GIÁO TRÌNH KHỐI NGUỒN CÁC LOẠI - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
Bài giảng về tập trung dân chủ 2
1. TẬP TRUNG DÂN CHỦTẬP TRUNG DÂN CHỦ
NGUYÊN TẮC TỔ CHỨCNGUYÊN TẮC TỔ CHỨC
CCƠƠ BẢN CỦA ĐẢNGBẢN CỦA ĐẢNG
2. - Nhận thức vị trí, nội dung, bản chất
của nguyên tắc tập trung dân chủ
trong Đảng.
- Chấp hành, vận dụng xây dựng tổ
chức Đảng trong sạch, vững mạnh.
- Kiên trì thực hiện nguyên tắc tập
trung dân chủ - nguyên tắc hiện nay.
3. - Chương II - Điều lệ Đảng , khóa XI.
- Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc
Lần thứ XI.
- Giáo trình Trung cấp Lý luận – Hành
chính – phần “Lịch sử Đảng Cộng sản
Việt Nam và lý luận cơ bản về Đảng Cộng
sản” - Bài 8 – Tr 230-252 – NXB CT – HC
- 2009.
4. I. Một số vấn đề cơ bản về nguyên tắc
tập trung dân chủ
II. Quán triệt, thực hiện nguyên tắc
tập trung dân chủ trong Đảng
5. 1. Quá trình hình thành:1. Quá trình hình thành:
55
Mac - Anghen Lê - Nin Hồ Chí Minh
Nguyên tắc
Tổ chức cơ bản
của đảng
Nguyên tắc
Đảng kiểu
mới
Điều lệ liên đoàn
những người
cộng sản
Nguyên tắc tập trung dân chủ
I. Một số vấn đề cơ bản về nguyên tắc tập
trung dân chủ:
6. Nếu không tập trung, không dân chủNếu không tập trung, không dân chủ thìthì
sẽ xảy ra điều gì?sẽ xảy ra điều gì?
Nếu tập trung mà không dân chủ thì sẽNếu tập trung mà không dân chủ thì sẽ
xảy ra điều gì?xảy ra điều gì?
Nếu dân chủ mà không tập trung thì sẽNếu dân chủ mà không tập trung thì sẽ
xảy ra điều gì?xảy ra điều gì?
Nếu vừa tập trung, vừa dân chủ thì sẽNếu vừa tập trung, vừa dân chủ thì sẽ
xảy ra điều gì?xảy ra điều gì?
Mời bạn phát biểu!Mời bạn phát biểu!
7. 7
Những căn cứ
để xác định
nguyên tắc
tập trung dân
chủ?
Tại sao nói
tập trung
dân chủ là
khoa học về
tổ chức?
Mục đích của
nguyên tắc tập
trung dân
chủ?
Ý nghĩa thực
tiễn của
nguyên tắc
TTDC?
2. Vị trí
của
nguyên
tắc TTDC
8. 8
- Là một phần cấu thành của lý
luận Mác-Lênin về chính đảng
của giai cấp công nhân.
- Nguyên lý xây dựng Đảng kiểu
mới của Lênin; tiêu chuẩn, thước
đo của Đảng cách mạng chân
chính.
- Chi phối, chỉ đạo nguyên tắc tổ
chức và sinh hoạt của Đảng và
giải quyết các mối quan hệ trong
Đảng.
- Căn cứ xây dựng tổ chức, hoạt
động của Đảng.
- Cơ sở giáo dục, rèn luyện,
quản lý đảng viên.
- Vận dụng vào quản lý xã hội,
kinh tế.
- Khi Đảng cầm quyền, nguyên
tắc TTDC phát huy tác dụng
trong cả hệ thống chính trị.
- Phát huy tính tích cực sáng tạo,
bảo đảm thống nhất ý chí và hành
động của tổ chức Đảng và đảng viên
- Cơ sở xây dựng đoàn kết trong
Đảng; nội dung xây dựng, kiện toàn
tổ chức đảng hiện nay.
- Là một trong những vấn đề kiên
định trong quá trình đổi mới đất
nước
- Là một trong những nguyên nhân tan rã
của các Đảng cộng sản Đông Âu - Liên Xô.
- Đảng ta kiên trì thực hiện nguyên tắc
TTDC, nhờ đó mà đứng vững trước mọi thử
thách phức tạp và gay gắt.
- Phát huy dân chủ, tránh tập trung quan
liêu.
-Kẻ thù tập trung tấn công vào nguyên tắc
TTDC, làm suy yếu Đảng từ bên trong.
9. 9
- Cơ quan lãnh đạo các cấp của đảng do bầu cử lập ra,thực
hiện tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách.
1.
- Cơ quan lãnh đạo cao nhất của đảng là Đại hội ĐBTQ.
- Cơ quan lãnh đạo ở mỗi cấp là ĐHĐB hoặc đại hội đảng
viên.
- Giữa 2 kì đại hôi, cơ quan lãnh đạo của đảng là BCHTW, ở
mỗi cấp là BCH đảng bộ, chi bộ (cấp ủy).
2
3. Nội dung của nguyên tắc tập trung dân chủ:
4 Tổ chức đảng và đảng viên phải chấp hành nghị quyết của
đảng . Thiểu số phục tùng đa số; cấp dưới phục tùng cấp
trên;cá nhân phục tùng tổ chức; các tổ chức trong toàn đảng
phục tùng ĐHĐBTQ,BCHTW.
Cấp ủy các cấp báo cáo và chịu trách nhiệm về hoạt dộng của
mình trước đại hội cùng cấp, trước cấp ủy cấp trên và cấp
dưới. Định kì thông báo của mình đến các tổ chức đảng trực
thuộc. Thực hiện tự phê bình và phê bình.
3
10. Nghị quyết của các cNghị quyết của các cơơ quan lãnhquan lãnh đđạo củaạo của đđảng chỉảng chỉ
có giá trị thi hành khi:có giá trị thi hành khi:
- Có h- Có hơơn một nửa số thành viên trong cn một nửa số thành viên trong cơơ quanquan đđó tánó tán
thành .thành .
- Tr- Trưước khi biểu quyết mỗi thành viênớc khi biểu quyết mỗi thành viên đưđược phát Biểu ý kiếnợc phát Biểu ý kiến
của mình.của mình.
- Đảng viên có ý kiến thuộc về tiểu số- Đảng viên có ý kiến thuộc về tiểu số đưđược quyền bảo lợc quyền bảo lưưu vàu và
báo cáo lên cấp ủy cấp trên chobáo cáo lên cấp ủy cấp trên cho đđến ĐHĐBTQ,song phảiến ĐHĐBTQ,song phải
chấp hành nghiêm chỉnh NQ.chấp hành nghiêm chỉnh NQ.
- Không- Không đưđược truyền bá ý kiến trái với NQ củaợc truyền bá ý kiến trái với NQ của đđảng .ảng .
- Cấp ủy có thẩm quyền nghiên cứu xem xét ý kiến- Cấp ủy có thẩm quyền nghiên cứu xem xét ý kiếnđđó;ó;
không phân biệtkhông phân biệt đđối xửối xử đđảng viên có ý kiến thuộc về thiểuảng viên có ý kiến thuộc về thiểu
số.số.
5
Tổ chức Đảng nghị quyết các vấn đề thuộc phạm vi quyền
hạn của mình, song không được trái với nguyên tắc, đường
lối, chính sách của đảng, pháp luật của nhà nước và nghị
quyết của cấp trên.
6
11. Tập trung dân chủ
có 2 mặt
Dân chủ:
- Cơ quan lãnh đạo do
bầu cử .
- Hoạt động theo nguyên
tắc: tập thể lãnh đạo, cá
nhân phụ trách.
- Tự phê và phê bình.
- Quyền bảo lưu ý kiến .
Tập trung:
- Kỷ luật nghiêm minh.
- Phục tùng ý chí, nghị
quyết của đa số.
- Cấp dưới chấp hành
cấp trên.
Đảm bảo cho sự lãnh đạo của Đảng:
Tập trung, đoàn kết, thống nhất, chặt chẽ
12. Là s liên minh t nguy nự ự ệ
c a nh ng ng i c ng s nủ ữ ườ ộ ả
thành t ch c, có s lãnh đ oổ ứ ự ạ
th ng nh t, ý chí, hành đ ng vàố ấ ộ
k lu t th ng nh t.ỷ ậ ố ấ
14. DÂN
CHỦ
TRONG
ĐẢNG
Lãnh đạo tập thể
Quyền của đảng viên
(trực tiếp, gián tiếp)
Sự bình đẳng giữa các
đảng viên
Tự phê bình và phê bình
Các cơ quan lãnh đạo được
bầu cử lập ra
15. Daân chuû:
- Th c ch t là phát huyự ấ
quy n làm ch t p thề ủ ậ ể
c a đ ng viên.ủ ả
- Là đi u ki n rèn luy n,ề ệ ệ
giáo d c đ ng viên.ụ ả
- Laø ñieàu kieän phaùt
huy trí tueä, nguoàn
löïc cuûa Ñaûng.
- Quy n làm ch c a đ ngề ủ ủ ả
viên nh ng ph i trongư ả
ph m vi t ch cạ ổ ứ
Taäp trung:
- S c m nhứ ạ
th ng nh t ýố ấ
chí và hành
đ ng c aộ ủ
Đ ng.ả
- Là đi uề
ki n c nệ ầ
thi t cho sế ự
ho t đ ng,ạ ộ
t n t i, phátồ ạ
tri n c aể ủ
Ý nghĩa:
16. Câu hỏi:
Anh (Chị) cho biết những nội
dung của nguyên tắc tập trung dân
chủ trong Điều lệ Đảng.
Nội dung nào thể hiện sự tập
trung, nội dung nào thể hiện dân
chủ?
17. 4. Bản chất của nguyên tắc TTDC:
Mối quan hệ biện chứng giữa
tập trung và dân chủ
Là một thể thống nhất không
tách rời giữa tập trung và
dân chủ
Bản chất
nguyên
tắc
tập trung
dân chủ
là:
18. 4.1.
Tính
thống
nhất:
Tập
Trung
Dân
chủ
Hai khái niệm có nội hàm
riêng, nhưng cùng tồn tại
trong chỉnh thể thống nhất
Không tách
TT- DC
Không đối lập
TT- DC
Không tuyệt đối hóa
mặt nào
Phải được coi trọng như
nhau
Sự kết
hợp hài
hòa, sự
thống
nhất biện
chứng,
TT cần
DC như
một tất
yếu và
ngược lại
19. Dân chủ Tập trung
4.2. Mối quan hệ
tác động:
- Điều kiện, tiền đề
- Chịu sự lãnh đạo
- Có trước
- Cơ sở, đảm bảo
- Trên cơ sở
- Kết quả
20. * Lý luận:
- DC mang tính mục đích
rõ ràng.
- Bàn thảo phải đi đến
thống nhất ý chí.
- Có biểu quyết, có NQ.
- Thống nhất hành động
đi đến mục tiêu.
- Khác với DC trong câu
lạc bộ.
* Thực tiễn:
- DC mang tính trình
tự, tính qui phạm.
- Do TT qui định.
- Do quyền TT đưa ra
và yêu cầu.
DC dưới sự chỉ đạo của TT nghĩa là:
21. Hoàncảnhmới
Thực trạng quán
triệt TTDC
Giải
pháp
NT
TTDC
II. Quán triệt, thực hiện nguyên tắc TTDCII. Quán triệt, thực hiện nguyên tắc TTDC
trong Đảng ta hiện nay:trong Đảng ta hiện nay:
22.
23. Câu hỏi:Câu hỏi:
1.1. Cho biết hoàn cảnh mới của ĐảngCho biết hoàn cảnh mới của Đảng
hiện nay?hiện nay?
2. Ở đơn vị đồng chí nguyên tắc này2. Ở đơn vị đồng chí nguyên tắc này
được thể hiện như thế nào?được thể hiện như thế nào?
3.3. Theo đồng chí phải lTheo đồng chí phải làm gì để thựcàm gì để thực
hiện tốt nguyên tắc tập trung dânhiện tốt nguyên tắc tập trung dân
chủ trong đảng hiện nay?chủ trong đảng hiện nay?
4. Bản thân đồng chí quán triệt, thực4. Bản thân đồng chí quán triệt, thực
hiện nguyên tắc này như thế nào?hiện nguyên tắc này như thế nào?
24. 1. Hoàn cảnh mới của Đảng:
* CNXH sụp đổ một mảng lớn.
* CMKHCN phát triển…
* Thời kì mới của Đảng.
* Đổi mới là sự nghiệp mới mẻ.
* CB, ĐV lúng túng, bất cập trước yêu cầu
nhiệm vụ mới.
25. 2. Tình hình thực hiện nguyên tắc TTDC
ở đơn vị mình:
Bài tập:
Anh (chị) đánh giá thực trạng thực hiện
nguyên tắc TTDC. Tìm nguyên nhân, đề
xuất giải pháp để quán triệt nguyên tắc
này ở đơn vị mình
26. CÂY VẤN ĐỀCÂY VẤN ĐỀ
SẾP
MỆT
Chểnh mảng
với công việc Mất kiên nhẫn
Hục hặc
với sếp bà
Cấp trên thiếu
tin tưởng
Ngủ không
ngon giấc
Giường hưĐêm ho
nhiều
Làm việc
quá nhiều
Cáu kỉnh với
mọi người
Hút thuốc
nhiều
27. Vi phạm nguyên tắc
tập trung dân chủ
Không quan tâm Quan liêuChủ nghĩa cá nhân
Giảm sức
chiến đấu
Mất đoàn
kết
Dân chủ
hình thức
Chủ trương không
sát với thực tiễn
Không thực hiện tự
phê bình và phê bình
Việc học tập nghị
quyết hời hợt
Chất lượng sinh hoạt
chi bộ không cao
Không đủ năng lực lãnh đạo
Giảm sút niềm tin
của quần chúng
Học tập, bồi dưỡng
nghiệp vụ chưa
được chú trọng
28. 1 là: nâng cao trình độ nhận thức các mặt cho cán bộ
đảng viên để hành động đúng nguyên tắc TTDC.
2 là: có chế định cụ thể quy định việc thực hiện nguyên
tắc TTDC.
3 là: tăng cường kiểm tra thanh tra thiết lập kỉ cương ,giữ
gìn kỷ luật trong đảng và bộ máy nhà nước.
4 là: phát huy dân chủ rộng rãi trong nội bộ đảng và
nhân dân.
5 là: nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ, cấp ủy, vai
trò của người bí thư.
6 là: thiết lập trong toàn đảng chế độ thông tin nhanh
chóng và chính xác.
3. Giải pháp ,quán triệt thực hiện nguyên tắc
TTDC hiện nay:
Editor's Notes
Nền DC XHCN là MỘT HÌNH THỨC CAO NHẤT CỦA CỦA NỀN DÂN CHỦ, MỘT NỀN DÂN CHỦ THỰC SỰ CHO ĐẠI ĐA SỐ NHÂN DÂN, CO QUẦN CHÚNG LAO ĐỘNG RỘNG RÃI