Download luận văn thạc sĩ ngành chính sách công với đề tài: Thực hiện chính sách tôn giáo ở tỉnh Phú Yên hiện nay, cho các bạn làm luận văn tham khảo Nhận viết luận văn đại học, thạc sĩ trọn gói, chất lượng, LH ZALO=>0909232620 Tham khảo dịch vụ, bảng giá tại: https://baocaothuctap.net

1. VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
NGUYỄN THỊ THU OANH
THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TÔN GIÁO
Ở TỈNH PHÚ YÊN HIỆN NAY
LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG
HÀ NỘI, năm 2019

2. VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
NGUYỄN THỊ THU OANH
THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TÔN GIÁO
Ở TỈNH PHÚ YÊN HIỆN NAY
Chuyên ngành : Chính sách công
Mã số : 8 34 04 02
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. CHU VĂN TUẤN
HÀ NỘI, năm 2019

3. LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn “Thực hiện chính sách tôn giáo ở tỉnh Phú
Yên hiện nay” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu trong đề tài
này được thu thập và sử dụng một cách trung thực. Kết quả nghiên cứu được
trình bày trong luận văn này không sao chép của bất cứ luận văn nào và cũng
chưa được trình bày hay công bố ở bất cứ công trình nghiên cứu nào khác
trước đây.
Đà Nẵng, ngày tháng năm 2019
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Thu Oanh

4. MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
CHƯƠNG 1. KHÁI QUÁT VỀ TÔN GIÁO VÀ CÔNG TÁC TÔN GIÁO Ở
PHÚ YÊN HIỆN NAY..............................................................................................8
1.1. Một số vấn đề lý luận chung ................................................................................8
1.2. Khái quát về tôn giáo và công tác tôn giáo ở Phú Yên.....................................13
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TÔN GIÁO Ở
TỈNH PHÚ YÊN HIỆN NAY.................................................................................31
2.1. Vị trí địa lý, tình hình kinh tế, văn hóa – xã hội ảnh hưởng đến thực hiện chính
sách tôn giáo ở tỉnh Phú Yên ....................................................................................31
2.3. Thực trạng thực hiện chính sách tôn giáo ở tỉnh Phú Yên hiện nay..................32
2.4. Đánh giá về công tác thực hiện chính sách, pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo.42
CHƯƠNG 3. NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU
QUẢ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TÔN GIÁO Ở TỈNH PHÚ YÊN...............51
3.1. Vấn đề đặt ra trong quá trình thực hiện chính sách tôn giáo ở tỉnh Phú Yên ...51
3.2. Giải pháp hoàn thiện và nâng cao hiệu quả của việc thực hiện chính sách tôn
giáo trên địa bàn tỉnh Phú Yên .................................................................................54
3.3. Một số kiến nghị ................................................................................................57
KẾT LUẬN .............................................................................................................60
TÀI LIỆU THAM KHẢO

5. DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
BCT Bộ chính trị
BTGCP Ban tôn giáo Chính Phủ
CT
GHPGVN
Chỉ thị
Giáo hội Phật giáoViệt Nam
HU Huyện ủy
KL Kết luận
QLNN Quản lý nhà nước
TU
TTHC
Tỉnh ủy
Thủ tục hành chính
TW Trung ương
UBND
UBĐKCG
Ủy ban nhân dân
Ủy ban đoàn kết Công Giáo

6. 1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Tôn giáo là hiện tượng xã hội tác động hết sức phức tạp và sâu sắc đến mọi
mặt của đời sống nhân loại. trong cuộc sống xã hội hiện nay tôn giáo gắn liền với
đời sống xã hội của người dân đặc biệt là đời sống tâm linh. Chính vì vậy mà một
quốc gia quan tâm đề ra những chính sách đường lối, chủ trương đúng đắn sẽ góp
phần làm cho xã hội đặc biệt là lĩnh vực tôn giáo sẽ ổn định và phát triển một cách
bền vững.
Các tôn giáo ở Việt Nam, ngoài những tôn giáo đã được công nhận về tổ
chức, sinh hoạt tôn giáo ổn định, vẫn còn có những tôn giáo chưa được công nhận
hoạt động và tổ chức.
Đến nay, nhà nước ta đã công nhận và cấp đăng ký hoạt động cho 43 tổ chức
thuộc 16 tôn giáo với 26.109.033 tín đồ, chiếm 27% dân số cả nước, 55.710 chức
sắc, 145.721 chức việc, 29.396 cơ sở thờ tự.
Việt Nam là một quốc gia đa tôn giáo, số lượng người theo tôn giáo khá
đông (chỉ tính riêng 6 tôn giáo lớn, số tín đồ đã chiếm khoảng 1/4 dân số). Tín đồ
các tôn giáo tuyệt đại đa số là nhân dân lao động nên có tinh thần yêu nước, có ý
thức gắn bó cùng dân tộc, dễ gần và đi theo cách mạng, nhiều chức sắc đã tích cực
cùng khối đại đoàn kết dân tộc, góp phần đấu tranh giành độc lập tự do của dân tộc,
cũng như trong xây dựng và bảo vệ tổ quốc xã hội chủ nghĩa.
Tuy nhiên, trong từng thời kỳ lịch sử, có lúc, có nơi do nhiều nguyên nhân và
sự tác động nhiều mặt của tình hình thế giới, cũng như chiến lược “diễn biến hoà
bình” của các thế lực thù địch... càng làm cho các hoạt động tôn giáo tín ngưỡng trở
nên đa dạng và phức tạp hơn, có một số ít tôn giáo đã bị kẻ xấu lôi kéo, kích động
đi ngược lại lợi ích của dân tộc và tổ quốc, cũng như lợi ích của đại đa số tín đồ.
Công tác phổ biến, tuyên truyền nội dung các chính sách về tôn giáo đến đời
sống tâm linh giúp cho nhân dân ổn định về tư tưởng chăm lo làm ăn hướng tới xã
hội ổn định, kinh tế mới phát triển. Từ đó nhân dân và chức sắc tôn giáo cũng an

7. 2
tâm thực hiện đúng trách nhiệm nghĩa vụ và quyền lợi của một công dân Việt Nam.
Tự do tín ngưỡng tôn giáo luôn được Đảng và nhà nước quan tâm tạo điều
kiện hết sức. Vì vậy mà tôn giáo phát triển được đó cũng là chứng minh những
đường lối, chủ trương của Đảng và nhà nước đúng với nguyện vọng của nhân dân.
Chính vì vậy, những giáo lý, giáo điều trong tôn giáo ở Phú Yên luôn gắn liền với
đường lối chủ trương của Đảng. Đó là đường lối đúng đắn mà chúng ta cần phải
phát huy.
Nhận thức rõ điều đó, Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn đưa ra và thực hiện
được chính sách đúng đắn về tự do tín ngưỡng, tôn giáo của nhân dân. Như Nghị
quyết 24 (ngày 16/10/1990) của Bộ Chính trị và Nghị định 69 của Hội đồng Bộ
trưởng (nay là Chính phủ) về hoạt động tôn giáo... Ngày 18/6/2004 Pháp lệnh tín
ngưỡng, tôn giáo được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua và có hiệu lực thi
hành từ ngày 15/11/2004; tiếp theo, ngày 01/3/2005 Chính phủ ban hành Nghị định
số 22 nhằm cụ thể hóa tư tưởng - tinh thần Pháp lệnh, hướng dẫn các ngành, các cấp
thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước về tôn giáo trong tình hình hiện nay Đồng
bào và chức sắc tôn giáo phấn khởi tín tưởng vào sự nghiệp đổi mới, vào chế độ
XHCN thực hiện nếp sống “tốt đời đẹp đạo” góp phần củng cố khối đại đoàn kết
toàn dân, xây dựng và bảo vệ tổ quốc, công tác tôn giáo giúp các Giáo hội hoạt
động và tiến hành các sinh hoạt tôn giáo bình thường theo đúng luật pháp Nhà
nước, ngăn ngừa được kẻ xấu lợi dụng hoạt động tôn giáo để gây rối, gây chia rẽ
khối đại đoàn kết toàn dân.
Phú Yên những năm gần đây tôn giáo có sự tiến triển mạnh. Tỉnh ủy, Ủy ban
nhân dân, Mặt trận tổ quốc và các tổ chức chính trị xã hội quan tâm chỉ đạo nên
công tác tôn giáo đã đạt được những thành tựu nhất định.
Bên cạnh những thuận lợi và kết quả đạt được, trong quá trình thực hiện còn
có khó khăn như: Hệ thống tổ chức bộ máy cán bộ làm công tác QLNN về tôn giáo
các cấp chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đề ra; hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc thực
hiện các chủ trương, chính sách, quy định của pháp luật chưa kịp thời hoặc thực
hiện chưa nghiêm; nhận thức của một số chức sắc, chức việc về các chủ trương của

8. 3
Đảng, chính sách của Nhà nước liên quan đến tôn giáo chưa đầy đủ, thực hiện chưa
đúng theo quy định.
Xuất phát từ thực tiễn trên tôi lựa chọn đề tài: “Thực hiện chính sách tôn
giáo ở tỉnh Phú Yên hiện nay” làm luận văn cao học, do trình độ lý luận chính trị
còn hạn chế cũng như đứng trước một vấn đề lớn và nhạy cảm của xã hội bản thân
tôi không tránh được những sai sót. Rất mong thầy, cô góp ý, bổ sung để luận văn
của em được hoàn thiện hơn và phù hợp với đất nước ta hội nhập quốc tế.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Đã có nhiều học giả, nhà khoa học trong và ngoài nước quan tâm nghiên cứu
ở nhiều khía cạnh khác nhau. Nhiều công trình nghiên cứu về tôn giáo trong đó chỉ
ra được nhiều vấn đề bất cập cũng như những ưu khuyết điểm nhưng mục đích
chính cũng là chỉ ra giá trị to lớn của tôn giáo trong phát triển kinh tế, xã hội nói
riêng và chế độ chính trị nói chung. Ở đây xin nêu ra một số công trình tiêu biểu
theo các hướng nghiên cứu như sau: Tác phẩm “Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam 35
Năm Hình Thành Và Phát Triển” (2016), Nhiều tác giả, Nhà xuất bản Hồng Đức.
Mai Thanh Hải (1998), Các tôn giáo trên thế giới và Việt Nam, Nxb.CAND và TS
Nguyễn Thanh Xuân (2005). Một số tôn giáo ở Việt Nam, Nxb; GS. Đặng Nghiêm
Vạn (2003), Lý luận về tôn giáo và tình hình tôn giáo ở Việt Nam, Nxb. Chính trị;
PGS.TS Hoàng Minh Đô (2007), Dòng tu công giáo ở nước ta hiện nay và những
vấn đề đặt ra cho công tác quản lý nhà nước; Nguyễn Đức Lữ (2005), Những đặc
điểm cơ bản của một số tôn giáo lớn ở Việt Nam; PGS.TS Văn Tất Thu (2016),
Năng lực thực hiện chính sách công những vấn đề lý luận và thực tiễn; Phạm Ngọc
Quang, Nguyễn Đức Lữ, Hoàng Minh Đô, Ngô Hữu Thảo, Phạm Văn Dần (đồng
chủ biên), Lý luận về Tôn giáo và Chính sách Tôn giáo ở Việt Nam, tái bản năm
2011; Một số tôn giáo ở Việt Nam (Nhà xuất bản Tôn giáo – Ban tôn giáo Chính
phủ); Nguyễn Hồng Dương (chủ biên, 2014), Tiếp tục đổi mới chính sách về tôn
giáo ở Việt Nam hiện nay-Những vấn đề lý luận cơ bản, Nxb Văn hoá-Thông tin và
Viện Văn hoá, Hà Nội; Đỗ Quang Hưng (2014), Nhà nước, tôn giáo, pháp luật, Nxb
Lý luận chính trị; Học viện Chính trị Quốc gia HCM, Chính sách, pháp luật về tôn

9. 4
giáo, tín ngưỡng của Việt Nam: 25 năm nhìn lại, Nxb Lý luận chính trị; Nguyễn
Thanh Xuân (chủ biên, 2015), Tôn giáo và chính sách tôn giáo ở Việt Nam, Nxb
Tôn giáo, v.v...
Những giai đoạn khác nhau của đất nước sẽ có ý nghĩa khác nhau về tôn giáo
vì vậy mà những công trình nghiên cứu góp phần tích cực giúp Đảng và nhà nước ta
có những chính sách và đường lối chủ trương đúng với thực tiễn. Trong công trình
Tôn giáo và chính sách tôn giáo ở Việt Nam của Nguyễn Thanh Xuân, các tác giả
đã đề cập đến những vấn đề như đời sống tôn giáo Việt Nam, nhất là trong thời kỳ
đổi mới, đường hướng hoạt động của các tổ chức tôn giáo ở Việt Nam; luật pháp
quốc tế về tôn giáo; quan điểm, chính sách của Đảng và Nhà nước Việt Nam đối với
tôn giáo... Công trình giúp cho luận văn tham khảo bức tranh tổng quát về đời sống
tôn giáo và chính sách tôn giáo ở Việt Nam.
Công trình Chính sách, pháp luật về tôn giáo, tín ngưỡng của Việt Nam: 25
năm nhìn lại của Học viện Chính trị Quốc gia HCM là cuốn kỷ yếu hội thảo với gần
40 bài viết của các nhà nghiên cứu, các nhà quản lý đề cập đến quan điểm, đường
lối, chính sách, pháp luật tôn giáo của Đảng, Nhà nước, nhất là chính sách, pháp
luật được đề cập trong các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành. Công trình này
không chỉ cho tác giả luận văn có được cái nhìn về quá trình xây dựng chính sách,
pháp luật về tôn giáo trong 25 năm qua, đồng thời còn giúp tác giả luận văn nhìn
nhận những chính sách tôn giáo cụ thể như chính sách đối với xây dựng công trình
tôn giáo, chính sách công nhận tổ chức tôn giáo, chính sách tôn giáo trong lĩnh vực
từ thiện, an sinh xã hội, v.v..
Công trình nghiên cứu “Địa Chí Phú Yên” (2003) và “Lịch Sử Phú Yên thế kỉ
17 đến 19” (2009). Các tác phẩm trên đã làm rõ lịch sử hình thành và phát triển
vùng đất xứ Nẫu, từ vị trí địa lý thiên nhiên, khoáng sản…và văn hóa đời sống con
người qua các thời đại quá khứ, hiện tại… các di tích lịch sử văn hóa, anh hùng dân
tộc, cách mạng, tôn giáo của tỉnh Phú Yên .
Công trình Nhà nước, tôn giáo, pháp luật của Đỗ Quang Hưng là một tài liệu
tham khảo quý giá. Công trình gồm có các phần: 1. Quan hệ Nhà nước và giáo hội;
2. Tôn giáo; 3. Luật pháp và tôn giáo. Nội dung có ý nghĩa mà luận văn có thể tham

10. 5
khảo từ công trình này không hẳn là nội dung về đời sống tôn giáo, về mối quan hệ
giữa nhà nước với tôn giáo ở Việt Nam hiện nay mà chính là ở chỗ tác giả công
trình đã đưa ra cách tiếp cận hướng đến một chính sách công về tôn giáo.
Có thể nói, những công trình lý luận chung về tôn giáo, đời sống tôn giáo ở
Việt Nam, chính sách, pháp luật tôn giáo ở Việt Nam có rất nhiều. Tuy nhiên vấn đề
tôn giáo ở tỉnh Phú Yên chưa nghiên cứu một cách toàn diện về quá trình tổ chức
thực hiện các chính sách tôn giáo trên địa bàn tỉnh trong giai đoạn hiện nay. Đề tài
đóng góp những thành quả của các công trình trên vào thực trạng thực hiện chính
sách tôn giáo ở tỉnh Phú Yên.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu:
Trên cơ sở nghiên cứu việc thực hiện chính sách tôn giáo ở Phú Yên hiện
nay, chỉ rõ những thành tựu cũng như những hạn chế của công tác này, luận văn đề
xuất một số giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện và nâng cao hiệu quả việc thực
hiện chính sách tôn giáo ở tỉnh Phú Yên trong thời gian tới.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Nghiên cứu những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách tôn giáo.
- Nghiên cứu thực trạng thực hiện chính sách tôn giáo trên địa bàn tỉnh Phú
Yên thời gian qua.
- Đề xuất phương hướng, giải pháp chính nhằm hoàn thiện nâng cao, tăng
cường hiệu quả công tác thực hiện chính sách tôn giáo ở tỉnh Phú Yên hiện nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu: nghiên cứu quá trình thực hiện chính sách tôn
giáo của Đảng và Nhà nước ta.
4.2. Phạm vi nghiên cứu:
- Phạm vi nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng thực hiện
chính sách tôn giáo ở Phú Yên, nhất là những thành tựu, hạn chế của công tác này.
- Phạm vi thời gian: từ năm 2013 cho đến nay
- Phạm vi không gian: Địa bàn tỉnh Phú Yên.

11. 6
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương tiếp cận:
Luận văn tiếp cận nghiên cứu từ góc độ chuyên ngành chính sách công, tiếp
cận quy trình chính sách từ hoạch định đến xây dựng, thực hiện và đánh giá chính
sách có sự tham gia của chủ thể chính sách.
5.2. Phương pháp nghiên cứu:
Để thực hiện được các yêu cầu đặt ra đối với luận văn, việc nghiên cứu đề tài
được tiến hành dựa trên một số phương pháp cơ bản như: phương pháp phân tích,
tổng hợp, phương pháp so sánh, phương pháp nghiên cứu tài liệu thứ cấp, v.v…
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận:
Kết quả nghiên cứu làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về công tác tôn giáo từ
góc độ chính sách công trên địa bàn tỉnh Phú Yên. Những kết quả của luận văn góp
phần nâng cao nhận thức, hiểu biết về công tác quản lý nhà nước về tôn giáo từ góc
độ chính sách công, qua đó, qua đó góp phần bổ sung, hoàn thiện những vấn đề lý
luận về thực hiện chính sách công nói chung, thực hiện chính sách tôn giáo ở nước
ta nói riêng từ thực tiễn của một tỉnh.
Ngoài ra, luận văn cũng góp phần bổ sung những nghiên cứu về các tôn giáo
ở Phú Yên hiện nay, đây là một mảng vẫn còn rất ít các công trình đề cập.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn:
Trên cơ sở kết luận, kết quả rút ra từ nghiên cứu của đề tài luận văn góp phần
hoàn thiện công tác tôn giáo nói chung, công tác quản lý nhà nước về tôn giáo nói
riêng trên địa bàn tỉnh Phú Yên.
Luận văn có thể là tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu, học tập, giảng dạy
về tôn giáo ở Phú Yên, công tác quản lý nhà nước về tôn giáo trên địa bàn tỉnh Phú
Yên.
7. Cơ cấu của Luận văn
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận và tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3
chương:

12. 7
Chương 1: Khái quát về tôn giáo và công tác tôn giáo ở Phú Yên hiện nay
Chương 2: Thực hiện chính sách tôn giáo ở tỉnh Phú Yên hiện nay: Thực
trạng và những vấn đề đặt ra
Chương 3: Phương hướng, giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách
tôn giáo ở tỉnh Phú Yên.

13. 8
CHƯƠNG 1
KHÁI QUÁT VỀ TÔN GIÁO VÀ CÔNG TÁC TÔN GIÁO
Ở PHÚ YÊN HIỆN NAY
1.1. Một số vấn đề lý luận chung
1.1.1. Khái niệm tôn giáo
Tôn giáo (religion trong tiếng anh),có nghĩa là sự tồn tại của một quyền lực
bên ngoài mà con người phải tuân theo; cảm giác mộ đạo và tuân theo quyền lực đó.
Theo tiếng Hy Lạp thì tôn giáo là regere – ràng buộc hay mối liên hệ giữa con
người và thần linh. Thuật ngữ religion lần đầu tiên được Thiên chúa giáo sử dụng
ngoài ý nghĩa như trên còn có nghĩa là ý thức về một cộng đồng được tổ chức. Các
tôn giáo cụ thể có khoảng trên dưới năm nghìn tôn giáo đã và đang tồn tại trong lịch
sử, hiện nay có khoảng 250 định nghĩa về tôn giáo. Theo thời gian thuật ngữ này
càng được mở rộng về nội hàm và mức độ phổ biến, tùy từng tôn giáo, cách tiếp cận
và ở từng nước mà nó được hiểu theo những nghĩa khác nhau.
Trong từ điển tiếng việt: “Tôn giáo là một hình thái ý thức xã hội hình thành
nhờ vào lòng tin và sùng bái thượng đế, thần linh” [35, tr.239], “Tín ngưỡng là niềm
tin của con người vào những điều thiêng liêng, huyền bí vượt khỏi giới tự nhiên.
Còn tôn giáo được hiểu là tín ngưỡng của những người cùng chung một tổ chức có
hệ thống giáo lý, giáo luật và lễ nghi” [35, tr.8]. Trong tác phẩm góp phần phê phán
triết học pháp quyền của Hêghen phần Lời nói đầu C.Mác viết: “Sự nghèo nàn của
tôn giáo vừa là biểu hiện của sự nghèo nàn hiện thực, vừa là sự phản kháng chống
lại sự nghèo nàn hiện thực ấy. Tôn giáo là thuốc phiện của nhân dân”[5, tr 570].
Trong Pháp lệnh tín ngưỡng tôn giáo có định nghĩa: “Cộng đồng người cùng
chung một tín ngưỡng, có hệ thống giáo lý, giáo luật, giáo lễ và tổ chức ổn định”
[23, tr1].
Như vậy khi nói đến tôn giáo nước ra vẫn hiểu theo định nghĩa: Tôn giáo là
một cộng đồng người có chung niềm tin vào các thế lực siêu nhiên huyền bí, có hệ
thống giáo lý, giáo luật, giáo lễ và có tổ chức.

14. 9
Những quan điểm về tín ngưỡng, tôn giáo của chủ nghĩa Mác-Lê nin, tư
tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng và Nhà nước đã vận dụng sáng tạo trong điều
kiện lịch sử cụ thể ở Việt Nam. Bên cạnh đó đã phát huy được vai trò của đồng bào
có tín ngưỡng, tôn giáo góp phần củng cố khối đại đoàn kết dân tộc trong công cuộc
xây dựng vào bảo vệ Tổ quốc. Hiện nay việc nghiên cứu về bản chất tôn giáo mang
tính đa chiều: Chẳng hạn cách tiếp cận thế tục hay cách tiếp cận bên trong, đã tìm ra
những kiến giải mới về tôn giáo “Sẽ là một sai lầm nếu phủ định hoặc xem nhẹ mặt
tích cực của tôn giáo trong việc xây dựng một đạo đức xã hội tương xứng với một
xã hội văn minh và phát triển” [4, tr.45].
1.1.2. Khái niệm chính sách tôn giáo, thực hiện chính sách tôn giáo
Chính sách công là một tập hợp các quyết định có liên quan nhằm lựa chọn
mục tiêu và giải pháp và công cụ chính sách để giải quyết vấn đề chính sách theo
mục tiêu tổng thể đã xác định của đảng chính trị cầm quyền [16, tr.12].
Chính sách tôn giáo là một chính sách xã hội. Chính sách tôn giáo là quá
trình dùng quyền lực nhà nước (Lập pháp, Hành pháp, Tư pháp) của các cơ quan
nhà nước theo quy định của pháp luật để tác động điều chỉnh, hướng dẫn các quá
trình tôn giáo và hành vi hoạt động tôn giáo của tổ chức, cá nhân tôn giáo diễn ra
phù hợp với pháp luật, đạt được mục tiêu cụ thể của chủ thể quản lý. Mặt khác,
chính sách tôn giáo còn là quá trình chấp hành pháp luật và tổ chức thực hiện pháp
luật của các cơ quan trong hệ thống hành pháp (Chính phủ và Ủy ban nhân dân các
cấp) để điều chỉnh tôn giáo và mọi hành vi hoạt động tôn giáo của tổ chức, cá nhân
tôn giáo diễn ra theo quy định của pháp luật.
Thực hiện chính sách “là toàn bộ quá trình chuyển hóa ý chí của chủ thể
chính sách thành hiện thực với các đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu nhất định
và hiện thực hóa các chính sách để đưa chính sách vào cuộc sống” [34, tr. 1-12].
1.1.3. Vai trò và tầm quan trọng của việc thực hiện chính sách tôn giáo
Thực hiện chính sách là một khâu quan trọng cấu thành quá trình thực hiện
chính sách, là toàn bộ quá trình chuyển hóa ý chí của chủ thể chính sách thành hiện
thực với các đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu nhất định. Thực hiện chính sách

15. 10
nói chung, chính sách tôn giáo nói riêng là khâu, là bước đặc biệt quan trọng trong
chu trình chính sách, có nhiệm vụ hiện thực hóa chính sách, đưa chính sách vào
cuộc sống. Tổ chức thực thi chính sách là trung tâm kết nối các khâu, các bước
trong quá trình thực hiện chính sách thành một hệ thống. Việc hoạch định chính
sách đúng, có chất lượng hay không rất quan trọng, nhưng việc thực hiện đúng
chính sách còn quan trọng hơn. Có chính sách đúng nhưng nếu không được thực
hiện thì nó cũng sẽ trở thành vô nghĩa, không những không mang lại giá trị mà còn
ảnh hưởng đến uy tín của chủ thể hoạch định và ban hành chính sách đó chính là
nhà nước. Nếu chính sách không được thực hiện đúng, đặc biệt là những chính sách
nhạy cảm như chính sách tôn giáo, sẽ dẫn đến sự thiếu tin tưởng, thậm ch là chống
đối của người dân đối với nhà nước. Nguy hiểm hơn khi các thế lực thù địch sẽ lợi
dụng điều này mà xuyên tạc, nói xấu Đảng, Nhà nước ta. Thậm chí chúng còn kích
động đồng bào có đạo chống phá nhà nước ta. Điều này rất bất lợi về mặt chính trị
và xã hội, gây những khó khăn, bất ổn cho nhà nước trong công tác quản lý. Hơn
nữa nó cũng sẽ, gây bất lợi, mất uy tín ảnh hưởng xấu đến hình ảnh đất nước trong
con mắt bạn bè quốc tế.
Chỉ có đi sâu, đi sát vào trong quá trình thực hiện chính sách từ đó mới xây
dựng được chính sách phù hợp, đúng với thực tế, phù hợp với nguyện vọng, mong
ước của tín đồ cũng như sự hòa hợp giữa tôn giáo và chính sách đúng với đường lối
cảu Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước. Trong quá trình xây dựng và thực
hiện chính sách sẽ phát sinh những chính sách chưa mà các nhà hoạch định chưa
nghĩ tới, đến giai đoạn tổ chức thực hiện mới phát hiện ra. Chính vì vậy, mà khi
thực hiện chính sách, đặc biệt là chính sách tôn giáo với những hoạt động thực tiễn
sẽ góp phần điều chỉnh, bổ sung và hoàn thiện chính sách sao cho phù hợp với thực
tiễn, đáp ứng yêu cầu quản lý cũng như khuyến khích phát huy những mặt tích cực
của hoạt động Tôn giáo tín ngưỡng. Từ lý thuyết đến thực tiễn, kết quả thực hiện
chính sách là thước đo, là cơ sở đánh giá một cách chính xác và khách quann chất
lượng và hiệu quả của chính sách. Việc đưa chính sách nói chung, chính sách tôn
giáo nói riêng vào thực tiễn cuộc sống là một quá trình phức tạp đầy biến động, luôn

16. 11
chịu tác động của các yếu tố thúc đẩy hoặc cản trở, chính những yếu tố này giúp
cho chủ thể hoạch định và tổ chức thực hiện chính sách rút ra những kinh nghiệm
để đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách.
1.2. Khái quát chung về chính sách tôn giáo ở Việt Nam
Ngay từ buổi đầu lập nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký sắc lệnh số 234/SL
ngày 14/06/1955 xác định rõ “Chính phủ đảm bảo quyền tự do tín ngưỡng và tự do
thờ cúng của nhân dân” [28, tr.1]. Điều đó thể hiện thực tế, quyền tự do tín ngưỡng,
tôn giáo được xác lập ngay từ khi nhà nước ta được thành lập. Tuy nhiên, do trình độ
nhận thức về ý nghĩa và tầm quan trọng của tôn giáo mỗi thời kỳ mỗi khác, nên trong
giai đoạn cách mạng xã hội chủ nghĩa, chính quyền các địa phương đã phá bỏ nhiều
cơsở thờ tự, điểm sinh hoạt tôn giáo, ngăn cấm hoạt động tự do tín ngưỡng, hoạt
động tôn giáo chính đáng của nhân dân làm cho vấn đề tôn giáo trở nên phức tạp.
Đến năm 1986 trước yêu cầu phải đổi mới toàn diện mọi mặt của đời sống
xã hội, đổi mới quan điểm, chủ trương, tư duy, nhận thức, đối với chính sách tôn
giáo cũng là một nội dung quan trọng trong đường lối đổi mới của Đảng, Nhà nước
ta. Năm 1990, Đảng, Nhà nước ta mới có những đổi mới trong chính sách đối với
tôn giáo, khởi đầu là Nghị quyết số 24/NQ-TW, ngày 16/10/1990 của Bộ Chính trị
Ban chấp hành Trung ương Đảng “Về tăng cường công tác tôn giáo trong tình hình
mới” và sau đó là Nghị định số 69/HĐB ngày 21/3/1991 của Hội đồng Bộ trưởng
(nay là chính phủ), đây là dấu mốc quan trọng thể hiện sự đổi mới của Đảng, Nhà
nước ta đối với công tác tôn giáo.
Sau 13 năm thực hiện chính sách đổi mới đối với tôn giáo, xem xét những
vấn đề mới nảy sinh, đặt trong bối cảnh khu vực và thế giới có nhiều biến động,
thay đổi, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX đã ban hành Nghị quyết số
25/NQ-TW ngày 12/3/2003 “Về công tác tôn giáo”. Nghị quyết số 25 là sự phát
triển và hoàn chỉnh Nghị quyết số 24/NQ-TW của Bộ Chính trị và trở thành quan
điểm chính thức về đổi mới đối với công tác tôn giáo của Đảng và Nhà nước.
Cùng với việc khẳng định trong Hiến pháp, Chính phủ đã ban hành Nghị
định số 69/NĐ-CP, ngày 21/3/1991 Về các hoạt động tôn giáo, sau đó là Nghị định

17. 12
số 26/NĐ-CP, ngày 19/4/1999 Về các hoạt động tôn giáo để cụ thể hóa các hoạt
động tôn giáo theo pháp luật. Đặc biệt, sau khi Ban chấp hành Trung ương Đảng ra
nghị quyết số 25/NQ-TW, Quốc hội khóa 11 đã ban hành Pháp lệnh Tín ngưỡng,
tôn giáo (số 21/2004/PL-UBTVQH 11) quy định về các hoạt động tín ngưỡng, tôn
giáo. Chính phủ lần lượt ban hành các nghị định số 22/2005/NĐ-CP ngày
01/03/2005 Hướng dẫn thi hành một số điều của Pháp lệnh tín ngưỡng tôn giáo và
Nghị định số 92/2012/NĐ-CP ngày 08/11/2012 quy định chi tiết và biện pháp thi
hành pháp lệnh tín ngưỡng, tôn giáo.
Bên cạnh chính sách tôn giáo, nhà nước còn ban hành nhiều chính sách
tương ứng khác nhằm phát huy các giá trị tốt đẹp và khả năng đóng góp của các tôn
giáo đối với xã hội như: Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 1940/CT-Ttg
ngày 31/12/2008 về nhà đất liên quan đến tôn giáo, nhằm kịp thời giải quyết những
vấn đề nhà, đất liên quan đến tôn giáo; Chính sách về phát triển đảng viên trong
vùng đồng bào có đạo, khuyến khích các chức sắc tôn giáo tham gia vào các cơ
quan dân cử ở Trung ương và địa phương (Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp);
Chính sách xã hội hóa về Y tế: Các tôn giáo mở phòng khám, nhà thuốc, theo quy
định của pháp luật; Chính sách từ thiện nhân đạo: Hiện nay các tôn giáo được nhà
nước khuyến khích tham gia các hoạt động từ thiện nhân đạo như: nuôi dưỡng trẻ
em mồ côi, quyên góp ủng hộ đồng bào bị thiên tai…
Sau 25 năm ( từ năm 1990 đến 2015) Đảng, Nhà nước ban hành và thực thi
các chính sách tôn giáo đã từng bước củng cố niềm tin của chức sắc và tín đồ các
tôn giáo với Đảng, Nhà nước; các tôn giáo yên tâm thực hiện tốt “Việc đạo, việc 30
đời” chọn cho mình phương châm hành đạo gắn bó đồng hành cùng dân tộc là
hướng đi phù hợp với tiến trình của đất nước.
Tuy nhiên, hoạt động tôn giáo có nhiều diễn biến phức tạp, là lực lượng mà
các thế lực thù địch luôn tìm mọi cách lợi dụng để chống phá Đảng, Nhà nước,
nhằm xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội, chia rẽ khối
đoàn kết dân tộc, đoàn kết tôn giáo. Bên cạnh đó, một số chức sắc tôn giáo chưa
hiểu rõ quyền lợi và trách nhiệm trước tín đồ và xã hội, bị các đối tượng xấu lôi kéo,

18. 13
lợi dụng, kích động, xúi giục khiếu kiện, cho rằng chính sách pháp luật về tôn giáo
thiếu nhất quán, tạo so bì giữa các tôn giáo ở Việt Nam, gây ra những hệ lụy và
phức tạp khó giải quyết. Điều này đang đặt ra những vấn đề cấp thiết cho các cơ
quan nghiên cứu đánh giá lại những thành tựu và bất cập của chính sách để có điều
chinh phù hợp.
1.3. Khái quát về tôn giáo và công tác tôn giáo ở Phú Yên
Phú Yên là tỉnh thuộc khu vực duyên hải Nam Trung bộ, có diện tích tự
nhiên 5.060km2 với dân số vào khaonrg 930.000 người. Toàn tỉnh có 7 huyện, 1thị
xã và 1 thành phố. Hiện nay, Phú Yên có 5 tôn giáo chính gồm: Phật giáo, Công
giáo, Tin lành, Cao đài, Phật giáo Hòa Hảo và một số tôn giáo khác như: Phật
đường Nam tông Minh sư đạo… Tổng số tín đồ các tôn giáo là 264.500 người (xem
bảng dưới).
Bảng 1.1. Các tôn giáo của tỉnh Phú Yên hiện nay
STT Tôn giáo Tín đồ (người )
1 Phật giáo 238.000
2 Công giáo 18.000
3 Tin lành 4.346
4 Cao đài 2.859
5 Phật Hòa Hảo 150
6 Các tôn giáo khác 98
Tổng cộng 264.500

19. 14
Hình 1.1: Biểu đồ các tôn giáo của Phú Yên
Qua bảng 1.1 và biểu đồ 1.1 có thể thấy hiện nay trên địa bàn tỉnh Phú Yên
có 05 tôn giáo chính gồm: Công giáo, Tin lành, Cao đài, Phật giáo Hòa Hảo, với
tổng số tín đồ các tôn giáo khoảng 264.500 người, chiếm trên 28% dân số toàn tỉnh,
trong đó: Phật giáo khoảng 238.000 người (có trên 40.000 tín đồ có chứng nhận quy
y tam bảo) 261 chức sắc, 176 chức việc và 258 cơ sở thờ tự; Công giáo khoảng
18.000 người, 24 chức sắc, 112 chức việc và 25 cơ sở thờ tự; Tin lành khoảng 4.346
người, 26 chức sắc, 55 chức việc và 09 cơ sở thờ tự; Cao đài có 04 hệ phái (Cao đài
Tây Ninh, Cao đài Chơn Lý, Cao đài Cầu Kho-Tam Quan, Truyền giáo Cao đài) với
2.859 tín đồ, 46 chức sắc, 19 cơ sở thờ tự (trong đó 03 cơ sở chưa quy nguyên về
Hội thánh); Phật giáo Hòa Hảo có 150 tín đồ, 07 chức việc, 01 cơ sở thờ tự. Ngoài
ra, còn có Phật đường Nam tông Minh Sư đạo, chủ yếu sinh hoạt tại nhà riêng. Cụ
thể là Phật đường Nam tông Minh sư đạo: Điểm nhóm ở thôn Phú Thọ, xã Hòa
Hiệp Trung, huyện Đông Hòa do bà Nguyễn Thị Mỳ, sinh năm 1959 làm trưởng
điểm nhóm có khoảng 98 tín đồ, đã được UBND xã Hòa Hiệp Trung cấp giấy
chứng nhận đăng ký sinh hoạt tôn giáo; hàng năm có đăng ký chương trình sinh
hoạt điểm nhóm với UBND xã.
1.3.1. Phật giáo

20. 15
Sự hình thành và phát triển của Phật giáo ở Phú Yên
Với lịch sử hàng nghìn năm, Phật giáo đã trải qua rất nhiều thăng trầm cùng
với sự thăng trầm của lịch sử nước nhà nhưng Phật giáo luôn khẳng định tôn chỉ và
lập trường là đồng hành cùng dân tộc. Phật giáo ra đời vào khoảng thế kỉ VI trước
công nguyên do Đức Thích Ca Mâu Ni sáng lập ở vùng Đông Bắc Ấn Độ và nhanh
chóng sau đó trở thành một trong những tôn giáo lớn của Ấn Độ. Trong những năm
đầu công nguyên, đạo Phật đã bắt đầu du nhập vào Việt Nam bằng nhiều con đường
khác nhau.
Vào thời Hán, vùng đất Phú Yên thuộc về quận Nhật Nam. Đến năm 192,
Khu Liên lãnh đạo nhân dân nổi dậy giành được độc lập và thành lập nước Lâm Ấp.
Từ thế kỉ II đến cuối thế kỉ VIII, Phú Yên là vùng đất phía Nam của Lâm Ấp, cuối
thế kỉ VIII Lâm Ấp đổi quốc hiệu là Hoàn Vương, thế kỉ IX đổi là Chiêm Thành và
đến năm 875 có tên là Chămpa. Theo Nguyễn Đình Tư trong sách Non nước Phú
Yên thì Bình Định và Phú Yên thuộc châu Vijaya, trong đó Phú Yên là phần đất cực
Nam của châu Vijaya.
Vào khoảng nửa thế kỉ I sau công nguyên Phật giáo du nhập vào Chămpa và
vùng đất Phú Yên. Đến thời kì vua Indravarman II (cuối thế kỉ IX – đầu thế kỉ X),
Chămpa dời đô ra Indrapura (thành Đồng Dương, huyện Thăng Bình, Quảng Nam
ngày nay). Đây được xem là thời kì phát triển hưng thịnh của Chămpa và cực thịnh
của Phật giáo Đại thừa. Tại Phú Yên, nhiều dấu tích Phật giáo cũng được phát hiện
như di tích Hồ Sơn (thành phố Tuy Hòa), di tích Núi Bà (thuộc thôn Mỹ Thạnh
Đông, xã Hòa Phong, huyện Tây Hòa), di tích ở địa bàn thôn Hòa Sơn, xã Hòa Kiến
(TP Tuy Hòa),... Hầu hết các hiện vật Phật giáo được tìm thấy ở Phú Yên đều có
niên đại trước thế kỉ X – XI. Với những phát hiện trên, tuy ít ỏi nhưng TS.Lê Đình
Phụng, viện khảo cổ học cho rằng Phú Yên “có khả năng là một trung tâm Phật giáo
lớn của cư dân Chăm trong lịch sử”. Từ thế kỉ X đến thế kỉ XV, lịch sử Chămpa có
nhiều biến động lớn, Phật giáo ở Phú Yên suy yếu, bắt đầu chuyền dần sang thời kì
thống trị của Bà-la-môn.
Cùng với quá trình mở cõi về phía Nam, các chúa Nguyễn đã sự ủng hộ đạo

21. 16
Phật để tạo dựng công đức và uy thế cho dòng họ, thu hút nhân dân về phía mình.
Người Việt đi đến đâu, chùa Phật mọc lên đến đó. Với chủ trương đó, các chúa
Nguyễn đã rất trọng dụng và tôn sùng các nhà sư ở Đàng Ngoài, thiền sư Trung
Quốc, mời họ đến Đàng Trong để hoằng pháp. “Tại Phú Yên, người truyền Phật
giáo vào trước tiên là Hòa thượng Tế Viên thuộc thiền phái Lâm Tế. Ngôi chùa đầu
tiên ở Phú Yên được xây dựng vào giữa thế kỉ XVII là chùa Hội Tôn do Hòa thượng
Tế Viên khai sáng và trụ trì.” [21, tr 230]. Địa điểm chùa Hội Tôn ngày nay thuộc
thôn Hội Tín, xã An Thạch, huyện Tuy An.
Như vậy, suốt thế kỉ XVII – XVIII và kéo dài đến hết thế kỉ XIX, Phật giáo ở
Phú Yên có sự đan xen nhiều tông phái. Tuy vậy, hầu hết các chùa ở Phú Yên đều
theo thiền phái Lâm Tế và phân thành 2 dòng kệ: Lâm Tế Liễu Quán và Lâm Tế
Chúc Thánh.
Từ năm 1802, nhà Nguyễn được thành lập. Nhà Nguyễn chủ trương tổ chức
bộ máy cai trị dựa vào Nho giáo. Chính vì thế, các vua nhà Nguyễn đã thi hành
nhiều chính sách hạn chế Phật giáo. Tuy vậy, nhiều chùa ở Phú Yên vẫn ðýợc thành
lập nhý chùa Minh Sõn (thôn Minh Ðức, Hòa Kiến, thành phố Tuy Hòa), chùa Bảo
Sơn (thông Phong Thăng, An Định, Tuy An), Long Quang (thôn Long Phước, thị xã
Sông Cầu)...; nhiều danh tăng được triều Nguyễn mời ra Huế để tham dự các buổi
trai đàn ở chùa Thiên Mụ như Hòa thượng Trí Giác chùa Kim Cang, Hòa thượng
Sơn Nhân Tánh Thông Giác Ngộ trụ trì chùa Long Sơn Bát nhã, ... và cũng có nhiều
chùa được ban Sắc tứ như chùa Phước Sơn (thôn Đông Hòa, thị trấn Củng Sơn),
chùa Vĩnh Long (thôn Mỹ Phú, xã An Hiệp, Tuy An), chùa Kim Long (phường 1,
thành phố Tuy Hòa), ...
Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, chính quyền thực dân
đều tìm mọi cách hạn chế Phật giáo, kì thị tôn giáo, cấm mở trai đàn, .... Đặc biệt
thời Ngô Đình Diệm, ở Phú Yên, nhiều vụ bắt bớ tín đồ Phật giáo diễn ra. “Có
trường hợp, tín đồ Phật giáo bị thủ tiêu chôn sống như trường hợp các ông Nguyễn
Chuyển, Đỗ Thìn ở thôn Mậu Lâm, xã Hòa Quang, quận Tuy Hòa.”[20, tr 47].
Với lịch sử hàng nghìn năm, Phật giáo đã trải qua rất nhiều thăng trầm cùng

22. 17
với sự thăng trầm của lịch sử nước nhà nhưng Phật giáo luôn khẳng định tôn chỉ và
lập trường là đồng hành cùng dân tộc, trở thành một bộ phận không thể thiếu trong
đời sống tinh thần của người dân Việt Nam nói chung và tỉnh Phú Yên nói riêng.
Phật giáo tiếp tục cùng với nhân dân toàn tỉnh đẩy mạnh phong trào thi đua yêu
nước, thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh lương – giáo đoàn kết để khắc
phục khó khăn, ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội trong thời kì mới.
Về hoạt động của Phật giáo
Trong những năm vừa qua, Phật giáo Phú Yên đã tổ chức kiện toàn Ban Trị
sự GHPGVN tỉnh theo Hiến chương và quy chế hoạt động của Trung ương
GHPGVN; họp định kỳ hàng tháng tại văn phòng Ban Trị sự nhằm cập nhật tình
hình sinh hoạt Phật sự của Tăng Ni tại các tự viện trong tỉnh đồng thời triển khai
các văn kiện Phật giáo do Trung ương chỉ đạo cũng như phổ biến các thông tin
hướng dẫn của chính quyền; thực hiện việc bổ nhiệm 27 vị trụ trì cho 27 cơ sở tự
viện trong toàn tỉnh để ổn định sinh hoạt tu học theo nhu cầu của đồng bào phật tử
tại địa phương; Tổ chức thống kê cơ sở tự viện, số lượng tăng ni và cho xuất bản
quyển "Danh mục Tự viện, Tịnh thất, Tịnh xá, Niệm phật đường và danh bạ tăng ni
Phú Yên" "Tập kỷ yếu kỷ niệm 20 năm thành lập Trường Trung cấp Phật học Liễu
Quán Phú Yên"; thống kê về lịch sử các tự viện được hình thành trên 100 năm để
xin xét cấp bằng di tích lịch sử cấp tỉnh và cấp quốc gia, thuận tiện trong hoạt động
phật sự. Hiện có chùa Từ Quang (Đá Trắng) thuộc huyện Tuy An được cấp bằng di
tích lịch sử cấp quốc gia; chùa Cổ lâm Hội tôn, xã An Thạch, huyện Tuy An nơi
xuất gia tu học của Tổ sư Liễu Quán; chùa Khánh Sơn, thành phố Tuy Hòa và chùa
Long Tường, huyện Tây Hòa được cấp bằng di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh.
Ban Tăng sự đã truyền giới cho 1570 tín đồ thọ tam quy ngũ giới; tổ chức
Đại giới đàn Liễu Quán V-PL 2558, DL-2015 cho 130 giới tử xuất gia và 469 giới
tử tại gia; trình tấn phong giáo phẩm lên bậc Hòa thượng: 06 vị, Thượng tọa: 02 vị,
ni Trưởng: 04 vị, ni Sư: 04 vị; Trường Trung cấp Phật học Liễu Quán tổ chức lễ bế
giảng tốt nghiệp khóa IV cho 21 tăng ni sinh và khai giảng khóa V cho 32 tăng ni
sinh theo học; hiện có khoảng 20 tăng ni sinh đang theo học chương trình cử nhân

23. 18
Phật học tại các Học viện Phật giáo ở TP HCM và TP Huế và có khoảng 30 tăng ni
sinh đang theo học các lớp Cao đẳng Phật học, Trung cấp Phật học ngoài tỉnh.
Hàng năm vào mùa An cư Kiết hạ Ban Trị sự tổ chức cho tăng ni kiết giới bố
tát vào ngày 15 và 30 ÂL hàng tháng tại Tổ đình Bảo Tịnh, mỗi khóa có hơn 250
tăng ni trong tỉnh về dự; đồng thời tổ chức khóa tu học Liễu Quán và ngày 19, 20,
21 tháng 11 ÂL để tăng ni và phật tử toàn tỉnh về tu học phật pháp, học về các hiến
chương, điều lệ của Giáo hội, các văn bản quy định của nhà nước, giúp tăng ni hiểu
rõ và áp dụng trong sinh hoạt tu học đúng với chủ trương của Giáo hội và quy định
pháp luật nhà nước.
Công tác từ thiện xã hội là một trong những hoạt động nổi bật có những đóng
góp tích cực cụ thể góp phần an sinh xã hội với tinh thần từ bi của đạo Phật, cũng
như tinh thần "uống nước nhớ nguồn", "lá lành đùm lá rách" của đạo lý dân tộc Việt
Nam, nhằm chia sẻ những nổi khổ trong cuộc sống; nhân dịp các ngày lễ như: Tết
Nguyên đán, lễ Phật đản, lễ Vu lan...Ban Trị sự tỉnh, huyện vận động các nhà hảo
tâm trong và ngoài tỉnh giúp các đồng bào nghèo, người già neo đơn, trẻ em khuyết
tật... những phần quà có giá trị về vật chất lẫn tinh thần với tổng kinh phí gần 15 tỷ
đồng.
1.3.2. Công Giáo
Sự hình thành và phát triển Công giáo Phú Yên
Công giáo truyền vào Việt Nam từ năm 1533, trải qua gần 500 năm tồn tại và
phát triển, đến nay đã trở thành một trong số các tôn giáo lớn ở Việt Nam, với 26 giáo
phận thuộc 3 giáo tỉnh là: giáo tỉnh Hà Nội, giáo tỉnh Huế và giáo tỉnh TP Hồ Chí
Minh. Công giáo Việt Nam hiện có hơn 3.000 giáo xứ, 46 giám mục, hơn 5.000 linh
mục, 200 dòng tu, hội tu, tu đoàn với hơn 31.000 nam nữ tu sĩ và trên 7 triệu tín đồ.
Công giáo được truyền bá đến địa bàn Phú Yên từ giữa thế kỷ 17, khởi đầu
cho phong trào truyền giáo đến Phú Yên là những giáo sỹ người Tây Ban Nha, Bồ
Đào Nha. Trải qua các biến cố lịch sử của đất nước, qua quá trình phát triển đến nay
ở Phú Yên hiện có 01 Giáo hạt Công giáo trực thuộc giáo phận Quy Nhơn, với 13
giáo xứ, 01 đền “Á Thánh Anrê Phú Yên”, 20 Linh mục (02 linh mục trên 60 tuổi;

24. 19
14 linh mục từ 40 đến 60 tuổi; 04 linh mục dưới 40 tuổi), 10 chủng sinh, 30 nữ tu
thuộc dòng PhaoLô và Mến Thánh giá Quy Nhơn và trên 200 chức việc, với khoảng
18.000 giáo dân.
Về hoạt động của Công giáo
Trong thời gian qua, phong trào thi đua yêu nước trong đồng bào Công giáo
và hoạt động của UBĐKCG Việt Nam tỉnh Phú Yên tiếp tục duy trì và phát triển cả
bề rộng và chiều sâu. Xuất hiện ngày càng nhiều tấm gương điển hình, tiên tiến,
xuất sắc trong lao động sản xuất, phát triển kinh tế, xóa đó giảm nghèo, đẩy mạnh
các hoạt động từ thiện, bác ái, nhân đạo, chấp hành tốt các chủ trương, chính sách,
pháp luật của Đảng và Nhà nước, đời sống tinh thần và vật chất của đồng bào Công
giáo được cải thiện, góp phần đẩy lùi các tệ nạn xã hội, giữ vững ổn định chính trị,
xã hội, bộ mặt của xứ, họ đạo ngày càng khang trang, xanh, sạch đẹp.
Thời gian qua, UBĐKCG Việt Nam tỉnh Phú Yên đã có nhiều cố gắng, năng
động và sáng tạo trong tổ chức, các hoạt động thi đua yêu nước, nhất là việc triển
khai phong trào thi đua “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn
minh” sống “Tốt đời đẹp đạo” cụ thể thành 10 nội dung thi đua, đem lại nhiều kết
quả đáng kể trên các lĩnh vực của đời sống.
Công tác bác ái, xã hội là điểm sáng trong phong trào thi đua yêu nước của
người Công giáo tỉnh, các linh mục, tu sĩ, giáo dân còn tự động quyên góp giúp đỡ
những gia đình có hoàn cảnh khó khăn, những người kém may mắn nhất là tham gia
xây dựng nhà “Đại đoàn kết”, xây dựng quỹ khuyến học, khuyến tài. Trong phong
trào xây dựng nông thôn mới được đồng bào Công giáo tỉnh hưởng ứng và tham gia
tích cực, tiêu biểu các giáo xứ: Chợ Mới, Sông Cầu, giáo họ Đồng Cháy…Ngoài ra,
các hoạt động của Công giáo diễn ra bình thường theo chương trình đăng ký hàng
năm, sinh hoạt ngoài chương trình đăng ký đều xin phép và được sự chấp thuận của
cấp có thẩm quyền. Các hoạt động phong phẩm, bổ nhiệm, thuyên chuyển chức sắc,
xây dựng công trình tôn giáo thực hiện đúng Hiến chương của Giáo hội và quy
định pháp luật của Nhà nước.
Hoạt động từ thiện nhân đạo của Công giáo ở Phú Yên nổi bật nhất là dòng

25. 20
tu Phao lô với hoạt động như: “nồi cháo tình thương” tại Khoa Nhi, Bệnh viện Đa
khoa tỉnh, suất ăn sáng cho khoảng 150 người/ngày. Ngoài ra các giáo xứ như Sông
Cầu, Sơn Nguyên cũng tích cực tham gia công tác từ thiện với các hoạt động như
giúp xoá nhà tạm, giúp đỡ người bị tai nạn, người già, neo đơn, học sinh nghèo...
1.3.3. Đạo Tin Lành
Sự hình thành và phát triển của Tin Lành ở Phú Yên
Du nhập và phát triển ở tỉnh Phú Yên nửa cuối thế kỷ XX, một bộ phận tín
đồ Tin Lành có niềm tin tôn giáo khá sâu sắc, trở thành một thực thể tôn giáo có vai
trò và vị trí nhất định đối với các mặt của đời sống xã hội trên địa bàn.
Quá trình du nhập và phát triển của Tin Lành ở tỉnh Phú Yên gắn với hoạt
động của từng hệ phái. Thời điểm truyền giáo ban đầu có bốn hệ phái tham gia, bao
gồm: Truyền Giáo Cơ Đốc, Tin Lành Việt Nam, Liên Hữu Cơ Đốc và Báp Tít Liên
Hiệp. Quá trình truyền giáo của các hệ phái này ở Phú Yên thường song trùng với
các hoạt động an sinh xã hội như thành lập trường tư thục nuôi dạy tín đồ, thành lập
cô nhi viện, mở các lớp dạy cắt may, các hoạt động giúp đỡ người nghèo và người
tàn tật, v.v... Cùng với sự phát triển tín đồ, việc xây dựng cơ sở thờ tự của các hệ
phái Tin Lành trên địa bàn tỉnh Phú Yên cũng được chú trọng.
Trên địa bàn tỉnh hiện nay có “07 hệ phái đăng ký hoạt động với 289 tín
đồ”[3,tr.1,2] gồm các hệ phái:
Hệ phái Liên Hữu Cơ Đốc Việt Nam: được truyền vào Việt Nam trước năm
1975, tập trung chủ yếu ở thành phố Hồ Chí Minh và một số tỉnh miền Nam, với
khoảng 45.000 tín đồ. Tỉnh Phú Yên hiện có 02 điểm nhóm gồm: 25 tín đồ trong đó
có 13 người dân tộc Mường.
Hệ phái Phúc âm Toàn vẹn Việt Nam được tách ra từ Hội thánh Tin Lành
miền Nam (1989), theo tín lý Ngũ tuần, toàn tỉnh hiện có 7 điểm nhóm với 136 tín
đồ, trong đó: có 20 người là dân tộc Mường.
Hội thánh Tin Lành Truyền giáo Việt Nam: được truyền vào nước ta từ năm
1996, hiện ở Phú Yên, hiện có 1 điểm nhóm với 19 tín đồ.
Hội thánh Tin lành Báp Tít Việt Nam (Nam Phương) có 30 tín đồ. Các hệ

26. 21
phái Tin Lành trên địa bàn tỉnh Phú Yên chủ yếu hoạt động dưới hình thức đơn
giản, gọn nhẹ, không có nhà thờ, nhà nguyện, hàng tuần tổ chức nhóm họp theo
từng chi hội tại tư gia và vẫn có đơn gửi các cơ quan chức năng để được đăng ký
sinh hoạt điểm nhóm. Các tín đồ có ý thức chấp hành tốt các chủ trương của Đảng,
chính sách, pháp luật của Nhà nước, không xảy ra các vấn đề nổi cộm, phức tạp trên
địa bàn.
Về hoạt động của Tin Lành
Hoạt động tôn giáo của đạo Tin lành tại Chi hội, Hội nhánh và các điểm
nhóm được cấp đăng ký thuộc Hội thánh Tin lành Việt Nam (miền Nam) tại địa
phương tương đối ổn định, cơ bản diễn ra theo chương trình đăng ký hằng năm,
đảm bảo an ninh trật tự; các hoạt động tôn giáo ngoài chương trình đăng ký, phong
phẩm, bổ nhiệm,... cơ bản thực hiện đúng theo Hiến chương của Hội thánh và quy
định pháp luật của Nhà nước.
Năm 2014, Hội thánh Tin lành Tuy Hòa tổ chức lễ cảm tạ-bồi linh nhân lễ
khánh thành cơ sở sinh hoạt tôn giáo Tin lành tỉnh tại khu D, đường Trần Phú,
phường 2, thành phố Tuy Hòa; Ban Đại diện Tin lành tỉnh tổ chức mở lớp bồi
dưỡng Thánh kinh căn bản (lớp Gia-Cơ) cho 94 học viên và lớp bồi dưỡng Kinh
thánh Cơ đốc Giáo dục cho 92 người chuyên hoạt động tôn giáo và tín hữu.
Sinh hoạt của Tin lành tại các chi hội, hội thánh, điểm nhóm đúng nội dung
đăng ký với chính quyền: việc mở lớp bồi dưỡng, phong chức, phong phẩm, tổ chức
lễ đều xin phép chính quyền và được chính quyền tạo điều kiện. Hội đồng Bầu cử
Ban Đại diện Hội thánh Tin lành Việt Nam (miền Nam) tỉnh Phú Yên, nhiệm kỳ
2018-2019 diễn ra theo đúng nội dung, chương trình đăng ký với chính quyền địa
phương, đảm bảo an ninh trật tự.
Từ năm 2005 đến nay, đã hỗ trợ cho các hộ nghèo bị hạn hán ở huyện Tuy
An và thị xã Sông Cầu 400 suất quà (mỗi suất 100.000 đồng); đào 40 giếng nước,
xây 30 nhà vệ sinh; sửa chữa, xây dựng 10 nhà ở; hỗ trợ quỹ người nghèo khu phố
6, phường 2, thành phố Tuy Hòa; làm công tác từ thiện cho bệnh nhân nghèo mỗi
tuần 100 tô cháo tình thương… Trong đợt lụt năm 2016, các cơ sở Tin lành đã vận

27. 22
động được 06 đoàn đi thăm, cứu trợ đồng bào bị thiệt hại do lũ lụt, với tổng giá trị
(quà và tiền mặt) là 168 triệu đồng.
1.3.4. Đạo Cao Đài
Sự hình thành và phát triển của Đạo Cao Đài ở Phú Yên
Vào năm 1934, đạo Cao Đài được chính thức truyền vào Phú Yên. Trước khi
công nhận tư cách pháp nhân: ở Phú Yên có 04 hệ phái Cao Đài, gồm: Cao Đài Tây
Ninh, Cao Đài Chơn Lý, Cao Đài Cầu Kho - Tam Quan và Truyền giáo Cao Đài, có
khoảng 4.000 tín đồ, 16 cơ sở thờ tự, tín đồ sinh hoạt thuần túy tại gia và thánh thất.
Sau khi được Nhà nước công nhận tư cách pháp nhân: các hệ phái Cao Đài
xây dựng cơ cấu Giáo hội 2 cấp: cấp Hội thánh Trung ương và cấp Họ đạo cơ sở với
17 cơ sở thờ tự thuộc 04 hệ phái (trong đó có 03 cơ sở chưa quy nguyên về Hội
thánh) có 74 chức sắc, 199 chức việc, 2.859 tín đồ (đính kèm biểu mẫu); Riêng Hội
thánh Cao Đài Tòa thánh Tây Ninh có Trưởng ban Đại diện Hội thánh tại tỉnh; Cao
đài Truyền giáo có Đại diện Hội thánh tỉnh Phú Yên.
Về hoạt động của đạo Cao Đài
Sau khi được Nhà nước công nhận tư cách pháp nhân cho từng hệ phái, trong
những năm qua, tình hình sinh hoạt, hoạt động tôn giáo của đạo Cao Đài trên địa
bàn tỉnh ổn định, phát triển theo chiều hướng tích cực, đa số chức sắc, chức việc và
bà con tín đồ của các hệ phái Cao Đài trên địa bàn tỉnh Phú Yên vui mừng, phấn
khởi, tin tưởng vào chính sách tự do tín ngưỡng, tôn giáo của Đảng và Nhà nước,
góp phần phát triển kinh tế, ổn định trật tự xã hội tại địa phương.
Các nhu cầu về cải tạo, tu sửa, xây dựng cơ sở thờ tự, thuyên chuyển, phong
phẩm, bổ nhiệm chức sắc, chức việc cơ bản tuân thủ Hiến chương, Đạo quy của
từng hệ phái và đúng quy định pháp luật.
Hội thánh Cao Đài Tây Ninh
Năm 1997, Hội thánh Cao đài Tây Ninh được Nhà nước công nhận về mặt tổ
chức, ở Phú Yên có 04 họ đạo tồn tại từ trước năm 1975 là họ đạo Tuy An, họ đạo
Sông Cầu, họ đạo Tuy Hòa và họ đạo Phú Lâm, đại diện Hội thánh Cao Đài Tòa
thánh Tây Ninh tại thời điểm này (2005-2007) là giáo hữu Ngọc Việt Thanh. Đến

28. 23
nay, 04 họ đạo nêu trên vẫn hoạt động và Hội thánh Cao Đài Tòa thánh Tây Ninh
không thành lập họ đạo mới.
Nhìn chung, tín đồ các hệ phái Cao Đài nói chung, Cao đài Tây Ninh nói riêng
tuân thủ pháp luật, thực hiện đúng Hiến chương, đường hướng hành đạo gắn bó với
dân tộc. Tuy nhiên, hiện nay tình hình sinh hoạt, hoạt động tôn giáo của đạo Cao Đài
Tây Ninh còn nhiều bất cập như 04 Họ đạo tại địa phương không có Cai quản cụ thể
như: Họ đạo Tuy Hòa, Họ đạo Sông Cầu, Họ đạo Tuy An và Họ đạo Phú Lâm; chỉ có
02 Họ đạo Sông Cầu và Họ đạo Tuy Hòa có 01 Phó Cai quản là nữ.
+ Họ đạo Phú Lâm: đứng đầu Họ đạo là ông Lê Văn Hớn, sinh năm 1931, tại
xã Hoài Xuân, huyện Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định, được Hội thánh Cao đài Tòa
thánh Tây Ninh phong phẩm Lễ sanh và đưa về làm Cai quản thánh thất Phú Lâm từ
năm 1973 đến năm 2003. Trước năm 2003 ông Lê Văn Hớn quản lý và hướng dẫn
bà con đạo hữu tu học, sinh họat bình thường; quan hệ gắn bó với chính quyền, tuân
thủ các quy định của Nhà nước.
Năm 2003 Hội thánh Cao đài Tòa Tây Ninh có Văn thư chấm dứt nhiệm vụ
quyền Cai quản thánh thất Phú Lâm của Lễ sanh Thượng Hớn Thanh (Lê Văn Hớn)
đồng thời đề nghị vị Lễ sanh Thượng Hớn Thanh về trình diện Hội đồng Chưởng
quản, nhưng ông Lê Văn Hớn không chấp hành.
Ngày 20/4/2005 Hội đồng Chưởng quản ban hành Đạo lịnh giáng cấp Lễ
sanh Thượng Hớn Thanh (Lê Văn Hớn) xuống hàng tín đồ và trục xuất ra khỏi
thánh thất Phú Lâm, song ông Lê Văn Hớn không chấp hành vẫn ở trong thánh thất
và cấu kết với một số ít chức việc (do ông tự phong trước đây) và nhóm tín đồ quá
khích, ngăn cản Ban Cai quản lâm thời hướng dẫn bà con tín đồ tu hành và sinh
hoạt theo Hiến chương của Hội thánh. Ban Tôn giáo đã nhiều lần đề nghị Hội thánh
Cao Đài Tây Ninh về để phối hợp với chính quyền tỉnh Phú Yên bàn biện pháp
nhằm ổn định tình hình; tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo các ngành chức năng liên
quan tuyên truyền, vận động chức sắc, chức việc, tín đồ Họ đạo Phú Lâm nhưng
không đạt kết quả. Sau khi Hội thánh bổ nhiệm Giáo sư Thái Tu Thanh làm Trưởng
Ban Đại diện Hội thánh tỉnh Phú Yên, Ban Tôn giáo đã nhiều lần mời Giáo sư Thái

29. 24
Tu Thanh để trao đổi, bàn biện pháp nhằm ổn định tình hình các Họ đạo, giúp bà
con tín đồ ở đây sinh hoạt, hoạt động tôn giáo theo Hiến chương của Hội thánh và
“sống tốt đời, đẹp đạo”, góp phần xây dựng Giáo hội, xã hội ổn định phát triển
nhưng đến nay chưa có kết quả; đặc biệt là sau khi ông Lê Văn Hớn mất (mất ngày
20/6/2018), việc sinh hoạt của bà con tín đồ ở thánh thất Phú Lâm rất phức tạp, bị
tác động lôi kéo bởi 03 nhóm: 01 nhóm theo Hứa Phi, Mười Bạc (ở Tây Ninh), 01
nhóm theo Bà Chín Lùn (ở Bến xe miền Đông), nhóm còn lại nhận sách, báo, tài
liệu của Bà Hương Nguội ở Hải ngoại gửi về) làm ảnh hưởng an ninh trật tự và an
toàn xã hội, ảnh hưởng đến khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
+ Họ đạo Tuy An: hiện tại không có chức sắc làm Cai quản, không có người
đủ uy tín để quy tụ, hướng dẫn bà con tín đồ tu học cũng như tạo các mối quan hệ
với chính quyền địa phương. Năm 2014, cơ sở Thánh thất Tuy An tại thôn Phú Tân,
xã An Cư, huyện Tuy An nằm trong phạm vi giải phóng mặt bằng để thi công
đường Quốc lộ 1 nên cơ sở Thánh thất Tuy An phải dời về thôn Bình Chính, xã An
Dân, huyện Tuy An và đang tiến hành xây dựng thánh thất. Hội thánh ủy nhiệm cho
Chánh Trị sự Lê Văn Thu, hiện là Quyền Phó Cai quản Họ đạo Tuy An, được tạm
xử lý thường vụ cho đến khi có Huấn lịnh mới.
+ Họ đạo Tuy Hòa: Sau khi có Huấn lịnh 162/93-NCPS-HL, ngày 12/4/2018
về việc thôi giữ nhiệm vụ Cai quản Họ đạo Tuy Hòa của Lễ sanh Thái Thành Thanh
và ủy nhiệm Giáo sư Thái Tu Thanh – Trưởng Ban Đại diện Hội thánh Cao Đài Tây
Ninh tỉnh Phú Yên tạm xử lý thường vụ cho đến khi có Huấn lịnh mới.
+ Họ đạo Sông Cầu: hiện nay cũng không có chức sắc Cai quản, Hội thánh
ủy nhiệm Giáo sư Thái Tu Thanh – Trưởng Ban Đại diện Hội thánh Cao Đài Tây
Ninh tỉnh Phú Yên tạm xử lý thường vụ cho đến khi có Huấn lịnh mới.
Từ tình hình trên, UBND tỉnh Phú Yên đã thành lập Đoàn Công tác tôn giáo
tỉnh và đã làm việc với Hội thánh Cao Đài Tây Ninh tại tỉnh Tây Ninh để trao đổi,
nêu rõ tình hình, diễn biến của các Họ đạo Cao Đài Tây Ninh trên địa bàn tỉnh và
những kiến nghị đề xuất của tỉnh đối với Hội thánh Cao Đài Tây Ninh nhằm sớm ổn
định tình hình sinh hoạt, hoạt động tôn giáo Cao Đài Tây Ninh ở tỉnh, đảm bảo an

30. 25
ninh trật tự tại phương như: chấn chỉnh những yếu kém của Giáo sư Thái Tu Thanh
trong việc ổn định tình hình đạo tại địa phương việc bãi nhiệm, bổ nhiệm chức sắc
về làm Cai quản các Họ đạo phải thực hiện đúng Hiến chương và quy định pháp
luật và việc tiếp quản Họ đạo Phú Lâm sau khi ông Lê Văn Hớn mất.
Hội thánh Truyền giáo Cao Đài:
Năm 1996, Cao Đài Truyền giáo được Nhà nước công nhận về mặt tổ chức
nhưng ở Phú Yên dưới sự lãnh đạo của Giáo sư Nguyễn Khoa Trường thì các Họ
đạo không gia nhập Hội thánh, không chịu sự quản lý, điều hành của Hội thánh mà
bà con đạo hữu tự tu và tự đến thánh thất để làm lễ, sinh hoạt tôn giáo.
Đến năm 2009, họ đạo Minh Đức xin quy nguyên Hội thánh và được Hội
thánh tiếp nhận, đăng ký với chính quyền tỉnh Phú yên để thành lập Họ đạo đầu tiên
kể từ sau khi được nhà nước công nhận. Từ đó đến nay có thêm 05 họ đạo xin quy
nguyên về Hội thánh và được Nhà nước công nhận như Họ đạo Thiện Hòa (2018),
Họ đạo Tịnh Sơn (2014), Họ đạo Tịnh Quang (2018), Họ đạo Trung Thành An
(2011), Họ đạo Trung Nam (2013) và có chức sắc hướng dẫn bà con tu học; có 01
Đại diện của Hội thánh ở Phú Yên.
Còn 03 Họ đạo Minh Trung, Họ đạo Minh An ở huyện Phú Hòa, Họ đạo Tuy
Hòa ở thành phố Tuy Hòa chưa hoàn nguyên về Hội thánh, bà con đạo hữu tự đến
thánh thất sinh hoạt tôn giáo thuần túy, chưa phát hiện có vấn đề gì ảnh hưởng đến
an ninh trật tự.
Cao Đài Chơn Lý
Năm 2000, sau khi được Nhà nước công nhận, tỉnh Phú Yên có 01 Họ đạo
Đông Phước ở xã Hòa An, huyện Phú Hòa. Năm 2008, được chính quyền tỉnh Phú
Yên chấp thuận chia tách, thành lập Họ đạo Phú Nhiêu (xã Hòa Mỹ Tây, huyện Tây
Hòa) từ Họ đạo Đông Phước. Cả 02 họ đạo đều có chức sắc hướng dẫn bà con tu
học, sinh hoạt tôn giáo ổn định.
Cao Đài Cầu Kho – Tam Quan
Có 01 Họ đạo An Nghiệp ở huyện Phú Hòa có chức sắc hướng dẫn bà con tu
học, sinh hoạt tôn giáo ổn định. Đa số bà con theo đạo Cao Đài đều lớn tuổi, nông

31. 26
dân là chủ yếu, trình độ học vấn không cao nên việc phát triển tín đồ còn khó khăn,
tín đồ giảm dần do không thu hút người trẻ tuổi theo đạo.
Hoạt động tôn giáo của các hệ phái Cao đài diễn ra bình thường, tuân thủ
pháp luật, việc bổ nhiệm, phong chức, phong phẩm, mở lớp, tổ chức lễ đều báo cáo,
xin phép chính quyền địa phương.
03 Họ đạo (Họ đạo Sông Cầu, Họ đạo Tuy An, Họ đạo Tuy Hòa) thuộc Hội
thánh Cao đài Tòa thánh Tây Ninh tổ chức Đại hội Nhơn sanh cơ sở theo đúng Hiến
chương, Thông tri và nội dung đăng ký với chính quyền địa phương. Tổng số chức
sắc, chức việc đủ tiêu thuẩn được đại hội đề nghị dự sổ cầu thăng là 01 chức sắc,
cầu phong là 04 chức việc; công cử Nghị viên dự Đại hội Nhơn sanh tại Tòa thánh
Cao đài Tây Ninh là 11 vị.
Nhìn chung, tín đồ các hệ phái Cao Đài ở địa phương đều tin tưởng vào
đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, thực hiện tốt
Luật Tín ngưỡng, tôn giáo, Nghị định 162/2017/NĐ-CP của Chính phủ, thực hiện
đúng Hiến chương, Đạo quy của đạo, gắn bó, đồng hành cùng dân tộc.
Trong quá trình sinh hoạt, hoạt động tôn giáo, chức sắc, chức việc, tín đồ đạo
Cao Đài luôn gắn bó với nhân dân và chính quyền địa phương, thực hiện phương
châm “Nước vinh, đạo sáng”, “tốt đời, đẹp đạo”, quan hệ tốt với các tôn giáo bạn.
Đạo Cao Đài là tôn giáo ra đời trong lòng dân tộc nên chức sắc, chức việc và bà con
tín đồ đạo Cao Đài ở Phú Yên luôn gắn bó, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống,
thuần phong mỹ tục của dân tộc. Với tinh thần đoàn kết, hòa hợp, tuân thủ pháp luật
Nhà nước và các nguyên tắc tổ chức, hoạt động của Hội thánh nên đã đạt nhiều
thành tựu đạo sự quan trọng, một số cơ sở thờ tự được sửa chữa, xây dựng khang
trang, chức sắc, chức việc và tín đồ có công với đạo được cầu phong, cầu thăng,…
Đại bộ phận chức sắc, chức việc, tín đồ đạo Cao Đài ở Phú Yên có tinh thần yêu
nước, góp phần thực hiện mục tiêu chung “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công
bằng, văn minh”; đoàn kết, hưởng ứng các phong trào thi đua yêu nước, giúp đỡ
nhau lúc khó khăn, hoạn nạn với đạo lý uống nước nhớ nguồn của dân tộc Việt
Nam.

32. 27
Hoạt động từ thiện của đạo Cao Đài: Ban cai quản thánh thất Cao đài Chơn
lý – họ đạo Đông Phước, xã Hòa An, huyện Phú Hòa đã tham gia công tác xã hội từ
thiện nhân đạo như: Ủng hộ đồng bào bị bão lụt, ủng hộ quỹ người nghèo của xã
Hòa An, ủng hộ đồng bào bị bão lụt miền trung … hàng chục triệu đồng.
Chính nhờ sự phối hợp, vận động, tuyên truyền của các sở, ban, ngành có
liên quan đến tôn giáo đã khích lệ được các phong trào của tổ chức tôn giáo ngày
càng có hiệu quả. Qua đó giúp chức chức sắc, tín đồ các tôn giáo và người dân
trong tỉnh hiểu rõ chính sách của Đảng và nhà nước, phấn khởi, tạo niềm tin, đảm
bảo quyền tự do tín ngưỡng và không tín ngưỡng tôn giáo của công dân. Đây cũng
chính là những dịp tạo mối quan hệ giữa chức sắc, chức việc và chính quyền, mặt
trận, đoàn thể chính trị xã hội các cấp đồng thuận, tích cực trong giải quyết, xử lý
công việc tôn giáo và liên quan đến tôn giáo được thuận lợi hơn, đảm bảo thấu tình,
đạt lý, góp phần ổn định tình hình, có tác dụng to lớn trong việc xây dựng và phát
triển tỉnh Phú Yên ngày càng giàu đẹp.
1.3.5. Phật giáo Hòa hảo
Sự hình thành và phát triển Phật giáo Hòa Hảo
Có thể nói Phật giáo Hòa Hảo là một tôn giáo ra đời ở Nam Bộ năm 1939, có
số lượng tín đồ tương đối lớn và là một trong những tôn giáo ở Việt Nam đã có tổ
chức hoạt động hợp pháp.
Phật giáo Hòa Hảo ở Phú Yên chỉ có một nhóm tín đồ khoảng 135 người tập
trung ở xã Xuân Lộc và các xã lân cận thuộc địa bàn thị xã Sông Cầu, Phú Yên sinh
hoạt ổn định tại chùa Bửu Sơn (Xuân Lộc, Tx.Sông Cầu). Trong hoạt động có mối
quan hệ với Phật giáo Hòa Hảo tại Miền Nam. Tháng 5/2011 thành lập Ban đại diện
Phật giáo Hòa Hảo tỉnh Phú Yên gồm 03 thành viên do Trần Văn Cu - sinh năm
1970 làm Trưởng ban; 01 Ban trị sự cấp xã với 07 thành viên.
Lịch sử hình thành và phát triển Phật giáo Hòa Hảo ở Việt Nam nói chung và
tại Phú Yên nói riêng với nhiều thăng trầm, biến động. Từ một tôn giáo ban đầu
hoàn toàn xa lạ với xã hội Việt Nam, đến nay đạo Phật giáo Hòa Hảo đã phát triển
trở thành tôn giáo lớn với nhiều hoạt động đa dạng và có những ảnh hưởng trong

33. 28
đời sống văn hóa-xã hội của người dân Việt Nam nói chung và Phú Yên nói riêng.
[Ban tôn giáo tỉnh Phú Yên]
Về hoạt động của Phật Hòa Hảo
Hoạt động tôn giáo của Phật giáo Hòa Hảo tại Phú Yên diễn ra bình thường,
tuân thủ quy định của pháp luật, thực hiện đúng chương trình đăng ký hàng năm với
chính quyền địa phương. Các hoạt động từ thiện xã hội của Ban Trị sự đều báo cáo
xin phép chính quyền.
Đầu năm 2013, có đăng ký chương trình hoạt động tôn giáo với UBND xã,
các hoạt động tôn giáo ngoài chương trình đều xin phép và được sự chấp thuận của
cơ quan Nhà nước có thẩm quyền; hoạt động sinh hoạt tôn giáo tuân thủ giáo lý,
giáo luật Phật giáo Hòa Hảo góp phần ổn định an ninh trật tự xã hội tại địa phương.
Ban Trị sự Phật giáo Hòa Hảo tổ chức lễ kỷ niệm lần thứ 74 ngày Đức
Huỳnh Giáo chủ khai sáng đạo Phật giáo Hòa Hảo, tại chùa Bửu Sơn, thôn Chánh
Lộc, xã Xuân Lộc, thị xã Sông Cầu. Nhân dịp Tết Nguyên đán, đại diện lãnh đạo
tỉnh đã tổ chức đoàn đến thăm, chúc Tết và tặng quà cho Ban đại diện Phật giáo
Hòa Hảo tỉnh Phú Yên. Việc bổ nhiệm nhân sự vào Ban Trị sự Phật giáo Hòa Hảo
thị xã Sông Cầu và Ban Đại diện Phật giáo Hòa Hảo tỉnh đều đăng ký và được
chính quyền xem xét chấp thuận.
Nhìn chung các tôn giáo trên địa bàn tỉnh Phú Yên hoạt động ổn định, sinh
hoạt tôn giáo đi vào nền nếp theo Hiến chương, Đạo quy của Giáo hội và quy định
của Nhà nước. Đồng bào các tôn giáo tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu
nước, góp phần phát triển kinh tế, ổn định an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội.
Việc củng cố tổ chức, đào tạo tu sỹ, bổ nhiệm, thuyên chuyển chức sắc, nhà tu hành,
phát triển tín đồ, hoạt động từ thiện nhân đạo, sửa chữa, xây dựng nâng cấp cơ sở
thờ tự, sinh hoạt ngoài chương trình đăng ký hàng năm và các nhu cầu sinh hoạt
thuần tuý tôn giáo, chính đáng đều được chính quyền các cấp tạo điều kiện cho thực
hiện đúng theo quy định của Nhà nước.
Các chính sách kinh tế- xã hội và chính sách tôn giáo của Đảng, Nhà nước
ngày đi vào cuộc sống của nhân dân, trong đó có đồng bào tôn giáo; đa số chức sắc,

34. 29
tín đồ các tôn giáo phấn khởi trước sự đổi mới, phát triển của đất nước và của tỉnh,
chân tu theo đạo pháp, làm tròn nghĩa vụ công dân, đoàn kết cộng đồng dân cư,
sống tốt đời đẹp đạo và đồng thuận vì độc lập dân tộc, tích cực góp phần vào mục
tiêu chung vì dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.

35. 30
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1
Chương 1 đã phân tích những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách tôn giáo
ở nước ta hiện nay. Cụ thể , tác giả đã làm rõ một số nội dung sau:
Tác giả đã đưa ra các khái niệm liên quan như: Tôn giáo, hoạt độn tôn giáo;
chính sách, chính sách công, chính sách tôn giáo, thực hiện chính sách. Trong
chương này tác giả còn trình bày khái quát về tôn giáo và công tác tôn giáo ở tỉnh
Phú Yên hiện nay. Các tôn giáo được công nhận về mặt tổ chức ở Phú Yên hiện nay
gồm có Phật giáo, Công giáo, Tin Lành, Cao Đài, Phật giáo Hoà Hảo. Trong số này,
Phật giáo là tôn giáo có số lượng tín đồ, chức sắc, cơ sở thờ tự lớn nhất.
Bên cạnh đó hoạt động của các tôn giáo, tổ chức tôn giáo ở Phú Yên cơ bản
ổn định, về cơ bản tuân thủ chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước về tôn
giáo. Bằng việc nghiên cứu các vấn đề lý luận chung tại Chương 1 đã xây dựng
được cơ sở khoa học cho việc phân tích và đánh giá thực trạng thực hiện chính sách
tôn giáo ở Chương 2 và đề ra các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách
tôn giáo trong Chương 3.

36. 31
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TÔN GIÁO Ở
TỈNH PHÚ YÊN HIỆN NAY
2.1. Vị trí địa lý, tình hình kinh tế, văn hóa – xã hội ảnh hưởng đến thực
hiện chính sách tôn giáo ở tỉnh Phú Yên
Vị trí địa lí, kinh tế, văn hóa – xã hội
Phú Yên là một tỉnh thuộc vùng duyên hải Nam Trung bộ, có tọa độ địa lý:
Điểm cực Bắc: 13041'28"; Điểm cực Nam: 12042'36"; Điểm cực Tây: 108040'40"
và điểm cực Đông: 109027'47". Diện tích tự nhiên toàn tỉnh là 5.060 km2, phía Bắc
giáp tỉnh Bình Định, phía Nam giáp tỉnh Khánh Hòa, phía Tây giáp tỉnh Gia Lai và
Đắk Lắk, phía Đông giáp biển Đông. Phú Yên có vị trí địa lý và giao thông tương
đối thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội. Tỉnh có 09 đơn vị hành chính gồm các
huyện: Đồng Xuân, Đông Hòa, Sông Hinh, Sơn Hòa, Phú Hòa, Tây Hòa, Tuy An,
thị xã Sông Cầu và thành phố Tuy Hòa (là trung tâm tỉnh lỵ).
Là Tỉnh có địa hình khá đa dạng, đồng bằng đồi núi, cao nguyên, thung lũng
xen kẽ nhau và thấp dần từ Tây sang Đông, phần lớn có độ dốc lớn. Phú Yên có 03
mặt là núi, dãy Cù Mông ở phía Bắc, dãy Vọng Phu - Đèo Cả ở phía Nam, phía Tây
là rìa Đông của dãy Trường Sơn. Ở giữa sườn Đông của dãy Trường Sơn có một
dãy núi thấp hơn đâm ngang ra biển tạo nên cao nguyên Vân Hòa; là ranh giới phân
chia hai đồng bằng trù phú do sông Ba và sông Kỳ Lộ bồi đắp. Diện tích đồng bằng
toàn tỉnh 816 km2, trong đó riêng đồng bằng Tuy Hòa đã chiếm 500km2, đây là
đồng bằng màu mỡ nhất do nằm ở hạ lưu sông Ba chảy từ các vùng đồi bazan ở
thượng lưu đã mang về lượng phù sa màu mỡ.
Phú Yên có nền văn hóa truyền thống đầy bản sắc được kế thừa và không
ngừng phát triển làm phong phú và đa dạng đời sống tinh thần của 31 dân tộc anh
em trong Tỉnh. Phú Yên còn là một vùng đất có bề dày lịch sử và chiều sâu văn hóa,
nét đặc sắc của văn hóa Phú Yên là sự đan xen, giao thoa và hòa hợp của nền văn
hóa Việt-Chăm như Tháp Nhạn, Thành Hồ và đặc biệt là nền Văn hóa Đá, với các

37. 32
di tích danh thắng quốc gia Chùa Đá Trắng, núi Đá Bia gắn liền với huyền thoại
Vua Lê Thánh Tông một thời mở cõi, đặc biệt là bộ kèn đá có niên đại cách ngày
nay khoảng 2.000 năm.
Nhiều di tích Lịch sử - Cách mạng - Văn hóa và danh lam thắng cảnh ở Phú
Yên như: Nơi thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên ở Phú Yên; Hội trường Mùa Xuân,
nhà thờ Bác Hồ. Vụ thảm sátíngân Sơn - Chí Thạnh; chiến thắng đường Năm, Tàu
Không số Vũng Rô; mộ và đền thờ Lê Thành Phương, Lương Văn Chánh; Mũi
Điện, Tháp Nhạn; đầm Ô Loan; gành Đá Dĩa, chùa Đá trắng đã được Nhà nước
công nhận và xếp hạng là các di tích lịch sử - cách mạng - văn hóa và danh lam
thắng cảnh cấp quốc gia.
Phú Yên có nhiều lễ, hội truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.
Nhiều hoạt động văn hóa đã trở thành truyền thống như: lễ hội Lương Văn Chánh,
lễ hội Lê Thành Phương, hội thơ Nguyên Tiêu, hội đua thuyền đầm Ô Loan, hội đua
thuyền sông Chùa, v.v
Tiềm năng phát triển du lịch của Phú Yên rất đa dạng. Khả năng khai thác để
phát triển du lịch: Ở khu vực Đông Bắc phát triển du lịch biển, nghỉ dưỡng kết hợp
với tham quan thắng cảnh. Ở khu vực Đông Nam có điều kiện thuận lợi để phát
triển du lịch thể thao, vui chơi giải trí cao cấp kết hợp với du lịch sinh thái và tham
quan thắng cảnh. Ở khu vực phía Tây là khu bảo tồn thiên nhiên Krông Trai, là nơi
phát triển du lịch sinh thái kết hợp với du lịch tham quan các làng bản dân tộc, các
công trình thuỷ điện, thủy lợi... Với những đặc điểm, tiềm năng, lợi thế như vậy,
Phú Yên hội tụ đầy đủ điều kiện để phát triển kinh tế - xã hội với thế mạnh của từng
vùng.
2.2. Thực trạng thực hiện chính sách tôn giáo ở tỉnh Phú Yên hiện nay
2.2.1. Thực trạng việc ban hành các văn bản chỉ đạo, triển khai thực hiện
pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo và các văn bản hướng dẫn thi hành trên địa
bàn tỉnh
Tỉnh ủy, UBND tỉnh Phú Yên tập trung chỉ đạo, điều hành, hướng dẫn công
tác quản lý Nhà nước về tôn giáo bằng các văn bản hành chính dựa trên cơ sở Pháp

38. 33
lệnh tín ngưỡng, tôn giáo; Nghị định số 22/2005/NĐ-CP; Nghị định số
92/2012/NĐ-CP ngày 08/12/2012 của Chính phủ quy định chi tiết và biện pháp thi
hành Pháp lệnh tín ngưỡng, tôn giáo; Thông tư số 01/2013/TT-BNV ngày
25/3/2013 của Bộ Nội vụ ban hành và hướng dẫn sử dụng biểu mẫu về thủ tục hành
chính trong lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo; Đặc biệt là triển khai Luật tín ngưỡng,
tôn giáo; Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi
hành Luật tín ngưỡng, tôn giáo; Kế hoạch số: 104/KH-UBND ngày 12/6/2017 về
triển khai thi hành Luật Tín ngưỡng, tôn giáo; Nghị định số 162/2017/NĐ-CP, ngày
30/12/2017 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật
tín ngưỡng, tôn giáo; Công văn số: 6979/UBND-KGVX, ngày 20/12/2017 chỉ đạo
UBND các huyện, thị xã, thành phố tập trung lãnh đạo, chỉ đạo chính quyền địa
phương triển khai thực hiện tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà
nước về tôn giáo. Kế hoạch số: 57/KH- UBND ngày 05/4/2017 về bồi dưỡng cán
bộ, công chức làm công tác tôn giáo giai đoạn 2017-2020; Công văn số: 78/UBND-
KGVX, ngày 16/3/2018 về việc hướng dẫn thực hiện kế hoạch của UBND tỉnh về
công tác đối với đạo Tin lành trong các năm 2018-2020; Quyết định số: 1173/QĐ-
UBND ngày 08/6/2018 về việc công bố danh mục thủ tục hành chính trong lĩnh vực
tín ngưỡng, tôn giáo thuộc thẩm quyền giải quyết tỉnh.
Các văn bản chỉ đạo liên quan đến tôn giáo, được quán triệt trong hệ thống
chính trị từ tỉnh đến cơ sở, tạo sự chuyển biến nhận thức trong cấp uỷ, chính quyền,
Mặt trận, đoàn thể các cấp về công tác tôn giáo trong tình hình mới, góp phần tăng
cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp uỷ Đảng đối với công tác tôn giáo nói chung,
công tác QLNN về tôn giáo nói riêng đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ và khả thi
cao. Đồng thời, chỉ đạo Ban tôn giáo, Phòng Nội vụ tiếp nhận và phối hợp giải
quyết các nhu cầu của tôn giáo theo quy định.
Nhận thức của cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân và chức sắc, chức
việc, tín đồ tôn giáo trong tỉnh có sự chuyển biến tích cực. Ý thức trách nhiệm các
cấp, các ngành đối với công tác tôn giáo được đề cao; đã chủ động đề ra những giải
pháp đầu tư phát triển kinh tế- xã hội có hiệu quả, giúp cải thiện, nâng cao đời sống

39. 34
vật chất, tinh thần cho nhân dân, trong đó có đồng bào các tôn giáo; tình hình an
ninh chính trị trên lĩnh vực tôn giáo được giữ vững và ổn định; đồng bào tôn giáo
tin tưởng vào đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, hăng hái
tham gia các phong trào thi đua xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
2.2.2. Thực trạng tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về tín
ngưỡng, tôn giáo
Công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về tín ngưỡng, tôn
giáo được thực hiện kịp thời, nghiêm túc, chặt chẽ. Cấp ủy, chính quyền địa phương
đều xác định công tác tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước
về tín ngưỡng, tôn giáo là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, là nhiệm vụ thường
xuyên, quan trọng. Tỉnh đã tổ chức mở nhiều lớp phổ biến, quán triệt tuyên truyền
chủ trương, chính sách, các nghị quyết của Đảng và Nhà nước về công tác tôn giáo
cho cán bộ, công chức, chức sắc, nhà tu hành, tín đồ các tôn giáo giúp cho cán bộ,
công chức, chức sắc tôn giáo hiểu rõ quyền và nghĩa vụ công dân; hoạt động tôn
giáo tuân thủ đúng quy định của pháp luật.
Cấp tỉnh: đã tổ chức hội nghị quán triệt, triển khai Pháp lệnh tín ngưỡng, tôn
giáo và Nghị định hướng dẫn thi hành Pháp lệnh; Luật Tín ngưỡng, tôn giáo; Nghị
định số 162/2017/NĐ-CP, ngày 30/12/2017 của Chính phủ quy định chi tiết một số
điều và biện pháp thi hành Luật tín ngưỡng, tôn giáo cho hơn 600 lượt cán bộ chủ
chốt của tỉnh tham dự; Các ban, ngành, Mặt trận, đoàn thể tỉnh đã tổ chức 27 hội
nghị quán triệt Pháp lệnh, Nghị định của Chính phủ, Chương trình hành động của
Tỉnh ủy, kế hoạch của UBND tỉnh cho cán bộ, công chức, đoàn viên, hội viên với
2.500 người; 16 lớp cho khoảng 900 chức sắc, chức việc, nhà tu hành các tôn giáo;
01 lớp giáo dục Quốc phòng-An ninh cho 30 tăng, ni sinh Trường trung cấp Phật
học Liễu Quán. Phối hợp với Ban Tôn giáo Chính phủ tổ chức 05 lớp bồi dưỡng
kiến thức QLNN về tôn giáo cho hơn 1.000 lượt cán bộ ở tỉnh, huyện, thị xã, thành
phố và tập huấn công tác đối với đạo Tin lành cho 200 cán bộ cơ sở của 05 tỉnh:
Phú Yên, Bình Định, Khánh Hòa, Ninh Thuận và Bình Thuận.
Cấp huyện: hàng năm đều tổ chức hội nghị quán triệt Luật TNTG, Pháp lệnh,

40. 35
Nghị định của Chính phủ, Chương trình hành động của Tỉnh ủy, kế hoạch của
UBND tỉnh đến chi, đảng bộ xã, phường, thị trấn và cán bộ, đảng viên cơ sở; tổ
chức 27 lớp bồi dưỡng kiến thức quản lý Nhà nước về tôn giáo cho hơn 2.500 cán
bộ cấp cơ sở và kiến thức quốc phòng-an ninh cho gần 1.800 chức sắc, chức việc,
tín đồ các tôn giáo.
Trong những năm qua, việc quán triệt, phổ biến, tuyên truyền Luật, Nghị
quyết, Pháp lệnh được thực hiện với nhiều hình thức khác nhau như: Tổ chức hội
nghị tuyên truyền miệng, thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, qua các
cuộc thi tìm hiểu pháp luật, các buổi báo cáo chuyên đề, lồng ghép các buổi sinh hoạt
tôn giáo, ngày lễ của tôn giáo (lễ Phật đản, lễ Giáng sinh, Phục sinh, Khóa An cư Kiết
hạ số lượng khoảng 400-500 vị/khóa/năm, các lớp tại Trường Trung cấp Phật học
Liễu quán số lượng khoảng 30 học viên/lớp, lớp Thánh kinh căn bản, lớp Bồi linh của
Tin lành số lượng khoảng 300 người/lớp) góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm,
hiệu quả trong công tác QLNN về tôn giáo của cấp ủy Đảng, chính quyền Mặt trận,
đoàn thể và các ngành liên quan; tạo sự chuyển biến tích cực trong nhận thức của đội
ngũ chức sắc, tín đồ các tôn giáo; việc giải quyết nhu cầu tôn giáo được kịp thời, tình
hình an ninh chính trị trên lĩnh vực tôn giáo từ tỉnh đến cơ sở ngày càng được ổn
định. Tín đồ các tôn giáo tích cực tham gia hoạt động xã hội, đồng bào các tôn giáo
yên tâm, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, gần gũi hơn với chính
quyền, góp phần ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.
2.2.3. Thực trạng công tác phối hợp giữa các ngành, các cấp trong tham
mưu, giải quyết các vấn đề liên quan đến tín ngưỡng, tôn giáo
Thực hiện Quyết định số 305-QĐ/TU ngày 02/4/2001 Ban Thường vụ Tỉnh
ủy về việc thành lập Ban Chỉ đạo công tác tôn giáo tỉnh; Quy định thủ tục giải quyết
các hồ sơ đơn xin phép của cá nhân, tổ chức tôn giáo...Được sự lãnh đạo, chỉ đạo
của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, sự phối hợp giữa các Sở, ban, ngành, Mặt trận, đoàn thể
và các địa phương được tăng cường, các Sở, ngành là thành viên Ban chỉ đạo công
tác tôn giáo tỉnh đã thường xuyên phối hợp, trao đổi thông tin và tích cực tham mưu
cấp ủy, chính quyền các cấp xem xét, giải quyết vấn đề liên quan đến tôn giáo ngày

41. 36
càng hiệu quả hơn; công tác tôn giáo trên địa bàn tỉnh có nhiều chuyển biến tích
cực. Các cơ quan quản lý nhà nước về tôn giáo đã phối hợp tuyên truyền, vận động
chức sắc, nhà tu hành, tín đồ tôn giáo chấp hành các chủ trương, chính sách của
Đảng, pháp luật Nhà nước, bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo và không tín
ngưỡng, tôn giáo của công dân trong khuôn khổ pháp luật; giải quyết tốt các nhu
cầu sinh hoạt tôn giáo chính đáng, phù hợp với Hiến chương, đạo quy của các tôn
giáo và quy định của Nhà nước; giúp đỡ, tạo điều kiện để các tôn giáo tổ chức các
ngày lễ trọng trang nghiêm, an toàn. Đồng thời, tiến hành xây dựng, ký kết các
chương trình phối hợp vận động quần chúng các tôn giáo; củng cố lực lượng chính
trị cơ sở, xây dựng lực lượng cốt cán trong các tôn giáo, theo dõi, phát hiện các vấn
đề, vụ việc nảy sinh, lợi dụng tôn giáo phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc, đấu
tranh ngăn chặn, xử lý kịp thời các hoạt động tôn giáo trái quy định của pháp luật.
Nhìn chung, đội ngũ cán bộ làm công tác tôn giáo thực hiện tốt chức trách
nhiệm vụ được giao, tham mưu cấp ủy đảng, chính quyền lãnh đạo, chỉ đạo thực
hiện tốt chính sách tôn giáo ở địa phương, bảo đảm sinh hoạt tôn giáo bình thường
trong khuôn khổ pháp luật. Chức sắc, tín đồ tôn giáo tích cực tham gia các phong
trào thi đua yêu nước ở địa phương, yên tâm lao động sản xuất, cải thiện và nâng
cao đời sống; tích cực tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đấu tranh ngăn chặn
các hành vi lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo hoạt động trái pháp luật, mê tín dị đoan,
hoạt động chính trị chống phá sự nghiệp cách mạng của Đảng.
2.2.4. Thực trạng về tổ chức bộ máy cán bộ, công tác đào tạo, bồi dưỡng,
sử dụng và đảm bảo chế độ chính sách cho đội ngũ cán bộ làm công tác QLNN
về tôn giáo
Về tổ chức bộ máy: Ban Tôn giáo thuộc Sở Nội vụ gồm Phó giám đốc sở
kiêm Trưởng ban, 02 Phó Trưởng ban và 03 phòng chuyên môn. Cấp huyện: Bộ
phận theo dõi thực hiện công tác tôn giáo thuộc Phòng Nội vụ gồm Trưởng hoặc
phó phòng phụ trách theo dõi công tác tôn giáo và 01 cán bộ chuyên trách công tác
tôn giáo. Cấp xã: Phân công 01 phó chủ tịch UBND phụ trách công tác tôn giáo.
Tổng số cán bộ làm công tác quản lý nhà nước: cấp tỉnh: 15 người; cấp huyện: 17

42. 37
người (09 lãnh đạo và 08 chuyên viên); cấp xã: 112 người.
Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức làm công tác tôn giáo: Thực
hiện Nghị định số 13/2008/NĐ-CP của Chính phủ quy định tổ chức các cơ quan
chuyên môn thuộc UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; UBND tỉnh ban
hành Quyết định số 1159/QĐ-UBND, ngày 28/7/2008 về thành lập Ban Tôn giáo
thuộc Sở Nội vụ. Trên cơ sở Đề án quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý của tỉnh giai
đoạn 2011-2015; 2015-2020 và 2020-2025 đã củng cố, ổn định tổ chức bộ máy và
chuẩn bị đội ngũ cán bộ trước mắt và lâu dài, phục vụ cho công tác đào tạo, bồi
dưỡng, đề bạt, bổ nhiệm, khắc phục tình trạng thiếu hụt đội ngũ cán bộ lãnh đạo,
quản lý của tỉnh. Hàng năm, cơ quan quản lý nhà nước về tôn giáo tỉnh đều xây
dựng kế hoạch và đưa đi đào tạo, bồi dưỡng cán bộ làm công tác tôn giáo các cấp
cũng như cử cán bộ đưa đi đào tạo, bồi dưỡng về nghiệp vụ công tác tôn giáo do
Ban Tôn giáo Chính phủ hoặc Học viện Chính trị-Hành chính Quốc gia Hồ Chí
Minh mở. Ngoài ra, đã mở 2 lớp học tiếng dân tộc cho cán bộ, công chức từ tỉnh
đến cơ sở nhằm trang bị cho cán bộ, công chức hiểu biết nhiều hơn về phong tục tập
quán, tín ngưỡng tôn giáo, tiếng nói của đồng bào nơi mình công tác.
Tuy nhiên, vẫn còn một số khó khăn như: đội ngũ cán bộ, công chức làm
công tác tôn giáo các cấp chưa được đào tạo cơ bản, chuyên sâu, chỉ qua các lớp bồi
dưỡng nghiệp vụ ngắn ngày. Cán bộ cấp huyện, xã thường xuyên thay đổi, chưa có
quy định tiêu chuẩn riêng đối với cán bộ làm công tác tôn giáo. Sau khi sáp nhập
theo Nghị định số 13/2008/NĐ-CP, Nghị định số 14/2008/NĐ-CP của Chính Phủ,
một số cán bộ đã được đào tạo, bồi dưỡng về nghiệp vụ công tác tôn giáo có kinh
nghiệm điều chuyển công tác khác hoặc nghỉ hưu; số cán bộ thay thế, bổ sung đào
tạo, bồi dưỡng chưa kịp thời. Chưa có quy định về chế độ phụ cấp ngành đối với
cán bộ làm công tác tôn giáo ở cơ sở.
Về chế độ, chính sách: Thực hiện Quyết định số 83/2007/QĐ-TTg ngày
08/6/2007 của Thủ tướng Chính phủ về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ làm công tác tôn
giáo; UBND Tỉnh đã ban hành kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ làm công tác tôn
giáo từ tỉnh, huyện đến cơ sở và thực hiện đầy đủ các chế độ theo quy định; không