Πολιτισμός Βυζαντίου

1. Η καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο
Β'2 Εργασία Ιστορίας
Κωνσταντίνα Καρδιτσά

2. Η οικογενειακή ζωή

Γάμος
●
Απαγόρευση γάμου: 1) Κορίτσια κάτω των 12
●
2) Αγόρια κάτω των 14
●
●
Με την τέλεση αρραβώνα: συμβόλαιο για την προίκα της
νύφης
●
●
Γαμήλιο γλέντι μόνο με συγγενείς και φίλους του γαμπρού
●
●
Υπήρχε δυνατότητα διαζυγίου

3. Η θέση της γυναίκας
●
Περιορισμένη συμμετοχή στην κοινωνική ζωή
●
●
Κυρίαρχος ρόλος στην οικογενειακή ζωή
●
●
Έξοδος: α) Καλυμμένο πρόσωπο
β) Πλούσιες με συνοδεία δούλου
γ) Απαγόρευση συμμετοχής σε δημόσιες τελετές
●
Μετά τον 11ο αιώνα ελεύθερη πρόσβαση στα κοινά και την παιδεία
●

5. Παιδί
●
Γέννηση ενός παιδιού = ευχάριστο γεγονός
●
Πριν τη δημιουργία του επιθέτου υπήρχε το όνομα του πατρός σε
γενική πτώση
●
Τα καθησύχασμα των παιδιών με παραμύθια και αφηγήσεις από την
Αγία Γραφή
●
Φροντίδα της μητέρας και του παιδιού από την βυζαντινή νομοθεσία
●
Σχολείο – Οικογένεια = μόρφωση και διαπεδαγώγιση του παιδιού

6. Το σχολείο
Εκπαιδευτικό σύστημα
●
Σπουδές: 1) γραμματικοί -> παιδιά εώς 12 ετών
●
●
2) γραμματιστές: γραφή-ανάγνωση-γεωμετρία-αριθμιτική-
φιλοσοφία-αστρονομία-ρητορική-γραμματική-μουσική

8. Λειτουργία σχολείων - Σπουδές
●
Συντήρηση σχολείων -> Δίδακτρα από μαθητές
●
Είδη σχολείων: Κοσμικά
Δωρεάν (ορφανά)
Εκλησιαστικά
●
Σπουδές: Ευκατάστατοι μαθητές -> Πανεπιστήμιο

9. Αντιμετώπιση ασθενειών
●
Ιατρικές Υπηρεσίες
●
Νοσοκομεία: Γιατροί ανάλογοι του πληθυσμού της πόλης
●
Ανταγωνισμός μαγείας – ιατρικής
●

10. Κατοικία
Σπίτια
●
Κεντρική αίθουσα (ως υποδοχή)
●
Ισόγειο (δωμάτια: τζάκι, κουζίνα, πλυσταριό, λουτρό, εικονοστάσιο)
●
Στήριξη δωματίου με ξύλινες κολώνες

11. Φτωχοί, Χωρικοί και Πλούσιοι
●
Κατοικίες
●
α) Σπίτια με 2 δωμάτια και 2 ορόφους (στον 1ο όροφο τα δωμάτια
των οικογενειών)
●
β) ισόγειο (κοτέτσι, στάβλος, αποθήκη)
●
Πλούσιοι: Επαρχία-> Επάυλεις
-Κήποι
-Στοές

12. Ενδυμασία-Μόδα
●
Άνδρες αστοί:
●
Χειτώνας, μπότες (χειμώνα), ανατολίτικα παπούτσια (καλοκαίρι)
●
Άνδρες χωρικοί:
●
Χειτώνες (χωρίς μανίκια), βράκες, δεν φορούσαν παπούτσια
●
Γυναίκες:
●
Μανδίας (μακριά μανίκια), φροντίδα μαλλιών και μακιγιάζ
●
Πλούσιες: πολυτελή ενδύματα (μεταξωτά και λινά)

13. Ψυχαγωγία
●
Βασικοί τρόποι ψυχαγωγίας
●
Ιεροτελεστίες, θρησκευτικές, λαικές και κοινωνικές γιορτές
●
Κάτοικοι πρωτεύουσας:
●
θεατρικές παραστάσεις, ιππόδρομος, αρματοδρομίες , θρησκευτικές
γιορτές, δημόσιες τελετές, λαικά προγράμματα
●
Παρέλαση στους δρόμους: απόκριες
●
Κάτοικοι Επαρχίας:
●
Πανηγύρια, λαικές γιορτές, συγκέντρωση μάγων

14. Ο μοναχισμός
●
Μοναχισμός: αναχώριση σε κάποια έρημο μακριά από τους άλλους
●
Άνθρωποι του μοναχισμού:
●
α) μοναχοί
●
β) ερημίτες
●
γ) νηστεία, προσευχή, αυπνία
●
Μορφές: Μοναχική – Κοινοβιακή
●
Σημαντικότερο κέντρο: Άγιο όρος

15. Βυζαντινή Γραμματεία
●
Θρησκευτική ποίηση:
●
-Λειτουργική
●
-Μη λειτουργική
●
Θεολογική γραμματεία:
●
-Αγιολογία-Μυστικισμός-Ισυχασμός (ανάπτυξη της θεολογικής
γραμματείας)

16. Λόγια Κοσμική Γραμματεία
●
Γεώργιος Πισίδης: ύμνους με τα ποιήματα και τα κατορθώματα του
Ηράκλειου
●
Ελληνική Ανθολογία: 4000 επιγράμματα
●
Εποχή Μακεδόνων: σημαντικό έργο Βασίλειος Διγενής Ακρίτας
●
Διάσωση κλασικών γραμμάτων
●
Χρήση της μικρογράμματης γραφής: διευκόλυνση με αντιγραφή
χειρογράφων

17. ●
Φώτιος: Πατριάρχης με πρωταρχικό ρόλο στην πνευματική άνθηση
●
Αρέθας: Αρχιεπίσκοπος Καισαρείας και διακκεκριμένος εκπρόσωπος
των κλασικών γραμμάτων
●
Ιστοριογραφία, Χρονογραφία

18. Δημώδης Λογοτεχνία
●
10ο αιώνα: εμφάνιση ακριτικών τραγουδικών
●
Εποχή των παλαιολόγων: έμμετρο ιπποτικό μυθιστόρημα
●
Λογοτεχνία: Παραγωγή -> Ιστορικό ποίημα -> το χρονικό του
Μορέως – εξιστόρηση Φραγκικής κυριαρχίας στο Μοριά

19. Φιλοσοφία
●
Απομάκρυνση από αρχαία θρησκεία
●
Ανεξαρτησία από θεολογική σκέψη

20. Επιστήμη και Τεχνολογία
●
Η βυζαντινή κληρονομιά: αγάπη για τη γνώση - αγάπη για
πνευματική δραστηριότητα

22. Εκπαιδευτικά Ιδρύματα
●
Ιδρύματα
●
α) Θεολογική Σχολή
●
β) Πανδιδακτήριο
●
γ) Νομική Σχολή
●
Δίκαιο: μεγάλη ανάπτυξη

23. Φυσικές Επιστήμες
●
Ανάδειξη εξαιρετικών Ιατρών, Αστρονόμων, Μαθηματικών, Λογίων
και Φιλοσόφων
●
Ενδιαφέρον βυζαντινών για Γεωγραφία

24. Τεχνολογία στο Βυζάντιο
●
Εφευρέσεις:
●
1) Υγρόν πυρ
●
2) Οπτικός τηλέγραφος (Λέοντας ο Φιλόσοφος)
●
●
Ναυτική Τεχνολογία: πολεμικό πλοίο
●
- 21 μέτρα μήκους
●
- 7 μέτρα πλάτος
●
- 50 τόνοι χωρητικότητα

25. Εικαστικές Τέχνες και Μουσική
●
Αρχιτεκτονικοί ρυθμοί:
●
α) Βασιλική με τρούλο
●
β) ρυθμός του σταυροειδούς με τρούλο
●
γ) Αγιορίτικος ή πεντάτρουλος ή οκταγωνικός
●
Εσωτερικοί χώροι:
●
1) τοιχογραφίες
●
2) ψηφιδωτά
●
3) ανάγλυφες παραστάσεις
●
4) έργα ξυλογλυπτικής
●

26. 5) φορητές εικόνες
●
Γλυπτική και ζωγραφική
●
Μη ευνόηση γλυπτικής από εκκλησία
●
Τοιχογραφίες και ψηφιδωτά: κυριαρχία σε όλη τη περίοδο της
βυζαντινής ιστορίας
●
Τυπικό σχήμα στην εικονογράφηση: στην κορυφή – Παντοκράτορας
περιστοιχιζόμενος από Αγγέλους και Προφήτες
●
Στην αψίδα – η Θεοτόκος ανάμεσα στους Αρχάγγελους Μιχαήλ και
Γαβριήλ

27. Στους τοίχους – δεσποτικές γιορτές, οι Άγιοι και οι Μάρτυρες
●
Μορφές: λιπόσαρκες

28. Μικρογραφία, Μικροτεχνία,
Μικρογλυπτική, Νομισματική
●
Μικρογραφίες: Διακόσμιση χειρογράφων με εικόνες
●
Κοσμικά έργα: Μικροτεχνίας – Μικρογλυπτικής
●
Νομίσματα: αισθητική αξία – έργα Μικροτεχνίας

29. Μουσική
●
Θρησκευτική και Κοσμική
●
Θρησκευτική:
●
- Δημιουργοί Λειτουργικών ποιημάτων (ποιητές, μελωδοί)
●
- Μέχρι τον 7ο αιώνα εκπρόσωπος: Ρωμανός ο Μελωδός
●
-8ο αιώνα: ποιητής υμνογράφος: διαφορετικός από συνθέτη μελωποιό

30. ●
Εκκλησιαστική Μουσική (η μελωδία υποτάσσεται στο ρόλο)
●
-Μονοφωνική
●
-Φωνητική
●
Κοσμική Μουσική
●
Τραγούδια: α) ερωτικά β) γαμήλια γ) με συνοδεία μουσικών
οργάνων
●
Αλληλεπίδραση λαικής και θρησκευτικής μουσικής
●
Επευφημίες: μαζί με τους δήμους του ιπποδρόμου τραγουδούσαν και
οι ψάλτες της Αγίας Σοφίας

31. Τέλος Εργασίας