Hội nghị khoa học kỹ thuật lần 34 đại học y dược 2017

1. Vai trò của hoạt độ lipoprotein-associated
phospholipase A2 (Lp-PLA2) trong theo dõi các sự
cố mạch vành ở bệnh nhân hội chứng mạch vành
cấp người Việt Nam
BCV: TS Trần Thành Vinh

2. WHO 2015:
 Tử vong do bệnh tim mạch cao hơn bất kỳ bệnh lý
nào khác. Trong 2012; 7,2 triệu trường hợp tử vong
là do bệnh mạch vành.

3. Có thể phòng ngừa được

4. Lp-PLA2
Gây viêm, chuyên biệt cho viêm thành mạch
Giao động sinh học ít
Có thể kiểm soát
Bệnh sinh: Viêm giữ vai trò chủ đạo

5. MỤC TIÊU
Cụ thể:
 Khảo sát hoạt độ Lp-PLA2 ở bệnh nhân ACS
Liên quan hoạt độ Lp-PLA2 và thể lâm sàng của ACS
Vai trò hoạt độ Lp-PLA2 trong tiên lượng các sự cố
chính và tử vong chung ở bệnh nhân ACS

6. Các sang thương
TỔNG QUAN
Bệnh động mạch vành

7. Vai trò Lp-PLA2 trong xơ vữa
Vai trò Lp-PLA2 trong sinh bệnh học

8. Đồng thuận và khuyến cáo sử dụng Lp-
PLA2
8

9. ĐỐI TƯỢNG VÀ PP NGHIÊN CỨU
Phương pháp: tiến cứu
Đối tượng: Bệnh nhân hội chứng mạch vành
cấp tại bệnh viện Chợ Rẫy từ tháng 1/2011 đến
tháng 2/2012.
Thời gian theo dõi: là 2 năm
Các sự cố (end-points): đau thắc ngực không
ổn định, nhồi máu cơ tim, đột quỵ do tim mạch,
và tử vong do mọi nguyên nhân.

10. TIÊU CHUẨN
 Tiêu chuẩn chọn bệnh: Hội chứng mạch vành cấp lần đầu, và không
quá 12 giờ từ lúc khởi phát không dùng các thuốc hạ lipid trong một
năm trước đó.
 Tiêu chuẩn chẩn đoán NMCT: Theo tổ chức y tế thế giới NMCT được
chẩn đoán khi hội đủ 2 trong 3 tiêu chuẩn sau:
Lâm sàng có đau thắt ngực kiểu mạch vành
Điện tâm đồ: phù hợp với NMCT hoặc thiếu máu cơ tim
Tăng men tim đặc hiệu cho tổn thương cơ tim (Troponin I và CK-MB)
 Nhồi máu cơ tim chia hai nhóm: Có và không ST chênh lên.
 Đau thắc ngực không ổn định: tham khảo sách Triệu Chứng Học Nội Khoa,
ĐHYD TpHCM, XB2009, tr32

11. TIÊU CHUẨN LOẠI TRỪ
Tiêu chuẩn loại trừ:
Từ chối tham gia nghiên cứu,
Có bằng chứng xác định không có tổn
thương mạch vành.
Phát hiện có các bệnh cấp hoặc mãn tính
khác trừ cao huyết áp, đái tháo đường…

12. THU THẬP DỮ LIỆU
Khai thác tiền sử, bệnh sử, quá trình dùng thuốc
… theo mẫu soạn sẵn.
Đo chiều cao, cân nặng rồi tính ra chỉ số khối cơ
thể (BMI: body mass index).
Mẫu máu tĩnh mạch được lấy ngay khi vào cấp
cứu và xử lý theo quy trình chuẩn của phòng xét
nghiệm

13. THỰC HIỆN XÉT NGHIỆM
Tại khoa Sinh Hóa bệnh viện Chợ Rẫy.
Lp-PLA2 trên máy ADVIA 1800 của hãng SIEMENS
(Đức).
Phương pháp động học enzym của hãng diaDexus
(PLAC test),
Chuẩn 5 nồng độ từ 0 - 400 nmol/min/mL.
Mẫu chứng 2 mức nồng độ luôn được chạy kèm theo
mỗi đợt xét nghiệm.

14. THỐNG KÊ
Phần mềm SPSS for Window phiên bảng 18.0;
Trung bình ± độ lệch chuẩn.
ANOVA.
Phép kiểm Log-rank
Hồi quy Cox để tính hr và khoảng tin cậy 95%.
Tất cả phép kiểm đều dùng hai phía, ngưỡng p = 0,05.

15. KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
Tổng số 322 bệnh nhân ACS đủ tiêu chuẩn đưa vào NC
Theo dõi được 293 (91%) do từ chối 9, mất liên lạc 13,
không tuân thủ điều trị 7 (không rõ chế độ điều trị).

16. ĐẶC ĐIỂM CHUNG
 Tuổi trung bình là 63 tuổi, nhỏ nhất 32 và cao nhất 91 tuổi, có 209
nam (65%) và 114 nữ (35%).
209
(65%)
114
( 35%)
Nam
Nữ

17. Tần suất các yếu tố nguy cơ

18. Hoạt độ Lp-PLA2 ở ACS
Hoạt độ Lp-PLA2 ở bệnh nhân ACS người Việt
Nam là 213  58 nmol/min/mL.
 Chia theo tam phân vị :
 Tam phân vị 1: 98 – 181 nmol/min/mL
 Tam phân vị 2: > 181 – 244 nmol/min/mL
 Tam phân vị 3: > 244 – 346 nmol/min/mL

19. Hoạt độ Lp-PLA2 và thể lâm sàng
 Thể lâm sàng càng nặng hoạt độ Lp-PLA2 càng cao
ĐTNKOĐ
N = 63
X = 189  49
NMCTKSTC
N = 37
X = 212  56
NMCTCSTC
N = 223
X = 216  59

20. BÀN LUẬN
 Tác giả Emmanouil S. B và các cộng sự (5): nồng độ Lp-PLA2 tăng
theo số nhánh mạch vành hẹp.
 Stefan Blankenberg và các cộng sự(2) : hoạt độ Lp-PLA2 có liên
quan đến độ nặng ở phân tích đơn biến lẫn đa biến, hoạt tính của
enzym này cao nhất ở nhóm hội chứng mạch vành cấp, kế đến
là nhóm đau thắc ngực ổn định và thấp nhất là nhóm chứng,
 Châu Á: Yu-Sheng Liu và các cộng sự(12) đồi tượng người Trung
Quốc nhận thấy nhóm đau thắt ngực không ổn định có nồng độ
Lp-PLA2 cao hơn nhóm đau thắt ngực ổn định và cả hai nhóm
này có nồng độ Lp-PLA2 cao hơn nhóm chứng (người khỏe mạnh)

21. Kết quả sau hai năm theo dõi sự
cố mạch vành chính
Lp-PLA2 n Sự cố
Tam phân vị 1
Tam phân vị 2
Tam phân vị 3
Tổng số
98
98
97
293
19 (19%)
32 (32%)
35 (36%)
86 (27%)

22. Kaplan-Meier (Log-Rank) so sánh tần suất cộng
dồn các sự cố mạch vành chính giữa ba mức hoạt
độ Lp-PLA2

23. Log-Rank và hồi quy Cox so sánh giữa các tam phân
vị của hoạt tính Lp-PLA2 sau hai năm theo dõi
So sánh
tam phân vị
N
(số sự cố)
Log-Rank
(Mantel Cox)
Hồi quy Cox
HR
(khoảng 95%)
p
Chưa hiệu chỉnh
98 (19)
97 (35)
p = 0,014 1,406 (1,064 – 1,86) 0,017
Hiệu chỉnh đầy
đủ(*)
98 (19)
97 (35)
1,402 (1,02 – 1,92) 0,037
(*): hiệu chỉnh với : tuổi, giới, huyết áp, đái tháo đường, hút thuốc, uống rượu, tiền căn
gia đình ACS, BMI, TG, TC, HDL-C, LDL-C và kiểu hình LDL.

24. BÀN LUẬN
 Enzym Lp-PLA2 là marker của quá trình viêm thành mạch, không phải pha cấp
 Phần lớn các nghiên cứu đều xác định vai trò của nồng độ và hoạt tính của
enzym Lp-PLA2 trong việc tiên đoán nguy cơ nguyên phát và thứ phát
 Trong nghiên cứu PEACE(14), n= 3766 bệnh nhân bệnh mạch vành ổn định
theo dõi trung bình 4,8 năm. Hr sau khi điều chỉnh đầy đủ = 1,4 (khoảng tin
cậy 95%: 1,17-1,7).
 Kết quả tương tự cũng thấy trong các nghiên cứu khác như Rotterdam, ARIC(4)
 Kết quả phân tích gộp trên 79036 đối tượng tham gia trong 32 nghiên cứu tiến
cứu đăng trên tạp chí Lancet 2010(3) cho thấy hoạt tính Lp-PLA2 có tương
quan thuận có ý nghĩa với nguy cơ bệnh mạch vành và đột quỵ.

25. Theo dõi tử vong sau 2 năm
Lp-PLA2 n Tử vong chung
Tam phân vị 1
Tam phân vị 2
Tam phân vị 3
Tổng số
98
98
97
293
15 (15%)
20 (20%)
20 (21%)
55 (19%)

26. Kaplan-Meier (Log-Rank) so sánh tần suất sống sót
giữa các mức hoạt tính Lp-PLA2 theo tam phân vị

27. KẾT LUẬN
Hoạt độ Lp-PLA2 huyết tương ở bệnh nhân hội chứng
mạch vành cấp người Việt Nam:
 Trung bình: 213  58 nmol/min/mL,
Thể bệnh càng nặng hoạt độ càng cao.
Giúp tiên đoán độc lập các sự cố mạch vành
chính ở thời điểm hai năm.
không có ý nghĩa trong tiên đoán tử vong chung
ở thời điểm hai năm.

28. CHÂN THÀNH CÁM ƠN

29. TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Andrew Zalewski, Colin Macphee (2005), “Role of Lipoprotein-Associated Phospholipase A2in Atherosclerosis : Biology,
Epidemiology, and Possible Therapeutic Target”. Arterioscler Thromb Vasc Biol; 25: 923-931
2. Blankenberg S, Stengel D, Rupprecht H J, Bickel C, Meyer J, Cambien F, Tiret L, Ninio E (2003), “Plasma PAF-acetylhydrolase
in patients with coronary artery disease: results of a cross-sectional analysis”. J. Lipid Res; 44, 1381-1386.
3. Christie Ballantyne, Christopher P Cannon, Rory Collins, Michael Criqui, Mary Cushman, John Danesh, Albert Hofman,
Jeanenne J Nelson, Chris Packard, Simon G Thompson, Nevine Zariff a, Andrew Zalewski (2010), “Lipoprotein-associated
phospholipase A2 and risk ofcoronary disease, stroke, and mortality: collaborativeanalysis of 32 prospective studies”. Lancet;
375: 1536–44
4. Christie M. Ballantyne, Ron C. Hoogeveen, Heejung Bang, Josef Coresh, Aaron R. Folsom, Lloyd E. Chambless, Merle
Myerson, Kenneth K. Wu, A. Richey Sharrett, Eric Boerwinkle (2005), ‟ Lipoprotein-associated phospholipase A2, high-
sensitivity c-reactive protein, and risk for incident ischemic stroke in middle-aged men and women in the
atherosclerosis risk in communities (ARIC) study”, The journal of American Heart Association (109), pp. 837-842.
5. Emmanouil S. Brilakis, Joseph P. McConnell, Ryan J. Lennon et al (2005), ‟Association of lipoprotein-associated phospholipase
A2 levels with coronary artery disease risk factors, angiographic coronary artery disease, and major adverse events at follow-
up”, European heart journal (26), pp.137-144
6. Gerber Y, McConnell J.P, Jaffe A.S, Weston S.A, Killian J.M, and Roger V.L (2006).
“Lipoprotein-associated phospholipase A2 and prognosis after myocardial infarction in
the community”. Arterioscler Thromb Vasc Biol; 26:2517-2522
7. Harvey D. White, John Simes, Ralph A.H. Stewart, Stefan Blankenberg, Elizabeth H. Barnes, Ian C. Marschner, Peter
Thompson, Malcolm West, Tanja Zeller et al (2013), “Changes in Lipoprotein-Associated Phospholipase A2 Activity Predict
Coronary Events and Partly Account for the Treatment Effect of Pravastatin: Results From the Long-term Intervention with
Pravastatin in Ischemic Disease Study”. J Am Heart Assoc; 2: e000360
8. Hatoum I. J, Cook N. R., Nelson J. J, Rexrode K. M, and Rimm E. B (2011), “Lipoprotein-associated phospholipase A2 activity
improves risk discrimination of incident coronary heart disease among women”. Am Heart J; 161:516-522
9. Heart Protection Study Collaborative Group (2010), “Lipoprotein-associated
phospholipase A2 activity and mass in relation to vascular disease and nonvascular
mortality”. J Intern Med; 268:348-358
10. Hok-Hay S. Oei, Irene M. van der Meer, Albert Hofman, Peter J. Koudstaal, Theo Stijnen, Monique M.B. Breteler, Jacqueline
C.M. Witteman (2005), “Lipoprotein-associated phospholipase A2 is associated with risk of coranary heart disease and ischemic
stroke :the Rotterdam study”. Cirrculation, 111, 570-575

30. 11.Howard S. Weintraub (2008), ‟Identifying the vulnerable patient with rupture-prone plaque”, The American Journal of
Cardiology (101), issue 12, pp. s3-s10.
12.Liu YS, Hu XB, Li HZ et al(2011). “Association of lipoprotein-associated phospholipase A(2) with characteristics of
vulnerable coronary atherosclerotic plaques”. Yonsei Med J; 52(6):914-22.
13.MacPhee CH, Moores KE, Boy HF, Dhanak D, Ife RJ et al (1999), “Lipoprotein-associated phospholipase A2, platelet-
activating factor acetylhydrolase, generates two bioactive products during the oxidation of low density lipoprotein: use of a
novel inhibitor”. Biochem J, 388 (pt 2): 479-487.
14.Marc S. Sabatine, David A. Morrow, Michelle O'Donoghue, Kathleen A. Jablonksi, Madeline Murguia Rice, Scott Solomon,
Yves Rosenberg, Michael J. Domanski and Judith Hsia (2007), “Prognostic Utility of Lipoprotein-Associated Phospholipase
A2 for Cardiovascular Outcomes in Patients With Stable Coronary Artery Disease”. Arterioscler Thromb Vasc Biol;27:2463-
2469
15.Michael H. Davidson, Marshall A. Corson, Mark J. Alberts, Jeffrey L. Anderson, Philip B. Gorelick, Peter H. Jones,
Amir Lerman, Joseph P. McConnell, Howard S. Weintraub (2008), “Consensus panel recommendation for incorporating
lipoprotein-associated phospholipase A2 testing into cardiovascular disease risk assessment guidelines”, The American
Journal of Cardiology (101), issue 12, pp. s51-s57.
16.Mockel M, Muller R, Vollert J.O, Muller C, Danne O, Gareis R, Stork T, Dietz R,
and Koenig W (2007), “Lipoprotein-associated phospholipase A2 for early risk
stratification in patients with suspected acute coronary syndrome: a multi-marker
approach: the North Wuerttemberg and Berlin Infarction Study-II (NOBIS-II)”. Clin Res
Cardiol; 96:604-612
17.Mohler ER, Ballantyne CM, Davidson MH et al(2008). “The effect of darapladib on plasma lipoprotein-associated
phospholipase A2 activity and cardiovascular biomarkers in patients with stable coronary heart disease or coronary heart
disease risk equivalent: the results of a multicenter, randomized, double-blind, placebo-controlled study”. J Am Coll Cardiol;
51(17):1632-41.
18.Nancy R. Cook, Nina P. Paynter, JoAnn E. Manson, Lisa W. Martin, Jennifer G. Robinson,
Sylvia Wassertheil-Smoller, Paul M Ridker (2012), “Clinical Utility of Lipoprotein-Associated Phospholipase A2 for
Cardiovascular Disease Prediction in a Multiethnic Cohort of Women”. Clinical Chemistry; 58:9, 1352–1363
19.Oldgren J, James S.K, Siegbahn A, and Wallentin L (2007). “Lipoprotein-associated
phospholipase A2 does not predict mortality or new ischaemic events in acute coronary
syndrome patients”. Eur Heart J; 28:699-704
20.O'Donoghue M, Morrow D.A, Sabatine M.S, Murphy S.A, McCabe C.H, Cannon
C.P, and Braunwald. E (2006). “Lipoprotein-associated phospholipase A2 and its
association with cardiovascular outcomes in patients with acute coronary syndromes in