NGUYÊN TẮC ĐIỀU TRỊ MỔ XƯƠNG

1. NGUYÊN TẮC ĐIỀU TRỊ Mồ XƯƠNG
5
Nguyễn Đức Phúc
1. Các chỉ định mổ nân và cố định xương gãy
Đối với gãy xương, nói chung có 3 "trường phái"
- Những người ưa chọn phương pháp điều trị không mố: nắn kín, bó bột, kéo...
gọi là điều trị bảo tồn. Tiêu biểu là Nicoll. Không mổ thì vị trí xương gãy chỉ
được khá chứ không hoàn hảo và áp dụng trở lại phương pháp cơ năng, cho
phép các khớp lân cận nơi gãy được tập sớm, mêm mại.
- Những người ưa chọn phương pháp mổ: Mố cho hau hết gãv xương di lệch ỏ
người lớn. Mo thì chịu tai biến nhiễm khuan, tai biến gây mẽ... song xương
gãy có vị trí hoàn hào, cố định chắc, tập được sớm. Ví dụ nhóm AO-ASIF.
- Những người chọn mổ chừng 10% tổng số: Ở ta mổ xương gãy cũng 10‘y
ễ
>
. Ớ
Mỹ cũng vậy, cho nên có những chỗ gặp nhau về chỉ định, còn 90% là điều
trị không mo. Chữ "điều trị không mo" được chọn đế thay cho chữ "bào
tồn", "chỉnh hình"...
Nói chung đúng ra, mọi người đéu có chung một mục đích là bào tôn càng
nhiêu chức nàng cùa chi bị thương tôn càng tốt.
Lấy ví dụ: một bệnh nhân bị gãy kín cang chân, có nhiều cách chữa. Có the
đóng đinh nội tuỷ, nẹp vít, cố định ngoài... song đa số các phẫu thuật viên chinh
hình chọn cách nan bó bột, sau đó bó nẹp tập đi. Nếu nắn chinh đạt yêu cầu
không ai "thích" mo. Tuy nhiên, khi gãy cẳng chân kèm gãy mâm chầy, mắt cá ,
gãy đùi cùng bẽn... khi có điều kiện thì mo có lợi hơn nhiều.
1.1. Chi dịnh mô là rõ ràng
Dự kiên kêt quà tôt.
- Gãy xương đùi người lớn, bao gồm cả gãy cổ xương đùi, gãy ngang xương
đùi trẻ em trên 12 tuôi.
- Gãy xương căng tay, bao gôm cà gãy trật Monteggia, Galeazzi, gãV một xương
quay, trụ, trừ gãy đau dưới (Colles...).
- Gãy gân khớp và nội khớp di lệch, các gãy bong (mỏm khuỷu, bánh chè...)
gãy di lệch sụn phát triên đầu xương (SalterlII, IV).
- Gãy không vững, điều trị nội không đạt.
- Gãy có biên chứng mạch máu, thần kinh chèn ép khoang, gãv bệnh lý.
- Can lệch, không liền xương (khớp già).
6 8

2. 1.2. Chì định mổ tương đối: kết quả mổ có thề khá
- Gãy cột sống không vững có bị liệt tuỷ, liệt rễ thần kinh.
- Gãy xương chậu không vững ỏ bệnh nhân đa chấn thương.
- Xương chậm liền.
- Gãy ở bệnh nhân không thể nàm lâu vì bệnh toàn thân (do di căn K...).
1.3. Chi định mo cần cân nhắc kỹ
- Gãy biến dạng xấu, không ảnh hường cơ năng
- Mo vì lý do kinh tê, đê xuât viện sớm.
2. Phản chí định mổ
Boyd nói rằng, chỉ định mo tốt là do kinh nghiệm, mà có kinh nghiệm là do
thát bại. Cho nên, không có một chỉ định nào tuyệt đối đế mo xương, cũng không
có phản chỉ định nào là tuyệt đối. Nói chung, khi xét thấy mổ xương dễ biến
chứng, dễ thất bại, khó thành công thì chọn cách điều trị không mô.
Đối với các trường hợp sau đày, khả năng thành công là ít:
- Loãng xương quá, xương mỏng quá, không thế cố định vững bằng kim loại.
- Phần mềm trên chỗ gãy, trên chỗ dự kiến mố bị xấu quá, viêm loét, chợt,
nung mù... bị sẹo xâu, nêu mô, không lây gì che phủ được.
- Đang viêm xương.
- Gãy vụn quá, không phục hồi được. Hay gặp gãy vụn nội khớp, diện khớp bị
hòng. Ví dụ gãy vụn đâu dưới xương đùi.
- Điều kiện toàn thân xấu, phản chỉ định cho gây mê, cho mổ.
- Gãy gài vững, vị trí tốt.
- Khi phiu thuật viên không có phương tiện đủ, không có kinh nghiệm đủ.
3. Nhược điểm của mổ cố định bên trong
- Trước hết sợ bị nhiễm khuấn. Nhiểm khuan nông ít có van đề; sau kết hợp
xương thưòng là nhiễm khuấn xấu, nặng, khó chữa, dai dang.
- Biên chứng gây mê truyền máu có nguy cơ viêm gan, AIDS, và các phản ứng
miễn dịch khác.
- Mọi mô xương đều gây chậm liền, cần hạn chế việc gây thương ton đến mạch
máu nuôi nơi gãy.
- Phải mổ lại để lấy bỏ kim loại: Lấy bỏ xong dễ bị gãy lại. Rút đinh nội tuỷ
thường sau 1 năm, lấy nẹp vít nên sau 1,5 đến 2 năm.
4. Thời gian điều trị mổ, có 3 loại:
4.1. Mô cấp cứu: chỉ định cho các loại sau:
Gãy hờ độ II, độ III.
69

3. Trật khớp năn không vào.
Gãy cột sống liệt tuỷ không hoàn toàn.
Gãy xương gây tôn thương mạch máu.
Gãy có hội chứng khoang.
4.2. Mo sốm trong vòng 24-72 giờ
Mô cắt lọc lại với gãy hò nặng.
Cố định xương dài cho bệnh nhân đa chấn thương, bệnh nhân sọ não bị vặt va.
Gãy đầu trên xương đùi ỏ người già
Gãy trật cột sống. Trật cột sống cố.
4.3. Mổ phiên: ngày 4 đến 4 tuần
Gãy xương loại nên mổ: thân xương đùi người lớn, gãy 2 xương căng tay.
Gãy di lệch nội khớp
Gãy có sây sát da nặng, nốt phỏng, rách phần mềm ít ở chỗ định mò.
Mổ muộn quá 4-6 tuần thì ccl co rút, thường phái căt ngăn ô gãy l-2cm đâu
gãy bị tiêu xương sinh lý, sẹo cơ, cần làm mới và nên ghép xương mào chậu.
5. Cố định ổ gãy vững chắc
Có những ổ gãv cố định kém, hỏng ví dụ đóng đinh nội tuỷ xương đùi, một
đầu gãy thì đinh chặt, một đầu gãy thì ống tuỷ rộng đinh lỏng. Đóng đinh nội tuý
kiểu này, như Kuntcher nói, là cách tốt nhât đê gây khớp giả xương đùi. Nơi nào
không có điều kiện tốt hơn thì bó thêm bột ngoài 6 tuân.
Ở gãy 1/3 giữa thân xương, đinh nội tuỷ đóng chắc. Do đinh không cố định
"tuyệt đối" vững, do mo 0 gãy bóc tách màng xưưng, nên thường can xương hình
thoi, X quang thấy rõ. Can này rất vững, khi rút đinh, không thê bị gãy lại.
Như vậy, ổ gãy có di động tí chút với can xương to nhìn rõ, lại có lợi là vững
chắc (can màng ngoài xương do cốt hoá trong sụn).
Ô gãy này, mo kết hợp xương với nẹp vít thì do 0 gãy được cố định quá tốt
không có can màng ngoài xương, xương liền kỳ đau (per primam) từ đầu gãy đến
đầu gãy.
Nhìn thì đẹp song o găy này yếu. Một năm sau lấy nẹp, chỗ gãy dễ bị gãy lại,
phải chờ 18 - 24 tháng mới được lay bỏ nẹp.
Ưu điểm rất lớn cùa mo kết hợp xương với nẹp vít là vững chắc và cho phép
cử động khớp lân cận rất sớm nên các khớp thường mềm mại. Ồ gãy trên lồi cầu
xươn^ đùi, mô theo AO - ASIF, khớp gối vẫn mềm mại, bệnh nhãn đi xe đạp, xe
máy tốt, sinh hoạt dễ dàng. Đieu này, bó bột thất bại, Bohler phài "hy sinh" các
khớp lán cận đê cứu vãn cho 0 gãy lien với bột ôm cả hai khớp lân cận.
Tuy có ưu điêm như vậy song cứ động thì được mà tỳ nặng thi không được,
nẹp vít dù to vững đên đâu củng không the thay the xương được. Cứng hơn xương
song không dẻo như xương. Cho nên lắc mãi cũng phái gãy. Phải xem rụ-p vít
70

4. đinh... như ván đố tran nhà, phái chờ đến ngày xương liền vững, mà mọi ca mô
xương đèu liền xương chậm, quá 3 tháng, thường là 4-5 tháng.
Cho nén mới rao xong, can tập cứ động khóp không tỳ đè; xương đang liên, đi
2 nạng tỳ nhẹ, xương liền vững còn dùng 1 gậy.
Sau này, mổ lấy bỏ nẹp vít lại phái can thận nhẹ nhàng trong 6-8 tuân, nhiêu
người bó thêm nẹp bột, nẹp chât dỏo đê báo vệ.
6. Điều trị chinh hình cho bệnh nhân đa chấn thương
Ngày nay, ỏ nhiều nước, tai nạn đã vượt lên đứng hàng đầu, trên cà tim mạch
và ung thư.
Xứ trí cho bệnh nhân đa chấn thương đòi hói những điều kiện mà bệnh viện
nhò không đáp ứng đuợc.
Nhờ có các trung tâm chan thương mà số sống sót tăng lên.
Ớ Dức năm 1927, bệnh nhân đa chắn thương chết 40%, năm 1991 chét 18%.
Ớ San Diego giảm từ vong từ 26% còn 8%. Việc chân đoán kém giám từ 22%
xuống còn 1%. Săn sóc kém giảm tứ 237«. xuòng 4% đicu trị chậm giảm từ 63%
xuống còn 7% và điêu trị ứ trung tâm thì ré tiên hơn là chuyên viện.
Mô cố định sớm đã giám được biên chứng, ví dụ bệnh nhàn gãy thân đùi mô
sớm trước 24 giờ, bị biên chứng phôi là 2% - 7%, mô muộn quá 48 giờ, bị biến
chứng phổi là 38% - 39%.
Xu hưóng là mo sớm khi huyết động ốn định, không còn những khó khàn đe
doạ đời sống và khi có xét nghiệm và X quang tốt.
7. CỐ định bằng đinh Kirschner và buộc vòng
Dinh Kirschner còn được dùng nhiêu trong phẫu thuật như đóng nội tuỷ gãy
xương đòn, néo ép móm cùng vai, xuyên chéo cô xương cánh tay, ghim lôi cẩu
ngoài, néo ép móm khuýu, ghim cố định gãy Colles, cố định xương bàn ngón tay.
ơ chi dưới, ghim co định mành vỡ lồi cầu đùi, mành vỡ mâm chày rồi bó bột
hay kéo tạ, néo ép xUcing bánh chè, mắt cá trong, cố định xương đốt bàn chân...
Có máy tăng sáng hay ghim qua da, thường đùng khoan tay, khoan chậm cho
đỡ nóng, hóng xưiing
Buộc vòng chi kim loại còn dùng cho gãy hành xưong, đầu trên xương cánh
tay, bánh chè, cột sông cô, buộc ít vòng đê giữ mành gãy rời. Buộc mánh gãy ròi
không bằng cố định với vít xương.
Buộc vòng cho trẻ em, xương lớn lên trùm lấy vòng, dề bị gãy nơi có vòng.
8. Cố định bằng vít
Vít AO đa sô không tự ren lỗ, cần tarô dọn dường trước.
Vít xương cứng có cánh suốt bề dài, cỡ to là 4,5; 3,5; 2,7; 2 và l,5mm. Dùng vít
71

5. xương cứng, có thể là vít cố định thông thường, có thể là vít xiết chặt (lag screw).
Cấu tạo của vít xiết chặt, gây sức ép ở khe gãy là mũ vít, thân vít tròn không có
ren và phần cuối thân vít có ren. Khi bắt vít qua khe gãy, phán thán tròn năm ơ
một bên, phần thân có ren nằm ỏ bên kia. Lúc siêt chật, hai phân áp chặt vao
nhau tại khe gãy. Muốn dùng vít thông thường theo tác dụng của vít siêt chặt thì
phần vỏ xương cứng ỏ sát mũ vít cần khoan rộng ra, cánh vít sẽ không còn băt ren
mà trượt như đối với thân vít tròn. Khi ren vít nằm qua khe gãy thì sẽ mât tác dụng
siết chặt.
V ít x ư ơ n g x ố p :
Dùng cố định mảnh gãy đầu xương, hành xương, có mũ vít, thân vít tròn và
thân vít có cánh, rộng 6,5 hay 4mm và phần có cánh (có lúc gọi là ren) dài 16 và
32mm.
Vít mắt cá cỡ 4,5mm có cánh tự tarô.
Mũ vít có lót rông đen bằng kim loại.
9. Nguyên tóc cùa Lambotte về điều trị mổ gãy xương với nẹp vít
Năm 1700, Lambotte đề ra 4 nguyên tắc điều trị mố gãy xương. Dựa vào đó,
năm 1958 nhóm AO-ASIF đưa ra 4 nguyên tắc điều trị mố gãy xương là:
- Nắn mảnh gãy vào đúng giải phẫu, nhất là gãy thấu khớp.
- Cố định bên trong vững.
- Bảo toàn việc cung cáp máu cho vùng gãy.
- Cử động chủ động không đau cho các cơ và khớp lân cận, đẻ tránh bị "bệnh
gãy xương”.
Bốn nguyên tắc trên được mô tả rõ như sau:
9.1. Bộc lộ ô gãy
Đi vào 0 gãy qua vách liên cơ. Bóc tách ít, hạn chế việc mất máu, song phần
nhiều rạch thắng vào xương, đế cơ và màng xương liền một khối, dọn chỗ đủ đẻ
đặt nẹp sát xương.
9.2. Nắn chỗ gãy
Gãy ngang hay vát ít thì nắn đúng khớp vừa khít diện gãy. Chỗ tỳ nặng ỏ đầu
khớp phải đúng từng milimet. Đối với gãy vụn có 4 yêu cầu:
- Thang trục: kéo chi cho thang trục, tránh để gấp góc sợ sau này hỏng khóp
lân cận, chỉ chấp nhận gấp góc 5-10°.
- Xoay: di lệch này phải chữa càng sớm càng hay. Bỏ vải che phú, nhin tư thế
toàn chi, so sánh với chi đối diện. Khi bị xoay thì ở chi trên được chấp nhận tốt
hơn chi dưới, nhờ có vai cử động rộng rãi bù trừ, không như háng; ở chi dưới bị
xoay ngoài được chấp nhận 10-15°, tốt hơn xoay trong.
- Độ dài: khó đạt khi bị vỡ nhiều mảnh, chỉ chấp nhận ngắn chi lcm
72

6. Khi đã đạt 3 điều trên: thắng trục, xoay, độ dài, còn mảnh gãy có lệch, cháp
nhận được.
9.3. Cố định tạm xương gãy
Cố định bằng ghim, một số đinh Kirschner hay bắt vít, cố định tạm thời, nơi cô
định cần tránh chỗ đặt nẹp. Xong đặt nẹp vít và ghép thêm xương xốp mào chậu.
9.4. Theo nguyên tắc néo ép của Pauvvels
Khi đặt nẹp, luôn luôn đặt ở phía trục xương cong lồi, không đặt phía cong
lõm, để tạo súc ép của diện gãy. Dùng nẹp 8 lỗ trỏ lên, tránh dùng nẹp ngắn. Nêu
xương vỡ trẽn 1/3 thân xương cân ghép xương xôp mào chậu.
9.5. Các loại nẹp chính
- Nẹp cũ, lỗ tròn, muôn tạo sức ép thì rạch phân mềm thêm 2cm, gá tạm thiẽt
bị đe tạo sức ép, xong tháo bỏ.
- Nẹp mới hơn DCP (Dynamic Compression Plate) lỗ bầu dục, bắt vít lệch tâm,
vào bờ lỗ phía xa so với nơi gãy đe tạo sức ép diện gãy.
- Nẹp LC-DCP (Low Contact) tiêp xúc ít với thân xương. Mặt dưới nẹp được
khoét rỗng làm nơi cho can xương láp đầy thêm vững.
- Nẹp có ỏ thị trường làm bằng titan nguyên chất hay bằng thép không ri.
- Nẹp gấp góc liền khôi 130° cho cô xương đùi, có loại góc 95°, 150°.
- Nẹp có vít to/ chuyên động được ở gân cán nẹp theo nguyên tắc ống thụt
(giảm sóc) đầu vít tù, hạn chế bị lún sâu vào chỏm xương đùi.
(DHS: Dynamic Hip Screw) ống thụt có lợi khi bị tiêu co. Nẹp 95° liền khối cho
lồi câu xương đùi hay nẹp lôi câu có ông thụt (DCS: Dynamic Condylar Screw).
Nẹp chữ T dùng cho vỡ mâm chày, vỡ mặt khớp.
Nẹp đẩu rắn, cố định xương đùi với cánh chậu khi mố hàn khớp háng.
10. cố định bồng đinh nội tuỷ
Cácb này của Kuntscher có từ hơn 50 năm, dùng tốt cho gãy đùi, cang chân
1/3 giữa nơi ông tuv hẹp đều. Phố biến đóng kín dưới màng tăng sáng có khoan
rộng ông tuỷ đê dùng đinh to cho vững 12-14mm. Có kết luận: đóng kín và đóng
hở là như nhau.
Có ý kiến thảo luận là làm thương ton tuỷ xương, nguy cơ tắc mạch do mỡ,
biên chứng do sai kỹ thuật và khi bị nhiễm khuẩn thì bị lan rộng theo đinh.
Nơi ông tuỷ hẹp, đóng đinh không chốt ngang.
Nơi ống tuỷ rộng, nên chốt ngang, vít chốt nên cách xa 0 gãy.
Gãy có mánh rời ờ thân xương, cần đinh chốt ngang (interlocking nail) chú ý
có may điếm sau:
Đinh kim loại không thay được xương gãy. Xương chưa liền mà đinh bị lắc,
bệnh nhân ngã là cong đinh, gãy đinh. Dinh cỡ to khá hơn.
73

7. Đóng kín, hó là như nhau. Đóng hò nhanh, đóng kin đòi hòi trang bi và mát
nhiều thì giờ. Tuy vậy đóng kín đõ hòng cơ, màng xương và ít bị nhiêm khuân Inin.
Có hai loại chốt ngang:
- Chốt động: chỉ chốt một đầu, có sức nén ép lên o gãy khi tỳ, dùng khi £ẩ
ìy vững.
- Chốt tĩnh: chốt cả hai đầu khi ổ gãy rộng, khi phẩn giữa bị nhiêu m.ình vụn.
Chôt hai đẩu không bị ngan chi và không xoay.
11. CỐ định ngoài
Năm 1853 Malgaigne chế tạo loại móc, móc qua da, lắp vào thanh giữ tít' ép
bât động hai mánh gãy xương bánh chè.
Năm 1893, Keetley làm cố định ngoài cho gãy đùi. Sau đó rât nhiêu mâu được
chỏ tạo và N
Ứ dụng. Anderson (1933) dùng co định ngoài cho điêu trị gcĩỵ xương
ống dài, lam hđn khớp, kéo dài chi... Năm 1966, xuyên đinh qua da, kéo năn và bó
bột trùm đinh điều trị gãy cang chán. Olerud dùng cho điêu trị gãy hỏ gãy vụn,
khớp giả.
11.1. Ưu diêm cùa cô dịnh ngoài
- Cố định vững xương gãy đúng vị trí giải phcĩu, rât phô biên cho gãy hci độ II,
độ III, cho phép xứ trí tiếp vết thương phẩn mềm.
- Chỗ gãy được lực ép, lực trung hoà, lực căng giãn ỏ các đâu xương (lự*: trung
hoà làm mát lực xoắn, khỏi bị uốn cong, bị cắt chéo khi ô gãy có rruinh xương
tam giác, cánh bướm).
Khi bị gãy ngang, tạo được lực ép ỏ ô gãy. Đối với gãy có nhiêu mánh rời, giữ
được độ dài nhà các cọc đinh cô định ớ hai đãu trên và đưói chô gãy.
Đoi với gãy rnât xương ỏ một xương (như trụ, quay) cùa xương đôi thi có thẻ
cố định và căng giãn.
Ap dụng được cho kéo dài chân.
- Ỏ gãy không có dị vật.
- Cho phép theo dõi tình trạng chi và vet thương, theo dõi liền vết thương, tình
trạng mạch máu, thân kinh, vạt đa cỏ sông không ? có bị hội chứng khoang ?
- Thực hiện các điều trị phối hợp: băng ghép da, chuyển vạt da, tưới vết thương
mà các đầu xương gãy vẫn được cố định thắng trục.
- Cử động được ngay các khớp lân cận đỡ nề, đõ xd dính cứng khớp, teo cơ,
loãng xương.
- Treo cao chi trên khung, đỡ bị phù nề, không bị chèn ép phía sau.
- Bệnh nhân dịch chuvên được sớm. Gãy vững thì ngoại trú được sớm không
như kéo liên tục.
- Cố định vững cho gãy mới nhiêm trùng, khớp giả viêm.
- Cố định vững cho bệnh nhân thav khớp bị nhiễm trùng, làm cứng khớp.
11.2. Nhược đièm cùa cố định ngoài
- Dễ bị viêm nhiễm chân đinh và đường xuyên đinh, phải chăm sóc da và chân
đinh hàng ngày.
74

8. - Khó lắp ráp cơ học với người chua biết.
- Khung cồng kcnh, xấu.
- Có thề gãy xương chỗ xuyên đinh.
- Khi lấy bó khung có thế gãy lại nơi cũ.
- Thiết bị đắt tiền (khung Orthoíix giá 2000 đô la).
- Bệnh nhân có thế làm hóng sự lắp ráp.
- Bị cứng khớp nếu cọc cố định qua bên kia khớp.
11.3. Biến chứng
a. Nhiễm trùng chân đinh và đường xuyên đinh: gặp ỏ 30% bệnh nhiìn, có
nhiều mức độ từ viêm nhẹ chư<i cẩn săn sóc vét thương tại chỗ, đen nhiễm trùng
nông phải cho kháng sinh săn sóc vết thương, có khi phái rút đinh, nặng nữa là bị
cốt tuỷ viêm phái mô lây xương chêt.
b. Thương ton mạch máu thần kinh: cần biết rõ định khu mạch máu thần kinh
đề tránh, cẩn tránh thần kinh quay ờ 1/2 dưới cánh tay, 1/2 trên cang tay, nhánh
cảm giác của thân kinh quay ở trên cố tay. Tránh động mạch cang chcin trước và
thần kinh mác sâu ớ chỗ nối 1/4 trên với 1/3 trẽn cang chân. Đã thấy xuyên
thúng mạch máu, tắc mạch ăn mòn bục mạch máu, rò động tĩnh mạch, phình
động mạch.
c. Thương tôn co gân gây đứt gân, xơ hon crt, khi xuyên nhiêu đinh ỏ căng
chân hay bị cứng khớp cô chân.
đ. Chậm liên: ô gãy chậm liên vì mât sự tỳ đè. vỏ xương nơi gãy yếu. Gần như
đói với nẹp vít cô định vững chãc, cô định ngoài cũng như vậy. Khi cố định iàu,
can xương hình thành chú yếu từ màng trong xương nên yếu và chậm liền, chộm
liền ỏ 20-30%, thậm chí 80% ca nén để cố định lâu.
e. Gây hội chứng chèn ép khoang.
f. Gãy lại vì không có mấy cnn ngoại vi nên khi lấy bó khung cố định ngoài thì
có thê bị gãy lại. Khi lấy bỏ khung cần bào vệ chân bằng bó bột thêm, bó nẹp...
g. Cản trỏ mo về sau nến chân đinh bị nhiễm trùng.
11.4. Chi định
Cân xét từng trường hợp, không có chỉ định tuyệt đối. Trường hợp nào bó bột
hay kêt hợp xương bẽn trong được thì không làm cô định ngoài.
n. Ciíc chỉ lỉịiìh rõ ràng
Gãy hỏ nặng độ II, độ III.
Gãy nhiễm trùng, khứp giả nhiễm trùng.
Gãy xương kèm bóng nặng.
Gãy xương cân vạt da chéo chân, cần ghép cuống mạch rời, cần mổ tạo hinh.
Một số gãy xương cân căng giãn, cần giữ độ dài do bị mất nhiều xương. Gãy
nặng một xương ỏ nơi có xương đôi, cần giữ độ dài tương xứng.
Kéo dài chân.
Làm cứng khớp.
75

9. b. Các chỉ định tương đối
Một số gãy xương trật khớp ỏ xươr.g chậu.
Gãy hờ xương chậu, khớp giả nhiễm trùng xương chậu.
Giữ vị trí khi đục xương chậu tạo hình. Ví dụ chữa lộn bàng quang.
Cắt đoạn sau cắt đoạn u xương cần cố định đê ghép xương.
Dục xương sửa trục đùi ỏ trẻ em.
Gãy có khâu mạch máu thân kinh.
Nối lại chi đứt rời.
Cố định gãy nhiều xương lỏn.
Chữa co cứng khớp bẩm sinh, đe chỉnh góc dân dân.
Cố định thêm khi bên trong đã cố định không vững, ví dụ gãy nhiêu mành đã
ghim đinh cố định, đã bắt vít mánh gãy.
Cố định tạm thời khi gãỵ xương lón ò bệnh nhân có cơn co cơ do thương tôn sọ
não, khi sọ não ổn định, đoi phương pháp khác.
Cố định ngoài để vận chuyển bệnh nhân đi làm việc khác (chân đoán, điêu
trị) không kéo dài liên tục tại giường.
Cố định tạm 4 tuần cho thương tổn gãy xương lớn quanh gối, rách dây chằng
đã mổ tái tạo. Sau 4 tuần tập.
c. Chỉ định cân cân nhắc
Cố định ngoài để điều trị gãy xương lớn, vì có các tai biến như có nguy cơ
nhiễm trùng chân đinh, khớp già, gãy lại.
11.5Ỗ
Các kỹ thuật chính
Đối với gãy xương hớ lớn: cất lọc, rạch rộng, tưới rửa. Cặp giữ tạm thời đúng
vị trí của các đâu gãy, đặt khung cô định ngoài.
Đối với mo xương nhiễm khuan, ví dụ mo đinh nội tuỷ: mo rộng vết thương,
rút đinh, làm sạch, cô định ngoài.
11.6. Mô tà kỹ thuật cố định ngoài
Tuy có đến trảm mẫu khung cố định ngoài, song ở ta pho biến một số ít mầu:
Fessa, Orthofix, Hoffmann, Ilizarov, AO.
ơ chi trên dùng cọc 4mm, ỏ chi dưới dùng cọc 5,6mm, mỗi khung có ít nhất 6 cọc.
Cố định bang cọc:
- Cố định bằng các cọc 1 bên, 1 bình diện.
- Cố định bằng các cọc 1 bên, 2 bình diện.
- Cố định bằng các cọc 2 bên, 1 binh diện.
Cố định bàng vòng tròn: 1/2 vòng. Với các cọc hay các đinh căng cỡ l,5-2mm.
Phôi hợp: bên trong ghim đinh nhỏ, bắt vít cố định mảnh gãy, bên ngoài cố
định khung.
ơ vòng tròn, mỗi tầng xuyên hai đinh nhò l,5-2mm, hai đinh này càng chéo
góc rộng càng vững, khó xê dịch.
76