GIÁO ÁN "CẢM XÚC MÙA THU" - ĐỖ PHỦ ( NGỮ VĂN 10 - TẬP MỘT - NXBGD ) - TÁC GIẢ: THẠC SĨ VĂN HỌC TRẦN HÀ PHƯƠNG

1. CHÀO MỪNG QUÍ THẦY CÔ
VÀ CÁC EM HỌC SINH

2. CẢM XÚC MÙA THU
(THU HỨNG)
-Đỗ Phủ-
Trường: THPT Lương Định Của
GVGD: Trần Hà Phương
Lớp: 10A5

3. *KHỞI ĐỘNG
? Hai hình ảnh này gợi cho các bạn
nghĩ đến mùa nào trong năm?

4. *KHỞI ĐỘNG
- Hà Nội - Sài Gòn

5. ? Hãy kể tên bài thơ, bài hát về
mùa thu mà em biết?

6. *HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
MỤC LỤC
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT
III. TỔNG KẾT

7. I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả: (Sgk/Tr145)
Đỗ Phủ ( 712 – 770),
là nhà thơ hiện thực vĩ đại
của Trung Quốc, mệnh danh
là “Thi thánh”.

8. 2. Tác phẩm
a. Hoàn cảnh sáng tác
Đất nước kiệt quệ vì chiến tranh, Đỗ
Phủ từ quan, đưa gia đình đi chạy nạn
ở Quỳ Châu.

9. b. Xuất xứ
Là bài thơ thứ nhất trong chùm thơ
Thu hứng (gồm 8 bài).

10. c. Thể loại
Thất ngôn bát cú Đường luật.

11. d. Bố cục: 2 phần
- Bốn câu thơ đầu: Bức tranh mùa thu.
- Bốn câu thơ sau: Nỗi nhớ quê
hương.

12. II. TÌM HIỂU CHI TIẾT
*HOẠT ĐỘNG NHÓM
- Số lượng: 4 nhóm
- Thời gian: 5 phút

13. (?) Chỉ ra nghệ thuật và nội dung
của mỗi cặp thơ sau:
• Nhóm 1: Hai câu 1,2
• Nhóm 2: Hai câu 3,4
• Nhóm 3:Hai câu 5,6
• Nhóm 4:Hai câu 7,8

14. 1. Bốn câu thơ đầu: Bức tranh mùa thu

15. a. Hai câu 1,2
Lác đác rừng phong hạt móc sa,
Ngàn non hiu hắt, khí thu lòa.
- Đảo ngữ “lác đác rừng phong” + từ láy
“lác đác” ,“hiu hắt” + số từ “ngàn non”
-> Cảnh núi non hùng vĩ mà vắng vẻ, buồn
tênh.

16. -Trong phiên âm: “Ngàn non” – “Vu sơn, Vu
giáp”
- “Khí thu lòa”
-> Khí trời mùa
thu mờ nhạt.

17. -“Hạt móc sa”: Sương móc trắng xóa trên
“rừng phong”: đặc trưng của mùa thu.
-> Buồn, hoang sơ.

18. b.Hai câu 3,4
Lưng trời sóng gợn lòng sông thẳm,
Mặt đất mây đùn cửa ải xa.
-Đảo ngữ “lưng trời sóng gợn” + động
từ “gợn” + “đùn” -> Sự chuyển động
dữ dội của thiên nhiên.

19. *Bốn câu thơ đầu: Không gian mùa thu nơi núi non dồn
nén, dữ dội.
Nỗi lo âu nơi biên giới
chưa thật sự
bình yên
sau những năm
chiến tranh,
loạn lạc liên miên.

20. 2. Bốn câu thơ còn lại: Nỗi nhớ quê hương

21. a.Hai câu 5,6
Khóm cúc tuôn thêm dòng lệ cũ,
Con thuyền buộc chặt mối tình nhà.

22. - “Khóm cúc”: đặc trưng của mùa thu.
-Ẩn dụ “dòng lệ cũ”
: nước mắt
của nhà thơ.

23. - “Con thuyền”: ẩn dụ ->tượng trưng cho sự tha
hương.
-“Buộc chặt
mối tình nhà”:
nỗi nhớ
quê hương sâu sắc
của tác giả.

24. b. Hai câu 7,8
Lạnh lùng giục kẻ tay dao thước,
Thành Bạch, chày vang bóng ác tà.
- Từ láy “lạnh lùng” + hình ảnh “tay dao thước”
+ âm thanh “chày vang”
-> Đặc trưng của mùa thu :Không khí khẩn
trương chuẩn bị cho áo rét mùa đông, đặc biệt
là gửi cho người lính trấn thủ ở biên cương.

25. *Bốn câu thơ cuối: Những hình ảnh và
âm thanh đặc trưng của mùa thu ->
Tăng nỗi nhớ quê hương của tác giả.

26. *Nhận xét: Tầm nhìn của nhà thơ có thay
đổi từ bốn câu đầu (rộng,xa) ->bốn câu
còn lại ( hẹp, gần) ->hướng vào bên trong
tâm hồn tác giả.
=> Do thời gian đang khép lại và sự vận
động của bài thơ từ cảnh -> tình.

27. III. TỔNG KẾT ( Ghi nhớ - Sgk/ Tr.144)
1. Nghệ thuật
Nghệ thuật thơ Đường đạt tới trình độ
mẫu mực.
2. Nội dung
Nỗi lòng riêng tư của Đỗ Phủ nhưng cung
chan chưa tâm sự yêu nước, thương đời.

28. *LUYỆN TẬP
Vẽ sơ đồ tư duy hệ thống hóa kiến thức bài thơ
Cảm xúc mùa thu của Đỗ Phủ ( Làm việc cá nhân
– Về nhà)

29. *VẬN DỤNG – TÌM HIỂU MỞ RỘNG
Lập dàn ý cho đề bài sau:
Có ý kiến cho rằng: Cảm xúc mùa thu “là nỗi lòng
riêng tư của Đỗ Phủ nhưng cũng chan chứa tâm sự
yêu nước, thương đời” (Ngữ văn 10, Tập một,
NXB Giáo dục Việt Nam, 2015, tr.147)
Anh/chị hãy phân tích bài thơ Cảm xúc mùa thu của
Đỗ Phủ để làm sáng tỏ nhận định trên ( Về nhà –
Làm việc cá nhân)

30. CHÚC QUÍ THẦY CÔ, CÁC EM HỌC SINH
HẠNH PHÚC VÀ THÀNH CÔNG