capital in economy of Việt Nam

1. Khi đề cập đến thị trường vốn của Việt Nam, hầu hết các nhà đầu tư
chỉ nghĩ đến chỉ số VN-Index và việc cổ phần hóa các doanh nghiệp
nhà nước mà quên đi một thị trường với thu nhập cố định đầy hứa
hẹn. Bên cạnh đó, khi cần gọi vốn, phần lớn doanh nghiệp đều dựa
vào việc vay vốn ngân hàng, phát hành cổ phiếu. Người viết nhận
thấy, cả hai bên chủ thể kinh tế đều bỏ qua trái phiếu doanh nghiệp –
thị trường cung cấp các cơ hội đầu tư đáng kể cũng như là kênh kêu
gọi vốn lớn hiệu quả. Bài viết nhằm đưa ra các phân tích về tiềm năng
của thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam.
Những con số “biết nói”
Trái phiếu doanh nghiệp:
Tiềm năng còn bỏ ngỏ
Sự lệ thuộc quá mức
vào tín dung ngân
hang trong việc huy
động vốn trung—
dài hạn, khiến do-
anh nghiệp Việt
Nam mất đi lợi thế
cạnh tranh trong
giai đoạn tang
cường hội nhập
kinh tế so với các
nước trong khu vực.
Thị trường trái phiếu đã trải qua gần 16 năm phát triển, nhưng vẫn tồn tại một
nghịch lý là sự phát triển không đồng đều giữa trái phiếu Chính phủ và trái phiếu
doanh nghiệp. Khi mà tổng giá trị trái phiếu chính phủ lên tới 37 tỷ USD, còn trái
phiếu doanh nghiệp chỉ vỏn vẹn 1,3 tỷ USD. Ngoài ra, tổng giá trị phát hành trái
phiếu doanh nghiệp chưa bao giờ vượt ngưỡng 2,5 tỷ USD, chỉ tập trung ở vài
doanh nghiệp nhất định như: ngân hàng ACB, Techcombank, công ty Masan,
công ty đầu tư Tân Tạo…
Hiện nay, quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt
Nam so với thị trường các nước trong khu vực còn rất còi cọc.
Với khối lượng lưu hành đạt khoảng 120.000 tỷ đồng (5,27%
GDP), trong đó trái phiếu doanh nghiệp đang niêm yết chỉ ở
khoảng 11.000 tỷ đồng. Bên cạnh đó, từ năm 2012 – 2016
khối lượng phát hành trái phiếu doanh nghiệp hằng năm đều
không có biến động nhiều,giao động từ 30.000 – 35.000 tỷ
đồng, trong đó tới 99% trái phiếu doanh nghiệp phát hành theo
hình thức riêng lẻ.

2. Tương lai của thị trường trái phiếu
doanh nghiệp
Page 2 Trái phiếu doanh nghiệp: Tiềm năng còn bỏ ngỏ
Cơ cấu phát hành trên khá bất hợp lý khi so với các nước phát triển với tỷ lệ
chiếm đa số là phát hành đại chúng, phát hành riêng lẻ chỉ chiếm số nhỏ như
ở Mỹ là 12% và 0,4 – 15% tại Hàn Quốc.
Trên thị trường thứ cấp hiện trạng cũng không bớt hẩm hiu hơn. Khi số liệu
giao dịch trên thị trường niêm yết được thống kê cho thấy, hoạt động giao
dịch trái phiếu doanh nghiệp tại sở giao dịch chứng khoán rất thấp. Nếu như
giá trị giao dịch năm 2014 là 4.886 tỷ đồng, thì năm 2015 và 2016 lần lượt
là: 3.222 tỷ đồng, 4.850 tỷ đồng.
Người viết nhận thấy sản phẩm đơn điệu, cơ sở nhà đầu tư chưa đa dạng, thị
trường trái phiếu doanh nghiệp èo uột, chưa hình thành thị trường định mức
tín nhiệm doanh nghiệp, cũng như trái phiếu doanh nghiệp là những hạn chế
lớn khiến các nhà đầu tư vẫn chưa mặn mà với thị trường như hiện nay. Bên
cạnh đó, đa phần trái phiếu doanh nghiệp được nhà đầu tư nắm giữ cho đến
khi đáo hạn, nên thị trường thứ cấp hầu như không có giao dịch. Số trái
phiếu được niêm yết và giao dịch trên cả hai sàn còn thấp, các giao dịch chủ
yếu thực hiện qua trao tay. Ngoài ra thông tin chung tổng hợp về thị trường
cũng thiếu thốn, gây khó khăn cho nhà đầu tư khiến cho thị trường trái
phiếu chưa phát huy được hết tiềm năng, trở thành kênh gọi vốn hữu hiệu
của các doanh nghiệp.
Với mục tiêu trái phiếu doanh nghiệp chiếm tỷ trọng 7%/ GDP vào năm
2020 của chính phủ, chắc chắn thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam
trong tương lai sẽ còn nhận được nhiều ưu ái trong việc phát triển. Thực tế,
chính phủ đã có rất nhiều động thái nhằm khuyến khích thị trường như: các
doanh nghiệp thua lỗ vẫn có thể tiếp tục gọi vốn bằng việc phát hành trái
phiếu, các sản phẩm mới (trái phiếu có lãi suất thả nổi; trái phiếu có gốc, lãi
được giao dịch tách biệt ) đã được triển khai và đưa vào hoạt động, các
động thái minh bạch thị trường…

3. “To catch the reader's attention, place an interesting
sentence or quote from the story here.”
Page 3
Hội nhập mở ra cơ hội mới
Mặt khác, thành công trong việc gia nhập AEC, TPP sẽ tạo ra một nguồn cầu
lớn về vốn trên nền kinh tế. Với tình trạng ngân hàng đang quá tải trong việc
cung cấp vốn thì đây là thời điểm thích hợp cho các doanh nghiệp trong việc
gọi vốn bằng trái phiếu với các ưu diểm như: chi phí bỏ ra thấp, tránh được
tình trạng pha loãng cổ phiếu, không cần có tài sản thế chấp, giảm sự lệ thuộc
vào ngân hàng, tạo nên lợi thế trong nguồn vốn trung – dài hạn. Như vậy, do-
anh nghiệp huy động nguồn vốn từ trái phiếu sẽ chủ động hơn các doanh
nghiệp đi vay ngân hàng. Vì khi muốn giải ngân phải giải trình cụ thể, chờ đợi
ngân hàng phê duyệt và trong không ít trường hợp, khi tín dụng được giải ngân
thì cơ hội kinh doanh đã đi qua. Với một số trường hợp, đặc biệt là khi lãi suất
thấp, doanh nghiệp có thể phát hành trái phiếu kỳ hạn dài với lãi suất cố định
để tận dụng nguồn vốn với chi phí thấp. Trong khi đối với hình thức đi vay
ngân hàng thông thường, lãi suất thường là thả nổi và sẽ được rà soát thay đổi
định kỳ.
Theo quan điểm người viết, thị trường trái phiếu doanh nghiệp là một kênh
đầu tư hấp dẫn vì có lãi suất cao hơn gửi tiết kiệm và là lợi tức thực nhận.
Ngoài ra nếu so với cổ phiếu thì lợi tức của trái phiếu được trả định kỳ, ổn
định hơn và không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của doanh nghiệp như cổ
tức. Đầu tư vào trái phiếu an toàn hơn, ít chịu rủi ro của thị trường nên khả
năng bảo toàn vốn tốt hơn. Cùng với xu hướng gia tăng doanh nghiệp gọi vốn
thông qua phát hành trái phiếu cũng sẽ khiến thị trường có nhiều lựa chọn và
sôi động hơn. Mặt khác, so với các nước trong khu vưc, thị trường trái phiếu
doanh nghiệp Việt Nam còn “ nhỏ “ nhưng được đánh giá là có tốc độ phát
triển vượt bậc, cũng như mang lại lợi nhuận cao do vậy đây cũng sẽ là một
kênh được các nhà đầu tư nước ngoài để ý trong tương lai. Từ những yếu tố
trên, tác giả nhận định thị trường trái phiếu doanh nghiệp còn sẽ phát triển
mạnh và sôi động.
Trái phiếu doanh
nghiệp của Việt Nam
mới đạt quy mô
2,5% GDP, so với
mức bình quân khu
vực ASEAN+3 là
21,7% GDP, nên
tiềm năng còn rất
nhiều
1
10
100
1,000
10,000
Tổng hợp giá trị trái phiếu DN các quốc gia trong
khu vực
Trái phiếu doanh nghiệp (12/2016), dvt: tỷUSD
Trái phiếu doanh nghiệp: Tiềm năng còn bỏ ngỏ