Nhan biet va phong tri benh viem da noi cuc

Hotline tư vấn: 0383.515.383
DỊCH VỤ SỨC KHOẺ ĐỘNG VẬT – VET24H
NHẬN BIẾT VÀ PHÒNG TRỊ
BỆNH VIÊM DA NỔI CỤC Ở TRÂU BÒ
(Bệnh do vi rút: Lumpy Skin Disease – LSD)
Reprort by: NGUYỄN VĂN MINH – Training and Technical Consultant, Vet24h Team
VET24H - ANIMAL HEALTH SERVICES CENTER

TÌNH HÌNH BỆNH VIÊM DA NỔI CỤC TRÊN TRÂU BÒ
 Đến năm 1989 - Ở Châu Phi
 1993: Bahrain
 2006: Xuất hiện lại ở Ai Cập/Israel
 2009: bùng phát ở Oman
 2012: dịch bệnh ở Israel
 2012/3: dịch bệnh ở Lebanon
 2013: Lần đầu tiên xuất hiện ở Thổ
Nhĩ Kỳ, sau đó lây lan sang
Iraq, Iran, bán đảo Ả rập vào
năm 2013/14
 2014: lây lan ở Caucuses
 2015: Phát hiện ở LB Nga và Hy Lạp
 2016: Lây ban ở Balkans, báo cáo ổ
dich đầu tiên ở Kazakhstan
～1949
1974
1929
1972
1988
1943
1957
2016
2012
2018
2013
2015
2015
2013/14
2016
2017
Tình hình bệnh, lịch sử lây truyền bệnh từ Châu Phi, Trung Đông, Châu Âu

Tình hình bệnh ở châu Á
2020 Jun.
2020 Aug.
2020
2019
2019/2
0
2020
2012
1929
2019
 Từ 2012 - 2020: trong vòng 8 năm, dịch
bệnh đã lan rộng từ Tây sang Đông của
Châu Á
 Năm 2019:
• Trung Quốc (Tân Cương, Miền Tây )
• Ấn Độ (Odisha)
• Bangladesh (Chittagong)
 Năm 2020:
• Trung Quốc (Phúc Kiến, … Miền
Đông)
• Nepal
• Liên bang Nga(Khabarovsk, Viễn Đông)

Tình hình bệnh ở châu Á
 Tại Trung Quốc, từ ngày 15/7 đến
ngày 15/8/2020, xảy ra 05 ổ dịch ở
quận Leye County (15/7) và quận
Tianlin (20/7) ở Tp. Baise.
 Kết quả đánh giá nguy cơ sơ bộ
cho thấy nguy cơ bệnh VDNC xâm
nhập vào lây lan sang Việt Nam là
cao (véc tơ, xe tải vận chuyển).

NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH
VIÊM DA NỔI CỤC TRÊN
TRÂU BÒ
• Vi rút gây bệnh VDNC thuộc giống Capripoxvirus-
genus, họ Poxviridae-family
• Dấu hiệu đặc trưng của bệnh là sốt, nổi các nốt
sần trên da, bệnh có thể dẫn đến những thiệt hại
nghiêm trọng về kinh tế, đặc biệt là khi bệnh xâm
nhập vào khu vực chưa có bệnh.
• Năng suất sữa giảm mạnh và gây viêm vú thứ
phát, gây vô sinh, sảy thai, bất dục ở bò đực
giống, giảm tăng trọng và da bị tổn thương vĩnh
viễn.
• Thời gian phục hồi kéo dài và gia súc bị ảnh
hưởng nghiêm trọng có thể không lấy lại được
sức sản xuất như trước khi bị nhiễm bệnh.
NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH

CÁC CON ĐƯỜNG LÂY TRUYỀN BỆNH

QUÁ TRÌNH LÂY TRUYỀN:
• Côn trùng hút máu, chẳng hạn như một số
loài ruồi và muỗi, hoặc bọ ve.
• Tiếp xúc trực tiếp
• Thức ăn, nước uống, dụng cụ mang mầm
bệnh
• Lây truyền qua nhau thai cũng đã được báo
cáo, bê con sinh ra bị tổn thương trên da
• Bê con đang theo mẹ có thể bị nhiễm bệnh
qua sữa, hoặc do tổn thương da ở núm vú
(hiếm gặp do kháng thể mẹ truyền sang)
• Lây truyền qua kim tiêm bị ô nhiễm trong
quá trình điều trị hoặc trong quá trình tiêm
phòng
• Lây truyền qua đường giao phối tự nhiên
hoặc qua thu tinh nhân tạo
CON ĐƯỜNG LÂY TRUYỀN

Mặc dù tỷ lệ tử vong thấp, nhưng bệnh VDNC có tác động quan trọng về kinh tế vì:
 Tác động suy nhược kéo dài ở động vật mắc bệnh nặng.
 Giảm tăng trọng, ngừng sản xuất sữa tạm thời hoặc vĩnh viễn, viêm vú, vô sinh ở bò đực, sảy thai.
 Hạn chế về thị trường do cấm vận chuyển, cấm buôn bán gia súc và hàng hóa
 Hạn chế về thương mại
 Chi phí tiêm chủng hàng loại, chi phí cho các biện pháp kiểm soát bệnh
 Năm 2016, các hậu quả kinh tế xã hội nghiêm trọng được quan sát tại Balkan do thu nhập của người chăn nuôi quy
mô nhỏ phụ thuộc nhiều vào số ít bò sữa này.
 Ở các nước Châu Phi và Châu Á, trâu/bò thường được sử dụng để làm sức kéo, vận chuyển, các nghi lễ xã hội và tôn
giáo; những hạn chế như vậy dẫn đến giãn đoạn kinh tế và xã hội
NHỮNG THIỆT HẠI VỀ KINH TẾ – XÃ HỘI CỦA BỆNH VDNC
TÁC ĐỘNG VỀ KINH TẾ

 VDNC không phải là bệnh truyền lây từ động vật sang người
 Không có báo cáo về việc lây truyền vi rút VDNC qua các sản phẩm động vật,
không có mối liên hệ giữa sản phẩm động vật bị nhiễm bệnh và động vật nhạy
cảm (khác với vi rút DTLCP)
 Việc tiêu thụ sản phẩm động vật không phải là vấn đề - Sữa từ động vật mắc
bệnh không bị dừng tiêu thụ và sữa được tiệt trùng
 Xử lý nhiệt các sản phẩm sữa và sản phẩm động vật trong 2 giờ ở 56oC hoặc
30 phút ở 64oC có thể vô hoạt được vi rút
 Bê - sữa non / sữa từ bò bị nhiễm bệnh là một nguy cơ
NHỮNG THIỆT HẠI VỀ KINH TẾ – XÃ HỘI CỦA BỆNH VDNC
AN TOÀN HÀNG HÓA

 Tỷ lệ mắc bệnh rộng từ 3-80%
 Tỷ chết
• Tỷ lệ chết thường thấp 1- 3%
• Nếu thành dịch thì tỷ lệ chết
từ 20 - 80%
• Tất cả các độ tuổi bò đều có
nguy cơ mắc bệnh VDNC
(LSD)
• Bò sữa, bò đang tiết sữa và
bò non, bê con có biến chứng
nặng hơn bò thịt trưởng
thành.
DẤU HIỆU LÂM SÀNG CỦA BỆNH VDNC (LSD)
TỶ LỆ MẮC VÀ TỶ LỆ CHẾT

• Thời gian ủ bệnh từ 2 đến 5 tuần
• Sốt do nhiễm trùng nhưng không biểu
hiện rõ
• Gia súc non là đối tượng dễ mắc nhất
• Các cục phát triển nhanh trên toàn
thân
• Các nốt nổi lên, hình tròn, rắn chắc
thường thấy ở đầu, cổ, bầu vú, mông.
• Giảm sản lượng sữa, ăn kém, hạn chế
nhai lại
DẤU HIỆU LÂM SÀNG

Các nốt nổi lên, hình tròn, rắn chắc thường thấy ở đầu, cổ, miệng, mắt
bầu vú và mông….

Các nốt nổi lên, hình tròn, rắn chắc thường thấy ở đầu, cổ, miệng, mắt bầu vú và mông….

• Bệnh tích đặc trưng là nổi cục và vùng nổi cục, Xuất hiện ở khắp màng
nhầy đường tiêu hóa (dạ cỏ, ruột), viêm xuất huyết ở màng phổi và nốt
trong phổi; xuất huyết ở lá lách, gan, thận
BỆNH TÍCH MỔ KHÁM CỦA BỆNH VDNC (LSD)

DỊCH VỤ SỨC KHOẺ ĐỘNG VẬT – VET24H Hotline tư vấn: 0383.515.383
DẤU HIỆU LÂM SÀNG
• Bệnh tích đặc trưng là nổi
cục và vùng nổi cục,
• Dưới da viêm nổi cục, xơ
hoá
• Xuất hiện ở khắp màng
nhầy đường tiêu hóa (dạ
cỏ, ruột),
• Viêm xuất huyết ở màng
phổi và nốt trong phổi;
• Xuất huyết ở lá lách, gan,
thận
• Xuất huyết não, màng não

CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT
 Bệnh giả sần
 Viêm loét vú bò
 Bệnh khô da
 Nấm ngoài da
 Côn trùng hoặc ve bọ
cắn
 Bệnh viêm chân móng ở
trâu bò
 Hội chứng thiếu mange
 Viêm da di ứng
CHẨN ĐOÁN BỆNH VDNC (LSD)

CHẨN ĐOÁN BỆNH VDNC (LSD)
 Phát hiện cơ bản: Một số phương pháp PCR/ real-time PCR được sử dụng trong chẩn
đoán phát hiện vi rút nhóm capripoxvirus
 Nếu các dấu hiệu lâm sàng được phát hiện trên gia súc đã được tiêm phòng vắc xin
VDNC đồng chủng:
• Các xét nghiệm phân tử được sử dụng để phân biệt giữa nhiễm vi rút thực địa hoặc
do chủng vi rút vắc xin.
• Giải trình tự các gene GPCR và RPO30 -genes
 Nếu các dấu hiệu lâm sàng được phát hiện trên gia súc đã được tiêm phòng vắc xin
nhược độc SPP or GTP or trên động vật nhai lại hoang dã trong các khu vực có bệnh
VDNC SPP và GTP:
• Các xét nghiệm phân tử đặc trưng có thể phân biệt giữa LSD, SPP và GTP vi rút.
• Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), Áo

Năm điểm mấu chốt của việc tiêm phòng và loại trừ
bệnh Viêm da nổi cục - VDNC
Nhận thức
cao và phát
hiện sớm
Hạn chế
hoặc cấm
hoàn toàn
vận chuyển
gia súc
Tiêu hủy
Tiêm
phòng
Kiểm soát
vecto
truyền
bệnh
CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG BỆNH VIÊM DA NỔI CỤC - VDNC (LSD)

• Kiểm soát khả thi khác nhau tùy theo các vùng địa lý và phương thức canh tác
• Trong thực địa, những trường hợp mắc bệnh VDNC đầu tiên không được phát hiện đủ sớm để
có chính sách dập dịch có hiệu quả, đây là một biện soát kiểm soát lây lan duy nhất
• Các tổn thương da chứa một lượng vi rút cao đến mức các vật trung gian truyền bệnh nhanh
chóng bị ô nhiễm và bắt đầu truyền bệnh
• Trong khoảng thời gian từ khi nhiễm bệnh đến khi bị nhiễm vi rút huyết (1-5 ngày) không có cách
nào để phát hiện động vật bị nhiễm bệnh.
• Giai đoạn đầu và các trường hợp nhẹ khó nhận biết ngay cả đối với các bác sỹ thú y giàu kinh
nghiệm nhất
• Do đó, cần có biện pháp tiêm phòng để tạo miễn dịch toàn đàn
Tiêm phòng vắc xin phòng bệnh viêm da nổi cục - VDNC

Vắc xin phòng bệnh VDNC sẵn có trên thị trường
Hiện chỉ có vắc xin sống nhược độc phòng bệnh viêm da nổi
cục VDNC
Cả vắc xin đồng chủng và dị chủng đều được sử dụng để phòng
bệnh viêm da nổi cục - VDNC
Không có vắc-xin nào có thành phần 'Phân biệt giữa gia súc
bị nhiễm bệnh tự nhiên với gia súc được tiêm chủng' (DIVA)

• Intervet/MSD Lumpyvax, vắc xin OBP LSD và M.C. I. Santé Animale Bovivax đã được sử
dụng ở Đông Nam Âu từ năm 2016 cho đến nay
• Với tỷ lệ tiêm phòng cao, các ổ dịch đã được kiểm soát trong vòng từ 1 đến 3 tháng
• Thời gian để loại trừ bệnh phụ thuộc vào tốc độ hoàn thành chiến lược tiêm phòng
• Greece và Bulgaria (tuân theo các quy định của EU) đã tiến hành tiêu hủy toàn bộ, các
quốc gia khác chỉ tiêu hủy gia súc có dấu hiệu lâm sàng, ngoại trừ Albania không thực
hiện chính sách tiêu hủy
• Không có báo cáo về độc lực của vi rút mặc dèu gần 2,5 triệu con bò đã được tiêm
phòng hằng năm
• Tác dụng phụ ở một số gia súc: phản ứng cục bộ tại vị trí tiêm, một số trường hợp có
tổn thương da toàn thân (còn gọi là bệnh Neethling) hoặc giảm sản lượng sữa trong
thời gian ngắn
• Tác dụng phụ chỉ ghi nhận khi gia súc tiêm phòng lần đầu tiên. Khi phục hồi, gia súc
không có phản ứng bất thường khác (Tuppurainen et al 2018). Ngoài ra, vắc xin VDNC
không gây tác dụng phụ nếu gia súc đã được tiêm phòng vắc xin Đậu cừu trước đó. Ví
dụ trong một nghiên cứu của Isael, 0,4% bò được tiêm phòng có phản ứng phụ sau khi
tiêm (Ben-Gera et al. 2015).
Vaccine đồng chủng phòng bệnh VDNC

 Các vắc xin có chứa chủng vi rút nhược độc Đậu cừu (SPPV)
hoặc Đậu dê (GTPV).
 Vắc xin SPPV và GTPV rẻ hơn vắc xin VDNC. Đối với một số
quốc gia có nguồn lực hạn chế và có số lượng lớn gia súc,
vắc xin Đậu cừu SPP hoặc Đâu dê GTP có thể là lựa chọn ưu
tiên.
 Nếu lựa chọn vắc xin dị chủng để phòng bệnh VDNC trên
trâu, bò, thì sản phẩm vắc xin này phải được đánh giá có
các đặc tính phù hợp và phải được đánh giá khả năng bảo
hộ thông qua thử nghiệm đánh giá hiệu lực vắc xin.
Vaccine di chủng phòng bệnh VDNC

• Vắc xin sống đồng chủng (chứa vi rút VDNC nhược độc) có
khả năng bảo hộ tốt cho trâu, bò
• Khả năng bảo hộ của các vắc xin không đồng chủng (chủng vi
rút SPPV chống lại LSDV) cần được đánh giá.
• Vắc xin SPPV/GTPV có thể được sử dụng để phòng bệnh
VDNC cho trâu, bò nếu kết hợp với tỷ lệ tiêm phòng đạt 100%
và áp dụng các biện pháp an toàn sinh học khác
• Quan trọng là nên sử dụng loại vắc xin có hiệu quả đã được
đánh giá thông qua thí nghiệm đánh giá hiệu lực vắc xin đã
được thực hiện tại CODA CERVA, bao gồm tất cả các loại vắc
xin đang lưu hành trên thị trường dùng để phòng bệnh VDNC
• Sử dung vắc xin SPPV/GTPV ở các khu vực có SPP và GTP
lưu hành
Một số vắc xin đang lưu hành trên thế giới

Toàn bộ đàn gia súc phải được tiêm phòng, bao gồm gia súc trưởng thành, gia súc non và gia súc đang
mang thai
Bê, nghé từ mẹ đã được tiêm phòng hoặc bị nhiễm bệnh tự nhiên cần được tiêm phòng trong
độ tuổi từ 3-4 tháng, hoặc tiêm riêng hoặc tiêm cùng đợt tiêm phòng tiếp theo
Bê, nghé chưa tiêm phòng có thể được tiêm phòng ở mọi lứa tuổi
Trong trường hợp phải vận chuyển gia súc do tập quán du canh du cư, vận chuyển đến đồng
cỏ chăn thả theo mùa vụ, gia súc cần được tiêm phòng trước khi vận chuyển 28 ngày
Gia súc mới mua về phải được tiêm phòng 28 ngày trước khi nhập đàn
Trâu có thể được tiêm phòng với liều và cách thức tiêm giống như bò
QUY
TRÌNH
TIÊM
PHÒNG

SAU KHI BỊ
NHIỄM BỆNH
• Đối với những cá thể sống sau
khi mắc bệnh thì khả năng miễn
dịch gần như là suốt đời
• Những bê sinh ra từ bò mẹ đã
khỏi bệnh hoặc sử dụng vắc xin
thì được miễn dịch với bệnh
trong thời gian 6 tháng.

KIỂM SOÁT VÀ LOẠI
TRỪ MẦM BỆNH
 Khoanh vùng dịch
 Tiêm phòng vaccine cho gia súc
 Kiểm soát côn trùng: Phát quang bụi sậm,
phun đuổi côn trùng ...
 Kiểm soát vận chuyển và di chuyển gia súc
 Cách ly gia súc bệnh và can thiệp điều trị
 Khử trùng, tiêu hủy và xử lý sản phẩm có
liên quan, chất thải chăn nuôi ...
 Khử trùng và tiêu độc chuồng nuôi, khu
vực xung quanh khu chăn nuôi

• Phun khử trùng, sát trùng thường xuyên (1 – 2 lần/tuần) bằng: Hóa chất
sử dụng để diệt vi rút VDNC bao gồm ether (20%), chloroform, formalin
(1%), phenol (2% trong 15 phút), sodium hypochlorite (2 - 3%), hợp chất
iodine (pha loãng 1:33), Virkon (2%), hợp chất amoni bậc bốn (0,5%) và
một số chất tẩy rửa như sodium dodecyl sulphate.
• Phát quang bụi rậm, diệt côn trùng, diệt ruồi, muỗi..
• Vi rút có thể bị tiêu diệt ở nhiệt độ 650C trong 30 phút, 550C trong 2 giờ,
nhạy cảm với môi trường a xít; tồn tại ở pH 6,6 - 8,6 trong 5 ngày ở nhiệt
độ 370C
ĐỊNH KỲ PHUN KHỬ TRÙNG CHUỒNG TRẠI

NGUYÊN TẮC CAN THIỆP
ĐIỀU TRỊ
• Gia súc phục hồi tốt nếu được chăm sóc và hộ
lý tốt.
• Sử dụng thuốc kháng viêm, hạ sốt, tăng sức đề
kháng
• Sử dụng kháng sinh điều trị ngăn ngừa nhiềm
trùng kế phát.
• Xử lý vết loét bằng một số loại thuốc có khả
năng hút nước và lưu lại lâu (Rivanol,
oxytetracyclin, intra repiderma ...), chống
ruồi, nhặng...
• Thời gian tối đa đến 6 tháng để phục hoàn
toàn ở những con vật bị bệnh nặng
CAN THIỆP BỆNH VIÊM DA NỔI CỤC - VDNC (LSD)

Điều trị hỗ trợ tích cực ...
 Sử dụng kháng sinh kéo dài (các dòng Amox LA,
PenStrep LA, Ceftiofur...) để phòng bội nhiễm,
liệu trình từ 3 – 5 ngày hoặc 2 – 3 mũi.
 Hạ nhiệt: Paracetamol, Anagin C
 Tiêu viêm: Dexamethazone (gia súc không mang
thai), Ketophen, Diclophenax, Flunixine ...
 Truyền dich hỗ trợ: Lactac ringer, đường ưu
trương 10%, nước muối sinh lý 0,9%. Bổ sung
Catosal, Biotosal, VTM nhóm ADE, B12 vào
dịch truyền.
 Hàng ngày sử dụng: Iodin 3-5% phun khử trùng
toàn thân gia súc: ngày 01- 02 lần, sử dụng Intra
Repidema để xịt các vết thương hở

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Các văn bản hướng
dẫn của Cục Thú y –
Bộ Nông nghiệp
2. Các tài lieu về bệnh
VDNC (LSD) của OIE
và FAO
3. Các tài liệu từ internet
và chia sẻ từ các đồng
nghiệp
VET24H - ANIMAL HEALTH SERVICES CENTER

Nhan biet va phong tri benh viem da noi cuc

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Nhan biet va phong tri benh viem da noi cuc

Similar to Nhan biet va phong tri benh viem da noi cuc (20)

More from Minh Nguyen

More from Minh Nguyen (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (19)

Nhan biet va phong tri benh viem da noi cuc