Nhận viết luận văn Đại học , thạc sĩ - Zalo: 0917.193.864 Tham khảo bảng giá dịch vụ viết bài tại: vietbaocaothuctap.net Luận văn thạc sĩ ngành xã hội học: Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh với việc giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh Bình Dương hiện nay, cho các bạn tham khảo

1. VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
TRẦN THỊ YẾN
ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH
VỚI VIỆC GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO THANH NIÊN
TỈNH BÌNH DƢƠNG HIỆN NAY
LUẬN VĂN THẠC SĨ TRIẾT HỌC
HÀ NỘI, năm 2018

2. VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
TRẦN THỊ YẾN
ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH
VỚI VIỆC GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO THANH NIÊN
TỈNH BÌNH DƢƠNG HIỆN NAY
Ngành: Triết học
Mã số: 8229001
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. CAO THU HẰNG
HÀ NỘI, năm 2018

3. LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn “Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
với việc giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh Bình Dương hiện nay” là công
trình nghiên cứu của riêng tôi được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học
của PGS. TS. Cao Thu Hằng.
Các tài liệu tham khảo sử dụng trong luận văn là trung thực, các thông
tin trích dẫn có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng.
Tác giả
Trần Thị Yến

4. MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chƣơng 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC GIÁO DỤC
ĐẠO ĐỨC CHO THANH NIÊN ................................................................13
1.1. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài .........................................13
1.1.1. Đạo đức.................................................................................................13
1.1.2. Giáo dục đạo đức..................................................................................14
1.2. Tầm quan trọng và nội dung giáo dục đạo đức cho thanh niên của Đoàn
Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh ................................................................17
1.2.1. Tầm quan trọng của việc giáo dục đạo đức cho thanh niên.................17
1.2.2. Những chuẩn mực đạo đức cần giáo dục cho thanh niên.....................21
1.3. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và vai trò của nó trong công tác
giáo dục đạo đức cho thanh niên hiện nay......................................................27
1.3.1. Một số đặc điểm cơ bản về Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí
Minh…………………………………………………………………………27
1.3.2. Vai trò của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong giáo dục
đạo đức cho thanh niên Việt Nam hiện nay ....................................................30
Tiểu kết chương 1............................................................................................35
Chƣơng 2: GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CỦA ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG
SẢN HỒ CHÍ MINH TỈNH BÌNH DƢƠNG CHO THANH NIÊN HIỆN
NAY THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP.......................................................37
2.1. Đặc điểm, tình hình tỉnh Bình Dương và thanh niên tỉnh Bình Dương...37
2.1.1. Tình hình, đặc điểm tỉnh Bình Dương...................................................37
2.1.2. Đặc điểm Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương
và thanh niên tỉnh Bình Dương hiện nay ........................................................39
2.2. Thực trạng công tác giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh Bình Dương
hiện nay của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh .................................43

5. 2.2.1. Thực trạng công tác giáo dục tình yêu quê hương, đất nước; kiên định
tinh thần độc lập gắn liền với chủ nghĩa xã hội..............................................43
2.2.2. Thực trạng công tác giáo dục các giá trị đạo đức truyền thống..............47
2.2.3. Thực trạng công tác giáo dục tinh thần lao động, học tập, chăm chỉ,
sáng tạo ...........................................................................................................50
2.2.4. Thực trạng công tác giáo dục đức tính khiêm tốn, giản dị, trung thực, ý
thức tổ chức kỷ luật.........................................................................................55
2.3. Nguyên nhân của thực trạng trên .............................................................58
2.3.1. Nguyên nhân của những thành tựu.......................................................58
2.3.2. Nguyên nhân của những hạn chế..........................................................59
2.4. Một số giải pháp cơ bản nhằm phát huy vai trò của Đoàn Thanh niên
Cộng sản Hồ Chí Minh trong công tác giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh
Bình Dương hiện nay ......................................................................................61
2.4.1. Xây dựng đội ngũ cán bộ Đoàn đủ tiêu chuẩn, thực hiện tốt công giáo
dục đạo đức cho thanh niên Bình Dương hiện nay.........................................61
2.4.2. Đổi mới nội dung, đa dạng hóa các hình thức giáo dục đạo đức cho
thanh niên........................................................................................................64
2.4.3. Tổ chức các phong trào, hoạt động phù hợp gắn với từng đối tượng
thanh niên........................................................................................................73
2.4.4. Nâng cao tính tích cực rèn luyện của thanh niên tỉnh Bình Dương hiện
nay ...................................................................................................................75
Tiểu kết chương 2............................................................................................78
KẾT LUẬN....................................................................................................79
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

6. DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CLB :Câu lạc bộ
CHDCND :Cộng hòa dân chủ nhân dân
ĐVTN :Đoàn viên thanh niên
LHTN :Liên hiệp thanh niên
TNCN :Thanh niên công nhân
TNCS :Thanh niên Cộng sản
TNTP :Thiếu niên tiền phong

7. 1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Thanh niên là lực lượng đông đảo, chiếm trên 1/3 dân số và trên 1/2 lực
lượng lao động xã hội, có vai trò quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo
vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Chủ tịch Hồ Chí Minh, khi đánh giá
về vai trò của thanh niên, đã nhấn mạnh: “Thanh niên là người chủ tương lai
của nước nhà. Thật vậy, nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn
là do các thanh niên” [55, tr.185]. Chính vì lý do đó, việc bồi dưỡng, chăm lo
giáo dục cho tầng lớp này có tầm quan trọng đặc biệt. Trong Di chúc, Hồ Chí
Minh đã từng căn dặn: “Đảng phải có kế hoạch đào tạo bồi dưỡng họ thành
những người kế tục sự nghiệp cách mạng vừa hồng vừa chuyên. Bồi dưỡng
thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc làm rất quan trọng và rất cần thiết”
[57, tr.510].
Kế thừa và vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh, trong Nghị quyết
Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ VII, khóa X về tăng
cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy
mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Đảng ta khẳng định: “Thanh
niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng
xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những nhân tố quyết
định sự thành bại của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội
nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội" [15, tr.7].
Trong những năm qua, nhận thức được tầm quan trọng đó, Đảng và
Nhà nước ta cùng với các tổ chức chính trị - xã hội khác đã luôn chú trọng
đến công tác thanh niên, quan tâm, bồi dưỡng giáo dục thanh niên về đạo đức,
lối sống, bản lĩnh chính trị, hướng tới xây dựng lớp người kế tục mục tiêu, lý
tưởng của Đảng “Xây dựng nước Việt Nam độc lập dân tộc gắn liền với Chủ
nghĩa xã hội”.

8. 2
Trên cơ sở các quan điểm chỉ đạo, định hướng của Đảng và vai trò,
trách nhiệm của tổ chức đối với công tác giáo dục cho thanh niên, trong thời
gian qua, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương đã phát huy vai trò, tổ
chức tốt các hoạt động tuyên truyền, giáo dục, rèn luyện cho thanh niên.
Trong đó, công tác giáo dục đạo đức là một trong những nội dung trọng tâm
được thực hiện. Trong thời gian qua, các hoạt động giáo dục đạo đức của
Đoàn thanh niên các cấp trong tỉnh đã góp phần quan trọng trong việc xây
dựng một lớp thanh niên mới. Thanh niên Bình Dương đã kế tục xứng đáng
sự nghiệp cách mạng của Đảng. Trên các lĩnh vực của đời sống xã hội đã và
đang xuất hiện những gương thanh niên điển hình, có đức, có tài, cống hiến
tích cực cho quê hương, đất nước. Nét nổi bật của thanh niên ở Bình Dương
hiện nay là tinh thần năng động, sáng tạo trong lao động sản xuất, tích cực
nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ để vươn lên làm giàu cho bản
thân, gia đình và xã hội. Đa số thanh niên Bình Dương ngày nay vẫn ý thức rõ
trách nhiệm trước Tổ quốc và nhân dân, mong muốn được đóng góp vào công
việc xây dựng đất nước ta đàng hoàng hơn, to đẹp hơn như Chủ tịch Hồ Chí
Minh hằng mong ước.
Tuy nhiên, bên cạnh đó, công tác giáo dục đạo đức cho thanh niên của
Đoàn Thanh niên tỉnh Bình Dương còn có những hạn chế nhất định. Đó là
công tác giáo dục từng lúc, từng nơi còn yếu, chưa phát huy được sức mạnh
đồng bộ của các lực lượng xã hội trong giáo dục đạo đức cho thanh niên. Việc
nắm bắt diễn biến, tình hình tư tưởng của thanh niên và thực hiện các nội
dung giáo dục đạo đức cho thanh niên của Đoàn – Hội chưa được đổi mới về
nội dung và phương thức để có sức hấp dẫn, lôi cuốn thanh niên. Một số nội
dung, phương thức giáo dục chưa phù hợp với địa phương, đơn vị, lứa tuổi,…
Đó cũng là một trong những nguyên nhân khiến cho một bộ phận thanh niên
Bình Dương chạy theo lối sống thực dụng, xa rời các giá trị đạo đức tốt đẹp

9. 3
của dân tộc, có thái độ thờ ơ, bàng quan trước các sự kiện kinh tế, chính trị
của đất nước. Điều nguy hiểm hiện nay là đã xuất hiện một bộ phận thanh
niên tôn thờ chủ nghĩa cá nhân, sống ích kỷ, chạy theo lợi ích vật chất, coi
đồng tiền là trên hết. Đặc biệt, vẫn có một số thanh niên phạm vào các tệ nạn
xã hội, vi phạm pháp luật. Nhiều vụ án được khám phá trong thời gian gần
đây cho thấy tỷ lệ phạm tội trong thanh niên có chiều hướng gia tăng. Thực
trạng này đòi hỏi tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Bình Dương cần đặc biệt
chú trọng việc giáo dục đạo đức cho thanh niên; qua đó, phát huy vai trò to
lớn của thanh niên trong sự nghiệp cách mạng Việt Nam hiện nay. Chính vì lý
do đó, học viên lựa chọn chủ đề Đoàn TNCS Hồ Chí Minh với việc giáo dục
đạo đức cho thanh niên tỉnh Bình Dương hiện nay làm đề tài luận văn thạc sĩ
triết học của mình.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Giáo dục đạo đức nói chung và giáo dục đạo đức cho thanh niên nói
riêng trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng ở nước ta là một yêu cầu,
nhiệm vụ quan trọng đặt ra thường xuyên, liên tục đối với tổ chức Đoàn
TNCS Hồ Chí Minh. Do đó, vấn đề này thu hút sự quan tâm nghiên cứu của
nhiều nhà khoa học với nhiều công trình được công bố với những mức độ,
cách tiếp cận khác nhau. Có thể kể đến một số công trình nghiên cứu sau:
Thứ nhất, những nghiên cứu về giáo dục đạo đức:
- Công trình “Giáo dục và đào tạo trong thời kỳ đổi mới, chủ trương,
thực hiện, đánh giá” (Ban Khoa giáo Trung ương, NXB Chính trị Quốc gia
Hồ Chí Minh, Hà Nội, 2002) bao gồm các văn kiện của Đảng, một số bài phát
biểu của các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước tập trung đánh giá những
thành tựu cũng như những hạn chế của ngành giáo dục nói chung, giáo dục
đạo đức nói riêng; đồng thời, công trình chỉ ra phương hướng và nhiệm vụ
trong thời gian tới giúp chúng ta nắm vững đường lối, chủ trương, chính sách

10. 4
của Đảng và Nhà nước về công tác giáo dục và đào tạo ở nước ta trong thời
kỳ đổi mới.
- Trong bài viết Vai trò của giáo dục đạo đức đối với sự phát triển
nhân cách trong cơ chế thị trường (Trong cuốn: Mấy vấn đề đạo đức trong
điều kiện kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay, Nguyễn Trọng Chuẩn,
Nguyễn Văn Phúc đồng chủ biên, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2003),
tác giả Nguyễn Văn Phúc cho rằng, nền kinh tế thị trường, bên cạnh những
mặt tích cực, còn có những ảnh hưởng, tác động tiêu cực tới nhân cách mỗi
người. Đó là sự vị kỷ, chỉ biết tới lợi ích cá nhân mà bỏ qua lợi ích cộng đồng,
xã hội; là sự vô cảm, thờ ơ trong mối quan hệ giữa người với người; là sự
“lệch chuẩn”… Vì vậy, theo tác giả, giáo dục đạo đức góp phần không nhỏ
vào việc đánh thức lương tâm, đề kháng được các chuẩn mực đạo đức xa lạ
không phù hợp với dân tộc, hình thành và củng cố trong con một niềm tin sâu
sắc vào những giá trị đích thực và lâu bền của con người…[8, tr.215-222].
Ngoài các công trình kể trên, còn có thể kể đến các công trình: “Tình
cảm đạo đức và giáo dục tình cảm đạo đức trong điều kiện hiện nay ” (Tạp
chí Triết học, số 6, 2000) của tác giả Nguyễn Văn Phúc; “Vai trò của đạo đức
đối với sự hình thành và phát triển nhân cách con người Việt Nam hiện nay”
(Luận án Tiến sĩ Triết học, 2001) của Lê Thị Thủy; “Một số vấn đề về lối
sống đạo đức, chuẩn mực giá trị xã hội” (2001) của Huỳnh Khái Vinh; “Xây
dựng đạo đức mới trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”
(Luận án tiến sĩ, 2007) của tác giả Trịnh Duy Huy; Học thuyết tính thiện của
Mạnh Tử với việc giáo dục đạo đức ở nước ta hiện nay (NXB Chính trị Quốc
gia, 2010) của Phạm Đình Đạt; Ý nghĩa giáo dục đạo đức (NXB Văn hóa
nghệ thuật, TP. Hồ Chí Minh, 2011) của tác giả Thích Minh Hòa… Trong
những công trình này, các tác giả đã đề cập đến những vấn đề cơ bản của đạo
đức, đạo đức truyền thống, giáo dục đạo đức với phát triển văn hóa và con

11. 5
người Việt Nam; từ đó, đề xuất những quan điểm và giải pháp nhằm đẩy
mạnh công tác giáo dục đạo đức ở nước ta trong tình hình hiện nay…
Bên cạnh những công trình trên, những công trình đi sâu phân tích về
đạo đức truyền thống Việt Nam cũng có ý nghĩa quan trọng tạo ra một cái
nhìn toàn diện và sâu sắc trong quá trình giáo dục đạo đức ở Việt Nam hiện
nay, trong đó phải kể đến công trình Luận án “Giá trị đạo đức truyền thống
với việc xây dựng đạo đức mới cho thế hệ trẻ ViệtNam hiện nay” của tác giả
Ngô Thị Thu Ngà năm 2011 tại Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh;
“Xây dựng nhân cách con người Việt Nam hiện nay dưới góc độ truyền
thống” của tác giả Cao Thu Hằng (NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2016)…
Các công trình này đã khái quát về vai trò của các giá trị đạo đức truyền thống
trong đời sống con người, trong quá trình xây dựng đạo đức mới, trên cơ sở
đó khẳng định sự cần thiết phải giáo dục đạo đức truyền thống nói riêng, giáo
dục đạo đức nói chung cho các tầng lớp nhân dân trong xã hội.
Thứ hai, những nghiên cứu về giáo dục đạo đức cho thanh niên:
- Luận án “Giáo dục đạo đức đối với sự hình thành và phát triển nhân
cách sinh viên Việt Nam trong giai đoạn hiện nay” của tác giả Trần Sỹ Phán,
luận án Tiến sĩ triết học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh năm 1999.
Nội dung của luận án góp phần làm sáng tỏ những nhân tố tác động đến sự
hình thành, phát triển nhân cách, từ đó làm nổi bật vai trò của giáo dục đạo
đức, tìm hiểu, đưa ra những nét đặc thù của mối quan hệ giữa giáo dục đạo
đức với sự hình thành phát triển nhân cách sinh viên; qua đó đề ra một số
phương hướng, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo
dục đạo đức cho sinh viên.
- Luận án “Quan hệ biện chứng giữa truyền thống và hiện đại trong
giáo dục đạo đức cho thanh niên Việt Nam hiện nay” của tác giả Lê Thị Hoài
Thanh, Luận án Tiến sỹ Triết học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

12. 6
năm 2003. Luận án nêu rõ mối quan hệ giữa truyền thống và hiện đại trong sự
phát triển đạo đức và vận dụng mối quan hệ này vào hoạt động giáo dục đạo
đức cho thanh niên, đồng thời đề ra một số giải pháp chủ yếu kết hợp truyền
thống và hiện đại để xây dựng đạo đức mới cho thế hệ trẻ Việt Nam hiện nay.
- Luận án “Ý thức đạo đức sinh viên Việt Nam hiện nay” của tác giả Võ
Minh Tuấn tại Đại học Khoa học xã hội và nhân văn năm 2004 và Luận án
“Vấn đề xây dựng đạo đức mới trong điều kiện kinh tế thị trường ở nước ta
hiện nay” của tác giả Trịnh Duy Huy tại Viện Triết học - Viện khoa học xã
hội Việt Nam năm 2007 lại phân tích rõ sự biến đổi nhân cách đạo đức sinh
viên trong điều kiện kinh tế thị trường, từ đó nêu lên tính cấp thiết phải xây
dựng, giáo dục nhân cách đạo đức cho sinh viên cho phù hợp tình hình mới.
- Công trình “Thanh niên và lối sống của thanh niên Việt Nam trong
quá trình đổi mới và hội nhập quốc tế” (do PGS.TS Phạm Hồng Tung chủ
biên) tập trung làm sáng tỏ những vấn đề cơ bản về thanh niên và lối sống của
thanh niên; khảo sát và phân tích tình hình thanh niên Việt Nam và lối sống
của thanh niên trong hơn hai thập kỷ đổi mới đất nước, thông qua đó chỉ ra
những đặc trưng cơ bản của thanh niên và đặc trưng lối sống của thanh niên;
xu hướng biến đổi của thanh niên trong hội nhập quốc tế, chỉ ra những yếu tố
tác động cơ bản và đưa ra các giải pháp nhằm xây dựng lối sống của thanh
niên Việt Nam phù hợp với tiến trình đổi mới của đất nước. Dù đề cập đến lối
sống của thanh niên, nhưng công trình cũng là một tài liệu tham khảo hữu ích
cho tác giả luận văn triển khai nghiên cứu đề tài của mình.
- Công trình“Giáo dục đạo đức mới cho sinh viên trong điều kiện kinh
tế thị trường ở Việt Nam hiện nay” của Lương Gia Ban, Nguyễn Thế Kiệt,
NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2013. Cuốn sách phân tích tầm quan trọng
và nội dung giáo dục đạo đức mới cho sinh viên; khái quát thực trạng và
những vấn đề đặt ra trong việc giáo dục đạo đức mới cho sinh viên; từ đó, đề

13. 7
xuất một số phương pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác giáo dục đạo đức
mới cho sinh viên trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa Việt Nam.
Ngoài các cuốn sách, các luận án, luận văn trên, liên quan đến chủ đề
này cũng có có thể kể đến một số bài viết, như “Giáo dục truyền thống cách
mạng cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay” của tác giả Lại Quốc Khánh,
Phan Duy An, Tạp chí Tuyên giáo, số 9 (2013). Trong bài viết này, theo các
tác giả, để nâng cao hơn nữa chất lượng hiệu quả công tác giáo dục lý tưởng
và đạo đức cách mạng cho thanh niên cần phải thực hiện một số giải pháp cơ
bản và các giải pháp cần phải được thực hiện đồng bộ.
Bài viết“Về lối sống mới cho thế hệ trẻ Việt Nam hiện nay” của tác giả
Mai Thị Dung đăng tại Tạp chí Triết học, số 5 (2013) cho rằng, để việc định
hướng lối sống mới cho thế hệ trẻ hiện nay đạt hiệu quả thì cần chú trọng một
số giải pháp: xây dựng tình yêu quê hương, đất nước; xây dựng lối sống vì
cộng đồng có tinh thần trách nhiệm cao với bản thân, gia đình và xã hội; xây
dựng lối ứng xử có văn hoá trong cuộc sống.
Trong bài viết“Tăng cường công tác giáo dục giá trị truyền thống dân
tộc cho thế hệ trẻ Việt Nam theo tư tưởng Hồ Chí Minh” của tác giả Đàm Thế
Vinh, Nguyễn Ngọc Ánh đăng tại Tạp chí Giáo dục lý luận, số 216 (2014),
các tác giả đã phân tích tư tưởng Hồ Chí Minh về giá trị truyền thống của dân
tộc và đưa ra những giải pháp để nâng cao chất lượng giáo dục các giá trị
truyền thống dân tộc cho thế hệ trẻ trong điều kiện hiện nay.
Trong bài viết“Giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh, thiếu niên giai
đoạn hiện nay” của tác giả Nguyễn Đắc Vinh đăng tại Tạp chí Tuyên giáo, số
3 (2015), tác giả đề xuất một số giải pháp cơ bản của Trung ương Đoàn
TNCS Hồ Chí Minh trong công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh,
thiếu niên hiện nay.

14. 8
Ngoài các công trình trên, liên quan đến chủ đề này, có thể kể đến các
bài viết“Những nguyên nhân chủ quan dẫn đến tình trạng suy thoái đạo đức
ở nước ta hiện nay” của tác giả Nguyễn Ngọc Hà đăng tại Tạp chí Triết học,
số 3 (2002); “Tác động của toàn cầu hóa đến đạo đức sinh viên Việt Nam
hiện nay” của tác giả Võ Minh Tuấn đăng tại Tạp chí Triết học, số 4 (2004);
“Hội nhập quốc tế: cơ hội và thách thức đối với giá trị truyền thống trong
điều kiện toàn cầu hóa” của tác giả Nguyễn Trọng Chuẩn đăng tại Tạp chí
Triết học, số 8 (2004); “Toàn cầu hóa và nguy cơ suy thoái đạo đức, lối sống
cho con người Việt Nam hiện nay” của tác giả Nguyễn Thị Thanh Huyền
đăng tại Tạp chí Triết học, số 2 (2007). Trong các bài viết này, các tác giả tập
trung phân tích những chuyển dịch về những chuẩn mực giá trị đạo đức xã hội
Việt Nam những năm gần đây dưới tác động của điều kiện kinh tế - xã hội,
nhất là xu thế hội nhập và toàn cầu hóa; đồng thời phân tích ảnh hưởng, tác
động đó tới nhiều phương diện như: lối sống, văn hóa, đạo đức,… của mỗi
người, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ. Từ đó, đề xuất một số giải pháp nhằm
phát huy những mặt tích cực và đẩy lùi mặt tiêu cực của kinh tế thị trường,
toàn cầu hóa trong giáo dục đạo đức cho thanh niên Việt Nam hiện nay.
Thứ ba, những nghiên cứu về giáo dục đạo đức cho thanh niên của
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh:
- Công trình “Tổng quan tình hình thanh niên, công tác Đoàn và phong
trào thanh thiếu niên giai đoạn 2007-2012” do tác giả Nguyễn Đắc Vinh làm
chủ biên được xuất bản năm 2012. Cuốn sách tiếp cận các vấn đề liên quan
đến thanh niên và đặt nó trong tương quan chung của xã hội, so sánh với các
giai đoạn trước để chỉ ra những biến đổi, chiều hướng biến đổi của các vấn
đề; những yếu tố tác động đến sự biến đổi đó; tổng kết, xác định những vấn
đề nổi bật về tình hình thanh niên trong giai đoạn 5 năm (2007 – 2012); đánh
giá hiệu quả công tác, tác động của hoạt động Đoàn đến thanh niên nói chung

15. 9
và sinh viên nói riêng. Đồng thời, công trình cũng nghiên cứu những cơ sở lý
luận, thực tiễn, từ đó đề xuất mục tiêu, phương hướng, giải pháp công tác
Đoàn trong nhiệm kỳ tới.
- Công trình“Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh – Những chặng
đường phát triển” do tác giả Vũ Quang Hiển (Chủ biên) (NXB Chính trị quốc
gia – sự thật, Hà Nội, 2014), đã tổng hợp nhiều bài viết của các tác giả khác
nhau với các nội dung: tái hiện những trang sử vàng của các thế hệ thanh niên
Việt Nam, khẳng định vai trò của lực lượng thanh niên Việt Nam trong quá
trình hội nhập và phát triển đất nước hiện nay; nêu ra nhiều quan điểm, đường
lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước đối với thanh niên và công tác thanh
niên trong thời kỳ đổi mới; vai trò của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong công
tác vận động thanh niên giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, trong
giao lưu văn hóa quốc tế,…
Thứ tư, những nghiên cứu về giáo dục đạo đức cho thanh niên của
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương:
Về cơ bản, việc giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh Bình Dương cũng
đã được chú ý, quan tâm. Tuy nhiên, sự quan tâm này mới chỉ dừng lại ở mức
độ trong các báo cáo hàng năm, thường kỳ. Cho đến nay, chưa có một công
trình nào nghiên cứu một cách có hệ thống công tác giáo dục đạo đức cho
thanh niên tỉnh Bình Dương nói chung và công tác giáo dục đạo đức cho
thanh niên trong tỉnh của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh nói riêng. Tuy nhiên, các
báo cáo này cũng là tài liệu tham khảo quý để học viên tham khảo trong quá
trình triển khai nghiên cứu đề tài. Trong các báo cáo đó, có thể kể đến Báo
cáo chính trị của Ban Chấp hành Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương
khóa IX trình tại Đại hội đại biểu Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương
lần thứ X, nhiệm kỳ 2017 – 2022 và Báo cáo tổng kết công tác giáo dục của
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương giai đoạn 2012 – 2017. Các báo

16. 10
cáo đã tổng kết, đánh giá thực tiễn 05 năm (2012 – 2017) thực hiện chức năng
giáo dục cho đoàn viên, thanh niên Bình Dương của Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh. Báo cáo cũng đã tổng kết thực tiễn, đưa ra các số liệu phản ánh thực tế,
rút ra những đánh giá khách quan về công tác giáo dục cho thanh niên và
những bài học kinh nghiệm sâu sắc cho nhiệm kỳ sau. Theo đó, công tác giáo
dục cho đoàn viên, thanh niên Bình Dương do Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh
Bình Dương thực hiện đã đạt những kết quả rất quan trọng, được các cấp ủy
Đảng, chính quyền và toàn xã hội đánh giá cao, đồng tình, ủng hộ. Tuy nhiên,
với phạm vi của các báo cáo nên chưa đưa ra các nhóm giải pháp bài bản góp
phần nâng cao công tác giáo dục đạo đức cho đoàn viên, thanh niên Bình
Dương trong giai đoạn hiện nay.
Nhìn chung, các cuốn sách, các công trình nghiên cứu trên đã có đóng
góp nhất định trong việc nêu rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về yêu cầu
của việc giáo dục đạo đức nói chung, giáo dục đạo đức cho thanh niên ở nước
ta hiện nay; đã làm sáng tỏ ở mức độ nhất định tác động của các điều kiện
kinh tế, xã hội, chính trị trong và ngoài nước tới sự biến đổi của đạo đức xã
hội, đạo đức thanh niên, đề ra một số phương hướng để nâng cao hiệu quả
giáo dục đạo đức. Tuy nhiên, một mặt, sự tổng quan của các công trình nghiên
cứu, bài viết nói trên phản ánh tầm quan trọng và yêu cầu bức thiết của vấn đề
giáo dục đạo đức cho thế hệ trẻ. Mặt khác, cũng cho thấy, việc giáo dục đạo
đức cho thanh niên tỉnh Bình Dương của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh hiện nay
cũng chưa được tập trung nghiên cứu một cách có hệ thống, bài bản và
chuyên sâu. Vì vậy, việc triển khai nghiên cứu đề tài “Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh với việc giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh Bình Dương hiện nay”
đảm bảo tính mới.
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
3.1. Mục đích của luận văn

17. 11
Luận văn được thực hiện nhằm mục đích phát huy hơn nữa vai trò của
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong việc giáo dục đạo đức cho thanh niên tỉnh
Bình Dương trong tình hình hiện nay. Qua đó, xây dựng lớp thanh niên Bình
Dương vừa có đức, vừa có tài phục vụ cho sự nghiệp phát triển quê hương,
đất nước.
3.2. Nhiệm vụ của luận văn
Để đạt được mục đích trên, luận văn thực hiện tốt một số nhiệm vụ sau:
- Làm rõ một số vấn đề lý luận về công tác giáo dục đạo đức cho thanh
niên của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh hiện nay.
- Làm rõ thực trạng giáo dục đạo đức của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh
cho thanh niên Bình Dương hiện nay.
- Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao vai trò trong giáo
dục đạo đức của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh cho thanh niên Bình Dương hiện
nay.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tƣợng nghiên cứu: Giáo dục đạo đức của Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh cho thanh niên tỉnh Bình Dương
- Phạm vi nghiên cứu:
Phạm vi không gian: luận văn nghiên cứu công tác giáo dục đạo đức
cho thanh niên Bình Dương của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương.
Phạm vi thời gian: từ năm 2012 đến nay
5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận
Luận văn được thực hiện trên cơ sở lý luận và phương pháp luận chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản
Việt Nam về đạo đức, thanh niên và công tác giáo dục đạo đức cho thanh
niên.
5.2. Phương pháp nghiên cứu

18. 12
Luận văn được thực hiện dựa trên cơ sở phương pháp luận của chủ
nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, đồng thời sử dụng các
phương pháp liên ngành, trong đó coi trọng phương pháp nghiên cứu tài liệu
kết hợp phương pháp thu thập thông tin, phương pháp phân tích - tổng hợp;
lôgic - lịch sử; quy nạp và diễn dịch; tổng kết thực tiễn.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
- Kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ góp phần hoàn thiện cơ sở lý
luận về công tác giáo dục đạo đức của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh cho thanh
niên hiện nay.
- Kết quả nghiên cứu luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho công
tác nghiên cứu, giảng dạy, tổng kết thực tiễn và có ý nghĩa khuyến nghị trong
việc nâng cao vai trò trong giáo dục đạo đức cho thanh niên của Đoàn TNCS
Hồ Chí Minh nói chung, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương nói
riêng trong tình hình hiện nay.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
gồm 2 chương, 7 tiết.

19. 13
Chƣơng 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ
CÔNG TÁC GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO THANH NIÊN
CỦA ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH
1.1. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài
1.1.1. Khái niệm đạo đức
Ở phương Tây, danh từ đạo đức bắt nguồn từ tiếng Latinh là mos,
moris, nghĩa là lề thói. Ngoài ra, còn một danh từ nữa cũng hay được sử dụng
là ethicos, có gốc từ chữ Hy Lạp cũng có nghĩa là lề thói, tập tục. Theo nghĩa
đó, khi nói đến đạo đức là nói đến những lề thói, tập tục biểu hiện mối quan
hệ nhất định giữa người với người trong giao tiếp với nhau hàng ngày.
Ở phương Đông, người Trung Quốc cổ đại sớm đưa ra các học thuyết
về đạo và đức của họ. Theo đó, Đạo có nghĩa là con đường, đường đi, về sau
khái niệm này được vận dụng trong triết học nhằm chỉ con đường của tự
nhiên. Sau đó, đạo không chỉ là con đường của tự nhiên, mà còn có nghĩa là
đường sống của con người trong xã hội. Đức dùng để nói đến nhân đức, đức
tính, là biểu hiện của đạo nghĩa, là nguyên tắc của luân lý. Như vậy, đạo đức
được hiểu như những nguyên tắc, các quy định, các chuẩn mực xã hội nhằm
điều tiết hành vi của con người mà mỗi người sống trong đó cần phải tuân
theo.
Từ cách tiếp cận mácxít, có thể hiểu: Đạo đức là một hình thái ý thức
xã hội, là tập hợp những nguyên tắc, quy tắc, chuẩn mực xã hội nhằm điều
chỉnh và đánh giá cách ứng xử của con người trong quan hệ với nhau và
quan hệ với xã hội, chúng được thực hiện bởi niềm tin cá nhân, bởi truyền
thống và sức mạnh của dư luận xã hội [40, tr.8].
Đạo đức còn là tổng hợp những nguyên tắc, quy tắc, chuẩn mực điều
tiết hành vi trong mối quan hệ giữa con người với con người, con người với tự

20. 14
nhiên, giữa cá nhân với xã hội. Nó được phát triển, bị ảnh hưởng nhiều bởi
các chế độ kinh tế - xã hội khác nhau. Trong quá trình phát triển đó, cùng với
sự vận động biến đổi của tồn tại xã hội, đạo đức cũng có những biến đổi, như
các nhà kinh điển chủ nghĩa Mác đã từng nói rằng, “Từ dân tộc này sang dân
tộc khác, từ thời đại này sang thời đại khác, những quan niệm về thiện và ác
đã biến đổi nhiều đến mức chúng thường trái ngược hẳn nhau”[46, tr.135].
Có thể thấy rằng, thứ nhất, với tư cách hình thái ý thức xã hội, phản
ánh tồn tại xã hội, đạo đức chịu ảnh hưởng của tồn tại xã hội. Tuy nhiên, ở
đây, có thể thấy rằng, quan hệ giữa kinh tế với đạo đức không phải là quan hệ
đơn trị, một chiều. Vì vậy, không phải mọi biến đổi nào đó trong cơ sở kinh tế
cũng đều nhất thiết và ngay lập tức dẫn đến sự biến đổi tương ứng trong đạo
đức. Không phải mọi sự phát triển kinh tế nào cũng dẫn đến sự tiến bộ đạo
đức. Hơn nữa, đạo đức còn bị ảnh hưởng triết học, chính trị, khoa học, nghệ
thuật, tôn giáo,… nghĩa là của toàn bộ đời sống tinh thần. Thứ hai, với tư cách
là những nguyên tắc, chuẩn mực xã hội … điều tiết hành vi con người, người
nào thực hiện đúng những nguyên tắc, chuẩn mực đó được coi là có đạo đức,
được xã hội ủng hộ, biểu dương và ngược lại.
1.1.2. Giáo dục đạo đức
Có nhiều quan niệm khác nhau về giáo dục đạo đức, song có thể coi
“giáo dục đạo đức là quá trình tác động có mục đích của chủ thể giáo dục đến
đối tượng giáo dục để hình thành trong họ những yếu tố, tình cảm, niềm tin,
lý tưởng và tất cả được thể hiện ở những hành vi đạo đức” [2, tr.45]. Như vậy,
giáo dục đạo đức không chỉ làm cho con người nhận thức đúng các chuẩn
mực đạo đức, các giá trị đạo đức mà còn thông qua đó để hình thành niềm tin
và tình cảm đạo đức.
Giáo dục đạo đức là một trong những hoạt động nhằm góp phần chuyển
đạo đức xã hội thành đạo đức cá nhân. Đây cũng là quá trình mang những tri

21. 15
thức, kinh nghiệm, chuẩn mực đạo đức xã hội thành những phẩm chất đạo
đức cá nhân, làm phát triển ý thức cũng như năng lực đánh giá và thực hiện
hành vi đạo đức, năng lực tham gia vào các quan hệ đạo đức xã hội của cá
nhân. Giáo dục đạo đức góp phần hình thành những quan điểm cơ bản nhất,
những nguyên tắc, quy tắc và chuẩn mực đạo đức trong từng cá nhân cụ thể;
giúp họ xác lập khả năng lựa chọn, đánh giá các hiện tuợng xã hội.
Giáo dục đạo đức cũng góp phần tích cực trong việc kế thừa và phát
huy các giá trị đạo đức truyền thống. Những giá trị đạo đức truyền thống chỉ
có thể được các thế hệ sau tiếp nhận thông qua giáo dục đạo đức như: thông
qua giáo dục tình yêu quê hương đất nước, lòng tự hào dân tộc, thế hệ trẻ sẽ
tiếp nhận được những giá trị đạo đức truyền thống tốt đẹp của dân tộc như
lòng yêu nước, yêu hòa bình, tôn trọng đạo lý, tinh thần đoàn kết…Nhờ các
hoạt động giáo dục đạo đức mà các thế hệ sau luôn kế thừa và phát huy các
giá trị đạo đức truyền thống tốt đẹp của dân tộc và nhờ vậy, các giá trị đạo
đức truyền thống của dân tộc ta không bị mai một. Quan điểm này cũng được
Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ trong Di chúc, theo Bác, tương lai của đất nước,
của dân tộc nằm ngay trong tay các thế hệ thanh niên: “Thanh niên là người
tiếp sức cách mạng cho thế hệ thanh niên già, đồng thời là người dìu dắt thế
hệ thanh niên tương lai” [59,tr.488].
Bên cạnh đó, giáo dục đạo đức cũng giúp cá nhân hoàn thiện nhân cách
của mình. Người ta sinh ra là người, nhưng nhân cách chỉ hình thành trong
hoạt động và giao tiếp. Về thực chất, đó là quá trình xã hội hóa cá nhân, cá
nhân tiếp thu các giá trị văn hóa, đạo đức của gia đình, cộng đồng, xã hội để
có thể gia nhập vào xã hội. Do vậy, không chỉ dừng lại ở bồi dưỡng nhận thức
về chuẩn mực đạo đức xã hội mà giáo dục đạo đức còn góp phần định hình và
phát huy, hoàn thiện nhân cách, các chuẩn mực hành vi đạo đức cần thiết của
con người như: tri thức, niềm tin; tình cảm, thái độ; hình thành cho mỗi người

22. 16
những kĩ năng, hành vi, lối sống cho phù hợp với các chuẩn mực đạo đức. Do
đó, nhân cách, đạo đức con người, một phần được bổ sung, phát triển, hoàn
thiện qua quá trình giáo dục, rèn luyện. Điều này thể hiện rõ trong câu thơ của
Bác Hồ: “Hiền dữ phải đâu là tính sẵn/ Phần nhiều do giáo dục mà nên”[64]
(Bài thơ Nửa đêm).
Nói đến giáo dục đạo đức là nói đến chủ thể, nội dung, phương pháp,
hình thức giáo dục.
Về chủ thể giáo dục: tùy theo phạm vi, quy mô, và những điều kiện lịch
sử cụ thể khác nhau, chủ thể giáo dục đạo đức là khác nhau. Song, về cơ bản,
một cách chung nhất, người ta thường cho rằng, các chủ thể giáo dục đạo đức
là gia đình, nhà trường và xã hội. Một cách cụ thể hơn, trong gia đình, chủ thể
giáo dục đạo đức là ông bà, cha mẹ, anh chị… Trong nhà trường, đó là thầy
cô giáo, các đoàn thể… Ở xã hội, chủ thể giáo dục có thể là các đoàn thể, các
tổ chức chính trị - xã hội, truyền thông,…
Về nội dung giáo dục đạo đức: tùy theo mục tiêu của các chủ thể giáo
dục, nội dung giáo dục đạo đức có sự khác nhau giữa các quốc gia, dân tộc;
giữa các thời kỳ lịch sử khác nhau. Ví dụ, như ở phương Đông thời kỳ phong
kiến, nội dung giáo dục đạo đức tập trung vào những nội dung như “nhân,lễ,
nghĩa, trí, tín”…
Về phương pháp và hình thức giáo dục đạo đức: phương pháp đàm
thoại, diễn giải, thi đua, nêu gương, kết hợp giữa lý luận và thực tiễn…
Trong công tác giáo dục, đối tượng giáo dục cũng là một nhân tố quan
trọng trong giáo dục. Bởi các chủ thể giáo dục dù có nội dung, phương pháp
giáo dục hay đến thế nào đi chăng nữa mà đối tượng giáo dục không tiếp thu
thì quá trình giáo dục cũng khó đạt hiệu quả như mong muốn. Đây chính là
quá trình tự giáo dục của đối tượng giáo dục.

23. 17
1.2. Tầm quan trọng và nội dung giáo dục đạo đức cho thanh niên
của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh
1.2.1. Tầm quan trọng của việc giáo dục đạo đức cho thanh niên
Hiện nay theo Luật Thanh niên có hiệu lực từ ngày 01/07/2006 thì
“Thanh niên quy định trong Luật này là công dân Việt Nam từ đủ mười sáu
tuổi đến ba mươi tuổi”.
Với độ tuổi từ 16 đến 30, thanh niên có những đặc điểm cơ bản sau:
Có sự phát triển nhanh chóng về thể chất, tâm lý và trí tuệ, có mặt trong
mọi lĩnh vực hoạt động xã hội, có quan hệ gắn bó mật thiết với tất cả các giai
cấp, tầng lớp trong xã hội; là lực lượng xã hội to lớn đóng vai trò quan trọng
đối với sự phát triển của mỗi quốc gia, dân tộc.
Thanh niên tiếp thu học vấn và giáo dục từ gia đình, nhà trường để bắt
đầu cuộc sống độc lập trong xã hội với một nghề chuyên môn nhất định và
một việc làm cũng như chỗ làm việc cụ thể. Đồng thời, thanh niên, một mặt,
tiếp nhận giáo dục xã hội, từ đó, hình thành thế giới quan, nhân sinh quan của
mình; mặt khác, có khả năng chuyển hóa giáo dục - đào tạo của xã hội để tạo
nên những phẩm chất riêng của mình.
Một trong những đặc điểm nổi bật của thanh niên là những người giàu
ước mơ, hoài bão, luôn có nhu cầu tìm hiểu, thích khám phá, năng động, sáng
tạo, thích giao tiếp, thích tham gia các hoạt động xã hội, có nhu cầu cao về
tình bạn, tình yêu nam nữ ... Mặt khác, thanh niên ngày nay do điều kiện sinh
hoạt vật chất ngày càng được nâng cao nên con người sinh lý, tố chất sinh học
phát triển, nhưng những phẩm chất xã hội thì chưa hoàn thiện, chưa ổn định
vững vàng. Do đặc điểm này, bên cạnh những ưu điểm nổi trội, trong thanh
niên vẫn tiềm ẩn những nhân tố tiêu cực và những hạn chế nhất định, như dễ
bị tác động, có sự dao động, tính tự lập và tính kỷ luật chưa tốt,…
Với những đặc điểm đặc thù riêng đó của thanh niên, việc thường
xuyên giáo dục đạo đức cho thanh niên là hết sức quan trọng.

24. 18
Thứ nhất, giáo dục đạo đức cho thanh niên là góp phần bồi dưỡng
những tri thức, tình cảm đạo đức cho thanh niên hiện nay.
Tri thức đạo đức là sự hiểu biết của con người về những chuẩn mực đạo
đức quy định hành vi của họ trong mối quan hệ với người khác và với cộng
đồng. Nhờ tri thức đạo đức mà con người biết được điều nào đúng, điều nào
sai, điều nào nên làm, điều nào không nên làm.
Cũng như tri thức nói chung, tri thức đạo đức tồn tại dưới hai dạng:
kinh nghiệm và lý luận. Ở dạng kinh nghiệm, đó là những tri thức thông
thường về cái thiện, cái ác, về phẩm chất, đức hạnh, về các thói hư, tật xấu, về
cách thức ứng xử... đáp ứng những yêu cầu thông thường của đạo đức. Tri
thức đạo đức kinh nghiệm là điều kiện không thể thiếu đối với tất cả mọi
người để họ gia nhập vào đời sống đạo đức của xã hội. Nó đáp ứng nhu cầu
điều chỉnh các quan hệ đạo đức giữa người và người trong cuộc sống hàng
ngày. Tri thức đạo đức ở dạng lý luận được tồn tại dưới dạng những tư tưởng,
khái niệm, quan điểm, học thuyết… Ngày nay, những biến chuyển về mặt
kinh tế, xã hội, văn hóa đang đòi hỏi những nhận thức mới, trong đó có nhận
thức đạo đức và làm gia tăng vai trò của giáo dục tri thức đạo đức, đặc biệt là
tri thức đạo đức ở tầm lý luận cho con người. Những tri thức này giữ vai trò
to lớn trong việc làm phát triển khả năng nhận thức và lựa chọn giá trị, điều
chỉnh đạo đức.
Như vậy, có thể nói, tri thức đạo đức là một trong những yếu tố quan
trọng chi phối tới hành vi đạo đức của con người. Việc có được những tri thức
đạo đức là điều kiện quan trọng đối với mỗi cá nhân; nhờ đó, có thể phân biệt
đâu là thiện, đâu là ác, đâu là những chuẩn mực đạo đức để mỗi người rèn
luyện và thực hiện.
Giáo dục đạo đức sẽ là một kênh cung cấp tri thức đạo đức cho thanh
niên, giúp thanh niên có được các kiến thức cơ bản về xã hội, về mối quan hệ
giữa người với người trong xã hội; có tri thức, nhận thức về việc nên có hành

25. 19
vi nào và không nên có hành vi nào để phù hợp với những chuẩn mực đạo
đức, lối sống của lứa tuổi thanh niên. Mặt khác, việc cung cấp các tri thức đạo
đức thông qua giáo dục đạo đức sẽ góp phần khắc phục những quan điểm đạo
đức, lối sống lệch chuẩn, chống lại các hiện tượng đạo đức, lối sống không
phù hợp với xã hội, với định hướng phát triển của cộng đồng; đặc biệt, là ở
lứa tuổi về nhận thức, về tri thức chưa có sự chín chắn và hoàn thiện, nhưng
lại ưa khám phá, thích cái mới, cái lạ như thanh niên.
Để thực hiện tốt công việc cung cấp tri thức đạo đức cho thanh niên,
trong quá trình truyền thụ tri thức, chúng ta không nên chỉ thực hiện các hoạt
động thông qua các hình thức truyền đạt lý thuyết, mà phải liên hệ với thực
tiễn cuộc sống thông qua các cuộc vận động, các phong trào xã hội. Từ đó,
giúp cho thanh niên chuyển từ nhận thức tự phát sang nhận thức tự giác và
điều chỉnh hành vi đạo đức cho phù hợp.
Cũng qua các hoạt động giáo dục đạo đức mà hình thành những xúc
cảm, tình cảm đạo đức như tình yêu quê hương, đất nước, yêu thương con
người, tôn trọng lao động trong thanh niên. Chính tình cảm đạo đức là động
lực thúc đẩy thanh niên thực hiện những hành vi đạo đức, đòi hỏi họ phải
hướng theo cái thiện, làm điều thiện, bài trừ cái ác để xây dựng xã hội ngày
càng tốt đẹp hơn. Sự phát triển tình cảm đạo đức cũng là yếu tố quan trọng
góp phần kích thích sự quan tâm, đồng cảm chia sẻ của con người đối với
niềm vui, nỗi buồn, các cảnh ngộ của người khác. Có được tình cảm đạo đức
là nguồn sức mạnh tinh thần giúp cho thanh niên phấn đấu đạt được những
giá trị Chân, Thiện, Mỹ.
Thứ hai, giáo dục đạo đức cho thanh niên góp phần khắc phục sự
xuống cấp về đạo đức của một bộ phận thanh niên hiện nay.
Có thể thấy rằng, trong những năm gần đây, dưới sự tác động từ mặt
trái của nền kinh tế thị trường; những tác động tiêu cực của quá trình toàn cầu
hóa và hội nhập quốc tế cũng như quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa,

26. 20
cùng với đó là sự xâm nhập của một số vật phẩm văn hóa không phù hợp với
thuần phong mỹ tục của dân tộc, tác động tiêu cực của những phương tiện
truyền thông;... - tất cả đã ảnh hưởng đến đạo đức của thanh niên; xuất hiện
một bộ phận thanh niên có lối sống cá nhân chủ nghĩa, sống ích kỷ, thực
dụng, cơ hội, vụ lợi; chỉ lo thu vén cá nhân, không quan tâm đến lợi ích tập
thể; có những trường hợp vi phạm pháp luật và phải thi hành án. Chẳng hạn
như trong những năm trở lại đây, tình hình thanh niên vi phạm pháp luật trên
địa bàn Bình Dương có chiều hướng gia tăng, diễn biến phức tạp. Chỉ tính
riêng trong năm 2016 đã có 1.648 đối tượng bị bắt giữ có độ tuổi từ 16-30
tuổi với địa bàn phạm tội rộng khắp, len lỏi từ thành phố cho tới các vùng sâu,
vùng xa, trong các trường học… Đến cuối năm 2016, cũng ở Bình Dương, đối
tượng thanh niên đang bị tạm giam, tạm giữ, đang chấp hành hình phạt tù tại
các cơ sở giam giữ: 1.535 người, trong đó tạm giam: 1.330 người, tạm giữ: 54
người, phạm nhân: 151 người. Đối tượng thanh niên bị áp dụng đưa đi cơ sở
giáo dục, trường giáo dưỡng và giáo dục tại xã, phường, thị trấn: 89 người.
Thanh niên nghiện ma túy đang cai nghiện tại Trung tâm Giáo dục lao động
tạo việc làm tỉnh Bình Dương: 175 người [5, tr.2].
Do vậy, giáo dục đạo đức cho thanh niên sẽ góp phần bồi dưỡng, hun
đúc những chuẩn mực, hình thành những tình cảm đạo đức tốt đẹp; trau dồi,
học hỏi những bài học trong cuộc sống về sự công bằng, bác ái, tình yêu
thương, lòng vị tha; sự tự kiềm chế trước những cám dỗ trong xã hội; khơi
dậy ý thức về cái tốt và cái xấu, về cái nên và không nên làm trong thanh
niên. Từ đó, làm chuyển biến ý thức của thanh niên trong việc nhìn nhận đúng
đắn hành động của mình để sống tốt hơn cho bản thân, gia đình và xã hội.
Thứ ba, giáo dục đạo đức góp phần nâng cao tinh thần, trách nhiệm
trong học tập, lao động và nghiên cứu để trở thành người lao động – trí thức
giỏi.

27. 21
Giáo dục đạo đức cho thanh niên có vai trò hết sức quan trọng trong việc
góp phần nâng cao tinh thần và trách nhiệm trong học tập, lao động và nghiên
cứu để trở thành người lao động – trí thức giỏi trong điều kiện ngày nay. Một
là, bản thân thanh niên cần nhận thức được rằng, hành trang để họ bước vào
đời chính là tri thức. Do đó, nhiệm vụ quan trọng của thanh niên hôm nay là
chăm chỉ học tập, lao động và sáng tạo. Để đạt kết quả tốt, thanh niên cần
phải tìm cho mình một cái đích, tạo cho mình một cách học hiệu quả và sáng
tạo, biết kết hợp học đi đôi với hành, để chiếm lĩnh kiến thức phục vụ cho
công việc, cuộc sống, lập thân, lập nghiệp, góp phần xây dựng nước nhà giàu
mạnh có thể sánh vai với các cường quốc năm châu trên thế giới. Hai là, các
cấp, các ngành cần tăng cường các hoạt động để củng cố niềm tin cho thanh
niên vào sự lãnh đạo của Đảng, vào chế độ và hiện thực ngày càng tốt đẹp của
công cuộc đổi mới đất nước. Khi họ đã có niềm tin vững chắc thì sẽ quyết
định phương hướng, mục đích và hiệu quả hoạt động của mình và sẽ hăng
say, tích cực trong học tập, lao động, nghiên cứu khoa học và công tác, đóng
góp thiết thực cho quê hương, đất nước, xã hội.
Như vậy, việc giáo dục đạo đức cho thanh niên đóng vai trò hết sức
quan trọng. Nó là con đường, là cách thức cơ bản và chủ yếu để hình thành
những phẩm chất đạo đức cho thanh niên; góp phần chuyển những quan niệm
đạo đức, những chuẩn mực và nguyên tắc đạo đức từ yêu cầu xã hội thành sự
thôi thúc nội tâm của mỗi thanh niên, giúp cho họ nhận thức một cách đầy đủ,
đúng đắn những nội dung, yêu cầu, quy tắc đạo đức, qua đó góp phần điều
chỉnh hành vi của thanh niên cho phù hợp yêu cầu của xã hội.
1.2.2. Những chuẩn mực đạo đức cần giáo dục cho thanh niên
Thứ nhất, giáo dục tình yêu quê hương đất nước, kiên định với con
đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

28. 22
Tình yêu quê hương, đất nước là một tình cảm thiêng liêng có truyền
thống ngàn đời nay của dân tộc Việt Nam ta. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã
từng viết: "Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống
quý báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng thì tinh thần
ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt
qua mọi sự nguy hiểm khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ
cướp nước"[63, tr.38]. Giáo sư Trần Văn Giàu cũng khẳng định: chủ nghĩa
yêu nước là sợi chỉ đỏ xuyên qua toàn bộ lịch sử Việt Nam từ cổ đại đến
hiện đại… Yêu nước trở thành một triết lý xã hội và nhân sinh của người
Việt Nam” [26, tr.100-101]. Tình yêu quê hương đất nước đã trở thành sức
mạnh của mọi người dân Việt Nam ta để chiến thắng mọi kẻ thù xâm lược,
giành độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ và xây dựng đất
nước ta như ngày hôm nay.
Giáo dục lòng yêu nước cho thanh niên phải bắt đầu từ việc giáo dục
cho họ nhận thức được tình yêu quê hương, đất nước, ý thức độc lập dân
tộc và xã hội chủ nghĩa gắn chặt với nhau, tạo nên sức mạnh của con người
Việt Nam trong thời đại mới. Do vậy, cần làm cho thanh niên hiểu rằng, có
giữ vững được độc lập dân tộc thì chúng ta mới xây dựng thành công chủ
nghĩa xã hội; đồng thời chỉ có thể đưa đất nước phát triển theo con đường
xã hội chủ nghĩa và xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội thì nền độc lập
dân tộc mới được bảo đảm vững chắc. Sự gắn bó giữa độc lập dân tộc với
chủ nghĩa xã hội là thuộc tính của cách mạng Việt Nam; là đặc điểm cơ bản
phản ánh nội dung cốt lõi và bản chất của ý thức bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ
nghĩa trong thời kỳ mới, như Cương lĩnh (bổ sung, phát triển năm 2011) đã
khẳng định: “Đi lên chủ nghĩa xã hội là khát vọng của nhân dân ta, là sự
lựa chọn đúng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh,
phù hợp với xu thế phát triển của lịch sử” [16, tr.70].

29. 23
Thanh niên là người chủ tương lai của đất nước, vì vậy, hơn ai hết,
thế hệ trẻ phải có tình yêu đất nước nồng nàn và phải ý thức được một cách
sâu sắc vai trò, trách nhiệm, nghĩa vụ của mình đối Tổ quốc, với đồng bào
như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: "Nhiệm vụ của thanh niên không phải là
hỏi nước nhà đã cho mình những gì. Mà phải tự hỏi mình đã làm gì cho
nước nhà! Mình phải làm thế nào cho ích nước lợi nhà nhiều hơn? Mình đã
vì lợi ích nước nhà mà hy sinh phấn đấu chừng nào…"[58, tr.455].
Có thể thấy rằng, thế hệ trẻ hôm nay, có rất nhiều cách để thể hiện
lòng yêu nước chân chính của mình. Tự giác thực hiện chính sách, pháp
luật, tôn trọng kỷ cương, đó cũng là yêu nước. Lao động tích cực, hăng hái,
làm giàu chính đáng, đó là yêu nước.
Giáo dục tình yêu quê hương đất nước, lòng tự hào dân tộc, kiên
định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội mà Đảng và nhân dân ta đã lựa
chọn sẽ giúp cho thanh niên có thể vượt qua những cám dỗ vật chất tầm
thường, đứng vững trên con đường xây dựng quê hương, đất nước còn
nhiều khó khăn, thử thách trong giai đoạn hiện nay.
Thứ hai, giáo dục những giá trị đạo đức truyền thống của dân tộc.
Trải qua hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước, nhân dân ta đã xây
đắp nên nhiều truyền thống đạo đức cao đẹp. Trong đó, nổi bật là các giá
trị đạo đức truyền thống như: lòng yêu thương, độ lượng, tinh thần đoàn
kết, lao động cần cù, sáng tạo, sống nhân nghĩa, thủy chung, thông minh
hiếu học, đề cao nhân phẩm, quý trọng tình người, khiêm tốn, trung thực,
giản dị, tiết kiệm… - đây là những nét đặc sắc được giữ vững và nâng cao
trong suốt chiều dài lịch sử dân tộc, trở thành một tình cảm sâu sắc, thành
những giá trị đạo đức tốt đẹp được các thế hệ nối tiếp nhau nâng niu, trân
trọng bồi đắp và giữ gìn.

30. 24
Truyền thống yêu thương, độ lượng, đoàn kết, sống có nghĩa tình với
con người là một trong những giá trị đạo đức nhân văn sâu sắc của dân tộc
ta. Những giá trị này được hình thành từ trong chính đau thương, mất mát
qua các cuộc đấu tranh bảo vệ Tổ quốc và cuộc sống lam lũ hàng ngày từ
nền sản xuất nông nghiệp trồng lúa nước của dân tộc Việt Nam. Điều đó
thể hiện qua những tình cảm: tình cảm đối với đấng sinh thành “Công cha
như núi Thái Sơn/Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra”, tình anh em
“như thể tay chân”, tình nghĩa vợ chồng “đầu gối, tay ấp”; rộng hơn là tình
làng xóm láng giềng “tắt lửa tối đèn có nhau” và bao trùm hơn cả là tình
yêu thương đồng loại “Nhiễu điều phủ lấy giá gương/Người trong một
nước phải thương nhau cùng”… Lòng yêu thương và sống có nghĩa tình
còn được biểu hiện trong sự tương trợ, giúp đỡ nhau, lá lành đùm lá rách,
thương người như thể thương thân. Không chỉ biểu hiện trong đời sống
hàng ngày, tình yêu thương, sự khoan dung, độ lượng với con người của
dân tộc Việt Nam còn là cơ sở của tinh thần yêu chuộng hoà bình và tình
hữu nghị với các dân tộc trên thế giới.
Đoàn kết cũng là một giá trị truyền thống có sức mạnh to lớn đối với
con đường đi lên của đất nước ta ở mọi thời đại. Trải qua thực tiễn trong
cuộc sống lao động cũng như chiến đấu, tinh thần đoàn kết dân tộc bền chặt
càng được đề cao và đã trở thành một triết lý nhân sinh sâu sắc như Bác Hồ
đã dạy: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết/Thành công, thành công, đại
thành công”. Trong sự nghiệp đổi mới, phát triển đất nước hiện nay, tinh
thần đoàn kết dân tộc càng có ý nghĩa hơn bao giờ hết, như Đảng ta nhấn
mạnh “Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, sức mạnh trong
nước với sức mạnh quốc tế… phát huy cao độ nội lực, đồng thời phải tranh
thủ ngoại lực, kết hợp yếu tố truyền thống với yếu tố hiện đại” [16, tr.66].
Như vậy, biểu hiện về tinh thần đại đoàn kết cộng đồng đã trở thành một

31. 25
truyền thống tốt đẹp, có giá trị lý luận và thực tiễn cách mạng sâu sắc. Phát
huy đại đoàn kết dân tộc là đoàn kết rộng rãi và lâu dài, đó là cội nguồn sức
mạnh của dân tộc Việt Nam, là một truyền thống cực kỳ quý báu của Đảng
và của nhân dân ta.
Thứ ba, giáo dục tinh thần lao động, học tập, chăm chỉ, sáng tạo.
Lao động là cơ sở tiến bộ xã hội, là động lực thúc đẩy sự phát triển
kinh tế, xã hội. Do vậy, cần giáo dục cho thanh niên có thái độ lao động,
học tập đúng đắn, đó là tình cảm, lòng say mê, sự cần cù, tính kỷ luật, sáng
tạo trong lao động và học tập. Đức tính cần cù thể hiện trong tinh thần chịu
đựng gian khổ, khắc phục khó khăn, vượt qua thử thách, một nắng hai
sương, thức khuya dậy sớm “canh ba chưa nằm, canh năm đã dậy” vật lộn
với đất, với trời để làm ra của cải.
Bên cạnh đó, trong quá trình lao động, một trong những giá trị đạo
đức cần đặc biệt lưu tâm nữa đó là vấn đề đạo đức nghề nghiệp. Ở độ tuổi
của mình, dù đang đi học, hay đã đi làm, thì thanh niên cũng cần phải được
giáo dục đạo đức nghề nghiệp. Theo đó, dù chọn nghề nào thì thanh niên
cũng nên hết lòng vì nghề. Bởi khi đến tuổi trưởng thành, mỗi người đều
phải kiếm cho mình một Nghề để làm phương tiện kiếm sống, bên cạnh đó,
thông qua Nghề mà mình đã chọn, mỗi người có thể cống hiến sức lực và
trí tuệ cho xã hội, góp phần xây dựng quê hương, đất nước. Khi mới 17
tuổi, trong luận văn tốt nghiệp trung học, C.Mác đã thể hiện bản lĩnh của
mình khi viết rằng, “nếu ta chọn một nghề trong đó ta có thể làm việc được
nhiều hơn cho nhân loại, thì ta không còng lưng dưới gánh nặng của nó,
bởi vì đó là sự hy sinh vì mọi người. Những việc làm của ta sẽ sống một
cuộc sống âm thầm nhưng mãi mãi có hiệu quả, và trên thi hài của chúng ta
sẽ nhỏ xuống những giọt nước mắt nóng bỏng của những con người cao
quý”[47, tr.4].

32. 26
Trong xu thế toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng như hiện
nay, sự cần cù, sáng tạo đi đôi với thực hành tiết kiệm, yêu lao động, đề
cao giá trị và sáng tạo trong lao động sản xuất, đồng thời phải có đạo đức
nghề nghiệp càng trở nên có ý nghĩa thiết thực, bởi đây chính là động lực
tiên quyết nhằm tăng năng suất, năng lực cạnh tranh, thúc đẩy nền kinh tế
đất nước phát triển, qua đó thanh niên Việt Nam đóng góp một phần vào
công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Thứ tư, giáo dục đức tính khiêm tốn, giản dị, trung thực, ý thức tổ
chức kỷ luật cho thanh niên
Một trong những đức tính cần thiết nhất để có thể hòa nhập và có
được mối quan hệ tốt là đức tính khiêm tốn. Từ điển tiếng Việt đã định nghĩa
về khiêm tốn như sau: "Khiêm tốn là biết đánh giá cái hay của mình một cách
vừa phải và dè dặt" [84, tr.425]. Do vậy, khiêm tốn là một đức tính tốt đẹp
của con người nó thể hiện qua từng lời nói, cử chỉ và hành động của con
người đối với người đối diện một cách thật tâm nhất. Khiêm tốn giúp chúng ta
sống tích cực và làm phong phú thêm kiến thức, kinh nghiệm, uy tín, lòng tin,
sự yêu mến. Thực tế trong cuộc sống cho thấy, những người có đức tính
khiêm tốn họ không biểu lộ sự tự mãn, kiêu căng, bốc đồng… nói quá về
những gì mình có, đang làm, đang biết và nhờ vậy họ luôn tạo được sự gần
gũi, đồng cảm của những người xung quanh. Nhờ đó, họ kết giao được với
nhiều người, các mối quan hệ của họ cũng trở nên tốt đẹp, thân tình, bền chặt
hơn. Đây là một đức tính tốt mà mỗi thanh niên cần phải trau dồi, rèn luyện
và cần phải được giáo dục.
Giản dị theo Hồ Chí Minh là phong cách sống của con người mới.
Nghĩa là phải biết sống chừng mực, không cầu kì, xa hoa, ít lòng ham
muốn về vật chất, đúng thời, đúng hoàn cảnh. Người dạy thanh niên, trong

33. 27
lúc nước ta còn nghèo, nhân dân ta còn thiếu thốn mà cá nhân chỉ muốn
riêng hưởng ăn ngon, mặc đẹp là không có đạo đức.
Trong thời đại ngày nay, việc giáo dục chuẩn mực đạo đức trung
thực cũng rất quan trọng. Sống trung thực là luôn luôn tôn trọng sự thật,
chân lý, luôn thành thực với chính mình, với mọi người, với công việc, yêu
lẽ phải, ghét sự giả dối. Rèn luyện lối sống trung thực phải bắt đầu từ bản
thân mỗi người. Nếu không trung thực với bản thân thì không thể trung
thực với mọi người. Trung thực là đầu mối của chữ “Tín”. Nhờ có tính
trung thực mà trong quan hệ xã hội, con người được tạo niềm tin, dám
dũng cảm đương đầu với mọi thử thách trong cuộc sống. Tính trung thực sẽ
giúp con người tạo được lòng tin trong mọi mối quan hệ, giao dịch, đó là
sức mạnh lớn nhất giúp thuyết phục người khác. Trung thực làm nên nhân
cách con người.
Ý thức tổ chức kỷ luật cũng là một trong những phẩm chất đạo đức
cần được quan tâm giáo dục, đặc biệt trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước. Điều này được biểu hiện qua việc chấp hành những quy
định, nội quy như của trường học, cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức… một
cách tự giác và chủ động. Ngoài ra, ý thực tổ chức kỷ luật cũng thể hiện ở
tinh thần tôn trọng pháp luật, thực hiện đúng quy định của pháp luật. Do
vậy, việc giáo dục phẩm chất này cho thanh niên sẽ góp phần xây dựng lối
sống vì cộng đồng, xã hội văn minh, hiện đại, đặc biệt đối với người dân
Việt Nam – một dân tộc có xuất phát điểm là nền nông nghiệp là chủ yếu.
1.3. Đoàn TNCS Hồ Chí Minh và vai trò của nó trong công tác giáo
dục đạo đức cho thanh niên hiện nay
1.3.1 Một số đặc điểm cơ bản về Đoàn TNCS Hồ Chí Minh
Sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời (3/2/1930), Đảng đã thấy rõ
tầm quan trọng của việc xây dựng tổ chức Đoàn. Tại hội nghị Ban Chấp hành

34. 28
lần thứ hai họp từ ngày 20 đến 26/3/1931, Trung ương Đảng đã giành 01 ngày
trong thời gian hội nghị để bàn và quyết định những vấn đề quan trọng về
công tác vận động thanh niên của Đảng. Xuất phát từ ý nghĩa đặc biệt ấy,
được sự đồng ý của Bộ Chính trị và Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đại hội Đoàn
toàn quốc lần thứ III (họp từ ngày 22 đến 25/3/1961 tại Hà Nội) đã quyết định
lấy ngày 26/3/1931 là ngày thành lập Đoàn.
Đoàn bao gồm những thanh niên tiên tiến, phấn đấu vì mục tiêu, lý
tưởng của Đảng là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, dân giàu,
nước mạnh, xã hội công bằng, văn minh. Điều lệ Đoàn khẳng định: Đoàn
TNCS Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị-xã hội của thanh niên Việt Nam, do
Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, lãnh đạo và rèn
luyện” [22, tr.9]. Điều này phản ánh đầy đủ Đoàn là một tổ chức thanh niên
Cộng sản mang tính tiên tiến của giai cấp công nhân và tính quần chúng rộng
rãi của thanh niên Việt Nam thông qua việc tổ chức các phong trào, hoạt động
có tính chất xã hội, mỗi đoàn viên và cơ sở Đoàn đều được thể hiện tinh thần
xung kích cách mạng, thực hiện mục tiêu, lý tưởng của Đảng.
Đoàn có 3 đặc điểm cơ bản: là Đội dự bị tin cậy của Đảng, thường
xuyên bổ sung lực lượng trẻ cho Đảng, Nhà nước và các ngành. Đoàn luôn
luôn xác định nhiệm vụ của mình là đội quân xung kích cách mạng tích cực
tham gia xây dựng Đảng và là người kế tục trung thành sự nghiệp cách mạng
vẻ vang của Đảng và của Bác Hồ; là Trường học xã hội chủ nghĩa của thanh
niên, tạo môi trường đưa thanh niên vào các hoạt động giúp học tập rèn luyện
và phát triển nhân cách, năng lực của người lao động mới phù hợp với yêu
cầu của xã hội hiện nay; là Người đại diện, chăm lo và bảo vệ quyền lợi hợp
pháp của tuổi trẻ. Đặc điểm này khẳng định rõ tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh là tổ chức của thanh niên, vì thanh niên.
Đoàn là thành viên trong hệ thống chính trị, hoạt động trong khuôn khổ
Hiến pháp và pháp luật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam [22,

35. 29
tr.12]. Trong hệ thống này, Đảng là người lãnh đạo, Đoàn là một trong các tổ
chức thành viên. Về quan hệ giữa tổ chức Đoàn với Đảng, Nhà nước và các tổ
chức đoàn thể và các tổ chức xã hội khác của thanh niên được quy định cụ
thể: Đối với Đảng, Đoàn là hoạt động dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng, là
đội dự bị tin cậy của Đảng, nguồn cung cấp cán bộ theo yêu cầu nhiệm vụ
chính trị của Đảng. Đối với Nhà nước, Đoàn là chỗ dựa vững chắc của Nhà
nước trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Đoàn phối hợp chặt
chẽ với các cấp, các ngành, các đoàn thể và tổ chức xã hội chăm lo giáo dục,
đào tạo, tạo mọi điều kiện cho sự phát triển của thanh thiếu nhi. Đối với các tổ
chức xã hội của thanh niên và phong trào thanh niên, Đoàn giữ vai trò làm
nòng cốt chính trị trong việc xây dựng tổ chức và hoạt động của Hội Liên
hiệp Thanh niên Việt Nam, Hội Sinh viên Việt Nam, Hội Doanh nghiệp trẻ
Việt Nam và các thành viên khác của Hội. Đối với Đội TNTP Hồ Chí Minh,
Đoàn giữ vai trò là người phụ trách Đội và có trách nhiệm xây dựng tổ chức
Đội, lựa chọn, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ làm công tác thiếu nhi, tạo điều kiện
về cơ sở vật chất và tài chính cho hoạt động của Đội.
Được xây dựng, rèn luyện và trưởng thành qua các thời kỳ đấu tranh
cách mạng, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã tập hợp đông đảo thanh niên phát
huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng, cống hiến xuất sắc cho sự nghiệp giải
phóng dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Bước vào
thời kỳ mới, Đoàn tiếp tục phát huy những truyền thống quý báu của dân tộc
và bản chất tốt đẹp của mình, xây dựng thế hệ thanh niên Việt Nam giàu lòng
yêu nước, tự cường dân tộc; kiên định lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa
xã hội; có đạo đức cách mạng, ý thức chấp hành pháp luật, sống có văn hóa,
vì cộng đồng; có năng lực, bản lĩnh trong hội nhập quốc tế; có sức khỏe, tri
thức, kỹ năng trong lao động tập thể; xung kích, sáng tạo làm chủ khoa học
công nghệ tiên tiến, vươn lên ngang tầm thời đại. Đoàn TNCS Hồ Chí Minh

36. 30
kế tục trung thành, xuất sắc sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và Chủ
tịch Hồ Chí Minh; thường xuyên bổ sung lực lượng trẻ cho Đảng; tổ chức
động viên đoàn viên, thanh niên cả nước đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa [22,
tr.10-11].
1.3.2. Vai trò của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong giáo dục đạo đức
cho thanh niên Việt Nam hiện nay
Thứ nhất, Đoàn là một kênh quan trọng trong việc truyền thụ những tri
thức đạo đức cho thanh niên. Thông qua việc tuyên truyền, giáo dục những
chuẩn mực đạo đức cho thanh niên như: giáo dục tình yêu quê hương đất
nước, kiên định với con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Đoàn
góp phần quan trọng vào quá trình khẳng định những giá trị đạo đức tốt đẹp
mà mỗi thanh niên cần hướng tới và góp phần thức tỉnh một bộ phận không
nhỏ thanh niên đang sống một cuộc sống thiếu lý tưởng, thiếu niềm tin, thiếu
lòng tự hào và kiêu hãnh dân tộc. Đoàn cũng góp phần quan trọng trong việc
định hướng cho thanh niên giữ gìn, phát huy những giá trị đạo đức truyền
thống tốt đẹp của dân tộc như lòng yêu thương, độ lượng, tinh thần đoàn
kết, sống nhân nghĩa, thủy chung…; khắc phục những tác động tiêu cực của
quá trình hội nhập và nền kinh tế thị trường đang là mảnh đất màu mỡ nảy
sinh những lối sống ích kỷ, vụ lợi, những thói hư, tật xấu, những tệ nạn xã
hội; tạo bước chuyển về chất trong nhận thức, rèn luyện, tu dưỡng đạo đức
của thanh niên, phát huy, khơi dậy trong thanh niên tư duy năng động, sáng
tạo, lạc quan, tự tin, dám nghĩ, dám làm, có ý chí khắc phục khó khăn vươn
lên lập thân, lập nghiệp với khát vọng cống hiến vì tương lai tươi sáng của
dân tộc; sống nhân ái, có trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội; góp
phần xây dựng cho thanh niên những đức tính cần thiết để có những hành vi
phù hợp với những quy tắc ứng xử và chuẩn mực của xã hội…

37. 31
Có thể nói, Đoàn có vai trò quan trọng trong việc tuyên truyền, giáo
dục những chuẩn mực đạo đức cho thanh niên. Thông qua việc giáo dục các
chuẩn mực đạo đức cho thanh niên, Đoàn đã góp phần quan trọng trong việc
tăng “sức đề kháng” cho thanh niên trước những biểu hiện tiêu cực, mặt trái
của xã hội và sự chống phá, xuyên tạc của các thế lực thù địch, nhất là trên
mạng xã hội. Điển hình là thông qua các hình thức sinh hoạt của Đoàn, qua
việc khai thác hiệu quả các phương tiện thông tin đại chúng và truyền thông
mạng, qua các hoạt động, phong trào của mình, Đoàn khéo léo lồng ghép
tuyên truyền, cụ thể hóa những chuẩn mực đạo đức đến thanh niên một cách
nhanh nhất và hiệu quả nhất. Qua đó, định hướng cho thanh niên những giá trị
đạo đức tốt đẹp của dân tộc, xây dựng niềm tin, lý tưởng cách mạng trong
thanh niên; phê phán những biểu hiện của sự suy thoái về đạo đức; cho thấy
tính đúng đắn của con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam hiện nay. Có
thể dễ dàng nhìn nhận vai trò của Đoàn ở nội dung này thông qua sự việc vừa
qua liên quan đến nội dung kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XIV (diễn ra từ 21/5
– 15/6/2018 vừa qua) dự kiến thông qua dự Luật Đơn vị hành chính - kinh tế
đặc biệt, lợi dụng lòng yêu nước của nhân dân ta các thế lực thù địch, các
phần tử xấu đã kích động đoàn viên, thanh niên và nhân dân ta, có các hành
động quá khích như: tụ tập đông người gây rối, biểu tình…để phản đối dự
thảo Luật. Trước tình hình trên, ở nhiều địa phương, Đoàn thanh niên đã đóng
vai trò nòng cốt để phối hợp với các đoàn thể, các lực lượng chức năng trong
công tác nắm bắt tình hình trong đoàn viên, thanh niên, đặc biệt là thanh niên
công nhân để làm tốt công tác tuyên truyền, vận động, định hướng công tác tư
tưởng, thông tin kịp thời đến đoàn viên, thanh niên và nhân dân chủ trương,
chính sách của Đảng và nhà nước liên quan đến dự thảo Luật, đồng thời tuyên
truyền cảnh giác đối với các chiêu trò và sự xuyên tạc của các thế lực thù địch
và phần tử xấu. Do vậy, tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở

38. 32
nhiều địa phương, đặc biệt là ở những địa phương có số lượng lớn thanh niên
công nhân cơ bản ổn định và giữ vững, không để xảy ra những vụ việc phức
tạp, những điểm nóng cần phải giải quyết.
Thứ hai, Đoàn góp phần quan trọng trong việc bồi dưỡng tình cảm đạo
đức cho thanh niên Việt Nam hiện nay.
Giáo dục đạo đức cho thanh niên không chỉ thuần túy là giáo dục ý
thức, lý trí đạo đức mà quan trọng và sâu xa hơn, Đoàn đã góp phần quan
trọng trong việc bồi dưỡng tình cảm đạo đức, để hình thành, phát triển và
thường xuyên bồi đắp nhân tính, mà Hồ Chí Minh gọi là tính người, tình
người, tình thương yêu con người, lòng nhân ái, vị tha, bao dung, yêu điều
thiện, ghét điều ác, bảo vệ cái thiện, trừng trị cái ác. Chính tình cảm đạo đức
“sẽ làm sâu sắc thêm mối tương giao giữa con người với con người, giữa con
người với tự nhiên” [71, tr.15]. Sự sâu sắc và tinh tế trong mối tương giao này
là một trong những động lực làm tăng thêm sự phong phú, sâu sắc và mạnh
mẽ của thế giới nội tâm, thúc đẩy con người vươn lên trong cuộc sống. Do
vậy, không chỉ dừng lại ở những hoạt động giáo dục đơn thuần, giáo dục đạo
đức được Đoàn thanh niên cụ thể, gắn liền với thực hành đạo đức, để từ lẽ
sống trở thành lối sống và nếp sống hằng ngày, củng cố và phát triển nhu cầu
đạo đức, thực hành các chuẩn mực, các quy tắc ứng xử đạo đức, làm cho giá
trị đạo đức và văn hóa đạo đức trở nên bền vững. Thông qua các hoạt động
giáo dục đạo đức để chuyển hóa thành tự giáo dục ở mỗi một chủ thể và định
hình, hoàn thiện nhân cách. Trên cơ sở các hoạt động giáo dục ý thức đạo
đức, là cơ sở để hình thành niềm tin và tình cảm đạo đức. Từ đó, tạo động lực
thúc đẩy hoạt động, dẫn đến những hành vi, hành động đạo đức theo những
chuẩn mực và giá trị đạo đức được lựa chọn.
Có thể thấy, bằng các hình thức và phương pháp giáo dục phong phú,
phù hợp với lứa tuổi thanh niên, Đoàn có vai trò quan trọng trong việc tạo

39. 33
môi trường đưa thanh niên vào các hoạt động thực tiễn, giúp thanh niên học
tập rèn luyện, nuôi dưỡng tình cảm và phát triển nhân cách. Thông qua các
hoạt động của các phong trào "Xung kích, tình nguyện phát triển kinh tế - xã
hội và bảo vệ Tổ quốc" và "Ðồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp",
Đoàn không chỉ góp phần vào thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội,
quốc phòng, an ninh của đất nước, mà còn tạo môi trường thực tiễn rộng lớn,
phong phú, thiết thực để giáo dục, rèn luyện thanh niên. Cũng chính từ các
phong trào, hoạt động đó, Đoàn đã phát hiện được nhiều tấm gương tốt, điển
hình hay trong thanh niên, làm tấm gương tốt để giáo dục đạo đức cho thanh
niên. Và qua đó, những tình cảm đạo đức, tình bạn trong sáng không vụ lợi
giữa các đoàn viên thanh niên được nảy sinh. Điều này được thể hiện rõ qua
từng thời kỳ cách mạng như: trong thời kỳ thành lập Đảng, đấu tranh giành
chính quyền, kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ và tay sai, Chủ
tịch Hồ Chí Minh cùng các bậc tiền bối cách mạng đã tuyên truyền chủ nghĩa
Mác-Lênin, giác ngộ lý tưởng cách mạng, lòng yêu nước trong thanh niên và
nhân dân. Với tinh thần “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”, Đoàn đã động
viên các tầng lớp thanh niên cả nước hưởng ứng phong trào “Quyết tử cho Tổ
quốc quyết sinh”, “Xếp bút nghiên lên đường chiến đấu”, “3 sẵn sàng”, “5
xung phong”. Khi đất nước thống nhất, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội, tuổi
trẻ Việt Nam tiếp tục gánh vác sứ mệnh to lớn là xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Việt Nam xã hội chủ nghĩa, theo đường lối đổi mới của Đảng, Đoàn phát
động thanh niên tham gia phong trào “tình nguyện xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc”, “3 xung kích làm chủ tập thể”, “hành quân theo bước chân những
người anh hùng”, “hành quân theo chân Bác”, tiếp bước cha anh đi đầu trong
công cuộc đổi mới… Điển hình như 2 phong trào “thanh niên lập nghiệp”,
“tuổi trẻ giữ nước” đã động viên hàng triệu đoàn viên thanh niên tham gia, đã
xuất hiện nhiều tấm gương điển hình trong lao động, chiến đấu, học tập, xây

40. 34
dựng cuộc sống mới. Các phong trào “Xứng danh anh bộ đội cụ Hồ” thực
hiện “6 điều Bác Hồ dạy”, “Đoàn kết 3 lực lượng”, “Đền ơn đáp nghĩa”, “Sản
xuất, kinh doanh giỏi”, “thanh niên tình nguyện”, “3 mục tiêu dân số, sức
khỏe, môi trường”, “Dạy tốt, học tốt”, “Học vì ngày mai lập nghiệp”… là
biểu hiện cụ thể những cố gắng, nỗ lực vượt bậc của tuổi trẻ Việt Nam trong
thời kỳ công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, thực hiện mục tiêu “dân giàu,
nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Chính từ thực tiễn hoạt động
phong phú và sôi nổi của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, trên khắp các lĩnh vực,
thanh niên Việt Nam đã được trang bị cho mình những chuẩn mực, được bồi
dưỡng những tình cảm đạo đức tốt đẹp,… góp phần xây dựng những hình ảnh
đẹp về lớp thanh niên Việt Nam thời kỳ mới.
Thứ ba, Đoàn quan tâm chăm lo đến quyền và lợi ích chính đáng, tạo
điều kiện thuận lợi và đồng hành, cổ vũ thanh niên học tập, rèn luyện, phấn
đấu trưởng thành, góp phần khắc phục những hạn chế trong nhân cách của
một bộ phận thanh niên Việt Nam hiện nay. Ngón tay có ngón dài ngón ngắn,
trong một gia đình con cái cũng mỗi người một tính cách, xã hội cũng vậy,
thanh niên cũng có nhiều nhóm, nhóm tiên tiến ý thức cao là cơ bản, họ là hạt
nhân, tạo ra những tác động tích cực cho cộng đồng; nhóm thứ hai, thường
được gọi là chậm tiến, trong đó có những thanh niên vi phạm pháp luật, có cả
thanh niên nhận thức chính trị chưa đúng đắn. Do vậy, không chỉ định hướng
cho thanh niên và phát huy vai trò của thanh niên qua các hoạt động của
Đoàn, Đoàn còn tạo môi trường, điều kiện thuận lợi để đồng hành cùng thanh
niên trong thực hiện những ước mơ, hoài bão, lý tưởng sống cao đẹp của
mình qua các chương trình “Thắp sáng ước mơ tuổi trẻ Việt Nam” với việc tổ
chức các chương trình giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm giữa những người thành
đạt, những gương điển hình tiên tiến với đoàn viên thanh niên nói chung và
đoàn viên thanh niên đã từng một thời lầm lỡ nói riêng;… Đoàn đã định

41. 35
hướng giá trị trong việc kế thừa, duy trì các giá trị truyền thống và hình thành
những giá trị chuẩn mực mới, phù hợp với thời kỳ mới. Những giá trị truyền
thống gia đình, tình nghĩa, đề cao cái tâm, chữ tín và đạo hiếu, lễ nghĩa vẫn
được duy trì nhằm hạn chế, khắc phục tính ích kỷ, thờ ơ, thậm chí là lạnh lùng
của một số thanh niên dưới tác động của cơ chế thị trường, của hội nhập
quốc tế và nhằm “xây dựng và hoàn thiện giá trị, nhân cách con người Việt
Nam, bảo vệ và phát huy bản sắc dân tộc trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện
đại hóa, hội nhập kinh tế quốc tế. Bồi dưỡng các giá trị văn hóa trong thanh
niên, học sinh, sinh viên, đặc biệt là lý tưởng sống, lối sống, năng lực trí tuệ,
đạo đức, bản lĩnh văn hóa con người Việt Nam” [14, tr.106]. Việc giáo dục
đạo đức, giúp cho thanh niên hoàn thiện nhân cách của Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh có ý nghĩa quan trọng đối với tình hình xây dựng và phát triển đất nước
hiện nay.
Như vậy, việc giáo dục rèn luyện đạo đức cho thanh niên trong thời kỳ
công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế thế giới là góp phần đào
tạo, giáo dục thế hệ thanh niên vừa "hồng", vừa "chuyên", góp phần xây dựng
nước nhà ngày càng phát triển. Do vậy, hơn lúc nào hết, Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh với chức năng là “Trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên”, là đội
dự bị tin cậy của Đảng cần phát huy tốt hơn những vai trò của mình trong
công tác giáo đạo đức cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay.
Tiểu kết chƣơng 1
Đạo đức là một hiện tượng xã hội, là tổng hợp các quy tắc, nguyên tắc,
chuẩn mực xã hội điều tiết hành vi con người, nhờ đó con người tự giác điều
chỉnh hành vi của mình cho phù hợp với lợi ích và hạnh phúc của con người,
với tiến bộ xã hội. Trong bối cảnh hiện nay, trước những tác động tiêu cực
của kinh tế thị trường, của toàn cầu hóa và sự suy thoái đạo đức của một bộ
phận thanh niên Việt Nam, việc giáo dục đạo đức cho đối tượng này có tầm

42. 36
quan trọng đặc biệt. Trong đó, có thể thấy rằng, vai trò của Đoàn TNCS Hồ
Chí Minh là hết sức quan trọng. Thông qua các hoạt động giáo dục, qua các
phong trào chính trị - xã hội thực tiễn, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã giúp
thanh niên có được những tri thức, những tình cảm, niềm tin, lý tưởng đạo
đức đúng đắn, hoàn thiện nhân cách thanh niên Việt Nam hiện nay, nhằm đáp
ứng yêu cầu phát triển bản thân và đất nước.

43. 37
Chƣơng 2
GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC
CỦA ĐOÀN THANH NIÊN CỘNG SẢN HỒ CHÍ MINH
TỈNH BÌNH DƢƠNG CHO THANH NIÊN HIỆN NAY:
THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP
2.1. Đặc điểm, tình hình tỉnh Bình Dƣơng và thanh niên tỉnh Bình
Dƣơng
2.1.1. Tình hình, đặc điểm tỉnh Bình Dương
Bình Dương là tỉnh thuộc miền Đông Nam bộ, nằm trong vùng kinh tế
trọng điểm phía Nam; phía Đông giáp tỉnh Đồng Nai, phía Bắc giáp tỉnh Bình
Phước, phía Tây giáp tỉnh Tây Ninh và một phần thành phố Hồ Chí Minh,
phía Nam giáp thành phố Hồ Chí Minh và một phần tỉnh Đồng Nai. Theo
Nghị quyết số 136/NQ-CP ngày 29/12/2013 của Chính phủ, tỉnh Bình Dương
có diện tích tự nhiên là 2.694,43 km2
(chiếm khoảng 0,83% diện tích cả nước,
khoảng 12% diện tích miền Đông Nam Bộ); dân số 1.802.500 người; 09 đơn
vị hành chính cấp huyện (gồm: thành phố Thủ Dầu Một, thị xã Dĩ An, thị xã
Thuận An, thị xã Bến Cát, thị xã Tân Uyên và các huyện Bàu Bàng, Bắc Tân
Uyên, Dầu Tiếng, Phú Giáo) và 91 đơn vị hành chính cấp xã (48 xã, 41
phường, 02 thị trấn) [88].
Khoảng đầu thập niên 90 thế kỷ trước, từ ngày tái lập tỉnh
(01/01/1997), Bình Dương đã trỗi dậy với chủ trương đổi mới, được cụ thể
hóa bằng những chính sách thông thoáng, mở đường cho quá trình công
nghiệp hóa, hiện đại hóa của địa phương. Đến nay, toàn tỉnh có 28 khu công
nghiệp và 8 cụm công nghiệp, với tổng diện tích khoảng 10.000 ha. Trong đó,
có những khu công nghiệp tiêu biểu cho cả nước về xây dựng kết cấu hạ tầng
hoàn chỉnh, đồng bộ và hiện đại, về tốc độ thu hút đầu tư, quản lý sản xuất và
bảo vệ môi trường như VSIP 1, 2, Mỹ Phước, Đồng An, … Bằng những chính

44. 38
sách phù hợp, đến tháng 10 năm 2014, Bình Dương đã thu hút được 2.356 dự
án đầu tư nước ngoài với số vốn là 20 tỷ 200 triệu đô la Mỹ, trên 17.000
doanh nghiệp trong nước. Nhiều khu đô thị và dân cư mới văn minh, hiện đại
được hình thành, trong đó tiêu biểu nhất là thành phố mới Bình Dương với
điểm nhấn là Trung tâm hành chính tập trung của tỉnh đã chính thức đi vào
hoạt động từ ngày 20/02/2014. Thu nhập bình quân đầu người của Bình
Dương vào năm 1997 là 5,703 triệu đồng thì cuối năm 2015 là 73,1 triệu đồng
tăng 12,6 lần.
Không chỉ ấn tượng bởi kinh tế phát triển, vùng đất Bình Dương xưa và
nay còn được biết đến với bề dày lịch sử, văn hóa phát triển rất phong phú, đa
dạng. Tỉnh Bình Dương hiện có 11 di tích lịch sử, văn hóa được công nhận
cấp quốc gia, 39 di tích lịch sử, văn hóa được công nhận cấp tỉnh. Trong tiến
trình phát triển vùng đất mang đậm nét văn hóa làng nghề thủ công truyền
thống, Bình Dương tạo dấu ấn sâu sắc với các sản phẩm thủ công được chế
tác từ những làng nghề nổi tiếng đã định vị trên địa bàn hơn 300 năm, như:
Làng gốm sứ ở Lái Thiêu, Tân Phước Khánh; làng mộc, chạm khắc gỗ ở
Chánh Nghĩa, Phú Thọ; làng sơn mài ở Tương Bình Hiệp…[88].
Sau 20 năm phát triển, Bình Dương tiếp tục là một trong những trung
tâm kinh tế hàng đầu của đất nước, là một tỉnh có nhiều tiềm năng và thuận
lợi với tốc độ phát triển kinh tế nhanh, cơ cấu kinh tế chuyển dịch mạnh mẽ
theo hướng dịch vụ - công nghiệp gắn với quá trình đô thị hóa và nông nghiệp
đô thị, nông nghiệp công nghệ cao. Với chính sách đầu tư thông thoáng, minh
bạch, nâng cao năng lực cạnh tranh của Tỉnh, Bình Dương tiếp tục thu hút
nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước, người lao động đến đầu tư, làm việc,
góp phần tạo nhiều nghề mới và việc làm cho thanh niên. Do vậy, hiện nay
Bình Dương là một trong những tỉnh, thành tiếp nhận một lực lượng đông đảo
lao động từ các địa phương khác trong cả nước đến Bình Dương sinh sống và

45. 39
làm việc. Tạo nên một cộng đồng người Bình Dương với nhiều màu sắc văn
hóa khác nhau của nhiều vùng miền trong cả nước. Qua đó, cũng góp phần
hình thành nên những tâm sinh lý riêng có của người Bình Dương nói chung
và thanh niên Bình Dương nói riêng.
2.1.2. Đặc điểm Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương và thanh
niên tỉnh Bình Dương hiện nay
Thứ nhất, đặc điểm Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương.
Tiếp nối truyền thống vẻ vang của Đoàn, của thanh niên Việt Nam,
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương từ khi thành lập cho đến nay đã
trải qua 10 kỳ Đại hội, dưới sự quan tâm lãnh đạo của Đảng bộ Tỉnh, sự phối
hợp của chính quyền và đoàn thể nhân dân, Đoàn đã không ngừng phát triển
lớn mạnh. Đến nay, Đoàn Thanh niên Tỉnh có 22 đơn vị huyện, thị, thành
Đoàn và Đoàn trực thuộc; có hơn 89.000 đoàn viên đang sinh hoạt trong 512
cơ sở Đoàn. Hội LHTN tỉnh có hơn 146.000 hội viên 3.663 chi hội, CLB, tổ,
đội, nhóm. Hội Sinh viên tỉnh có hơn 38.000 sinh viên và 19.000 hội viên [24,
tr.7].
Phát huy truyền thống vẻ vang của thế hệ đi trước, xứng đáng là đội dự
bị tin cậy của Đảng cộng sản Việt Nam, trong suốt những năm qua, Đoàn
TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Bình Dương đã tham mưu và triển khai nhiều hoạt
động, chương trình, đề án, nguồn Quỹ thiết thực góp phần quan trọng trong
công tác đoàn kết, tập hợp thanh niên; tham gia giải quyết những việc khó,
việc mới trong quá trình phát triển kinh tế - văn hóa - chính trị - xã hội của
tỉnh, mang những nét riêng của Bình Dương như: Đề án “Đoàn kết tập hợp
thanh niên công nhân tỉnh Bình Dương”, Đề án “Nâng cao nhận thức pháp
luật cho thanh niên”, Đề án “Phổ cập và nâng cao kiến thức tin học cho thanh
niên và cán bộ Đoàn – Hội – Đội tỉnh Bình Dương”, Quỹ hỗ trợ thanh niên xa
quê có hoàn cảnh khó khăn, Quỹ Tài năng trẻ tỉnh Bình Dương, thành lập
Trung tâm hỗ trợ thanh niên công nhân và lao động trẻ... được lãnh đạo tỉnh