NỘI TIẾT

1. CHẨN ĐOÁN VÀ PHÂN LOẠI ĐÁI THÁO ĐƯỜNG
I. ĐẠI CƯƠNG
Đái tháo đường là bệnh lý chuyển hóa, đặc trưng bởi tình trạng tăng glucose huyết
mạn tính kèm theo các rối loạn chuyển hóa glucid, lipid, protid.
II. CHẨN ĐOÁN
2.1. Lâm sàng
Triệu chứng tăng glucose huyết: ăn nhiều, uống nhiều, tiểu nhiều, sụt cân
các triệu chứng nêu trên có thể xuất hiện đầy đủ hay chỉ có một vài biểu hiện với các
mức độ khác nhau.
Triệu chứng khác: như mệt mỏi, mắt mờ, nhiễm trùng tiểu tái đi tái lại, lao phổi, nhiễm
trùng ngoài da… hôn mê nhiễm ceton acid, tăng áp lực thẩm thấu máu, nhiễm acid lactic.
2.2. Cận lâm sàng
Các xét nghiệm dùng trong chẩn đoán
- Glucose huyết tương khi đói ( buổi sáng).
- Glucose huyết bất kỳ.
- Nghiệm pháp dung nạp glucose với 75 gam glucose uống.
- HbA1c.
2.3. Tiêu chí chẩn đoán Đái tháo đường (theo ADA 2012)
Chẩn đoán là đái tháo đường khi:
Có triệu chứng tăng đường huyết và kết quả của 1 trong 4 xét nghiệm sau đây thỏa tiêu
chí chẩn đoán:
- Glucose huyết tương khi đói (sau nhịn ăn 8 giờ): 126 mg/dL (7mmol/L)*
Hoặc
- Glucose huyết tương bất kỳ 200 mg/dL (11,1mmol/L)*
Hoặc
- Nghiệm pháp dung nạp glucose bằng đường uống với 75 gam glucose
Glucose huyết tương sau 2 giờ 200 mg/dL (11,1mmol/L)
- HbA1c:  6,5%*
Nếu không có triệu chứng tăng glucose huyết trên lâm sàng, cần phải lặp lại xét nghiệm
(*) một lần nữa vào một ngày khác
2.4. Các rối loạn đường huyết khác
- Rối loạn đường huyết đói: Glucose huyết tương từ 100- 125mg/dL
- Rối loạn dung nạp đường: Glucose huyết tương 2 giờ sau khi uống 75 g glucose
từ 140 - 199 mg/dL
- HbA1c: 5,7- 6,4 %.
III. PHÂN LOẠI
Theo Hội Đái tháo đường Mỹ và tổ chức y tế thế giới (WHO),
- Đái tháo đường típ 1
- Đái tháo đường típ 2
- Đái tháo đường thai kỳ
- Các tình trạng tăng đường huyết đặc biệt khác
3.1. Đái tháo đường type 1
Ñaëc tröng bôûi teá baøo β tuïy bò phaù huûy; Coù 2 nhoùm
- Qua trung gian mieãn dòch: Ñaùi thaùo ñöôøng típ 1 do mieãn dòch( coøn goïi laø ñaùi thaùo
ñöôøng type 1a)

2. - Khoâng qua trung gian mieãn dòch: Ñaùi thaùo ñöôøng típ 1 khoâng qua trung gian mieãn
dòch ( coøn goïi laø ñaùi thaùo ñöôøng khoâng roõ nguyeân nhaân, hay ñaùi thaùo ñöôøng típ
1b).
Daáu aán cuûa ñaùi thaùo ñöôøng típ 1 loaïi qua trung gian mieãn dòch bao goàm caùc töï
khaùng theå khaùng teá baøo tieåu ñaûo (Islet Cell Antibodies - ICAs), khaùng insulin ( IAAs),
khaùng acid glutamic decarboxylase ( GAD) vaø khaùng tyrosine phosphatases IA-2 vaø IA-
2ß.
Ñaùi thaùo ñöôøng típ 1 qua trung gian mieãn dòch thöôøng xuaát hieän ôû treû em vaø thieáu
nieân, Nhöõng beänh nhaân naøy coù theå cuõng coù caùc roái loaïn mieãn dòch khaùc nhö beänh
Basedow, vieâm giaùp Hashimoto vaø beänh Addison.
3.2. Đái tháo đường type 2
Do 2 khiếm khuyết chính – tình trạng suy giảm chức năng của tế bào ß vaø tình traïng
ñeà khaùng insulin Ñaùi thaùo ñöôøng típ 2 chieám khoaûng 90- 95%
3.3. Đái tháo đường thai kỳ
Ñaùi thaùo ñöôøng thai kyø laø söï roái loaïn dung naïp glucose ôû baát kyø möùc ñoä naøo vôùi khôûi phaùt
ghi nhaän laàn ñaàu tieân trong thôøi kyø coù thai.
3.4. Các tình trạng tăng đường huyết đặc biệt khác
 Giaûm chöùc naêng teá baøo ß do khieám khuyeát gen nhö: MODY
 Giaûm hoaït tính insulin do khieám khuyeát gen
 Beänh lyù tuïy ngoaïi tieát
 Beänh noäi tieát
 Taêng ñöôøng huyeát do thuoác, hoùa chaát
 Nhieãm truøng
 Caùc theå khoâng thöôøng gaëp cuûa ñaùi thaùo ñöôøng qua trung gian mieãn dòch
 Moät soá beänh gen ñoâi khi keát hôïp vôùi ñaùi thaùo ñöôøng
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Mai Thế Trạch, Nguyễn Thy Khuê (2007), Nội Tiết Học Đại Cương, Nxb Y Học, Tp
Hồ Chí Minh.
2. ADA (2010), “Standards of Medical Care in Diabetes”, Diabetes Care,Volume
33, Supplement 1, January 2010.
3. C. Ronald Kahn et al (2006), Joslin’s Diabetes Mellitus, Lippincott Williams
&Wilkins, 14th ed, USA.