menyatakan khususnyakonsep moden dan istilah sains dan teknologi tetapi ia tidak berumbidalam masyarakat Malaysia.Kumpulan itu mengandungi perkataan yangdipinjam dari bahasa Inggeris dan Belanda.Terutamanya perkataanbahasa Inggeris digunakan dalam istilah akademik dan sains yangdiambil dari Eropah dan bilangannya masih bertambah dengan pesatdalam bidang tersebut. Ini adalah kerana banyak istilah bidang sainsdan teknologi disebarkan oleh media massa bahasa Inggeris ke seluruhdunia pada masa ini.<br />Melihatkan itu,istilah bahasa Inggeris agaknya akan mendudukisebahagian besar dalam kata pinjaman dalam bahasa Melayu tetapi initidak akan berlaku.Kerana perkataan tersebut diterima untuk menunjukkonsep baru,istilah sains dan bidang popular,oleh sebab itu agaknyaia mudah dihapuskan apabila perkara yang lebih baru dan maju munculdan diambil masuk ke dalam bahasa tertentu pada masa hadapan.<br />Setiap bahasa di dunia menyaksikan sejarahnya di setiap masyarakatdan kawasan yang menuturkannya sebagai bahasa rasmi atau bahasapengantar.Dengan konteks ini,analisa unsur-unsur perkataan pinjamandari bahasa asing ke dalam bahasa Melayu bukan sahaja menyambungkanpembentukan miniatur sejarah Dunia Melayu malahan juga membantumemahami dinamik sifatnya bahawa agak luas untuk menerima pengetahuandan ilmu yang baru dari luar untuk perkembangan ekonomi danmembangunkan negara sendiri dari dahulu hingga sekarang.<br />Sesungguhnya tidak ada satu budaya dan bahasa tertentu yang terbentukdaripada unsur asli sesuatu bangsa di seluruh dunia.Semuanya terhasilmelalui proses pertembungan manusia dari satu tempat ke satu tempatlain.<br />Dengan konteks ini,bahasa Melayu pun salah satu hasil itu tetapidisebabkan pertukaran kebudayaan Timur dan Barat berlaku di kawasanini, bahasa Melayu mempunyai ciri-ciri yang sangat unik.<br />Dunia Melayu merupakan wadah tumpuan pelbagai bangsa Asia danEropah.Bahasa Melayu pun mempunyai unsur-unsur perkataan yang berasaldari pelbagai negara dan bangsa dari sana. Perkara itu membuatkanpenyelidikan bahasa Melayu sangat menarik bagi para penyelidik danpelajar bahasa,kesusasteraan dan kebudayaan Melayu dan jugamenjadikan bahasa Melayu salah satu bahasa yang penting atau berhargauntuk dikaji oleh para sarjana di seluruh dunia.<br />Kertas kerja ini dibentangkan dalam Persidangan Antarabangsa Bahasa,Sastera dan Budaya Melayu di York Hotel Singapura, pada 17-18 Julai1998, anjuran Institute Pendidikan National, Universiti TeknologiNanyang, Singapura.<br />Panduan Tugasan Pertama <br />1. Soalan-soalan terbahagi kepada dua bahagian, iaitu bahagian A dan bahagian B. <br />2. Bahagian A memberi tumpuan kepada <br />a. pengaruh bahasa asing termasuk Portugis, Belanda dan khususnya bahasa Inggeris terhadap perkembangan BM hari ini <br />b. pengaruhnya dapat dilihat dari segi tulisan, ejaan, kamus, nahu dsbnya <br />c. berikan contoh sumbangan bahasa asing seperti kamus-kamus yang diterbitkan oleh orang Inggeris <br /> i. Bahagian B memberi fokus kepada 4 J/Kuasa Pelajaran dan kesannya terhadap sistem pelajaran pendidikan negara kita. <br /> ii. Bincangkan ciri-ciri JK Pelajaran tersebut dan lihat kesan ciri-cirinya terhadap sistem pendidikan pelajaran, seperti kelahiran dua aliran, iaitu aliran vernakular dan kebangsaan <br /> <br />Era PenjajahanKedatangan Portugis dan Belanda ke Tanah Melayu tidak banyak mengubah sistem pendidikan tradisional. Perubahan yang amat ketara berlaku apabila Inggeris mula menguasai negeri-negeri Melayu. Pada zaman penjajahan Inggeris terdapat lima jenis pendidikan yang berbeza dan masing-masing berorientasikan keperluan identiti kaum iaitu Sekolah Inggeris, Sekolah Melayu, Sekolah Pondok, Sekolah Vernakular bagi etnik Cina dan India. Penubuhan sekolah Melayu bermula pada tahun1821 apabila tertubuhnya Sekolah Melayu Gelugur, Pulau Pinang. Sekolah aliran Melayu yang ditubuhkan oleh pihak penjajah menekankan kepada kurikulum asas, iaitu pelajaran membaca, mengarang, ejaan, menulis, ilmu kira-kira, ilmu alam dan latihan jasmani. Bentuk kemahiran asas yang diajar pula ialah perkebunan dan penternakan. Falsafah pendidikan berbentuk kemahiran sengaja disalurkan mengikut dasar untuk mengekalkan masyarakat Melayu sebagai kaum tani. Kurikulum sekolah Melayu tidak berkembang lebih daripada setakat memberikan pendidikan dasar selama empat tahun, kecuali latihan perguruan sebagai peringkat tertinggi pendidikan Melayu. Hala tuju pendidikan semasa zaman penjajahan Inggeris bertujuan menyekat peluang orang Melayu untuk mengembangkan bakat mereka, memisahkan mereka daripada perkembangan sosio-ekonomi negara. Keadaan ini telah membentuk keadaan sosial yang tidak seimbang di Malaysia apabila negara mencapai kemerdekaan. Penubuhan sekolah vernakular Cina bermula di Melaka pada 1815. Kebanyakan sekolah Cina yang ditubuhkan secara persendirian menggunakan premis perniagaan, rumah kediaman, bangunan tokong yang disumbangkan oleh orang perseorangan atau persatuan yang mewakili suku kaum Cina tertentu seperti Hakka, Hokkien dan sebagainya. Hampir semua sekolah Cina berkembang dengan pesat di bandar besar di Pantai Semenanjung Malaysia Barat seperti Kulala Lumpur, Johor Baharu, Ipoh serta Taiping. Kewujudan sekolah vernakular Cina disebabkan kesedaran masyarakat Cina tentang kepentingan pendidikan dan kaedah pendidikan yang digunakan bertulang belakangkan falsafah pendidikan moden yang berasal dari negara China. Hala tuju pendidikan lebih cenderung untuk meningkatkan kemahiran dan penguasaan dalam bidang matematik, sains, dan sebagainya.Penubuhan sekolah Tamil bermula di Pulau Pinang dan Perak oleh pihak Syarikat Perladangan Eropah. Kehadiran pihak Inggeris yang membuka ladang getah dan kopi secara besar besaran turut merancakkan penubuhan sekolah vernakular Tamil di kawasan ladang ladang kepunyaan mereka. Hala tuju sistem pendidikan Tamil telah mengalami perubahan kerana dasar pemerintahan Inggeris yang memberi bantuan dan kemahiran. Buktinya, pada tahun 1925 Kod Buruh diperkenalkan. Dalam kod tersebut terkandung bahawa setiap ladang diwajibkan menubuhkan sekolah Tamil apabila terdapat lebih daripada 20 orang kanak-kanak India dalam lingkungan umur persekolahan 7 hingga 14 tahun. Kesannya, pada tahun 1930 terdapat empat jenis sekolah vernakular Tamil, iaitu dibiayai oleh pemerintah, pengurusan ladang, komuniti India tempatan dan Persatuan Mubaligh Kristian.Penubuhan sekolah Inggeris adalah berteraskan falsafah untuk memperkembangkan agama Kristian dan menyebarkan ideologi penjajah Inggeris. Sekolah yang pertama ialah di Penang Free School, Pulau Pinang (1816). Sekolah Inggeris terbahagi dua jenis, iaitu sekolah Free School yang mendapat bantuan daripada kerajaan. Jenis kedua ialah sekolah Inggeris separa bantuan yang ditubuhkan serta dibiayai oleh persatuan mubaligh Kristian dengan mendapat bantuan kewangan daripada kerajaan. Hala tuju pendidikan Inggeris pada masa ini adalah untuk melatih tenaga kerja seperti kerani dan juru teknik bagi jabatan-jabatan kerajaan. Walau bagaimanapun, dalam memenuhi permintaan golongan bangsawan Melayu, pihak Inggeris telah menubuhkan Maktab Melayu Kuala Kangsar (1905) yang menggunakan model pendidikan Inggeris yang bercorak Grammar School di England. Pihak Inggeris memperkenalkan Special Malay Class pada tahun 1930an bagi memberi lebih peluang kepada kanak-kanak Melayu yang ingin melanjutkan pelajaran. Hal ini telah memberi implikasi besar dalam hala tuju pendidikan masyarakat Melayu kerana menyedarkan orang Melayu dari golongan bawahan untuk turut sama mendapatkan pendidikan Inggeris.Pada keseluruhannya, pendidikan di zaman penjajahan Inggeris ialah bersifat bebas atau laissez-faire kerana terdapat lima jenis pendidikan yang telah diwujudkan tidak mempunyai keseragaman, iaitu Inggeris, Melayu, Cina, Tamil dan agama Islam. Setiap jenis sekolah itu mempunyai falsafah dan hala tuju pengajaran dan kurikulum yang berbeza. Akibat kewujudan sistem ini yang kurang mempunyai sistem kawalan peringkat pusat telah menyebabkan konsep intergrasi atau perpaduan kaum sukar dilaksanakan. Sistem pendidikan pada masa pemerintahan Inggeris telah menimbulkan situasi rumit dalam sistem pendidikan sekarang dari segi keseragaman dan pencapaian hasrat integrasi nasional. (Sufean Hussin, 1993)Akibat daripada ketidakseimbangan ini, pihak Inggeris telah membuat kajian. Rentetan daripada itu, beberapa laporan telah dirangka antaranya Laporan Barnes (1950), Laporan Fenn-Wu (1951), Ordinan Pelajaran (1952), Laporan Razak (1956). Laporan ini telah membawa perubahan yang besar dalam hala tuju dan falsafah pendidikan di negara kita.Laporan Barnes 1950Laporan Barnes merupakan satu percubaan menuju ke arah perpaduan negara apabila mengusulkan agar matlamat pendidikan hendaklah membentuk satu rupa bangsa yang berasaskan berbagai kaum. Sistem vernakular yang berasingan hendaklah dibubarkan dan digantikan dengan satu jenis sekolah yang sama untuk semua kaum iaitu sekolah nasional (kebangsaan). Laporan ini bertujuan untuk mempertingkatkan kepentingan bahasa Inggeris di samping mengekalkan bahasa Melayu sebagai bahasa perhubungan di sekolah. Namun begitu, laporan ini telah ditentang hebat oleh orang bukan Melayu terutama orang Cina kerana mereka khuatir sekolah Cina akan hilang. Laporan Fenn-Wu 1951Laporan Fenn-Wu diperkenalkan ekoran ketidakpuasan hati dalam kalangan masyarakat Cina. Di samping mempertahankan kedudukan bahasa Cina, laporan ini juga ditugaskan untuk memberi nasihat tentang penyediaan buku teks sekolah Cina yang berorientasikan kepada Tanah Melayu sebagai satu cara untuk mendekatkan masyarakat Cina dengan situasi kehidupan Tanah Melayu.Ordinan Pelajaran 1952Pihak Inggeris kemudiannya telah menyatukan kedua-dua laporan itu dan dijadikan Ordinan Pelajaran 1952. Ordinan ini telah menetapkan bahawa penubuhan dua jenis aliran persekolahan, iaitu bahasa Melayu dan Inggeris. Selain itu, Bahasa Cina dan tamil akan diajar sebagai bahasa ketiga jika terdapat permintaan daripada ibu bapa dengan syarat terdapat 15 orang dalam sebuah bilik darjah dan Sekolah Cina dan Tamil tidak diterima sebagai sistem pelajaran kebangsaan. Walau bagaimanapun, Ordinan ini tidak dapat dijalankan kerana menghadapi pelbagai masalah. Namun begitu Jawatankuasa Khas telah dilantik untuk menguruskan dasar yang tercatat dalam Ordinan 1952 melalui tiga objektif, iaitu:1. Penggunaan dua bahasa secara beransur-ansur di sekolah vernakular Melayu dan penggunaan tiga bahasa di sekolah Cina dan Tamil, supaya sekolah itu akan secara beransur-ansur dapat diserapkan ke lt;br />dalam sistem sekolah kebangsaan.<br />2. Mengehadkan kadar kemasukan murid ke sekolah kebangsaan Inggeris seperti sediakala.3. Penubuhan pendidikan menengah vokasional.Namun begitu, sehingga tahun 1956, Ordinan 1952 tidak menghasilkan perubahan yang besar kepada kepada hala tuju dan falsafah pendidikan yang boleh memberikan kepuasan kepada semua pihak. Manakala kaum Cina terus menguruskan pendidikan mereka sendiri tanpa campur tangan kerajaan dan struktur persekolahan Melayu tinggal seperti sediakala.Laporan Razak 1956Objektif Laporan Razak ialah untuk melahirkan sekolah yang berjiwa Tanah Melayu dengan menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan. Laporan Razak melambangkan Tanah Melayu telah melaksanakan dasar bertolak ansur, dasar perpaduan kaum, dasar demokrasi dan dasar kesejagatan. Laporan ini juga telah menunjukkan sistem pendidikan telah bertambah maju apabila bertambahnya bilangan murid, guru dan sekolah. Sebagai asas untuk melaksanakan usul Laporan Razak, suatu undang-undang diluluskan iaitu Ordinan Pelajaran 1957. Laporan Razak telah menjadi asas perkembangan pendidikan di Malaysia selanjutnya.<br />SEJARAH DAN PRINSIP ASAS DALAM<br />PENDIDlKAN BAHASA MELAYU: SATU<br />PENlLAIAN SEMULA<br />MAHZAN ARSHAD<br />Fakulti Pendidikan<br />Universiti Malaya<br />Abstract<br />The purpose of this article is to evaluate the history and principle in the teaching of Malay language as a<br />national and offida! langauge of Malaysia. The first part of this article discusses background qf<br />Malqysian population in relation to the differences of language used in the country. Then it discusses the<br />poliry and implementation of making Malqy language as the medium 0/ instruction in uariuos level of<br />education. FinallY, the discussion focused on the bask principle 0/ the teaching of Malqy langauge in<br />school and the role of teacher in implementing Malay language curriculum in the classroom.<br />PENGENALAN<br />Artike1 ini membincangkan tentang sejarah dan prinsip asas pendidikan bahasa, khususnya<br />bahasa Melayu sebagai satu mata pelajaran utama yang diajarkan di sekolah-sekolah di<br />Malaysia. Intergrasi antara keduadua aspek tersebut difikirkan perlu bagi memantapkan<br />pengajaran dan pembelajaran bahasa ini bersesuaian dengan kedudukannya sebagai bahasa<br />rasmi dan bahasa kebangsaan negara. Kejayaan bagi mencapai matlamat mendaulatkan<br />bahasa Melayu bersesuaian dengan kedudukannya sebagai Bahasa Kebangsaan dan Bahasa<br />Rasmi negara difikirkan perlu disertakan dengan usaha dan pelbagai pihak di negara ini<br />secara berterusan. Institusi pengajian tinggi yang menawarkan kursus-kursus pendidikan<br />guru bahasa Melayu mempunyai tanggung jawab penting bagi memastikan guru yang dididik<br />berkemampuan untuk melaksanakan program pendidikan Bahasa Me1ayu di bilik darjah<br />yang dapat mencapai madamat tersebut.<br />Issues in Education, Volume 24,2001<br />96<br />Tujuan artikel ini adalah bagi melihat kembali sejarah pendidikan negara berhubung<br />penggunaan Bahasa Melayu sebagai bahasa penghantar dalam mata pelajaran yang<br />diajarkan di sekolah dan juga sebagai satu mata pelajaran utama dalam sis tern<br />pendidikan yang telah diamalkan hampir setengah abad yang lamp au. Artikel ini juga<br />akan membincangkan bagaimana pelbagai teori pernbelajaran dan penguasaan bahasa<br />yang telah diasaskan oleh beberapa tokoh dalam bidang psikologi dan linguistik dapat<br />digunakan dalam membentuk program latihan pendidik bahasa yang lebih berkesan.<br />Pendedahan terhadap pelbagai prinsip asas dalam amalan pengajaran bahasa ini di<br />bilik darjah juga akan dibincangkan bagi dijadikan panduan dalam pembentukan<br />program latihan perguruan yang dapat mencapai keperluan eli atas.<br />SEJARAH PERKEMBANGAN PENGGUNAAN BAHASA<br />MELAYU DALAM SISTEM PENDIDIKAN NEGARA<br />Penduduk Melayu di negara ini telah pun mempunyai satu sistem pendidikan yang<br />teratur sejak mereka menerima Islam sebagai ad-din dalam abad ke-15. Namun tidak<br />ada satu kajian yang telah dibuat bagi menyungkil sejarahperkembangan pendidikan<br />Me1ayu yang berasaskan Islam ini sehingga kini. N amun demikian bukti<br />menunjukkan bahawa Islam telah membawa satu tamadun baru yang telah mengubah<br />corak hidup masyarakat Melayu (Mahzan Arshad, 1998). Selepas mcnerima Islam<br />masyarakat Melayu telah diperkenalkan dengan alam pembacaan dan penulisan, eli<br />samping ilmu teologi Islam yang pelbagai cabang keilmuannya. Bahasa Melayu juga<br />telah memperoleh faedah daripada sudut tatabahasa dan istilah yang diasimilasikan<br />daripada bahasa AI-Quran ini.<br />Salah satu sumbangan besar Islam terhadap bahasa Melayu ialah pembentukan tulisan<br />jawi sebagai satu sistem tulisan Melayu yang teratur dan lengkap. Walaupun sebelum<br />ini telah ada satu bentuk penulisan Melayu kuno yang digunakan, namun bentuk<br />penulisan ini adalah terhad penggunaannya (Abdullah Hassan & Ainon Mohd,<br />MasaJah Pendidikan,Jilid 24, 2001<br />97<br />1994). Hanya segolongan masyarakat tertentu sahaja yang dapat memahami dan<br />menggunakan bentuk penulisan Melayu kuno ini. Berbeza dengan tulisan jawi yang<br />dapat digunakan dan dipelajari cara penggunaannya oleh rakyat Melayu biasa,<br />Sistem persekolahan Melayu yang diperkenalkan oleh Inggeris apabila mereka mula<br />campur tangan dalam urusan pentadbiran negerinegeri Melayu dalam abad ke-19<br />telah memisahkan sistern pendidikan berasaskan Islam ini dengan sistem<br />persekolahan yang berasaskan kurikulum yang diatur oleh mereka. Matlamat sistem<br />persekolahan Melayu yang diperkenalkan oleh Inggeris ini adalah bagi menyediakan<br />penduduk Melayu dengan kemahiran mengeja, menulis, mengira, dan ilmu kesihatan.<br />Mata pelajaran ini adalah bagi menjadikan orang Melayu mempelajari tabiat-tabiat<br />kerajinan, menurut perintah, mengikut masa yang tepat, bertertib, dapat menjaga<br />kesihatan, dan berkelakuan baik (Ibrahim Saad, 1977).<br />Tujuan pendidikan sekolah Melayu yang ditaja oleh Inggeris ini semakin je1as<br />apabila mereka menyatakan matlamat sekolah-sekolah Me1ayu ialah quot;
membaiki taraf<br />orang Melayu dan mewujudkan anak nelayan atau anak petani yang lebih bijak<br />daripada bapanya dan menjadikannya seorang yang berpendidikan supaya ia dapat<br />memahami bagaimana nasibnya dapat disesuaikan dengan penghidupan<br />sekelilingnyaquot;
( Ibrahim Saad, 1977).<br />Pe1ajaran Melayu yang disediakan oleh Inggeris ternyata mempunyai mutu yang<br />rendah, tidak mempunyai potensi untuk dilanjutkan kerana sekolah Melayu ini hanya<br />setakat sekolah rendah semata-mata, dan tidak pula diikhtiraf untuk diterima sebagai<br />asas bagi melanjutkan pendidikan ke sekolah peringkat menengah yang dijalankan<br />dalam bahasa Inggeris (Asmah Haji Ornar, 1993).<br />Dasar pelajaran Inggeris ini telah cuba diubah pada tahun 1946 apabila Inggeris<br />kembali ke Tanah Me1ayu setelah Perang Dunia Kedua tamat. Rancangan Cheesman<br />yang diarahkan mengubal dasar<br />Issues in Education, Volume 24, 2001<br />98<br />Pendidikan di bawah Malayan Union 1946 menyebut tentang rancangan untuk<br />menyediakan pelajaran rendah yang bebas dengan menggunakan bahasa ibunda<br />masyarakat Tanah Melayu yang pelbagai keturunan (Me1ayu, Cina, Tamil dan<br />Serani) malangnya tidak dapat dilaksanakan kerana penentangan terhadap Malayan<br />Union oleh orang-orang Melayu (Asmah Haji Omar1992).<br />Penyemakan semula dasar pendidikan kebangsaan te1ah dibuat di bawah penubuhan<br />Persekutuan Tanah Melayu pada 1 Februari, 1948. Penyemakan semula Dasar<br />Pelajaran Kerajaan Persekutuan ini telah dibuat oleh satu Jawatan kuasa Pusat<br />Pelajaran yang ditubuhkan pada tahun yang sama. Namun dasar yang dicadangkan<br />oleh jawatan kuasa ini telah ditolak kerana mempunyai ciri-ciri yang hampir scrupa<br />Rancangan Cheesman. Akhirnya Inggeris bersetuju membentuk satu Jawatan kuasa<br />baru yang dikenali Jawatan Kuasa Barnes yang mengandungi sembilan orang Melayu<br />dan lima orang Eropah. Jawatan kuasa ini telah mencadangkan satu bentuk<br />persekolahan antara lainnya:<br />1. Mewujudkan sekolah kebangsaan yang menggunakan bahasa Me1ayu sebagai bahasa<br />penghantarnya dati darjah satu hingga tiga dan menggunakan bahasa penghantarnya<br />bahasa Inggeris untuk darjah empat dan lima.<br />2. Menubuhkan sekolah menengah yang bukan akademik.<br />3. Mewujudkan sekolah menengah yang bahasa penghantarnya bahasa Inggetis, dan<br />bahasa Melayu, Cina dan Tamil boleh diajar sebagai salah satu matapelajaran.<br />Jawatan kuasa ini juga menyarankan agar:<br />1. Menutup semua sekolah-sekolah rendah penghantar bahasa Cina dan bahasa Tamil.<br />2. Mewujudkan satu jenis sekolah rendah sahaja yang menggunakan bahasa Melayu dan<br />bahasa Inggetis.<br />3. Satu jenis sekolah menengah yang menggunakan penghantar bahasa Inggetis.<br />Masalah Pendidikan, ]ilid 24, 2001<br />99<br />Cadangan-cadangan ini malangnya tidak dapat dilaksanakan kerana penentangan<br />yang kuat dari masyarakat bukan Melayu. Mereka bimbang dengan terhapusnya<br />sekolah yang mengamalkan bahasa ibunda sebagai bahasa penghantar akan<br />menyebabkan lenyapnya bahasa dan kebudayaan asal mereka pada masa akan datang<br />(Mahzan Arshad, 1998). Satu jawatan kuasa baru telah ditubuhkan, dikenali sebagai<br />Jawatan kuasa Fenn-Wu, yang dianggotai oleh wakil dati Amerika Syarikat, dan<br />Bangsa-bangsa Bersatu, bagi mengimbangi kekurangan yang terdapat dalam Jawatan<br />Kuasa Barnes. Jawatan kuasa Fenn-Wu telah mempertahankan kedudukan pelajaran<br />Cina.<br />Penyata yang dibuat oleh kedua-dua jawatan kuasa tersebut telah dibawa kepada J<br />awatan Kuasa Penasihat Pelajaran bagi mengimbangkan cadangan kedua-dua pihak.<br />Hasil daripada perbincangan jawatan kuasa ini kemudiannya telah di bawa ke satu<br />jawatan kuasa khas yang dipengerusikan oleh Peguam N egara. Hasilnya terbentuklah<br />Ordinan Pelajaran Tahun 1952 yang antara lainnya mencadangkan:<br />1. Tanah Melayu hanya mempunyai dua jenis sekolah kebangsaan iaitu sekolah<br />berbahasa Inggeris dan sekolah berbahasa Melayu.<br />2. Bahasa Cina dan Tamil akan diajar di sekolah-sekolah jika bahasa tersebut diminta<br />diajar oleh ibu bapa pelajar yang berjumlah tidak kurang 15 orang dalam mana-mana<br />sekolah.<br />3. Bahasa Inggeris akan diajar sebabagi satu mata pelajaran wajib di sekolah-sekolah<br />kebangsaan yang berpenghantar Melayu dan bahasa Melayu dijadikan bahasa wajib<br />di sekolah kebangsaan yang berpenghantar Inggeris.<br />Ordinan Pelajaran 1952 ini sekali lagi tidak dapat dilaksanakan kerana beberapa<br />masalah, terutama masalah kewangan yang dihadapi oleh Inggeris pada masa itu.<br />Perkembangan ini jelas menunjukkan betapa Inggeris tidak begitu serius untuk<br />melaksanakan satu dasar pendidikan yang benar-benar<br />Issues in Edu~quot;
Cltion, Volume 24, 2001<br />100<br />dapat dijadikan asas bagi membentuk sistem persekolahan yang berkualiti dan<br />terancang, Dasar politik Inggeris yang berslogankan 'pecah dan perintah' itu sendiri<br />membuktikan bahawa tanggung jawab memberi pendidikan yang sempurna dan adil<br />pada seluruh lapisan rakyat pada masa itu bukanlah satu matlamat utama kerajaan<br />Persekutuan Tanah Melayu.<br />Isu pengguna~n bahasa ibunda sebagai bahasa penghantar di sekolah-sekolah yang<br />pe1bagai jenisnya itu sahaja cukup dikotakkatikkan bagi mengelirukan pandangan<br />rakyat yang berasal dati pe1bagai keturunan kaum pada masa itu, Kerajaan Inggeris<br />sedar bahawa mereka tidak akan sanggup dan mampu untuk memberikan pendidikan<br />berbahasa penghantar Inggeris kepada sernua lapisan masyarakat, terutama di luar<br />ban dar, dan dalam mas a yang sama mereka tidak mahu mengikhtiraf penggunaan<br />bahasa Melayu yang telah pun diterima oleh seluruh lapisan masyarakat di mana juga<br />ceruk rantau negata sebagai bahasa perantara di kalangan masyarakat berbilang kaum<br />sejak sebelum mereka sampai lagi ke rantau ini (Asmah Haji Ornar, 1993).<br />Penubuhan pelbagai jawatan kuasa bagi mengkaji dan mencadangkan pelbagai bentuk<br />sistem pendidikan telah menambah kecelaruan dalam pembentukan satu dasar<br />pendidikan kebangsaan yang dapat diterima oleh semua golongan masyarakat.<br />Penggubalan Ordinan Pelajaran 1952 hanyalah satu gimik politik Inggetis bagi<br />menenangkan keadaan politik Persekutuan Tanah Melayu yang bertambah keruh pada<br />awal tahun SOan tersebut, Keadaan in telah berubah apabila Kerajaan Perikatan yang<br />telah memenangi pilihan raya persekutuan yang pertama, dan telah membentuk<br />sebuah Kementerian Pelajaran pada tahun 1955.<br />PERKEMBANGAN PENDIDlKAN KEBANGSAAN SELEPAS MERDEKA<br />Pada tahun 1956 satu jawatan kuasa telah dibentuk oleh Kementerian Pe1ajaran bagi<br />mengkaji sistem pendidikan yang wujud di Petsekutuan<br />Masalah Pendidikatt, Jilid 24, 2001<br />101<br />Tanah Melayu yang akan mencapai kemerdekaannya pada tahun 1957. Jawatan kuasa<br />ini diketuai oleh Menteri Pendidikan pda masa itu iaitu Allahyatham Dato' Abdul<br />Razak bin Hj. Hussein. Satu dasar pendidikan yang berasaskan keputusan bagi<br />menjadikan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan dan bahasa rasmi negata yang<br />baru merdeka di samping mengekalkan bahasa dan kebudayaan kaum lain yang<br />tinggal di petsekutuan Tanah Melayu ini perlu digubal.<br />Laporan jawatan kuasa yang dikenal sebagai Laporan Razak telah dijadikan landasan<br />bagi membentuk Ordinan Pelajaran 1957 yang telah menjadi panduan kepada<br />pembentukan dasar pendidikan kebangsaaan kemudiannya (UNESCO, 1991). Oleh<br />kerana Persekutuan Tanah Melayu (Malaya) yang baru merdeka pada masa itu ialah<br />sebuah negara yang penduduknya terdiri daripada pelagai keturunan kaum, tumpuan<br />yang perlu diberi keutamaan jawatan kuasa pembentukan dasar pendidikan ialah isu<br />perpaduan dan intergrasi kebangsaan. Menerusi pendidikan, perpaduan boleh dipupuk<br />dengan meletakkan semua penduduk yang berasal dati pelbagai keturuanan ini ke<br />dalam satu acuan kesedaran sivik dan ketatanegataan yang sama, Tugas ini<br />memanglah tidak mudah untuk dicapai, kerana setiap kaum mempunyai sejarah dan<br />amalan budaya dan bahasa yang tersendiri dan mereka terus mahu mengekalkan<br />amalan yang mereka warisi daripada nenek moyang sejak zaman berzaman d.i negara<br />yang baru ini, Suruhanjaya Pelajaran Kebangsan ini mempunyai matlamat untuk:<br />Menyemak dasar pendidikan Persekutuan Tanah Melayu yang ada dan untuk<br />rnengusulkan sebarang pindaan atau rnenyesuaikan yang perlu unutk rnernbina sis<br />tern pendidikan kebangsaan yang dapat diterima oleh rakyat persekutuan pada<br />keseluruhannya, serta dapat rnemuaskan kepeduankeperluan dan<br />rnemperkembangkan penyuburan kebudayaan, kemasyarkatan, ekonomi dan politik<br />rnereka sebagai satu bangsa; serta untuk menjadikan bahasa Me1ayu sebagi bahasa<br />kebangsaan sambil rnenjamin perkembangan bahasa dan kebudayaan kaum-kaum<br />lain. (Laporan Jawatan Kuasa Pe1ajaran, 1956).<br />Issues in Education, Volume 24, 2001<br />102<br />Jawatan kuasa ini juga bermatlamat menggubal satu dasar pendidikan yang:<br />Tujuan dasar pendidikan eli dalam negara ini adalah untuk menyatukan semua budakbudak<br />daripada semua bangsa dalam negara ini dengan menggunakan Bahasa<br />Kebangsaan sebagai bahasa penghantar yang utama dengan cara beransur-ansur,<br />(Laporan Jawatan Kuasa Pelajaran, 1956)<br />Bahasa Melayu dijadikan sebagai faktor penyatu dan te1ah dijadikan sebagai bahasa<br />kebangsaan dan bahasa rasmi dalam segala urusan pentadbiran kerajaan. Bahasa ini<br />juga telah dijadikan bahasa penghantar di sekolah- sekolah kebangsaan dan dijadikan<br />sebagai satu mata pelajaran wajib di sekolah-sekolah jenis kebangsaan. Sekolahsekolah<br />jenis kebangsan ini boleh terus menggunakan bahasa Inggeris, Cina dan<br />Tamil sebagai bahasa penghantar di sekolah masing-masing sehinggalah satu<br />Program Pengalihan Bahasa yang diperkenalkan oleh Kementerian Pelajaran tahun<br />1970 dilaksanakan.<br />Berdasarkan program ini, semua sekolah-sekolah jenis kebangsaan Inggeris yang<br />menggunakan bahasa Inggeris sebagai bahasa penghantar akan dialihkan secara<br />berperingkat-peringkat ke sekolah kebangsaan Melayu mulai tahun tersebut. Proses<br />peralihan ini berjalan sehinggalah tamat semua peringkat persekolahan bagi sekolahsekolah<br />jenis kebangsaan Inggeris peringkat sekolah rendah, menengah dan tinggi<br />menjadi sekolah kebangsaan sepenuhnya dengan bahasa Melayu sebagai bahasa<br />penghantar pada tahun 1982.<br />Bagi sekolah-sekolah rendah jenis kebangsaan Cina dan Tamil pula, penggunaan<br />kedua-dua bahasa ini sebagai bahasa penghantar masih dikekalkan, tetapi mereka<br />perlu mengikuti sukatan pe1ajaran yang telah ditetapkan oleh pihak kementerian<br />pelajaran bagi mata pelajaran utama yang diajar di bilik darjah (platt & Weber 1980).<br />Sejak itulah pengajaran bahasa di bilik darjah berdasarkan falsafah pendidikan yang<br />berteraskan amalan demokrasi dan berpandukan<br />Masalah Pendidikan, Jilid 24, 2001<br />103<br />peranan pendidikan sebagai penggerak penyatuan rakyat diamalkan di negara ini<br />sehinggalah ke hari ini.<br />PRINSIP ASAS DALAM PENGAJARAN BAHASA<br />Pengajaran bahasa bukan sahaja melibatkan pengajaran teknik membaca dan menulis<br />serta penggunaan tatabahasa yang betul di kalangan pelajar di sekolah. Pengajaran<br />bahasa merangkumi falsafah pendidikan yang menjadikan guru berperanan sebagai<br />moderator, pencipta konflik konsep, pencabar kemahuan konvensional, dan fasilitator<br />kepada pernbinaan dan penggunaan pengetahuan latar pelajar terhadap pembelajaran<br />mereka (Brown, 1994).<br />Dalam persekitaran ini, pendidikan bahasa perlu mendidik pelajar menjadi ahli<br />masyarakat yang berfikiran kritis, melibatkan diri dalam proses refleksi, penyelidikan,<br />dan pcngajaran bagi menjadi pengguna bahasa yang lebih berkesan. Terdapat lima<br />prinsip as as yang perlu diketahui oleh guru bahasa bagi menjalankan program<br />pendidikan bahasa yang berkesan dalam bilik darjah, iaitu:<br />1. Guru sebagai moderator<br />Tugas sebagai quot;
moderatorquot;
ini memang diperlukan dalam pendidikan bahasa yang<br />moden. Guru tidak semata-mata berfungsi sebagai penentu apa yang perlu pelajar<br />lakukan, bila masanya pelajar perlu bercakap, dan apakah bentuk persembahan<br />bahasa yang boleh diIakukan oleh pelajar, Malah mereka perlu menerima apa yang<br />pelajar mahu tuturkan, persembahkan, dan bila mereka perlu melakukan persembahan<br />bahasa tersebut (Brown, 1994). Mereka tidak lagi menentukan apa yang perlu<br />dipertuturkan oleh pelajar berdasarkan jawapan yang telah disediakan terlebih dahulu<br />atau berdasarkan bahasa yang quot;
betulquot;
seperti yang dikehendaki. Bagi membolehkan<br />penguasaan bahasa berlaku dengan lancar, guru perlu menyediakan suasana yang<br />spontan, pelajar menggunakan bahasa yang mereka rasakan selesa,<br />Issues in Education, Volume 24, 2001<br />104<br />dan daya ekspresi pelajar yang kurang terkongkong oleh jawapan atau persembahan<br />yang diharapkan guru.<br />Walaupun demikian, beberapa perkara perlu dikawal oleh guru sebagai moderator<br />terutama dalam perancangan pengajaran. Antaranya adalah apakah teknik yang sesuai<br />digunakan bagi meransang pe1ajar supaya berupaya berinteraksi, menentukan arah<br />yang akan dicapai bagi setiap pengajaran, dan masa bagi setiap kandungan yang akan<br />diliputi. Guru serba sedikit perlulah mengawal agar pengajaran dapat dijalankan<br />dengan sempuma.<br />2. Guru sebagai pengarah<br />Seperti dalam mana-mana perlakuan dalam hidup, kelas bahasa juga merupakan satu<br />pentas tempat pelajar bahasa melakonkan aksi yang berhubung penggunaan bahasa<br />yang dipe1ajari. Guru dalam kelas bahasa perlu berperanan sebagai pengarah yang<br />menggerakkan aksi pe1ajar di dalam bilik darjahnya (Brown, 1994). Ketika pelajar<br />beraksi, tugas guru ialah mengarahkan lakonan mereka bergerak lancar dari satu<br />babak ke satu babak yang lain. Matlamat akhir pengarahan yang sedernikian ialah<br />bagi membolehkan pelajar terlibat dalam drama improvasi daripada kehidupan yang<br />sebenar kerana setiap peristiwa komunikasi yang dialami pelajar rnenambah<br />pengalaman penggunaan bahasa yang baru,<br />3. Guru sebagai pengurus<br />Guru sebagai seorang pengurus yang bertanggungjawab untuk merancang sesuatu<br />pengajaran, modul, atau kelas. Tugas sebagai seorang pengurus ialah menentukan<br />arah tuju sesuatu pengajaran bahasa yang te1ah dirancangkan terlebih dahu1u. Guru<br />mengatur perancangan aktiviti pelajar yang juga menentukan bahawa pelajar bergerak<br />pada lingkungan parameter kandungan bahasa yang ingin dicapai oleh pelajarnya<br />(Brown, 1994). Sebagai seorang pengurus<br />Masalah Pendidikan, Jliid 24, 2001<br />105<br />yang berjaya guru perlu mempunyai keupayaan membawa orang yang di bawah<br />pengurusannya mencapai objektif dan akhirnya mencapai matlamat kandungan<br />bahasa yang ingin dikuasai.<br />4. Guru sebagai fasilitator<br />Guru dalam sebuah bilik darjah bahasa yang progresif bukan seorang pengajar yang<br />menyampaikan maklumat atau memberikan arahan kepada pelajar melakukan sesuatu<br />tindakan semata-mata (Ab Rahman Ab Rashid & Yap Kim Fatt, 1995). Guru perlu<br />melepaskan tugas menunjukkan arah yang perlu dituju oleh pelajar dan bertindak<br />sebagai pemandu yang berjalan di belakang sambil memberikan sedikit klu agar<br />pelajar mencari jalannya sendiri menerusi kaedah eksplorasi. Pelajar harus belajar<br />menerusi pengalaman menggunakan bahasa dan membuat kesilapan yang akhirnya<br />mereka sedar akan kesilapan tersebut, lalu membetulkannya. Cara belajar begini lebih<br />besar kesannya dan lebih lama diingati oleh pelajar daripada belajar secara pasif<br />5. Guru sebagai pakar rujuk.<br />Guru menjadi pakar rujuk dalam bilik darjah bahasa yang mengamalkan proses<br />pembelajaran yang aktif. Pelajar akan datang kepada guru untuk membuat rujukan<br />atau mendapat quot;
nasihatquot;
bagi memperkukuhkan keyakinan mereka dalam<br />menggunakan bahasa yang dipelajarinya (Ab Rahman Ab Rashid & Yap Kim Fatt,<br />1995). Guru secara literalnya akan bertindak sebagai kamus bergerak atau buku<br />rujukan tatabahasa setiap kali pelajar menghadapi masalah semantik atau sintaksis,<br />Namun demikian, guru juga berperanan sebagai pakar pedagogi yang akan mengawal,<br />merancang, dan mengurus bilik kuliah agar proses pembelajaran bergerak ke arah<br />yang ditentukan dalam objektif pelajaran atau madamat kursus, Sebagai sumber<br />rujukan, tugas guru menjadi lebih mencabar kerana guru seolah-olah menggantikan<br />kamus, buku rujukan tatabahasa, atau buku pedagogi.<br />Issues in Education, Volume 24,2001<br />106<br />PENUTUP<br />Artikel ini telah meninjau sejarah dan prinsip dalam pendidikan bahasa Melayu<br />sebagai bahasa kebangsaan dan bahasa rasmi di Malaysia. Perkaitan antara sejarah<br />dan prinsip dalam pelaksanaan pendidikan Bahasa Melayu dalam bilik darjah amat<br />rapat hubungannya. Sejarah telah memberikan banyak ruang bagi membina dasar<br />bagi menentukan status kedudukan mata pelajaran Bahasa Melayu di sekolah. Di<br />samping itu sejarah juga telah banyak mempengaruhi pembinaan kurikulum dan<br />bentuk penilaian dalam pendidikan bahasa ini, supaya bersesuaian dengan kedudukan<br />bahasa ini sebagai bahasa kebangsaan dan bahasa rasmi negara. Namun demikian<br />dalam menentukan pendekatan dan teknik pengajaran mata pelajaaran Bahasa Melayu<br />di bilik darjah, guru perlulah mengambil kira kesesuaiannya dengan kandungan<br />penduduk negara ini yang berasal dari pelbagai keturunan kaum yang menggunakan<br />bahasaibunda mereka sendiri di luar bilik darjah. Artikel ini telah memberikan satu<br />perspektif yang baru bagi mcmberikan guru pelbagai pilihan untuk melaksanakan<br />proses pengajaran dan pembelajaran bahasa ini dengan lebih berkesan di bilik darjah.<br />Masa/ah Pendidikan, filid 24, 2001<br />107<br />RUJUKAN<br />Ab Rahman Ab Rashid & Yap Kim Fatt (1995) Bahasa Melayu: Komunikasi bereesan dan<br />pengucapan umum. Petaling J aya: Longman Malaysia Sdn. Bhd.<br />Asmah Haji Omar (1992) The lingusitic scenery in Malqysia. Kuala Lumpur: Dewan<br />Bahasa dan Pustaka.<br />Asmah Haji Ornar (1993) Language and society in Malqysia. Kuala Lumpur: Dewan<br />Bahasa dan Pustaka.<br />Brown, H. D. (1994) Teaching by principles: An interactive approach to language<br />padagogy. White Plains, NY: Prentice Hall Regents.<br />Ibrahim Saad, (1977) Pendidikan dan politik di Malqysia. Kuala Lumpur:Dewan Bahasa<br />dan Pustaka.<br />Mahzan Arshad (1998) Student teacher} responses to multicultural l iterature. Tesis Ijazah<br />Doktor Falsafah yang belum diterbitkan. University of Pittsburgh,<br />Pennsylvania, USA.<br />Laporan Jawatan Kuasa Pe1ajaran, 1956. Kementerian Pe1ajaran Persekutuan Tanah<br />Melayu.<br />Platt, J.T. and Weber, H. 1980. English in Singapore and Malaysia: Status, Features, Fsntions,<br />Kuala Lumpur: Oxford University Press.<br />UNESCO (1991) Education in the developing countries. Annual Reports 1991. New<br />York: Government Printer<br />Issues in Education, Volume 24, 2001<br />Sistem pendidikan di Malaysia terbentuk hasil daripada pengaruh sejarah<br />politik, sosial, budaya, ekonomi dan pembentukan bangsa Malaysia itu sendiri<br />(Suffean Hussin, 2004). Sejarah perkembangan pendidikan negara ini boleh<br />dikategorikan kepada tiga tahap iaitu, zaman koloni (sejak mula kemasukan Inggeris<br />sehingga Perang Dunia Kedua), zaman pramerdeka (sejak pasca Perang Dunia<br />Kedua hingga 1957) dan zaman selepas merdeka (Bahagian Perancangan dan<br />Penyelidikan Dasar Pendidikan KPM, 2001; Shahril Marzuki & Habib Mat Som, 2001;<br />Wong, 1977). Semasa zaman koloni banyak sekolah didirikan hasil daripada usaha<br />orang-orang persendirian dan swasta. Oleh itu wujud sekolah-sekolah mubaligh<br />(missionary schools), sekolah-sekolah vernakular dan sekolah-sekolah pondok.<br />Sekolah-sekolah mubaligh banyak dipelopori oleh pendakwah-pendakwah Kristian<br />yang datang ke Tanah Melayu, Sabah dan Sarawak. Sekolah-sekolah mubaligh ini<br />dikenali sebagai sekolah Inggeris oleh orang-orang tempatan (George, 2002; Shahril<br />Marzuki & Habib Mat Som, 2001). Sehingga ke hari ini kesan peninggalan<br />pendakwah-pendakwah Kristian (missionary) masih dapat dikenal pasti pada namanama<br />sekolah seperti SJK St. Patrick, SJK La Salle, SJK Holy Trinity, Convent Bukit<br />Nenas, Convent St. Ursula dan banyak lagi sekolah yang dahulunya merupakan<br />sekolah-sekolah mubaligh. Sekolah vernakular terdiri daripada sekolah vernakular<br />Melayu, Cina dan India. Manakala di luar bandar terdapat sekolah-sekolah pondok<br />yang diusahakan oleh ustaz-ustaz atau imam-imam yang berada di kampungkampung.<br />Pendidikan di zaman pramerdeka pula banyak dipengaruhi oleh kesan<br />Perang Dunia Kedua hasil daripada kesengsaraan hidup yang dilalui semasa<br />8<br />pendudukan Jepun. Penderitaan rakyat semasa Jepun memerintah telah<br />membangkitkan semangat nasionalisme yang tinggi di kalangan penduduk Tanah<br />Melayu, Sabah dan Sarawak. Sistem pendidikan di samping menghadapi masalah<br />rekonstruksi selepas perang juga terpaksa berhadapan dengan suasana politik yang<br />agak tegang dan polarisasi kaum. Walau bagaimanapun sekolah-sekolah yang<br />ditutup semasa pendudukan Jepun telah dibuka semula secara beransur-ansur.<br />Sekolah-sekolah masih lagi terdiri daripada sekolah Inggeris, sekolah vernakular<br />Melayu, Cina dan India . Pada era ini sekolah-sekolah vernakular semakin berfungsi<br />sebagai menjaga kepentingan kaum dan pengekalan budaya, tradisi dan adat resam<br />masing-masing. Di sekolah-sekolah Cina misalnya, kurikulum menggunakan bukubuku<br />yang dibawa dari negara China (Wong & Ee, 1975).<br />Perkembangan yang paling menggalakkan ialah semakin mendekati<br />kemerdekaan semakin tinggi kesedaran untuk melihat perpaduan kaum melalui<br />pendidikan dan pihak Inggeris semakin serius memikirkan situasi pendidikan bagi<br />rakyat negara ini. Hal ini terbukti dengan usaha membentuk jawatankuasa bagi<br />mengkaji keperluan pendidikan seperti Jawatankuasa Barnes pada tahun 1950 untuk<br />mengkaji sistem sekolah vernakular Melayu manakala Laporan Fenn-Wu pada tahun<br />1951 digunakan untuk melihat keperluan sistem sekolah vernakular Cina (Suffean<br />Hussin, 2004). Hasil daripada kajian dan laporan tersebut membawa kepada<br />penggubalan ‘Education Ordinance 1952’ (Bahagian Perancangan dan Penyelidikan<br />Dasar Pendidikan KPM, 2001).<br />Selepas merdeka pada tahun 1957 seterusnya pembentukan Malaysia<br />dengan kemasukan Sabah dan Sarawak pada tahun 1963 pelbagai usaha telah<br />dijalankan bagi membentuk sistem pendidikan kebangsaan. Usaha-usaha ini<br />bermula daripada Penyata Razak (1956), Penyata Rahman Talib (1960) sehinggalah<br />termaktubnya Dasar Pendidikan Negara (1995) (Suffean Hussin, 2004). Perpaduan<br />9<br />kaum menjadi agenda utama sistem pendidikan kebangsaan (Ishak Ramly, 2003).<br />Kanak-kanak bebas mengikuti program pendidikan tanpa ada batasan agama, warna<br />kulit, bahasa dan budaya. Sekolah-sekolah yang dahulunya dikenali sebagai<br />sekolah-sekolah vernakular dikawal selia oleh satu badan yang sama iaitu Lembaga<br />Peperiksaan Malaysia dan Majlis Peperiksaan Malaysia (Ishak Ramly, 2003). Kesan<br />daripada Dasar Pendidikan Malaysia bebas ini membawa kepada pengekalan tiga<br />kategori sekolah rendah iaitu, SK, SJKC dan SJKT.<br />Setelah<br />BISMILLAHIRRAHMANIRRAHIM<br />DASAR DAN PELAKSANAAN SISTEM PENDIDIKAN KEBANGSAAN1<br />oleh Datuk Dr. Syed Othman Alhabshi Presiden dan Ketua Pegawai Eksekutif Universiti Tun Abdul Razak (UNITAR) dan Hasnan Hakim Penolong Pengurus Hal Ehwal Koporat Universiti Tun Abdul Razak (UNITAR) PENDAHULUAN Antara perkara yang paling penting perlu wujud bagi mana-mana sistem pendidikan kebangsaan ialah dasar pendidikan itu sendiri. Ia bukan sahaja menjadi asas pembentukan sistem pendidikan bahkan menjadi panduan yang amat penting dalam melaksanakan sistem tadi. Tanpa dasar yang jelas, sudah tentulah sistem dan pelaksanaannya tidak akan tersusun rapi, terumbang ambing dan tidak tentu arah. Kemungkinan juga pelaksanaan sistem akan mengikut suatu arah pada satu ketika dan kemudiannya mungkin juga bertukar haluan pada lain masa. Kadangkala perubahan haluan atau arah ini boleh berlaku kerana faktor kepimpinan, kewangan, pengaruh politik dan lain-lain. Dasar bagi sesuatu sistem pendidikan haruslah berpaksikan kepada falsafah yang jelas. Biasanya falsafah inilah menjadi teras pendidikan<br />Kertas kerja yang dibentangkan di Kongres Pendidikan Melayu di Dewan Merdeka, Pusat Dagangan Dunia Putra (PWTC), Kuala Lumpur, pada 1 – 2 September 2001<br />kita. Ia mengandungi matlamat, corak dan kaedah pendidikan secara kasar, ciri-ciri yang hendak dibentuk dalam diri individu yang hendak menerima pendidikan tadi serta skop yang dirangkumi oleh proses pendidikan itu sendiri. Sebagai perbandingan, negara Amerika Syarikat misalnya tidak memiliki satu falsafah pendidikan yang digubal di peringkat negara walau pun sistem pendidikannya adalah antara yang terbaik di dunia. Howard D. Mehlinger (1995) dalam bukunya School Reform in the Information Age mengenalpasti masalah ketiadaan falsafah dan dasar memberi dua bentuk kesukaran. Pertama, pendidikan guru dan kedua, pembaharuan pendidikan. Kesukaran yang kedua iaitu pembaharuan pendidikan adalah antara isu yang amat menyeluruh kerana ianya meliputi isu-isu kurikulum, sistem pendidikan dan kemajuannya daripada satu tahap kepada tahap yang lain. PENGGUBALAN FALSAFAH PENDIDIKAN NEGARA SERTA STRATEGI PELAKSANAANNYA Dari sudut sejarah, falsafah pendidikan negara lahir daripada proses yang agak panjang iaitu satu proses pembinaan bangsa dan negara Malaysia semenjak merdeka lagi. Umum mengetahui bahawa falsafah pendidikan negara yang dirumuskan pada tahun 1988 dan disebut dalam Akta Pendidikan 1996 berbunyi:<br />Pendidikan di Malaysia adalah satu usaha berterusan ke arah memperkembangkan potensi individu secara menyeluruh dan bersepadu untuk melahirkan insan yang seimbang dan harmonis dari segi intelek, rohani, emosi dan jasmani berdasarkan kepercayaan dan kepatuhan kepada Tuhan. Usaha ini adalah bertujuan untuk melahirkan Malaysia yang berilmu pengetahuan, warganegara<br />berketrampilan, berakhlak mulia, bertanggungjawab dan berkeupayaan mencapai kesejahteraan diri serta memberi<br />2<br />Sumbanganterhadap keharmonian dan kemakmuran keluarga masyarakat dan negara.Ingin saya ulangi di sini bahawa falsafah pendidikan negara ini mengambil inspirasi daripada proses pembangunan bangsa dan negara yang agak panjang. Apa yang digariskan dalam falsafah ini juga amat berkait rapat dengan perkembangan dunia Islam dan pembangunan negara Malaysia. Perbandingan falsafah ini dengan resolusi atau konsensus sedunia Persidangan Dunia mengenai Pendidikan Muslim Pertama yang diadakan di Jeddah, dari 31 Mac hingga 8 April 1977 tidak jauh berbeza. Saya berikan di sini petikan ulasan Mohd Kamal Hassan (1988) dalam bukunya Pendidikan dan Pembangunan: Satu Perspektif Bersepadu. Menurut beliau, pengisytiharan Makkah mengenai matlamat pendidikan adalah meliputi “perkembangan yang seimbang dalam keseluruhan peribadi insan melalui latihan rohaniahnya, intelek, rasional, perasaan dan indera.” Sumber kepada pendidikan berkenaan adalah sumber Faktor keseimbangan dan kesepaduan dalam wahyu dan akal sebagaimana yang diutarakan dalam konsensus Persidangan tersebut. resolusi ini dapat dimanifestasikan dalam falsafah pendidikan negara yang dirumuskan 11 tahun kemudian. Sejarah pendidikan kita juga memainkan peranan dalam membentuk falsafah berkenaan. Dalam Akta Pelajaran 1961 yang dilaksanakan Walaupun berdasarkan Penyata Razak 1956 dan Laporan Rahman Talib 1960 ada dinyatakan permulaan kepada falsafah pendidikan negara. negara kita pada tahun-tahun 1970an dan 80an. semua kaum: begitu, ianya tidak luas dan hanya sesuai dengan zaman pembangunan Dasar Pelajaran Kebangsaan lebih menjurus kepada usaha kerajaan menyatupadukan<br />Tujuan Dasar Pelajaran di dalam negeri ini ialah bermaksud hendak menyatukan budak-budak daripada semua bangsa di dalam negeri ini dengan menggunakan bahasa kebangsaan sebagai bahasa pengantar yang besar, walaupun perkara ini tiada dapat dilaksanakan dengan serta-merta melainkan hendaklah diperbuat dengan beransur-ansur.<br />Penyata Razak 1956, Ordinan Pelajaran 1957, Laporan Rahman Talib 1960 dan Akta Pendidikan 1961 yang memungkinkan lahirnya Dasar Pelajaran Kebangsaan ini boleh dirumuskan sebagai milestone kepada zaman pengukuhan dan kemaskini dalam sistem pendidikan negara kita. Dasar Pelajaran Kebangsaan ini mula diolah kembali bagi menyesuaikan negara kita dengan perkembangan zaman. Laporan Kabinet 1979 adalah permulaan kepada pembentukan falsafah pendidikan negara yang lebih jelas. Sebahagian ciri-ciri Laporan Kabinet 1979 lebih banyak menumpukan kepada penegasan kepada pendidikan asas 3M (Membaca, Menulis dan Mengira),pendidikan kerohanian dan kurikulum ala Malaysia. Zaman pensejagatan atau globalisasi merupakan satu cabaran baru bagi sistem pendidikan kita. Lahirnya Akta Pendidikan 1996 adalah satu sahutan kepada cabaran berkenaan. Buat pertama kalinya, kita melihat berbagai pengukuhan dan penegasan dilakukan oleh pihak kerajaan termasuklah teras kepada sistem pendidikan iaitu falsafah pendidikan negara. Pendidikan bertaraf dunia atau Malaysia sebagai pusat dijadikan objektif sistem pendidikan masa kini Buat kecemerlangansebagaimana maksud beberapa akta pendidikan yang lain.pertama kalinya, kita melihat bukan isu perpaduan sahaja sebagai isu utama yang perlu diselesaikan akan tetapi isu yang lebih global seperti 4<br />keperluan guna tenaga dan keterampilan ilmu yang sesuai dalam zaman. Apatah lagi, zaman ini dikenali sebagai permulaan gelombang maklumat dan pengetahuan. Buat pertama kalinya juga, pendidikan swasta sebagai rakan<br />penyumbang dan ahli dalam sistem pendidikan kebangsaan diberikan perhatian yang sewajarnya. Era pra-1996, institusi pendidikan swasta boleh dianggap marginal dan tidak diiktiraf. Dalam zaman pengukuhan dan kemaskini, sistem pendidikan kebangsaan hanya merangkumi institusi pendidikan yang ditubuh dan diurus oleh pihak kerajaan termasuk institusi pendidikan vernakular. Dalam zaman pensejagatan ini, sistem pendidikan kita merangkumi pendidikan pra-sekolah sehingga ke pendidikan tinggi awam dan swasta. merangkum semua bentuk Barangkali, inilah<br />yang dikatakan pendekatan perpaduan yang lebih relevan iaitu dengan dan peringkat institusi pendidikan dalam negara untuk dikawalselia secara lebih menyeluruh dan bersepadu. Berikut disenaraikan beberapa perkara penting yang terlaksana dalam Akta Pendidikan 1996: a. b. Landasan dan wawasan pendidikan adalah berlandaskan kepada Falsafah Pendidikan Negara, Sistem Pendidikan Kebangsaan didefinisikan secara jelas yang meliputi semua peringkat termasuk pra-sekolah, sekolah rendah, sekolah menengah, pendidikan pascamenengah dan pendidikan tinggi, c. d. e. f. g. Pengukuhan kedudukan bahasa kebangsaan sebagai bahasa pengantar dalam sistem pendidikan kebangsaan, Pendidikan swasta dikawalselia melalui akta lain, Kurikulum kebangsaan diperuntukan, Peruntukan peperiksaan awam yang perlu dipatuhi, Bahasa kebangsaan sebagai matapelajaran wajib, 5<br />h. i. j. k. l. m. n.<br />Peruntukan bahasa Cina, Tamil dan bahasa Orang Asli, Tempoh pendidikan rendah antara 5 hingga 7 tahun, Pendidikan lepas menengah, Pendidikan teknik dan politeknik dipertingkatkan, Peruntukan pendidikan khas, Maktab-maktab pergururan, Pengajaran Agama Islam dan moral,<br />SEPINTAS LALU MENGENAI PELAKSANAAN SISTEM PENDIDIKAN KEBANGSAAN Sistem pendidikan kebangsaan mengandungi beberapa unsur penting yang antara lain, terdiri daripada: • • • • • • peringkat pendidikan dari yang paling bawah ke tahap yang paling tinggi; jumlah tempoh pengajian bagi setiap peringkat; kurikulum bagi setiap peringkat dan jurusan; sistem penilaian dan jenis sijil atau kelulusan yang dikeluarkan; sistem pentadbiran, kewangan, pemantauan dan pengawalan; dan latihan dan skim perguruan<br />Sekiranya dilihat dari segi sistem yang telah disedia dan dilaksanakan selama ini, terdapat usaha yang gigih untuk memperbaikinya dari semasa ke masa. Sekiranya ditinjau secara halus dari segi hasil dasar dan sistem pendidikan kebangsaan, seharusnya ia mampu mengeluarkan pelajar yang berilmu, bermoral (akhlaq), beradab dan bersopan, seorang individu yang boleh menjadi warga negara yang cukup baik.<br />Namun terdapat berbagai masalah moral, disiplin dan kelemahan akademik di kalangan sebilangan besar pelajar Melayu, terutamanya dari luar bandar. Untuk menjelaskannya, biarlah saya perincikan satu persatu. Masalah Moral Kita ketahui bahawa falsafah pendidikan negara terkini yang telah digubal pada akhir tahun lapan puluhan mementingkan pembangunan individu secara bersepadu yang merangkumi pembangunan mental, rohani, fizikal dan psikologi. Namun kita masih lagi mendapati gejala sosial semakin merebak terutama di kalangan remaja Melayu dalam bentuk penyalahgunaan dadah, seks tanpa perkahwinan, rogol, pembunuhan, lepak, bosia dll. Antara faktor yang boleh membendung gejala sosial yang amat ngeri dan negatif adalah memperkukuhkan akhlaq dan budi pekerti yang mulia, seperti yang dituntut oleh Islam. Akhlaq pula adalah sesuatu yang bukan boleh ditunjuk ajar semata tetapi memerlukan contoh dan teladan yang baik serta bimbingan yang berterusan dari rumah hingga ke sekolah dan seterusnya ke masyarakat umum. Namun peranan sekolah di sini ialah dalam melaksanakan pendidikan moral dan pendidikan Islam. Selain dari itu, peranan ibu bapa dan penjaga juga amat penting kerana apa yang diajar di sekolah seharusnya sama seperti apa yang dilihat di rumah. Maka peranan ibu bapa juga amat penting dalam membangunkan sahsiah individu dalam masyarakat. Satu lagi masalah yang agak besar ialah teladan yang didapati dari masyarakat sama ada melalui media massa mahu pun melalui contoh 7<br />sebenar agak berlawanan juga dengan apa yang cuba diajar kepada mereka. Konflik seperti inilah amat merbahaya sekali kerana gejala yang negatif itulah yang paling pantas ditiru, sedangkan contoh teladan yang baik amat sukar dihayati. Prestasi Akademik Masalah prestasi akademik di kalangan pelajar Melayu terbahagi kepada dua jenis. Pertama prestasi pelajar Melayu lelaki yang rata-rata lebih rendah daripada prestasi pelajar Melayu perempuan. Kedua, rata-rata prestasi pelajar Melayu lebih lemah dari prestasi pelajar bukan Melayu. Kedua-dua masalah ini sudah menjadi masalah kebangsaan yang akan menjejaskan kedudukan dan kekuatan orang Melayu dalam bidang politik, ekonomi, sosial dan budaya. Sekiranya dibiarkan juga, ia akan merosot dan boleh menghancurkan apa juga yang telah kita bina selama ini. Masalah Keciciran Pelajar Melayu Walau pun kita dapat berbangga dengan pencapaian anak Melayu dalam pelbagai bidang pada masa sekarang, berbanding dengan katakana dua dekad yang lampau, namun kita tidak patut lupa kepada pelajar yang telah gagal mendapat kelulusan yang memungkinkan mereka mendapat tempat 100,000 di institusi pengajian SPM tinggi yang atau tidak pun institusi latihan kemahiran/vokesyenal. Pada masa ini kita dapati tidak kurang daripada pelajar lepasan langsung berpeluang melanjutkan pelajaran ke peringkat yang lebih tinggi atau dalam bidang kemahiran supaya mereka boleh mendapat pekerjaan yang lebih baik 8<br />dari apa yang boleh mereka dapati dengan kelulusan begitu rendah di peringkat SPM. Masalah yang serupa juga berlaku di peringkat PMR. Pencapaian Orang Melayu Dalam Bidang Profesional (Iktisas) Kita harus melihat masalah ini dengan serius kerana bilangan orang Melayu dalam pelbagai bidang professional (iktisas) masih jauh kurang dari bilangan orang keturunan lain. Tidakkah kita harus menambah bilangan ini dengan menyediakan peluang latihan yang terperancang dan mempunyai matlamat yang jelas supaya kita ketahui bila dan bagaimana kita boleh memenuhi matlamat ini. Pencapaian Orang Melayu Dalam Bidang Sains dan Teknologi Adalah jelas bahawa bilangan pelajar Melayu di bangku sekolah, bahkan juga lepasan SPM yang cemerlang dalam bidang sains dan teknologi amat kurang sekali. Antara masalah yang telah pun dikenalpasti ialah terlalu kurangnya guru siswazah dalam bidang sains dan matematik di sekolah peringkat menengah. Guru siswazah yang ada lebih ramai yang berkelayakan sastera (kira-kira 70 – 80 peratus). Sudah tentulah guru siswazah berkelayakan sastera tidak mampu menghasilkan pelajar yang mahir dalam bidang sians dan matematik. Sedangkan kerajaan ingin menyediakan pelajar sains dan sastera dengan nisbah 60 : 40 antara sains : sastera. Sepatutnya kita menyediakan guru siswazah berkelayakan sains sebanyak 60 peratus dan yang berkelayakan sastera sebanyak 40 peratus. Sedangkan kerajaan telah memutuskan pada tahun lalu untuk<br />menambahkan bilangan pusat matrikulasi sebanyak 5 buah lagi 9<br />menjadikan jumlah 10 buah semuanya. Saya rasa, bukan mendirikan lebih banyak pusat matrikulasi itu boleh menyelesaikan kekurangan pelajar Melayu dalam bidang sains dan teknologi ini. Masalahnya bermula di sekolah menengah lagi, iaitu kerana kekurangan guru sains dan matematik. Agama dan Pembangunan Ummah Apa yang masih berlaku dalam pendidikan agama di sekolah, madrasah, surau, masjid dan lain-lain ialah melihat agama sebagai hanya satu ritual. Oleh itu apa yang diajar hanyalah segala yang berkaitan dengan ibadat khusus, fardhu ‘ain dan juga fekah yang berkaitan dengan hampir setiap aspek hidup. Satu lagi aspek agama yang harus diajar ialah bagaimana ianya telah mampu membangunkan masyarakat jahiliah yang begitu kuno sehingga menjadi suatu masyarakat yang begitu kuat dari segi ekonomi, budaya, politik, intelek dan lain-lain. Sudah tentu Islam mempunyai kekuatan yang amat anih dan yunik. Islam dalam pembangunan manusia harus lebih luas dan mampu mempengaruhi manusia dalam serba serbi. SYOR BAGI MENANGANI MASALAH DI ATAS Masalah Moral Saya yakin bahawa apa yang diajar di dalam mata pelajaran agama Islam hari ini amat perlu diolah supaya mampu mempengaruhi manusia ke arah yang amat progresif dan positif, bukan menjadikan mereka seorang manusia yang hanya mampu mengerjakan fardhu ‘ain dengan baik tetapi tidak bermaya dalam aspek hidup yang lain.<br />10<br />Adalah disyorkan supaya kedua-dua mata pelajaran ini dikaji semula dari segi kandungan, bilangan jam pengajaran, kaedah mengajar dan latihan pengajaran yang sempurna. Adalah juga disyorkan supaya paduan antara ibu bapa dan guru di sekolah dieratkan lagi supaya ibu bapa juga memainkan peranan yang sama pentingnya dengan sekolah atau para guru. Prestasi Akademik Adalah disyorkan supaya suatu kejutan dilakukan untuk memberi semangat (motivasi) yang cukup kuat kepada anak-anak Melayu supaya bersemangat tinggi untuk belajar dan menjadi ilmuan. Mereka harus dilatih secara berterusan untuk terus tekun belajar sehingga menjadi orang yang cintakan ilmu dan ilmuan. Adalah juga penting untuk berusaha menghasilkan pelajar cemerlang secara serius dan bukan secara ad hoc atau tidak sengaja. Jikalau perlu, kita harus mengadakan sekolah khas untuk pelajar cemerlang seperti ini untuk dijadikan contoh kepada yang lain. Masalah Keciciran Pelajar Melayu Adalah dirasakan perlu supaya kajian yang lebih mendalam tentang nasib pelajar Melayu dalam gulungan ini dilaksanakan bagi mengetahui nasib mereka sebenar. Dari maklumat yang didapati nanti, kita boleh memahami lebih mendalam apa yang sepatutnya kita lakukan. Langkah-langkah harus diambil untuk menambahkan tempat<br />belajar/latihan bagi pelajar yang tercicir ini.<br />11<br />Sekiranya Kolej Komuniti dirasakan amat perlu diwujudkan, ia tidak sepatutnya diperlambat-lambatkan. Sekiranya ada IPTS yang mampu memberi latihan khusus kepada pelajar ini, IPTS tersebut seharusnya diberi bantuan untuk menjalankan latihan ini. Pencapaian Orang Melayu Dalam Bidang Profesional (Iktisas) Adalah dirasakan amat perlu sekali bagi kita mengenalpasti bidang iktisas atau professional yang kita perlu meramaikan orang Melayu. Setelah mengenalpasti bidang ini, kita juga perlu menyediakan sasaran yang setepat mungkin dari segi bilangan yang patut kita hasilkan setiap tahun. Perancangan terperinci perlu dibuat dan kemudiannya diadakan peruntukan yang mencukupi untuk melatih byang diperlukan ini. Perkara ini amat penting dan mungkin di serahkan kepada MARA untuk menyediakan perancangan dan pelaksanaannya. diperlukan boleh dikeluarkan oleh pihak lain. Pencapaian Orang Melayu Dalam Bidang Sains dan Teknologi Adalah dirasakan amat perlu sekali bagi kerajaan mengkaji tentang keperluan guru siswazah dalam bidang sains dan matematik di sekolah menengah, khususnya di luar Bandar. Sekiranya perlu, kita harus mengadakan tambahan pampasan dalam bentuk wang kepada guru ini supaya mereka beriltizam yang tinggi untuk berusaha dengan dedikasi bagi meningkatkan kemahiran pelajar Melayu dalam bidang sains dan matematik ini. Usaha ini mesti diteruskan sehingga kita puas hati bahawa sebarang tambahan yang<br />12<br />Kedua, kita harus mengkasji sama ada menambahkan pusat matrikulasi menjadikan sepuluh semuanya harus diteruskan atau tidak. Jika tidak, lebih baik kita gunakan peruntukan itu untuk program yang lebih bermanfaat kepada orang Melayu. Agama dan Pembangunan Ummah Saya yakin bahawa apa yang diajar di dalam mata pelajaran agama Islam hari ini amat perlu diolah supaya mampu mempengaruhi manusia ke arah yang amat progresif dan positif, bukan menjadikan mereka seorang manusia yang hanya mampu mengerjakan fardhu ‘ain dengan baik tetapi tidak bermaya dalam aspek hidup yang lain. PENUTUP Nasib orang Melayu masih lagi belum begitu baik dan masih memrlukan perancangan yang rapi bagi memastikan mereka dapat meneruskan peranan dalam negara yang akan menjadi serba moden tidak lama lagi. Masalah meritokrasi, lambat laun akan kita hadapi secara berhadapan, dan bukan boleh kita berselindung di belakang kota atau dasar lain. Dari sekrang kita harus mengejutkan orang Melayu untuk bersedia menangani masalah ini pada masa hadapan. Peranan ini harus dimainkan oleh semua pihak dan bukan oleh kerajaan semata. Wallahu ‘alam.<br />13<br />