Nhận viết luận văn Đại học , thạc sĩ - Zalo: 0917.193.864 Tham khảo bảng giá dịch vụ viết bài tại: vietbaocaothuctap.net Download luận văn thạc sĩ ngành quản lí giáo dục với đề tài: Quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học ở Học viện Chính trị hiện nay, cho các bạn tham khảo

1. -`
BỘQUỐCPHÒNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ

ĐẶNG THỊ HỒNG
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG XÂY DỰNG
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỦA HỌC VIÊN CAO HỌC
Ở HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ HIỆN NAY
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
HÀ NỘI - 2014

2. BỘQUỐCPHÒNG
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ

ĐẶNG THỊ HỒNG
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG XÂY DỰNG
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỦA HỌC VIÊN CAO HỌC
Ở HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ HIỆN NAY
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
MÃ SỐ: 60 14 01 14
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS TRẦN ĐÌNH TUẤN
HÀ NỘI - 2014

3. MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU 3
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG XÂY
DỰNG LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỦA HỌC VIÊN
CAO HỌC 13
1.1. Những khái niệm khoa học về quản lý hoạt động
xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học 13
1.2. Nội dung quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt
nghiệp của học viên cao học ở Học viện Chính trị 25
1.3. Những nhân tố tác động đến quản lý hoạt động xây
dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học ở
Học viện Chính trị 34
Chương 2 CƠ SỞ THỰC TIỄN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG XÂY
DỰNG LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỦA HỌC VIÊN
CAO HỌC Ở HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ HIỆN NAY 41
2.1. Đặc điểm quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt
nghiệp của học viên cao học ở Học viện Chính trị 41
2.2. Thực trạng hoạt động xây dựng luận văn và quản lý
hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học
viên cao học ở Học viện Chính trị 42
2.3. Nguyên nhân và một số vấn đề rút ra trong quản lý
hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học
viên cao học ở Học viện Chính trị 56
Chương 3 YÊU CẦU VÀ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
XÂY DỰNG LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỦA HỌC
VIÊN CAO HỌC Ở HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ HIỆN
NAY 62
3.1. Yêu cầu quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt
nghiệp của học viên cao học ở Học viện Chính trị hiện
nay 62
3.2. Biện pháp quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt 64

4. nghiệp của học viên cao học ở Học viện Chính trị hiện
nay
3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các
biện pháp quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt
nghiệp của học viên cao học 83
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 87
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 89
PHỤ LỤC 93

5. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong công cuộc đổi mới đất nước, Đảng ta luôn nhận thức rõ: “Giáo
dục và đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi
dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng phát triển đất nước, xây dựng nền văn hoá
và con người Việt Nam” [7, tr. 77]. Đồng thời, Đảng và Nhà nước ta đặt nhiệm
vụ phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu, đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho
phát triển, tạo động lực đẩy nhanh sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất
nước để tiến tới xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Chính vì vậy
mà trong những năm gần đây Đảng và Nhà nước ta xác định chủ trương đổi
mới căn bản và toàn diện nền giáo dục cho phù hợp với thực tiễn giáo dục; tạo
chuyển biến căn bản và toàn diện về nội dung, phương pháp dạy và học, hệ
thống trường lớp, hệ thống quản lý, tăng cường liên kết, mở rộng quy mô đào
tạo nhằm đáp ứng yêu cầu về nguồn nhân lực chất lượng cao cho tất cả các lĩnh
vực hoạt động của xã hội.
Học viện Chính trị nằm trong hệ thống các trường đại học quốc gia, là
một trung tâm đào tạo, nghiên cứu khoa học xã hội – nhân văn hàng đầu của
Quân đội, có uy tín và vị thế trong hệ thống các học viện, nhà trường của
Quân đội và của Quốc gia. Từ năm 1987, Học viện đã được Nhà nước giao
nhiệm vụ đào tạo sau đại học cùng với hơn 100 cơ sở đào tạo sau đại học
khác trong toàn quốc để tạo ra nguồn nhân lực bậc cao cho Quân đội. Để đáp
ứng nhu cầu đào tạo nhân lực bậc cao phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp
hoá, hiện đại hoá đất nước từ năm 2011, Học viện Chính trị được giao nhiệm
vụ đào tạo sau đại học đối với học viên dân sự ở cả trong và ngoài cơ sở đào
tạo với qui mô ngày càng lớn.

6. Chất lượng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học là biểu hiện tập trung
nhất chất lượng quá trình đào tạo sau đại học, là tiêu chí đánh giá năng lực nghiên
cứu của người học, đánh dấu bước trưởng thành về chất đối với người học không
chỉ trên phương diện trang bị những kiến thức cơ bản và chuyên ngành cần thiết
mà quan trọng hơn đã giúp người học có được phương pháp học tập, phương pháp
tư duy khoa học độc lập, sáng tạo, có khả năng tự học, tự nghiên cứu sau khi đã
nhận tấm bằng thạc sĩ. Đây là một trong những khâu quan trọng, tác động trực
tiếp đến chất lượng của quá trình đào tạo, tạo cơ chế phát huy các nguồn lực để
nâng cao chất lượng đào tạo sau đại học ở Học viện Chính trị hiện nay.
Cùng với sự gia tăng về qui mô và số lượng đào tạo thì chất lượng luận
văn tốt nghiệp cao học đã xuất hiện những vấn đề nổi cộm. Tình trạng chung
chung về lý luận thiếu sức sống thực tiễn, sự trùng lặp hoặc giao thoa nội
dung của một số đề tài chuyên ngành hoặc gần chuyên ngành không còn là
hãn hữu. Việc điều chỉnh tên đề tài trở thành phổ biến đã nói lên những bất
cập trong khâu quản lý đề tài, lựa chọn đề tài. Gần đây xuất hiện nhiều luận
văn không được Hội đồng thẩm định thông qua… Trong lúc đó, chưa có công
trình nào nghiên cứu dưới góc độ về quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt
nghiệp của học viên cao học ở Học viện Chính trị. Đây thực sự là vấn đề đặt
ra cả về phương diện lý luận và thực tiễn, cần phải có sự nghiên cứu nghiêm
túc, đúc rút kinh nghiệm để góp phần nâng cao chất lượng luận văn tốt nghiệp
của học viên cao học nói riêng, chất lượng đào tạo sau đại học nói chung
trong tình hình mới.
Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi chọn: “Quản lý hoạt động
xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học ở Học viện Chính trị
hiện nay” làm đề tài luận văn tốt nghiệp của mình.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
Giáo dục - đào tạo là một lĩnh vực phức tạp và đặc thù của đời sống xã hội.
Công tác quản lý là một trong những nội dung quan trọng tromg giáo dục - đào
6

7. tạo nói chung và đào tạo thạc sĩ nói riêng. Ngày nay, ở hầu hết các quốc gia trên
thế giới, khi bàn về nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo, người ta đều có chung
nhận thức coi quản lý là nhân tố góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất
lượng đào tạo. Đây cũng là lĩnh vực thu hút được sự quan tâm nghiên cứu của các
nhà khoa học, các nhà quản lý giáo dục. Đã có nhiều công trình nghiên cứu cơ bản
về khoa học quản lý giáo dục, quản lý hoạt động học tập của người học như:
Những nghiên cứu có tính chất cơ bản, đề cập đến các khái niệm,
nguyên tắc, chức năng, nội dung, phương pháp quản lý giáo dục nói chung:
Tác giả Đặng Quốc Bảo với “Một số khái niệm về quản lý giáo dục”; “Cơ sở
của khoa học quản lý” của tác giả Nguyễn Minh Đạo và Nguyễn Ngọc
Quang; giáo trình “Quản lý giáo dục và đào tạo” của tập thể cán bộ khoa học
và giảng viên Học viện Quản lý giáo dục; “Khoa học quản lý giáo dục - một
số vấn đề lý luận và thực tiễn” của tác giả Trần Kiểm. Nội dung của các công
trình nghiên cứu trên đều khẳng định, quản lý giáo dục là một khoa học, nó có
những đặc điểm chung của Khoa học quản lý xã hội; tuy nhiên, quản lý giáo
dục cũng có những đặc điểm riêng, phải tuân thủ theo những nguyên tắc quản
lý chặt chẽ và hệ thống phương pháp quản lý khoa học. Đồng thời các tác giả
cũng cho rằng, đổi mới công tác quản lý giáo dục là một tất yếu khách quan
mà các nước trên thế giới đã và đang thực hiện, nhất là trong xu thế hội nhập,
toàn cầu hoá hiện nay đang diễn ra mạnh mẽ. Nhằm nâng cao chất lượng công
tác quản lý giáo dục đối với các bậc học khác nhau và gắn công tác quản lý
giáo dục ở tầm vĩ mô với công tác quản lý nhà nước, tác giả Đặng Bá Lãm đã
có công trình nghiên cứu cơ bản “Quản lý nhà nước về giáo dục, lý luận và
thực tiễn”; tác giả Phạm Viết Vượng đã nghiên cứu về “Quản lý hành chính
nhà nước và quản lý ngành giáo dục”.
Nghiên cứu về công tác quản lý giáo dục trong nhà trường quân sự có
các công trình nghiên cứu khoa học, các bài viết như: “Nâng cao chất lượng
7

8. quản lý giáo dục đào tạo trong các học viện, trường sĩ quan quân đội đáp ứng
yêu cầu mới” của tác giả Vũ Quang Lộc.
Đề tài khoa học của tác giả Ngô Quý Ty và Lê Văn Chung về “Một số
vấn đề chung về quản lý giáo dục - đào tạo trong quân đội”.
Giáo trình “Quản lý giáo dục đại học quân sự” của tập thể giảng viên
khoa Sư phạm quân sự, Học viện Chính trị do PGS. TS Đặng Đức Thắng chủ
biên…
Giáo trình “Phương pháp luận nghiên cứu khoa học” do PGS. TS Trần
Đình Tuấn chủ biên – Nxb Quân đội nhân dân, 2008, trong đó có nội dung
viết về hoạt động nghiên cứu khoa học của học viên và quản lý hoạt động
nghiên cứu khoa học trong nhà trường quân đội.
Đề tài: “Hoàn thiện hệ tiêu chí đảm bảo chất lượng đào tạo sau đại học
ở Học viện Chính trị quân sự”, do các tác giả Phòng Sau đại học và Khoa Sư
phạm quân sự nghiên cứu năm 2003. Trong đó đã xác định các tiêu chí đánh
giá chất lượng luận văn sau đại học ở Học viện Chính trị.
Các công trình nghiên cứu trên đây đã cụ thể hoá công tác quản lý giáo
dục vào đối tượng cụ thể, đặc thù, đó là quản lý giáo dục - đào tạo trong quân
đội. Đặc biệt, trong giáo trình “Quản lý giáo dục đại học quân sự”, các tác giả
đã lần đầu tiên nghiên cứu, biên soạn một cách có hệ thống các nội dung về
quản lý giáo dục trong nhà trường quân sự, từ quan niệm chung đến mục tiêu,
bản chất, nguyên tắc, nội dung, phương pháp và những yêu cầu về phẩm chất,
năng lực của người cán bộ quản lý giáo dục ở nhà trường quân sự.
Nghiên cứu về quản lý chất lượng học tập của học viên ở bậc sau đại
học, đáng chú ý là một số công trình như: “Nâng cao chất lượng quản lý học
viên sau đại học ở Học viện Chính trị quân sự giai đoạn hiện nay” của tác giả
Trương Thành Trung; “Tổ chức quản lý học viên sau đại học ở Học viện
Chính trị quân sự” của tác giả Đinh Văn Thanh. Đặc biệt là đề án: “Xây dựng
8

9. hệ tiêu chí đánh giá chất lượng đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ ở Học viện Chính trị
hiện nay” do TS. Nguyễn Phương Đông làm chủ nhiệm không chỉ xây dựng
các tiêu chí làm thước đo để đánh giá chất lượng đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ mà
còn đề cập đến vai trò, trách nhiệm của các chủ thể quản lý trong việc thực
hiện các tiêu chí đã xác định để nâng cao chất lượng đào tạo. Bàn đến mối
quan hệ của công tác quản lý đối với việc nâng cao chất lượng đào tạo sau đại
học đã có công trình nghiên cứu: “Công tác quản lý trong nâng cao chất lượng
đào tạo sau đại học ở Học viện Chính trị quân sự” của tác giả Lại Ngọc Hải;
tác giả Dương Văn Minh có công trình nghiên cứu “Những nhân tố tác động
đến nâng cao chất lượng đào tạo sau đại học ở Học viện Chính trị quân sự”;
tác giả Đặng Đức Quy với công trình “Chất lượng đào tạo sau đại học - nhìn
từ góc độ quản lý và đánh giá chất lượng luận văn, luận án ở Học viện Chính
trị quân sự” v.v…
Ở một hướng khác, đề cập đến vai trò của các chủ thể bao gồm: khoa
chuyên ngành, cán bộ hướng dẫn khoa học đối với công tác quản lý và nâng
cao chất lượng đào tạo sau đại học. Tác giả Nguyễn Văn Tài đã có công trình
nghiên cứu “Vai trò của khoa chuyên ngành với việc nâng cao chất lượng đào
tạo sau đại học”. Trong đó, tác giả khẳng định rằng, khoa chuyên ngành có
vai trò rất quan trọng trong hoạt động đào tạo sau đại học, đặc biệt là đối với
việc nâng cao chất lượng đào tạo chuyên ngành, từ tham gia tuyển chọn, đến
đào tạo về kiến thức, năng lực nghiên cứu và tổ chức thực hiện hoạt động xây
dựng luận văn, luận án. Tác giả Phạm Đức Tú đề xuất biện pháp “Xây dựng
mối quan hệ tích cực giữa cán bộ hướng dẫn và học viên sau đại học trong
việc nâng cao chất lượng luận văn, luận án”. Tác giả Mai Văn Hoá cho rằng
cần phải “Khoa học hoá thời gian và phương pháp tự học - tự nghiên cứu của
học viên sau đại học nhằm bảo đảm tiến độ luận văn, luận án”. Theo tác giả,
việc người học sắp xếp thời gian tự học - tự nghiên cứu hợp lý chính là tổ
chức lao động một cách khoa học hoạt động này, nó sẽ giúp cho việc thực
9

10. hiện các nhiệm vụ, nội dung nghiên cứu được thực hiện với hiệu xuất cao và
là một trong những biện pháp quan trong để người học tự quản lý quá trình
học tập của bản thân. Cũng về vấn đề này, tác giả Nguyễn Đình Huệ đã đề
cập “Vai trò của cơ quan quản lý đào tạo sau đại học trong quá trình xây dựng
và phát triển đào tạo sau đại học ở Học viện Chính trị quân sự”. Trong các
công trình nghiên cứu trên, các tác giả đã khẳng định công tác quản lý quá
trình sau đại học là nhân tố có ý nghĩa quyết định để nâng cao chất lượng đào
tạo sau đại học nói chung, đào tạo tiến sĩ nói riêng.
Tác giả Đặng Sĩ Lộc trong công trình nghiên cứu: “Nâng cao chất lượng
luận án tiến sĩ ở Học viện Chính trị hiện nay” (2011), đã bàn về chất lượng luận án
tiến sĩ, đưa ra quan niệm nâng cao chất lượng luận án tiến sĩ chỉ ra những nhân tố
tác động và những yêu cầu nâng cao chất lượng luận án, đó là: Tăng cường giáo
dục tạo sự chuyến biến mạnh mẽ về nhận thức của các tổ chức, các lực lượng; tích
cực đổi mới cách thức tiến hành các khâu, các bước của qui trình thực hiện luận
án; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của nghiên cứu sinh trong xây dựng
và thực hiện luận án tiến sĩ; tăng cường kiểm tra, giám sát kịp thời phát hiện và
kiên quyết đấu tranh với các biểu hiện hạ thấp chất lượng luận án tiến sĩ ở Học
viện Chính trị.
Khi bàn về luận văn, luận án trong đào tạo sau đại học ở Học viện
Chính trị, PGS. TS Dương Văn Minh cùng nhóm tác giả trong công trình
nghiên cứu: “Thực trạng và những giải pháp cơ bản nâng cao chất lượng luận
văn, luận án trong đào tạo sau đại học ở Học viện Chính trị” (2008) đã phân
tích, làm rõ thực trạng, những bức xúc, bất cập về chất lượng luận văn thạc sĩ,
luận án tiến sĩ, đề cập những yếu tố tác động đến chất lượng luận văn, luận án
trong đào tạo sau đại học ở Học viện Chính trị.
Những năm gần đây, sự tăng nhanh về số lượng các trường đại học và cao
đẳng trong cả nước dẫn đến sự tiêu cực trong thi cử, làm luận văn tốt nghiệp, tác
giả Phạm Ngọc Trúc cùng cộng sự trong “Khảo sát, đánh giá thực trạng tiêu cực
10

11. trong thi cử, làm luận văn thuộc hệ thống giáo dục quốc dân: nghiên cứu đề xuất
giải pháp khắc phục” (2008) đã đưa ra khái niệm về tiêu cực trong làm luận văn,
luận án chính là những âm mưu và hành động dẫn đến làm sai lệch kết quả học
tập và rèn luyện của người học với mục đích đem lại cho người học những lợi
ích vật chất hoặc tinh thần mà thực ra họ không thể đạt được. Nhóm tác giả đã
chỉ ra tiêu cực phổ biến trong làm luận văn là tình trang sao chép luận văn, luận
án của người khác. Cá biệt có trường hợp đã bị phát hiện dùng báo cáo kết quả
nghiên cứu khoa học công nghệ của người khác làm luận văn tốt nghiệp của
mình.
Các công trình trên, mỗi công trình tiếp cận ở một góc độ khác nhau và
gắn với một đối tượng nghiên cứu cụ thể, đồng thời đề cập tới một số vấn đề
liên quan tới hoạt động quản lý đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ ở Học viện Chính trị.
Tuy nhiên, hầu hết các công trình mới đề cập đến quản lý giáo dục - đào
tạo nói chung, ít có công trình nghiên cứu sâu về quản lý giáo dục – đào tạo sau
đại học. Một số công trình có đề cập đến chất lượng đào tạo sau đại học nhưng
mới chỉ ra được hạn chế về chất lượng của luận văn, luận án mà chưa đi sâu vào
những hạn chế, yếu kém về phương diện quản lý. Cho đến nay, chưa có công trình
nào nghiên cứu một cách độc lập, có hệ thống về vấn đề: “Quản lý hoạt động xây
dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học ở Học viện Chính trị hiện nay”.
Đây là một vấn đề nghiên cứu khá mới mẻ, đi sâu làm rõ những vấn đề lý luận và
thực tiễn của quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao
học phục vụ cho nâng cao chất lượng đào tạo sau đại học ở Học viện Chính trị
trực tiếp là đào tạo trình độ thạc sĩ - một vấn đề rất cơ bản và cấp thiết đang đặt ra
hiện nay.
* Mục đích nghiên cứu
11

12. ở Học viện Chính trị hiện nay nhằm góp phần nâng cao chất lượng quản lý hoạt
động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học.
Khảo sát, đánh giá thực trạng, nguyên nhân về quản lý hoạt động xây
dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học ở Học viện Chính trị.
Quản lý đào tạo sau đại học ở Học viện Chính trị.
Quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học ở
Học viện Chính trị.
pháp quản lý nhằm kế hoạch hóa hoạt động xây dựng luận văn, khai thác, sử
dụng tối ưu lực lượng giáo viên hướng dẫn; phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên
hướng dẫn với khoa chuyên ngành, Phòng Sau đại học và các cơ quan chức năng
trong quá trình xây dựng luận văn thì chất lượng luận văn tốt nghiệp của học
viên cao học ở Học viện Chính trị sẽ không ngừng được nâng lên.
12

13. c - đào tạo mà trực tiếp nhất là quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt
nghiệp của học viên cao học.
Để đạt được mục đích nghiên cứu và luận giải các nhiệm vụ của đề tài,
chúng tôi sử dụng các quan điểm tiếp cận hệ thống - cấu trúc; lịch sử - lôgíc;
quan điểm thực tiễn để xem xét, phân tích những vấn đề lý luận và thực tiễn
của hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học trong nhà
trường quân đội nói riêng và hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học
viên cao học ở Học viện Chính trị nói riêng.
* Phương pháp nghiên cứu
Thực hiện việc thu thập, nghiên cứu tài liệu; phân tích, tổng hợp, hệ
thống hoá, khái quát hoá các tài liệu về giáo dục - đào tạo, đặc biệt là những
tài liệu có liên quan đến quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của
học viên cao học; nghiên cứu Nghị quyết của Đảng uỷ Học viện, kế hoạch
xây dựng và bảo vệ luận văn tốt nghiệp của học viên, Phòng Sau đại học,
khoa chuyên ngành, của Học viện; các văn bản hướng dẫn, quy chế của Bộ
Giáo dục và Đào tạo, quy định của Học viện.
Phương pháp nghiên cứu từ các sản phẩm, công cụ quản lý: Tiến độ, kế
hoạch xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học; hệ thống sổ sách
của Phòng Sau đại học, các khoa chuyên ngành, Hệ Sau đại học.
Phương pháp quan sát: Quan sát hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý
của đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục trong công tác quản lý hoạt động xây
dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học ở Học viện để rút ra những kết
luận về nội dung nghiên cứu.
Phương pháp điều tra: Điều tra xã hội học bằng phiếu đối với 120 đồng
chí học viên cao học để làm cơ sở đánh giá thực trạng, tìm ra nguyên nhân và
13

14. đề xuất các biện pháp hiệu quả trong quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt
nghiệp của học viên cao học tại Học viện Chính trị.
Phương pháp toạ đàm, trao đổi: Trao đổi với các cán bộ bộ hướng dẫn,
cán bộ quản lý về thực trạng hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học
viên cao học ở Học viện Chính trị.
Phương pháp tổng kết thực tiễn: Nghiên cứu báo cáo tổng kết năm học,
kết quả xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học qua các giai đoạn
phát triển của Học viện, của các khoa giáo viên, của Phòng Sau đại học nhằm
đúc rút thành những kinh nghiệm về quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt
nghiệp của học viên cao học ở Học viện Chính trị.
Phương pháp chuyên gia: Xin ý kiến của các nhà khoa học giáo dục
trong và ngoài quân đội về một số vấn đề lý luận và thực tiễn có liên quan tới
việc nghiên cứu của đề tài.
Ngoài ra, tác giả còn sử dụng phương pháp thống kê toán học để xử lý
kết quả nghiên cứu.
Đề tài góp phần làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về quản lý hoạt động
xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học. Bổ sung làm phong phú
thêm lý luận về quản lý đào tạo sau đại học trong tình hình hiện nay.
Đề tài đưa ra những đánh giá, nhận định về thực trạng chất lượng luận
văn tốt nghiệp của học viên sau đại học trong những năm gần đây, chỉ ra
những ưu điểm, nhược điểm và nguyên nhân của thực trạng đó. Góp phần xây
dựng cơ sở khoa học cho việc đổi mới nâng cao chất lượng đào tạo sau đại
học ở Học viện Chính trị đáp ứng yêu cầu mới.
Đề tài hoàn thành sẽ là tài liệu tham khảo cho đội ngũ cán bộ quản lý
giáo dục, cán bộ hướng dẫn, giảng viên làm công tác quản lý và giảng dạy ở
bậc sau đại học. Đồng thời là tài liệu tham khảo bổ ích cho học viên sau đại
học và những người quan tâm đến vấn đề này.
14

15. 8. Kết cấu của luận văn
Đề tài gồm: Mở đầu, 3 chương (9 tiết), kết luận và kiến nghị, danh mục
tài liệu tham khảo và phụ lục.
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ
HOẠT ĐỘNG XÂY DỰNG LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
CỦA HỌC VIÊN CAO HỌC
1.1. Những khái niệm khoa học về quản lý hoạt động xây dựng luận
văn tốt nghiệp của học viên cao học
1.1.1. Xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học
Học viên cao học là những người được đào tạo theo chương trình sau
đại học, được cấp bằng thạc sĩ sau khi tốt nghiệp. Đây là bậc đào tạo chuyên
gia ở trình độ cao. Học viên cao học không chỉ hiểu biết sâu sắc toàn diện về
nội dung của một môn khoa học ở trình độ phát triển hiện tại của nó mà còn
phải nắm được cơ sở nền tảng lý luận của môn khoa học đó và xu hướng phát
triển của nó trong tương lai. Vì vậy, học viên cao học phải được trang bị về
phẩm chất, năng lực của một nhà khoa học. Quá trình học tập của học viên
cao học gồm giai đoạn bổ túc kiến thức và giai đoạn viết luận văn tốt nghiệp.
Trong quá trình đó, học viên cao học phải tham gia các hình thức tập dượt
nghiên cứu khoa học. Các loại hình tổ chức nghiên cứu khoa học của học viên
bao gồm: Viết chuyên đề, tiểu luận, thu hoạch, tham luận, bài báo khoa học.
Học viên cao học còn tham gia các hội nghị, hội thảo khoa học; thông tin
khoa học; hội thi sáng kiến, tài năng trẻ do các cơ quan, đơn vị trong và ngoài
trường tổ chức; tham gia nghiên cứu đề tài khoa học và viết khóa luận, đồ án,
luận văn tốt nghiệp. Luận văn tốt nghiệp là một loại hình tập dượt nghiên cứu
15

16. khoa học của học viên. Theo trục lý luận trên đây, luận văn tốt nghiệp cao học
được hiểu như sau:
Luận văn tốt nghiệp của học viên cao học là một đề tài khoa học của học
viên, dưới sự hướng dẫn của nhà khoa học, trong đó trình bày kết quả nghiên cứu
về một vấn đề thuộc chuyên ngành đào tạo, được đưa ra bảo vệ trước hội đồng
chấm luận văn, để làm căn cứ đề nghị cấp văn bằng thạc sĩ về chuyên ngành đào
tạo.
Luận văn tốt nghiệp của học viên cao học là công trình tập dượt nghiên
cứu khoa học của học viên, dưới sự hướng dẫn của giảng viên, nhà khoa học.
Nó phản ánh trình độ học tập và nghiên cứu của học viên trong quá trình đào
tạo. Luận văn tốt nghiệp của học viên cao học phải đáp ứng yêu cầu của trình
độ đào tạo thạc sĩ theo một chuyên ngành cụ thể.
Đối với học viên, luận văn tốt nghiệp là sản phẩm nghiên cứu khoa học,
phản ánh kết quả của hoạt động nghiên cứu khoa học, có giá trị khoa học và
thực tiễn nhất định. Nó cũng là bước khởi đầu, tập dượt, hình thành những ý
niệm và tích luỹ được kinh nghiệm ban đầu về nghiên cứu khoa học, tạo tiền
đề thuận lợi để tiến hành nghiên cứu luận án khoa học khi học tập ở trình độ
cao hơn, hoặc tham gia các công trình nghiên cứu khoa học khác.
Xây dựng luận văn tốt nghiệp là giai đoạn người học sử dụng tổng hợp
những kiến thức lý thuyết và thực tiễn đã thu thập được trong quá trình học
tập, nghiên cứu để đề xuất và giải quyết một vấn đề khoa học thuộc chuyên
ngành đào tạo, nhằm rèn luyện phương pháp tự học tập, tự nghiên cứu và
phát triển tư duy sáng tạo của người học theo mục tiêu đào tạo thạc sĩ khoa
học.
Như vậy, xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên là một giai đoạn
trong quá trình học tập ở nhà trường. Đây là giai đoạn người học học tập dượt
nghiên cứu khoa học. Giai đoạn này nằm trong chương trình đào tạo, có kế
16

17. hoạch, có tổ chức, có nội dung, phương pháp và diễn ra theo quy chế, quy
định nghiêm ngặt của quá trình đào tạo. Về thực chất, giai đoạn xây dựng
luận văn tốt nghiệp là một quá trình bộ phận trong quá trình đào tạo tổng thể
của nhà trường. Quá trình này có mối quan hệ biện chứng với quá trình bổ túc
kiến thức và các quá trình bộ phận khác trong quá trình đào tạo tổng thể.
Xây dựng luận văn tốt nghiệp bao gồm xây dựng các ý tưởng nghiên
cứu, xây dựng cơ sở lý luận và thực tiễn của vấn đề nghiên cứu, chỉ ra phương
hướng, giải pháp, biện pháp vận dụng những lý thuyết khoa học mới vào giải
quyết các mâu thuẫn, tạo ra sự phát triển mới của đối tượng. Vấn đề quan
trọng nhất của xây dựng luận văn tốt nghiệp là xây dựng cấu trúc của luận
văn, xây dựng kế hoạch, quy trình, tiến độ thực hiện luận văn.
Nhiệm vụ xây dựng luận văn bắt đầu từ khâu xây dựng kế hoạch
nghiên cứu đến thiết kế đề cương luận văn và triển khai viết hoàn thiện luận
văn. Nhiệm vụ cụ thể bao gồm: xây dựng kế hoạch nghiên cứu; xây dựng đề
cương luận văn; thu thập, xử lý thông tin lý luận và thực tiễn; viết và hoàn
thiện luận văn.
Quá trình xây dựng luận văn cao học, đòi hỏi học viên phải sử dụng các
kiến thức đã học tập được trong nhà trường để tổng quan các trường phái
quan điểm khác nhau, các giai đoạn phát triển của vấn đề nghiên cứu trong
lịch sử. Trên cơ sở đó tìm ra quy luật vận động, phát triển của vấn đề nghiên
cứu.
Để xây dựng luận văn tốt nghiệp đòi hỏi người học phải nắm được kiến
thức cơ bản, chuyên sâu về môn học, bao gồm những kiến thức do giảng viên
trang bị và những kiến thức do chính người học tự tìm kiếm, tự nghiên cứu
phát hiện ra trong quá trình học tập. Tức là phải thông qua các thao tác tư duy
như phân tích, tổng hợp, khái quát hóa, hệ thống hóa, rút ra những nhận định,
đánh giá riêng theo quan điểm của bản thân mình.
17

18. Xây dựng luận văn tốt nghiệp là quá trình học viên cao học vận dụng
những kiến thức lý thuyết khoa học chuyên ngành vào nghiên cứu xem xét
thực tiễn vận động, phát triển của vấn đề nghiên cứu, rút ra những kết luận về
thực trạng, ưu nhược điểm, nguyên nhân của ưu nhược điểm đó, chỉ ra những
mâu thuẫn trong lý luận và thực tiễn của vấn đề nghiên cứu. Luận văn cao học
là một đề tài khoa học của học viên, không chỉ giải quyết những vấn đề lý
luận thuần túy mà phải giải quyết những vấn đề thực tiễn đã đặt ra.
Xây dựng luận văn cao học là quá trình học viên cao học vận dụng
những kết quả nghiên cứu vào giải quyết các vấn đề lý luận và thực tiễn đang
đặt ra. Tức là người học phải đề xuất các giải pháp, biện pháp, phương hướng
tác động vào đối tượng nghiên cứu, thúc đẩy đối tượng phát triển lên một
trình độ mới cao hơn. Tính cách mạng của luận văn chính là sự biến đổi thực
tiễn, làm thay đổi cái cũ bằng cái mới ưu thế hơn, tốt hơn.
1.1.2. Hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học
Hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp là một loại hình hoạt động học
tập của học viên cao học. Quá trình học tập của học viên cao học được chia
thành hai giai đoạn cơ bản là giai đoạn bổ túc kiến thức và giai đoạn xây dựng
luận văn tốt nghiệp. Hoạt động học tập là một mặt hoạt động trong quá trình
dạy học của nhà trường. Hoạt động học tập là hoạt động của học viên.
Theo lý luận dạy học thì hoạt động học tập của học viên trong nhà trường về
thực chất là hoạt động nhận thức của người học dưới sự chỉ đạo của người dạy, diễn
ra trong điều kiện sư phạm thuận lợi. Hoạt động học tập bao giờ cũng đặt dưới sự
chỉ đạo của hoạt động dạy. Hoạt động học và hoạt động dạy luôn phải thống nhất
biện chứng với nhau. Tuy nhiên, ở mỗi cấp học, bậc học, mỗi giai đoạn của quá
trình dạy học thì sự phối hợp giữa hoạt động dạy với hoạt động học có những cách
thức khác nhau.
Trong giai đoạn bổ túc kiến thức, giảng viên phải trực tiếp truyền thụ
cho cả lớp những nội dung dạy học theo chương trình quy định chung. Hoạt
18

19. động học tập của người học trong giai đoạn này mang tính tập thể, thống nhất
về mục tiêu, về nội dung, về hình thức tổ chức học tập.
Giai đoạn xây dựng luận văn tốt nghiệp, hoạt động học tập của học viên
diễn ra mang tính cá nhân. Giảng viên với tư cách là người hướng dẫn khoa
học, không trực tiếp trang bị kiến thức cho người học mà chỉ định hướng cho
từng cá nhân người học tự mình tìm tòi kiến thức chuyên sâu theo đề tài
nghiên cứu của bản thân. Hoạt động học tập của người học là hoạt động độc
lập, tự mình nghiên cứu, tự mình khái quát đúc rút ra những kết luận, những
nhận định khoa học về một vấn đề nghiên cứu riêng.
Hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp cao học là một hình thức hoạt
động học tập cụ thể, hoạt động tập dượt nghiên cứu khoa học của học viên,
dưới sự hướng dẫn nhà khoa học, nhằm phát triển tư duy sáng tạo, tập dượt
phương pháp nghiên cứu khoa học, rèn luyện các phẩm chất cần thiết cho
người học theo mục tiêu đào tạo thạc sĩ.
Nếu như khái niệm xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học bàn
đến quá trình xây dựng luận văn như một giai đoạn của quá trình đào tạo thạc sĩ
thì khái niệm hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học lại đi
sâu vào tìm hiểu bản chất của hoạt động đó với tư cách là hoạt động học tập.
Với tư cách là một loại hình hoạt động học tập của học viên, thuộc quá
trình đào tạo của nhà trường, khái niệm hoạt động xây dựng luận văn tốt
nghiệp được hiểu như sau:
Hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học là sự
huy động nội lực của bản thân người học, dưới sự hướng dẫn của nhà khoa
học, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ tập dượt nghiên cứu khoa học, nhằm
phát triển tư duy sáng tạo, rèn luyện các phẩm chất cần thiết cho người học
theo mục tiêu đào tạo thạc sĩ.
19

20. Về bản chất, hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học
là một dạng hoạt động nhận thức có tính khám phá của người học dưới sự chỉ
đạo của người hướng dẫn khoa học, được tiến hành trong điều kiện sư phạm
thuận lợi.
Hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp, xét đến cùng là hoạt động
nhận thức của người học. Hoạt động nhận thức của người học về cơ bản vẫn
diễn ra theo quy luật nhận thức chung của loài người như V.I.Lênin đã khái
quát: Từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng và từ tư duy trừu tượng
đến thực tiễn. Chủ thể hoạt động nhận thức là người học. Hoạt động nhận
thức của người học diễn ra trong quá trình đào tạo, vì vậy phải đặt dưới sự chỉ
đạo của người dạy. Mọi hoạt động của người học đều phải diễn ra theo sự chỉ
đạo của người dạy.
Hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học khác với
hoạt động nhận thức thông thường của người học ở cấp độ nhận thức, ở các
thao tác hành vi cụ thể và sản phẩm của hoạt động. Hoạt động xây dựng luận
văn tốt nghiệp của học viên cao học không chỉ diễn ra trong tư duy mà còn
được diễn ra trong thực tiễn bằng các thao tác hành vi của người học trong
quá trình xây dựng đề cương, triển khai nghiên cứu. Sản phẩm của hoạt động
đó được thể hiện ra bằng luận văn cao học.
Người dạy trong giai đoạn này là nhà khoa học, người hướng dẫn khoa học
của học viên. Hoạt động của người dạy là hoạt động tổ chức, điều khiển hoạt động
học tập của người học, đảm bảo cho các hoạt động xây dựng luận văn diễn ra theo
đúng quy luật phát triển tư duy của người học. Tức là đảm bảo cho hoạt động bên
ngoài của học viên thống nhất với hoạt động của tư duy, phù hợp với quy luật phát
triển tư duy. Như vậy, thực chất hoạt động của người dạy là hoạt động điều khiển
sự phát triển bên trong của người học thông qua các hoạt động bên ngoài.
Mối quan hệ giữa hoạt động của người học với hoạt động của người dạy là
mối quan hệ biện chứng. Mọi hoạt động của người học phải thống nhất với hoạt
20

21. động của người dạy, người hướng dẫn khoa học. Trong mối quan hệ đó, người học
vừa là khách thể, chịu sự tác động, điều khiển của người dạy, vừa là chủ thể tự tổ
chức, tự điều khiển các hoạt động của chính bản thân mình theo yêu cầu của người
hướng dẫn.
Hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học là một
loại hình hoạt động nhận thức ở trình độ cao, trình độ tập dượt nghiên cứu
khoa học. Người học là đối tượng đã trưởng thành, có trình độ hiểu biết lý
luận và thực tiễn về một lĩnh vực khoa học chuyên ngành. Hoạt động nhận
thức của người học có tính nghiên cứu, tự tìm tòi, tự khám phá. Thầy không
trang bị kiến thức cho người học mà chỉ tổ chức và hướng dẫn các bước đi,
các hoạt động học tập của người học, tập cho người học từng bước biết tự
mình làm việc với các nguồn tài liệu, hình thành khả năng độc lập nghiên cứu.
Đối tượng tác động của hoạt động học tập trong giai đoạn xây dựng
luận văn tốt nghiệp là luận văn tốt nghiệp cao học. Đối tượng đó có liên quan
chặt chẽ với đối tượng của một chuyên ngành khoa học cụ thể.
Phương pháp chủ yếu để tác động lên đối tượng là phương pháp nghiên
cứu khoa học nói chung và phương pháp nghiên cứu khoa học chuyên ngành.
Phương thức chủ yếu của hoạt động học tập trong giai đoạn xây dựng luận
văn tốt nghiệp là những hành động thu thập, nghiên cứu tài liệu lý thuyết và
thực tiễn, những thao tác tư duy, phân tích, tổng hợp, khái quát hóa, hệ thống
hóa, hình thành những nhận định, đánh giá, những kết luận khoa học.
Nhân tố trực tiếp quy định tính tích cực hoạt động xây dựng luận văn
tốt nghiệp của học viên là động cơ và mục đích học tập của chính người học.
Đồng thời với việc tổ chức cho người học hoạt động xây dựng luận văn tốt
nghiệp, người hướng dẫn khoa học cần phải xây dựng cho người học động cơ,
thái độ học tập, nghiên cứu một cách đúng đắn, tạo thành động lực bên trong
thôi thúc hoạt động học tập, định hướng hình thành phẩm chất của người
nghiên cứu.
21

22. Với tư cách là chủ thể của hoạt động nhận thức, người học phải huy động
cao độ nội lực của bản thân để thực hiện các nhiệm vụ học tập trong quá trình xây
dựng luận văn tốt nghiệp. Tính tích cực hoạt động của người học bị chi phối bởi
các yếu tố nội lực và ngoại lực. Để thực hiện hoạt động học tập trong giai đoạn
xây dựng luận văn, đòi hỏi người học phải tạo ra sự thống nhất giữa nội lực với
ngoại lực. Trên cơ sở huy động nội lực của bản thân để tận dụng những yếu tố
ngoại lực.
1.1.3. Quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao
học
Có nhiều quan điểm khác nhau về quản lý tùy thuộc vào các cách tiếp cận,
góc độ nghiên cứu và hoàn cảnh xã hội, kinh tế, chính trị. Thông thường, người ta
đưa ra quan niệm về quản lý theo hai cấp độ chủ yếu, quản lý cấp vĩ mô và quản
lý cấp vi mô. Dù tiếp cận dưới góc độ nào thì tựu chung các định nghĩa trên đều
thống nhất theo nghĩa chung: Đó là một quá trình bao gồm tổng thể các tác động,
điều khiển, phối hợp hoạt động của chủ thể và đối tượng quản lý nhằm đạt được
mục tiêu đề ra.
Bản chất của hoạt động quản lý là sự tác động (tổ chức, điều khiển, chỉ
huy) hợp quy luật của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý trong một tổ chức
nhằm làm cho tổ chức vận hành đạt hiệu quả mong muốn đạt được mục tiêu đề
ra.
Lý luận và thực tế công tác quản lý đã khẳng định các chức năng cơ
bản của quản lý là kế hoạch hóa- tổ chức- chỉ đạo và kiểm tra đánh giá. Các
chức năng trên có quan hệ chặt chẽ với nhau, bổ sung cho nhau. Hoạt động
quản lý là một chu trình thống nhất biện chứng với cả bốn chức năng trên.
Ngoài bốn chức năng cơ bản trên đây, thông tin quản lý đóng vai trò
như “mạch máu” của hoạt động quản lý nói chung, của quản lý giáo dục nói
riêng.
22

23. Quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học là
một khái niệm thuộc phạm trù quản lý giáo dục. Quản lý giáo dục là một bộ phận
chuyên biệt của khoa học quản lý nói chung, bao hàm từ quản lý hệ thống
giáo dục quốc dân đến quản lý các phân hệ của nó và đặc biệt là quản lý
trường học; theo hệ thống thống nhất từ Trung ương đến địa phương. Quản lý
giáo dục phải thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với toàn bộ hệ thống
giáo dục. Trong thực tế quản lý giáo dục ở các cấp từ trung ương đến các địa
phương phải nhằm mục tiêu tạo điều kiện tối ưu cho sự phát triển của nhà
trường.
Quản lý giáo dục là một loại hình của quản lý xã hội, bao gồm những
tác động có mục đích, có kế hoạch, có hệ thống nhằm thực hiện các chức
năng quản lý trong lĩnh vực Giáo dục – Đào tạo. Đó là hoạt động chuyên biệt
có vai trò hết sức quan trọng trong việc đạt được mục tiêu giáo dục và nâng
cao chất lượng, hiệu quả của giáo dục.
Quản lý giáo dục là một chuỗi tác động có mục đích, có kế hoạch, có
hệ thống, mang tính tổ chức sư phạm của chủ thể quản lý, đến tập thể giáo
viên và học sinh, sinh viên, đến những lực lượng trong và ngoài nhà trường
nhằm huy động họ cùng cộng tác, phối hợp tham gia vào mọi hoạt động của
nhà trường để làm cho qui trình này vận hành tốt, hoàn thành những mục tiêu
dự kiến.
Chủ thể quản lý có thể là một cá nhân (Giám đốc, Hiệu trưởng), cũng
có thể là một tập thể (các cơ quan chức năng, khoa chuyên ngành..).
Đối tượng quản lý là những nhân tố mà chủ thể quản lý tác động đến -
đó là những nhân tố trong quá trình đào tạo. Quản lý bao hàm trong đó các
nội dung: động viên kích thích tạo động lực; tổ chức hoạt động (kế hoạch hoá,
chỉ đạo, phương tiện…) và kiểm tra đánh giá; đồng thời, quản lý không phải
là hoạt động độc lập mà nó cần được tiến hành trong môi trường, điều kiện
nhất định nào đó, điều này trả lời cho câu hỏi, quản lý trong hoàn cảnh nào.
23

24. Quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học chịu
sự chi phối của các quy luật quản lý nhà trường. Theo tác giả Đặng Quốc Bảo
“Quản lý nhà trường là quản lý một thiết chế vừa có tính sư phạm, vừa có tính
kinh tế. Các vấn đề tổ chức - sư phạm và kinh tế - xã hội lồng ghép vào
nhau”.
Quản lý nhà trường phải bao quát các vấn đề trong kế hoạch phát triển
nhà trường, bao gồm: Mục tiêu, nội dung phương pháp, thầy - lực lượng, trò -
đối tượng, hình thức, điều kiện, môi trường, bộ máy và quy chế đào tạo v.v.
Theo tác giả Trần Khánh Đức thì: “Quản lý trường học là quản lý giáo
dục được thực hiện trong phạm vi xác định của một đơn vị giáo dục nhà
trường, nhằm thực hiện nhiệm vụ giáo dục thế hệ trẻ theo yêu cầu của xã hội”.
Quản lý nhà trường về bản chất là thực hiện hoạt động quản lý giáo dục
tại một cơ sở giáo dục - đào tạo, bao gồm: quản lý con người (tập thể cán bộ,
giáo viên và học sinh) và quản lý các nguồn lực cơ sở vật chất, thiết bị giáo dục
của nhà trường. Có thể hiểu quản lý nhà trường là hoạt động phối hợp điều
hành của chủ thể quản lý đối với giáo viên, học sinh và các lực lượng xã hội
liên quan nhằm đẩy mạnh các hoạt động của nhà trường, bao gồm: Xây dựng
và chỉ đạo thực hiện chiến lược, kế hoạch, chính sách phát triển giáo dục đào
tạo trong nhà trường; ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản qui phạm
pháp luật về giáo dục đào tạo trong nhà trường; tổ chức bộ máy giáo dục đào
tạo trong nhà trường; huy động, chỉ đạo việc đào tạo, bồi dưỡng quản lý nhà
giáo, cán bộ quản lý giáo dục; tổ chức bộ máy quản lý giáo dục; tổ chức, quản
lý công tác nghiên cứu khoa học, Giáo dục - Đào tạo trong nhà trường; thanh
kiểm tra Giáo dục - Đào tạo trong nhà trường.
Quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học là
quản lý một loại hình hoạt động cụ thể của học viên trong quá trình đào tạo của
nhà trường.
24

25. Quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học
là một nội dung quan trọng của quản lý nhà trường, thuộc phạm vi quản lý vi
mô; cụ thể, đó là nội dung của quản lý nguồn lực (quản lý con người) trong
quá trình đào tạo. Quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học
viên cao học là một nội dung bộ phận của khoa học quản lý giáo dục, một khâu
quan trọng trong quy trình quản lý Giáo dục - Đào tạo ở nhà trường. Quản lý
hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học là một quá trình
thu nhận và xử lý thông tin một cách tích cực, nó vừa là khoa học, vừa là
nghệ thuật.
Có thể còn nhiều cách định nghĩa khác nhau về quản lý hoạt động xây
dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học. Dựa theo trục lý luận đã phân
tích trên đây và những ý tưởng nghiên cứu của đề tài luận văn, chúng tôi quan
niệm vấn đề này như sau:
Quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học
là tổng thể các cách thức, biện pháp tác động của chủ thể quản lý nhà trường
đến hoạt động học tập của học viên trong quá trình xây dựng luận văn tốt
nghiệp, nhằm tổ chức, điều khiển quá trình phát triển phẩm chất, năng lực
của người học đáp ứng mục tiêu, yêu cầu đào tạo trình độ thạc sĩ, đồng thời
tạo điều kiện để học viên thực hiện đúng nội dung, quy trình, tiến độ xây
dựng luận văn tốt nghiệp theo quy định.
Quan niệm trên chỉ rõ mục đích, mục tiêu, phương châm, chủ thể, lực
lượng cũng như nội dung, phương pháp và hình thức quản lý hoạt động xây
dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học .
Quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp là phương thức mà
nhà quản lý sử dụng để tổ chức, điều khiển hoạt động của người học trong
quá trình xây dựng luận văn tốt nghiệp. Về thực chất, quản lý hoạt động xây
dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học là những tác động quản lý có
tổ chức, có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý
25

26. nhằm phát huy tính chủ động, tích cực, tự giác, sáng tạo của người học để tìm
tòi, nghiên cứu, lĩnh hội tri thức, rèn luyện kỹ năng, hình thành, phát triển,
hoàn thiện phẩm chất nhân cách theo mục tiêu yêu cầu đào tạo.
Quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học
là tổ chức, điều khiển hoạt động nhận thức của người học và nắm giữ các sản
phẩm của hoạt động đó, nhằm phát triển các phẩm chất bên trong tư duy của
họ theo một lộ trình khoa học. Như vậy, quản lý hoạt động xây dựng luận văn
tốt nghiệp của học viên cao học bao gồm cả quản lý sự phát triển bên trong
của tư duy và quản lý sản phẩm của sự phát triển đó được thể hiện ra bên
ngoài thông qua các thao tác, hành vi trong quá trình chuẩn bị và tiến hành
viết luận văn.
Mục đích quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao
học ở Học viện Chính trị là xây dựng môi trường sư phạm, nâng cao chất lượng
đào tạo. Phát huy tối đa tiềm năng, trí tuệ, sự năng động, sáng tạo, tính “tích cực
hoá” của chủ thể quản lý, nhằm nâng cao chất lượng hoạt động xây dựng luận văn
tốt nghiệp, hoàn thiện phẩm chất, nhân cách của học viên cao học; đúc rút ra
những kinh nghiệm quản lý hoạt động xây dựng luận văn một cách hiệu quả góp
phần nâng cao chất lượng Giáo dục - Đào tạo nhằm kịp thời nắm chắc tình hình
mọi mặt, kết quả xây dựng luận văn tốt nghiệp, rèn luyện phẩm chất nhân cách
nhà khoa học của học viên cao học; làm cơ sở đánh giá đúng tình hình, chất lượng
và kết quả đào tạo; thông qua đó để nâng cao chất lượng luận văn tốt nghiệp của
học viên cao học, hiện thực hoá mục tiêu, yêu cầu đào tạo trình độ thạc sĩ ở Học
viện Chính trị.
Chủ thể quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên
cao học ở Học viện Chính trị là tập thể, cá nhân được tổ chức giao nhiệm vụ,
quyền hạn trực tiếp hoặc gián tiếp trong lãnh đạo, quản lý giáo dục, rèn luyện
học viên trong suốt quá trình xây dựng và bảo vệ luận văn tốt nghiệp. Chủ thể
và lực lượng quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao
26

27. học ở Học viện Chính trị là các cấp uỷ đảng, tổ chức chỉ huy; Ban Giám đốc
Học viện; Phòng Sau đại học; các khoa chuyên ngành; cán bộ hướng dẫn
khoa học; cán bộ lớp kiêm chức; các tập thể học viên và tự quản lý của từng
học viên. Các chủ thể quản lý trên đây thực hiện các tác động quản lý dưới sự
lãnh đạo của Đảng uỷ, Ban Giám đốc Học viện.
Chủ thể quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên
gồm hai lực lượng. Một là, lực lượng quản lý của các cơ quan chuyên trách về
quản lý nhà trường. Lực lượng này có chức năng quản lý hành chính theo quy
định của Điều lệ công tác nhà trường, các văn bản pháp quy và theo quy chế,
quy định của Học viện. Hoạt động quản lý của lực lượng này hướng vào xây
dựng cơ chế và môi trường thuận lợi cho hoạt động của người dạy và người
học trong quá trình xây dựng luận văn tốt nghiệp. Hai là, các giảng viên, nhà
khoa học trực tiếp giảng dạy, hướng dẫn hoạt động nhận thức của người học.
Lực lượng này là chủ thể quản lý về chuyên môn, có chức năng tổ chức, điều
khiển hoạt động nhận thức của người học trong quá trình xây dựng luận văn
tốt nghiệp. Hai lực lượng này có chức năng, nhiệm vụ khác nhau, vai trò, vị
trí khác nhau nhưng cùng có chung một đối tượng và mục đích hoạt động
thống nhất. Trong đó, đội ngũ giảng viên, nhà khoa học trực tiếp giảng dạy,
hướng dẫn học viên chịu trách nhiệm chính về chất lượng xây dựng luận văn
tốt nghiệp.
Đối tượng quản lý là học viên cao học của Học viện Chính trị. Hoạt
động xây dựng luận văn của học viên chịu sự tác động, điều khiển, quản lý
của chủ thể lãnh đạo, quản lý trong suốt quá trình học tập. Học viên cao học
và tập thể học viên cao học vừa là khách thể (đối tượng chịu sự quản lý của
chủ thể) vừa là chủ thể trong quá trình tổ chức tự quản lý những hoạt động
xây dựng luận văn tốt nghiệp. Với tư các là đối tượng bị quản lý, trong quá
trình xây dựng luận văn đòi hỏi học viên phải tuân thủ theo định hướng của
giảng viên, người hướng dẫn khoa học, phải xin ý kiến các chuyên gia từ khâu
27

28. xây dựng đề cương đến các bước hoàn thiện luận văn. Với tư cách là chủ thể,
học viên phải tự mình quản lý các hoạt động học tập của bản thân, tự thu thập,
xử lý thông tin, tìm kiếm phát hiện cái mới của vấn đề nghiên cứu và tự chịu
trách nhiệm về kết quả nghiên cứu của chính mình.
Như vậy, quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên
cao học ở Học viện Chính trị vừa là một quá trình, vừa là hoạt động diễn ra
các tác động quản lý đan xen, liên tục, được tiến hành trong quá trình đào tạo
với quy trình tổ chức chặt chẽ. Điểm khác biệt cơ bản nhất so với quản lý các
đối tượng khác là: mục tiêu đào tạo để trở thành nhà khoa học, nhà hoạt động
chuyên môn có trình độ chuyên sâu. Điều đó đặt ra yêu cầu khách quan về
mục tiêu, kế hoạch, chủ thể, khách thể, nội dung, phương pháp, thời gian và
không gian quản lý mang tính đặc thù, yêu cầu cao và phải xác định các biện
pháp quản lý khoa học, khả thi, phù hợp.
1.2. Nội dung quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của
học viên cao học ở Học viện Chính trị
1.2.1. Quản lý kế hoạch xây dựng luận văn
Kế hoạch xây dựng luận văn tốt nghiệp là bản thiết kế các hoạt động
học tập của học viên. Kế hoạch này do chính bản thân học viên cao học tự xây
dựng và được thầy hướng dẫn kiểm tra, xác nhận. Đối với người học, kế
hoạch này có tác dụng định hướng các hoạt động của họ, giúp họ biết các
công việc sẽ thực hiện, biết phân chia thời gian và phương pháp làm việc
khoa học. Đối với người hướng dẫn khoa học, kế hoạch xây dựng luận văn là
căn cứ để điều khiển hoạt động học tập nghiên cứu của người học. Đối với
cán bộ quản lý, kế hoạch đó là căn cứ để kiểm tra, đánh giá các hoạt động của
học viên.
Kế hoạch xây dựng luận văn được xây dựng dựa trên cơ sở pháp lý là
kế hoạch đào tạo của nhà trường. Về tiến độ thời gian, về yêu cầu của bản kế
28

29. hoạch phải tuân thủ theo quy định chung. Đặc biệt, kế hoạch xây dựng luận
văn của người học phải căn cứ theo năng lực của chính bản thân người học.
Mọi hoạt động được xác định trong kế hoạch phải được sắp đặt theo một trật
tự phù hợp với lôgic của quá trình phát triển năng lực của người học, phù hợp
quy luật nhận thức chung. Tức là phù hợp lôgic dạy học sau đại học.
Kế hoạch phải đảm bảo tính pháp lý. Việc xây dựng kế hoạch phải có
căn cứ pháp lý, đảm bảo cho kế hoạch của người học thống nhất với kế hoạch
đào tạo chung của Học viện và các văn bản pháp quy hiện hành. Để đảm bảo
tính pháp lý của kế hoạch, phải coi trọng khâu tổ chức xây dựng kế hoạch.
Kế hoạch phải đảm bảo tính khoa học giáo dục. Quản lý kế hoạch là
quản lý quá trình giáo dục, phát triển phẩm chất, năng lực của người học. Cấu
trúc nội dung của kế hoạch phải phù hợp với đặc điểm, năng lực cá nhân của
người học, đảm bảo cho quá trình thực hiện kế hoạch là quá trình phát triển
phẩm chất, năng lực của người học theo mục tiêu đào tạo.
Kế hoạch phải đảm bảo tính khả thi. Nội dung bản kế hoạch phải chỉ rõ
những công việc cần thực hiện, thời gian địa điểm, biện pháp tiến hành, các
điều kiện đảm bảo. Kế hoạch phải dự kiến các tình huống và các phương án
xử lý.
Ở Học viện Chính trị, thời gian cố định của học viên cao học là 24
tháng. Trong thời gian đó học viên cao học vừa phải học bổ túc kiến thức, vừa
phải từng bước xây dựng và tổ chức thực hiện luận văn. Quản lý việc xác định
các mốc thời gian hoàn thành từng bước luận văn một cách hợp lý khoa học
có ý nghĩa rất lớn đến chất lượng luận văn khi đưa ra thẩm định hay bảo vệ.
Các mốc thời gian phải được xác định một cách hợp lý, khoa học trên cơ sở
tiến độ đào tạo để không dồn nén ở những thời điểm cuối. Xây dựng kế hoạch
phải cụ thể, tổ chức thực hiện các bước phải nghiêm túc bởi thời gian 2 năm
có thể nói là không nhiều trong khi khối lượng công việc lại rất lớn. Nếu quản
lý thực hiện kế hoạch không nghiêm, ở giai đoạn cuối do thúc ép của thời
29

30. gian người viết dễ rơi vào trạng thái cố làm cho xong việc, với những vấn đề
vướng mắc thường đẩy cho thầy hướng dẫn hoặc sao chép các công trình khác
một cách thụ động, máy móc.
1.2.2. Quản lý hoạt động xây dựng đề cương luận văn
Đề cương luận văn được xem là cương lĩnh làm việc của học viên cao
học trong quá trình xây dựng luận văn, nó giúp cho việc xác định phương
hướng, chương trình, kế hoạch nghiên cứu một cách tối ưu. Đồng thời, đề
cương luận văn cũng sẽ giúp cho người học tập dượt và rèn luyện tác phong
lao động khoa học; giúp người hướng dẫn khoa học nắm, điều chỉnh toàn bộ
tiến trình nghiên cứu, đảm bảo cho quá trình nghiên cứu đạt được chất lượng.
Đề cương luận văn phải thể hiện những nét cơ bản về nội dung nghiên cứu.
Nội dung chủ yếu của quản lý hoạt động xây dựng đề cương luận văn là
quản lý cấu trúc khoa học của đề cương luận văn. Trước hết, giáo viên hướng
dẫn phải quản lý vấn đề nghiên cứu và ý tưởng nghiên cứu của học viên. Xác
định đúng vấn đề nghiên cứu và rõ ý tưởng nghiên cứu có ý nghĩa quyết định
chất lượng luận văn. Vấn đề nghiên cứu và ý tưởng nghiên cứu được thể hiện
ở tên đề tài nghiên cứu và phần mở đầu của luận văn. Tên đề tài phải phản
ánh chính xác, cô đọng, súc tích, thể hiện được hướng và nội dung nghiên
cứu. Tên đề tài chứa đựng một lượng thông tin cao nhất trong một số chữ gọn
nhất.
Người hướng dẫn khoa học, với tư các là người quản lý, điều khiển
hoạt động nhận thức của người học trong quá trình xây dựng luận văn, cần
phải dẫn dắt tư duy của người học đạt tới chỗ nhận thức rõ ràng về vấn đề
nghiên cứu. Người hướng dẫn khoa học tác động vào tư duy của người học,
đảm bảo cho người học xác định được lý do chọn đề tài, mục đích nghiên
cứu, nhiệm vụ nghiên cứu, xác định rõ ràng khách thể, đối tượng, phạm vi
nghiên cứu, xây dựng được giả thuyết khoa học, xác định đúng cơ sở phương
pháp luận, phương pháp nghiên cứu của đề tài, chỉ ra được cái mới và giá trị
30

31. của đề tài, xây dựng được cấu trúc của đề tài. Tất cả những điều đó phản ánh
ý tưởng nghiên cứu của học viên phải được chính bản thân học viên trình bày,
diễn đạt bằng văn bản.
Cán bộ quản lý Hệ và Phòng Sau đại học là cơ quan tham mưu cho thủ
trưởng Học viện, cần tạo ra điều kiện về thời gian, môi trường pháp lý, môi
trường học tập thuận lợi cho các hoạt động nghiên cứu của người học. Theo
chức trách, cán bộ quản lý Hệ và Phòng Sau đại học có thể kiểm tra, điều
khiển hoạt động của người học sao cho đề cương trình bày đúng quy cách
theo văn bản quy định, đồng thời tổ chức các hội đồng khoa học nhằm tranh
thủ ý kiến của các chuyên gia tư vấn cho bản đề cương nghiên cứu của học
viên.
Sự phối hợp giữa khoa giáo viên với hệ và cơ quan sau đại học trong
quản lý các hoạt động xây dựng đề cương luận văn của học viên sẽ tạo thành
những tác động từ bên trong và những tác động từ bên ngoài đến hoạt động
nhận thức của người học, đảm bảo cho người học được phát triển về năng lực
và phẩm chất của người nghiên cứu theo mục tiêu đào tạo của Học viện.
1.2.3. Quản lý hoạt động của học viên trong quá trình thu thập, xử lý
thông tin khoa học
Để xây dựng luận văn tốt nghiệp, học viên phải đọc, thu thập, xử lý các
nguồn tài liệu lý luận và thực tiễn khác nhau. Nguồn tài liệu giống như nguồn
nguyên liệu đầu vào của quá trình xây dựng luận văn. Nguyên liệu đầu vào
càng phong phú thì chất lượng luận văn càng tốt. Ngược lại, nguồn nguyên
liệu đầu vào nghèo nàn, lạc hậu, không được xử lý đầy đủ thì chất lượng luận
văn sẽ thấp.
Mục đích của hoạt động thu thập, xử lý thông tin là tìm ra thông tin
mới về vấn đề nghiên cứu. Để thực hiện mục đích đó, người học phải tìm tòi,
nghiên cứu các tài liệu lý luận và thực tiễn có liên quan đến vấn đề nghiên
cứu. Bao gồm các tài liệu lịch sử, hiện tại, trong nước và trên thế giới. Thông
31

32. qua nghiên cứu tài liệu mà chỉ ra được quy luật hình thành, phát triển của vấn
đề nghiên cứu, đồng thời hình thành cho người học phương pháp nghiên cứu
khoa học độc lập.
Quản lý hoạt động của học viên trong quá trình thu thập, xử lý thông
tin là tổ chức, điều khiển sự phát triển các phẩm chất bên trong tư duy của
người học thông qua các hoạt động nghiên cứu tài liệu của chính họ. Quản lý
hoạt động của học viên trong quá trình thu thập, xử lý thông tin nhằm hình
thành cho người học cơ sở phương pháp luận khoa học đúng đắn, cập nhật
trình độ phát triển của khoa học, giúp họ tập dượt phương pháp tư duy khoa
học và phương pháp làm việc.
Trước hết, học viên phải xây dựng kế hoạch triển khai hoạt động thu
thập và xử lý thông tin. Kế hoạch này phải xác định rõ nguồn tài liệu lý luận
và thực tiễn, phương pháp, thời gian, địa điểm tiến hành thu thập thông tin và
phải được sự đồng ý của cán bộ hướng dẫn. Mọi hoạt động nghiên cứu của
học viên đều phải đặt dưới sự kiểm soát của người hướng dẫn khoa học.
Cán bộ hướng dẫn khoa học có trách nhiệm chính trong quản lý hoạt
động thu thập và xử lý thông tin khoa học của học viên. Cán bộ hướng dẫn
khoa học phải định hướng các nguồn tài liệu lý luận và thực tiễn cho học viên,
đâu là tài liệu chính thống, đâu là tài liệu phản diện, giúp họ đọc nghiên cứu
rút ra những nhận định, đánh giá, khái quát thành các quan điểm và bày tỏ
thái độ khoa học với các quan điểm đó. Cán bộ hướng dẫn khoa học phải
hướng dẫn học viên đọc tài liệu nào trước, tài liệu nào sau sao cho phù hợp
với quy luật phát triển tư duy của người học, phù hợp điều kiện diễn biến thực
tiễn của quá trình học tập. Cán bộ hướng dẫn khoa học cần hướng dẫn cho
người học cách thức ghi chép và xử lý thông tin định lượng và định tính. Tức
là hướng dẫn cho người học biết phương pháp làm việc của nhà khoa học với
các nguồn tài liệu.
32

33. Với tư cách là chủ thể nghiên cứu, học viên phải thu thập, xử lý thông
tin lý luận và thông tin thực tiễn có liên quan. Nguồn tài liệu là cơ sở thiết yếu
cung cấp thông tin cho đề tài. Trong thời đại thông tin, nguồn tài liệu rất đa
dạng, phong phú, người nghiên cứu phải tham khảo ý kiến của người hướng
dẫn để lựa chọn và phân loại các tài liệu thiết thực cho vấn đề nghiên cứu.
Việc thu thập thông tin có thể được tiến hành bằng nhiều con đường, biện
pháp khác nhau. Học viên phải căn cứ vào điều kiện cụ thể để lựa chọn cách
thức phù hợp.
Sau khi đã thu thập được các thông tin lý luận và thực tiễn, người
nghiên cứu phải tổng hợp lại các thông tin đã thu thập được. Thông qua các
thao tác tư duy, phân tích, tổng hợp, so sánh để tìm ra những thông tin bản
chất cần thiết cho việc nghiên cứu. Đặc biệt, phải so sánh các nguồn thông tin
lý luận với thông tin thực tiễn, từ đó rút ra cái thống nhất, cái mâu thuẫn, đưa
ra nhận xét, đánh giá và chính kiến của mình về vấn đề đó.
Tóm lại, thu thập, xử lý thông tin là giai đoạn chuyển hoá nội dung
khoa học từ bên ngoài vào bên trong tư duy của chủ thể nghiên cứu, từ những
nội dung mang tính khách quan thành những nội dung mang tính chủ quan.
Quá trình thu thập và xử lý thông tin phải bám sát đề cương và các ý tưởng
nghiên cứu đã được xác định. Nghĩa là, phải đảm bảo cho các nguồn thông tin
luôn hướng vào thực hiện các ý tưởng nghiên cứu của đề tài.
1.2.4. Quản lý các hoạt động viết luận văn
Viết luận văn là giai đoạn mà học viên phải triển khai kế hoạch và thực
hiện các ý tưởng nghiên cứu, tiến hành viết bản thảo. Giá trị lý luận và thực
tiễn của đề tài cao hay thấp, kết quả nghiên cứu như thế nào phụ thuộc chủ
yếu vào tính tích cực và phương pháp tiến hành nghiên cứu của học viên. Đây
là giai đoạn mà trình độ, năng lực và các phẩm chất của người học viên được
phát triển, chuyển hóa thành năng lực, phẩm chất của người nghiên cứu rõ nét
nhất.
33

34. Hoạt động nghiên cứu của học viên ở giai đoạn này về cơ bản cũng
diễn ra giống như hoạt động nghiên cứu của các nhà khoa học. Tuy nhiên, do
hoạt động nghiên cứu của học viên có sự chỉ đạo của cán bộ hướng dẫn nên
các bước tiến hành cũng có nét đặc thù riêng.
Viết đề tài luận văn tốt nghiệp là giai đoạn chuyển những thông tin đã
được xử lý từ trong tư duy của chủ thể nghiên cứu ra bên ngoài thành văn
bản. Quản lý hoạt động viết đề tài luận văn tốt nghiệp là tổ chức, điều khiển
hoạt động của học viên giúp họ biết cách chuyển hóa những ý tưởng nghiên
cứu thành hiện thực. Từ ý tưởng nghiên cứu đến hiện thực, từ đề cương đến
bản thảo là một nấc thang của hoạt động nhận thức, nếu không có sự hướng
dẫn của nhà khoa học thì tự bản thân người học khó có thể vượt lên được nấc
thang mới đó. Trong thực tế nghiên cứu, không phải cứ có ý tưởng nghiên
cứu tốt là có thể triển khai viết tốt, đôi khi có ý tưởng nghiên cứu tốt nhưng
do khâu tổ chức thực hiện không đúng, dẫn đến người học không thể vượt lên
trình độ nhận thức cao hơn. Thậm chí, người học có thể viết xong được bản
luận văn đúng mẫu mã, đúng quy cách nhưng vẫn không phát triển được
phẩm chất năng lực của người nghiên cứu khoa học theo mô hình mục tiêu
đào tạo.
Quản lý hoạt động viết đề tài luận văn tốt nghiệp bao gồm quản lý các hoạt
động bên trong tư duy và các hoạt động bên ngoài của người học. Các hoạt động
bên trong tư duy tạo thành sản phẩm là sự phát triển phẩm chất, năng lực của
người học theo chuẩn mực của nhà khoa học, các hoạt động bên ngoài tạo thành
sản phẩm là bản thảo luận văn tốt nghiệp. Sự phát triển phẩm chất, năng lực của
người học được thể hiện ra bên ngoài bằng các sản phẩm khoa học có thể định
lượng được.
Chủ thể quản lý, thông qua các hoạt động viết luận văn và sản phẩm của hoạt
động đó là bản thảo luận văn để đánh giá, quản lý, điều khiển quá trình phát triển
bên trong của học viên. Cấu trúc của đề tài phải đáp ứng những yêu cầu chung của
một đề tài nghiên cứu khoa học. Hình thức trình bày phải tuân thủ quy định chung
34

35. của nghiên cứu khoa học và những quy định cụ thể của cơ sở đào tạo. Quá trình viết
đề tài đòi hỏi tác giả vừa phải phát huy cao độ vai trò chủ động, sáng tạo vừa phải
tranh thủ sự chỉ đạo của người hướng dẫn khoa học, của khoa giáo viên. Sau từng
công việc, từng phần nội dung, cần phải xin ý kiến của thầy hướng dẫn để cùng bàn
bạc, cùng phát hiện, điều chỉnh kịp thời cả về nội dung và phương pháp tổ chức
nghiên cứu.
Người hướng dẫn khoa học có vai trò chủ yếu trong quản lý, tổ chức,
điều khiển các hoạt động viết đề tài luận văn của học viên. Trong quá trình
triển khai viết luận văn, người hướng dẫn khoa học phải đứng trên cương vị là
người thầy, người quản lý để dẫn dắt, điều khiển hoạt động nghiên cứu của
học viên. Quá trình đó làm cho học viên trong khi thực hiện các nhiệm vụ
nghiên cứu, viết luận văn cũng đồng thời hình thành các phẩm chất, năng lực
của nhà khoa học. Người hướng dẫn không những phải định hướng về nội
dung, phương pháp nghiên cứu đề tài khoa học mà còn phải căn cứ vào đặc
điểm, trình độ năng lực của học viên để giúp họ hình thành, phát triển các
phẩm chất nhân cách cần thiết.
1.2.5. Quản lý kết quả xây dựng luận văn
Kết quả xây dựng luận văn là kết quả hoạt động chung của người học,
người hướng dẫn khoa học. Kết quả đó là sản phẩm cuối cùng của quá trình đào
tạo nói chung và quá trình xây dựng luận văn tốt nghiệp nói riêng, được đánh giá
bằng cách so sánh, đối chiếu với mục tiêu, yêu cầu đào tạo thạc sĩ. Kết quả xây
dựng luận văn được biểu hiện thành hai dạng sản phẩm khác nhau. Dạng thứ
nhất là trình độ năng lực và phẩm chất của người học được nâng lên đáp ứng
mục tiêu yêu cầu đào tạo thạc sĩ. Dạng thứ hai là bản luận văn thạc sĩ và các tài
liệu, các công trình khoa học kèm theo được trình bày theo quy định. Cả hai
dạng này luôn thống nhất biện chứng với nhau. Nếu người học thật sự lăn lộn,
bỏ công sức ra nghiên cứu xây dựng luận văn thì sẽ phát triển về phẩm chất năng
35

36. lực của bản thân theo mục tiêu đào tạo, đồng thời sẽ xây dựng được bản luận văn
tốt nghiệp có chất lượng tốt.
Quản lý kết quả xây dựng luận văn là tác động của các lực lượng quản lý
đến hoạt động của học viên trong quá trình xây dựng luận văn, đảm bảo cho các
hoạt động của học viên diễn ra theo đúng quy luật và đạt được kết quả theo
mong muốn. Quản lý kết quả xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên không
chỉ đơn thuần là quản lý sản phẩm cuối cùng mà phải đảm bảo cho sự hình
thành, phát triển các sản phẩm đó đúng ý định sư phạm. Trách nhiệm của khoa
giáo viên chuyên ngành, người hướng dẫn khoa học và các cơ quan chức năng,
của đội ngũ cán bộ quản lý đào tạo sau đại học là đảm bảo cho các hoạt động
nghiên cứu của học viên diễn ra đúng quy trình, đạt được hiệu quả cao nhất. Mỗi
cá nhân, mỗi tổ chức, theo chức trách phải chịu trách nhiệm quản lý một mặt
hoạt động nào đó của học viên, đảm bảo cho sản phẩm cuối cùng của hoạt động
đó đạt được chất lượng tốt nhất.
Đối với khoa giáo viên chuyên ngành, quản lý kết quả xây dựng luận
văn tốt nghiệp của học viên phải bắt đầu từ khâu bổ túc kiến thức cho học viên,
đến các khâu, các bước chuẩn bị và tiến hành xây dựng luận văn. Mỗi khâu,
mỗi bước đều có tác động đến kết quả của luận văn, khoa chuyên ngành phải
nắm bắt thông tin ngược từ phía học viên, kịp thời phát hiện, điều khiển và điều
chỉnh hoạt động của học viên. Khoa chuyên ngành quản lý quá trình lao động
khoa học của học viên, đồng thời quản lý, điều khiển quá trình phát triển phẩm
chất năng lực của học viên theo mục tiêu đào tạo. Khoa chuyên ngành và người
hướng dẫn khoa học chịu trách nhiệm chính về kết quả phát triển trình độ, năng
lực nghiên cứu khoa học của học viên.
Đối với cơ quan chức năng, quản lý kết quả xây dựng luận văn tốt
nghiệp của học viên là phối hợp với khoa chuyên ngành tổ chức, điều khiển các
hoạt động của học viên; hướng dẫn quy trình, cách thức tổ chức các bước, các
nhiệm vụ trong quá trình xây dựng luận văn, đảm bảo cho các hoạt động xây
36

37. dựng luận văn diễn ra đúng quy định hiện hành và đạt được chất lượng tốt nhất.
Cơ quan chức năng quản lý kết quả xây dựng luận văn bằng nhiều con đường,
biện pháp, trong đó phải coi trọng các hoạt động thanh tra, kiểm tra, coi trọng
tổ chức hội đồng khoa học đánh giá kết quả nghiên cứu của học viên. Các cơ
quan chức năng trong Học viện, theo chức năng của cơ quan mình để quản lý,
đánh giá kết quả phát triển phẩm chất, năng lực của học viên, đánh giá chất
lượng sản phẩm bản luận văn của người học, quản lý sản phẩm đó theo quy
định. Quá trình đó phải chỉ ra được những ưu, nhược điểm, nguyên nhân mạnh
yếu trong từng khâu, từng bước và trong sản phẩm cuối cùng.
Giám đốc Học viện và các Thủ trưởng trong Ban Giám đốc quản lý toàn
bộ các khâu, các bước xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên bằng phương
thức quản lý trực tiếp và gián tiếp. Quản lý trực tiếp là tự mình dự giờ, kiểm
tra, tham dự các hội đồng duyệt đầu vào, thẩm định, đánh giá luận văn, thông
qua các kênh khác nhau để nắm bắt kết quả hoạt động xây dựng luận văn của
người học. Quản lý gián tiếp là quản lý thông qua khoa giáo viên chuyên ngành
và các cơ quan chức năng trong Học viện. Giám đốc Học viện chịu trách nhiệm
chung về chất lượng và kết quả đào tạo. Giám đốc Học viện quản lý kết quả
xây dựng luận văn là quản lý kết quả đào tạo. Giám đốc Học viện quản lý mục
tiêu, nhiệm vụ đào tạo, quản lý chương trình, nội dung đào tạo và quá trình tổ
chức đào tạo, so sánh đối chiếu kết quả đào tạo với mục tiêu đào tạo của Học
viện, với nhu cầu nguồn nhân lực của xã hội và sự thỏa mãn nhu cầu của chính
bản thân người học.
1.3. Những nhân tố tác động đến quản lý hoạt động xây dựng luận
văn tốt nghiệp của học viên cao học ở Học viện Chính trị
1.3.1. Những quy chế, quy định, kế hoạch trong quản lý hoạt động
xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học ở Học viện Chính trị
Quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên vừa là
quản lý quá trình đào tạo, vừa mang đặc điểm của quản lý hoạt động nghiên
37

38. cứu khoa học. Hoạt động xây dựng luận văn của học viên chịu sự quản lý của
cả hệ thống quản lý giáo dục từ Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Quốc phòng, đến
các cơ quan chức năng trong Học viện. Các hoạt động quản lý đó liên quan
đến nhiều ban ngành, nhiều lực lượng, được phối hợp với nhau bằng hệ thống
văn bản pháp quy và các quy chế, quy định, các văn bản hành chính về giáo
dục và đào tạo.
Quy chế, quy định, kế hoạch là những văn bản pháp quy trong quản lý
giáo dục. Những văn bản pháp quy của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Quốc
phòng và của Học viện Chính trị là căn cứ pháp lý cho các hoạt động quản lý.
Tác động của hệ thống văn bản này có hai chiều, tích cực và tiêu cực. Nếu hệ
thống văn bản có tính khoa học, nhất quán sẽ tạo thành hành lang pháp lý cho
hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên, đồng thời sẽ thúc đẩy
các hoạt động quản lý theo hướng tích cực. Ngược lại, hệ thống văn bản pháp
quy lạc hậu, thiếu tính nhất quán giữa các bộ, ngành, giữa các cấp chỉ huy,
lãnh đạo sẽ có tác động tiêu cực đến quản lý hoạt động xây dựng luận văn tốt
nghiệp của học viên.
Một mâu thuẫn bất cập hiện nay là sự phân cấp quản lý chưa nhất quán,
chưa khoa học, dẫn đến chồng lấn, kém hiệu quả trong điều hành quản lý. Các
văn bản quy định chưa thật sự khoa học, chưa tạo ra sự đồng bộ nhất quán,
chưa phân định rõ chức trách của khoa giáo viên chuyên ngành, của cơ quan
chức năng quản lý sau đại học, hệ sau đại học…
Ở tầm vĩ mô, các văn bản quản lý cấp nhà nước, cấp bộ, cấp trường đôi
khi chưa tạo được động lực trong quản lý. Các cơ sở đào tạo sau đại học trong
toàn quốc còn thiếu nhất quán về các quy chế, quy định cụ thể trong xây dựng
luận văn, đánh giá kết quả xây dựng luận văn của học viên. Hình thức, mẫu
mã, cấu trúc nội dung mỗi cơ sở đào tạo một kiểu.
Chiến lược phát triển giáo dục 2011 – 2020 và Nghị quyết số 29/NQ-
TƯ Về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo đã xác định giải
38

39. pháp đầu tiên, quan trọng nhất là đổi mới quản lý giáo dục, trong đó đổi mới
các văn bản pháp quy là then chốt.
1.3.2. Vai trò của người hướng dẫn tác động đến quản lý hoạt động
xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học
Điều 5 và điều 6, chương II, Quy chế đào tạo trình độ thạc sĩ (ban hành
kèm Thông tư số 10/2011/TT-BGDĐT ngày 28 tháng 2 năm 2011) của Bộ
trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đều có những quy định về tiêu chuẩn, điều
kiện, nhiệm vụ và quyền hạn đối với người hướng dẫn khoa học. Qua đó cho
thấy, người hướng dẫn có vai trò và ảnh hưởng rất quan trọng tới tiến độ, chất
lượng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học ở tất cả các khâu, các bước từ
xác định hướng nghiên cứu, chọn đề tài, xây dựng đề cương, xác định phương
pháp và nội dung nghiên cứu đến kiểm tra, đánh giá và xét duyệt kết quả
nghiên cứu cũng như tới thái độ, phong cách và năng lực làm việc khoa học
của học viên cao học.
Người hướng dẫn là chủ thể của quá trình xây dựng luận văn, là
người trực tiếp nắm bắt, điều khiển các hoạt động của học viên. Người
hướng dẫn có nhiệm vụ tác động vào tất cả các khâu, các bước, các hoạt
động của người học trong quá trình xây dựng luận văn, đảm bảo cho các
hoạt động đó diễn ra đúng quy trình tối ưu. Tác động của người hướng dẫn
đến hoạt động của học viên là tác động có mục đích, có định hướng. Nếu
tác động đó mang tính khoa học, phối hợp biện chứng, thống nhất với hoạt
động của người học thì sẽ thúc đẩy các hoạt động quản lý theo hướng tích
cực và kết quả xây dựng luận văn sẽ đảm bảo chất lượng theo mong muốn.
Ngược lại, tác động của người hướng dẫn không đúng, không thống nhất
với hoạt động của người học thì sẽ cản trở các hoạt động quản lý, dẫn đến
kết quả xây dựng luận văn không đạt được chất lượng như mong muốn.
Trong quản lý phải phát huy vai trò chủ thể tổ chức, điều khiển của
người hướng dẫn khoa học. Người hướng dẫn phải xác định được giới hạn
39

40. hoạt động của mình đến đâu là vừa đủ, nếu chưa làm đến giới hạn đó là chưa
hoàn thành nhiệm vụ, nếu vượt quá giới hạn đó là bao biện làm thay. Kết quả
chất lượng luận văn không chỉ là công sức lao động khoa học của học viên mà
còn có vai trò chỉ đạo, hướng dẫn của cán bộ khoa học ngay từ những bước
đầu tiên và trong suốt quá trình xây dựng và bảo vệ luận văn tốt nghiệp. Vai
trò của thầy hướng dẫn được phát huy ngay từ khâu nắm bắt hoàn cảnh, đặc
điểm của người học đến khâu bảo vệ luận văn tại Hội đồng chấm luận văn cấp
Học viện.
1.3.3. Môi trường hoạt động nghiên cứu khoa học trong Học viện
Hoạt động xây dựng luận văn tốt nghiệp của học viên cao học là một
hình thức tập dượt nghiên cứu khoa học của học viên. Hoạt động đó không
chỉ chịu sự tác động của người hướng dẫn khoa học mà còn luôn chịu sự tác
động của môi trường hoạt động nghiên cứu khoa học trong Học viện. Môi
trường hoạt động nghiên cứu khoa học được tạo thành bởi tổng hòa các hoạt
động nghiên cứu khoa học trong Học viện, trong đó nội dung nghiên cứu,
phương pháp nghiên cứu, hình thức tổ chức nghiên cứu, các điều kiện đảm
bảo cho hoạt động nghiên cứu của các nhà khoa học là những thành tố quan
trọng nhất.
Môi trường nghiên cứu khoa học được tạo thành chủ yếu do phương
thức quản lý, do cơ chế chính sách, do trình độ, năng lực và tâm huyết của
người lãnh đạo chỉ huy các cấp. Ở Học viện Chính trị, môi trường nghiên cứu
khoa học còn được tạo thành bởi thực tiễn hoạt động nghiên cứu khoa học của
các khoa giáo viên, của cơ quan nghiên cứu khoa học, của Viện Khoa học xã
hội và nhân văn, của Hệ Sau đại học, của chương trình, nội dung đào tạo và
các điều kiện đảm bảo về nhân lực, tài lực, vật lực.
Môi trường hoạt động nghiên cứu khoa học tác động tới quản lý hoạt
động nghiên cứu khoa học của học viên thông qua tính tích cực hoạt động của
học viên. Xét đến cùng, mọi hoạt động quản lý của các chủ thể quản lý đều
40

41. hướng đến tích cực hóa hoạt động nghiên cứu, xây dựng luận văn tốt nghiệp
của học viên. Môi trường thuận lợi sẽ có tác động tích cực, ngược lại, môi
trường không thuận lợi sẽ có những tác động tiêu cực đến hoạt động quản lý
và trực tiếp ảnh hưởng tới hoạt động nghiên cứu, xây dựng luận văn của học
viên.
Sự vận động, phát triển của môi trường hoạt động nghiên cứu khoa học
sẽ tạo thành các mối quan hệ chính thức và các mối quan hệ không chính thức
trong các hoạt động quản lý và hoạt động nghiên cứu khoa học, trong đó có
mối quan hệ giữa các nhà khoa học với các học viên sau đại học. Các mối
quan hệ này theo thời gian, theo mức độ tích cực của học viên cứ thấm sâu
vào từng cá nhân, chuyển hóa thành phẩm chất, năng lực của người học. Hoạt
động của các cá nhân và tổ chức khoa học trong Học viện là mô hình trực
quan tác động tới ý thức, niềm tin thái độ và lý tưởng của người học. Đó là
tấm gương, là chuẩn mực, là mô hình lý tưởng mà người học sẽ phấn đấu,
phải đạt được.
Môi trường nghiên cứu khoa học tích cực sẽ tạo ra bầu không khí tâm
lý tích cực động viên, khích lệ người học phát huy cao độ tinh thần, ý thức
trách nhiệm trong hoạt động nghiên cứu, xây dựng luận văn. Trong trường
hợp này, các hoạt động quản lý chủ yếu dùng phương pháp tâm lý, giáo dục,
ít phải sử dụng phương pháp quản lý hành chính. Ngược lại, môi trường
nghiên cứu khoa học thiếu lành mạnh sẽ tạo ra bầu không khí tâm lý tiêu cực,
kìm hãm hưng phấn, tính tích cực của người học trong quá trình xây dựng
luận văn. Trong trường hợp đó, người quản lý phải sử dụng các phương pháp
hành chính, pháp luật để điều hành, làm cho hiệu quả hoạt động không cao.
1.3.4. Tinh thần tự giác, say sưa nghiên cứu của bản thân học viên
Tuyệt đại đa số học viên cao học đang học tập, nghiên cứu ở Học viện
Chính trị đều có chung một nhu cầu mong muốn tiến bộ, trưởng thành, hoàn
thiện về phẩm chất và năng lực chuyên môn. Chính vì lẽ đó, trong quá trình
41

42. đào tạo họ đã có những hứng thú, say mê tìm tòi, khám phá tri thức; tạo lập,
xây dựng cho mình phong cách học tập, nghiên cứu độc lập, tự chủ, sáng tạo;
luôn có ý thức rõ ràng về mục tiêu, nhiệm vụ học tập; có tinh thần, thái độ cầu
thị, chủ động khắc phục mọi khó khăn, phấn đấu vươn lên trong học tập,
nghiên cứu khoa học. Khảo sát 50 học viên cao học, có 70% ý kiến nhất trí
thường xuyên ý thức rõ về mục tiêu yêu cầu đào tạo, có khả năng định hướng
trong học tập nghiên cứu. Có 84% ý kiến luôn thể hiện sự say mê hứng thú
tham gia các hoạt động học tập, nghiên cứu [32].
Trong những năm gần đây, do đổi mới trong khâu tuyển chọn đầu vào,
đổi mới nội dung chương trình, phương pháp đào tạo, tăng cường ứng dụng
công nghệ thông tin trong quá trình đào tạo nên chất lượng đào tạo, nhất là
việc nắm tri thức trong quá trình bồi dưỡng kiến thức của học viên cao học
từng bước được nâng lên. Tuyệt đại đa số học viên cao học đã nắm được nội
dung bồi dưỡng kiến thức của các môn học cơ bản, cơ sở, chuyên ngành, cả
tri thức khoa học, tri thức thông thường, tri thức lý luận và tri thức kinh
nghiệm. Về trình độ và khả năng vận dụng tri thức nói chung của học viên
cao học đã đạt được những chuẩn nhất định; biết sử dụng các số liệu của
nhiều lĩnh vực khoa học để giải quyết các vấn đề lý luận, thực tiễn đặt ra; có
kỹ năng phân tích, tổng hợp, so sánh, khái quát, hệ thống và cụ thể hoá để rút
ra những kết luận hay quan sát, so sánh, đối chiếu; có khả năng trình bày, lập
luận các vấn đề theo những hướng phát triển mới, đồng thời biết phát hiện ra
các mâu thuẫn, tìm ra các nguyên nhân và cách giải quyết các vấn đề trong
đào tạo và nghiên cứu; lĩnh hội được hệ thống khái niệm, biến tri thức của xã
hội, của thầy, của hệ thống sách giáo khoa, giáo trình thành tri thức của bản
thân, hình thành và củng cố phương pháp tư duy khoa học, vận dụng linh hoạt
vào trong hoạt động thực tiễn học tập và nghiên cứu khoa học. Qua số liệu
khảo sát kết quả bồi dưỡng kiến thức của học viên cao học các khoá gần đây
nhất, 100% đều đạt khá, giỏi. Điều quan trọng hơn là học viên cao học đã biết
42

43. cách tổ chức hoạt động nghiên cứu khoa học trong quá trình tìm tòi, thu thập
xử lý số liệu để viết luận văn tốt nghiệp, nó được xác định như một đề tài
khoa học độc lập, với một dung lượng và cấu trúc đủ để người học chuyển tải
một vấn đề khoa học thật sự hoàn chỉnh.
1.3.5. Đổi mới trong giáo dục đào tạo và nghiên cứu khoa học của Học
viện
Hiện nay, đào tạo thạc sĩ ở Học viện Chính trị đã và đang chủ yếu là
hoạt động trang bị, lĩnh hội tri thức mang tính nghiên cứu khoa học, đó là quá
trình tổ chức hoạt động tư duy ở trình độ cao, nhằm giúp cho học viên cao
học chiếm lĩnh các hệ thống tri thức chuyên sâu về chuyên ngành đào tạo,
hình thành và phát triển những phẩm chất và bản lĩnh của người nghiên cứu
khoa học, người thầy giáo, nhà quản lý giáo dục ở các học viện, nhà trường
trong và ngoài quân đội. Đó là đội ngũ cán bộ có đủ phẩm chất, năng lực,
phong cách phát triển thành nhà khoa học giỏi về các môn khoa học khác
nhau trong tương lai.
Trên cơ sở thực hiện theo đúng quan điểm chỉ đạo về phương pháp đã
được xác định trong Luật Giáo dục: “Phương pháp đào tạo trình độ thạc sĩ
được thực hiện chủ yếu bằng tự học, tự nghiên cứu dưới sự hướng dẫn của
nhà giáo, nhà khoa học; coi trọng rèn luyện thói quen nghiên cứu khoa học,
phát triển tư duy sáng tạo trong phát hiện và giải quyết những vấn đề chuyên
môn” [30, tr.33].
Hiện tại, môi trường giảng dạy, học tập và nghiên cứu khoa học ở Học
viện đã và đang tiếp tục được xây dựng, củng cố, hoàn thiện tạo điều kiện
thuận lợi cho quá trình gắn nghiên cứu khoa học với đào tạo thạc sĩ. Biểu hiện
rõ nét, là đã phát huy được sức mạnh của toàn bộ hệ thống những thiết chế; hệ
thống hoạt động của lãnh đạo, chỉ huy, các cơ quan, khoa, đơn vị; hệ thống cơ
sở vật chất; bảo đảm sự thống nhất thông suốt trong chỉ đạo, tổ chức hoạt
động đào tạo, nghiên cứu khoa học; luôn có sự phối kết hợp chặt chẽ trong
43