БАЙГУУЛЛАГЫН СТРАТЕГИЙН ХЭРЭГЖИЛТ, УДИРДАХ АРГА БАРИЛ

1. 1
код. FIN 807 СТРАТЕГИЙН МЕНЕЖМЕНТ II
Доктор, дэд профессор Г.Билгээ
Хичээл №10 БАЙГУУЛЛАГЫН СТРАТЕГИЙН ХЭРЭГЖИЛТ, УДИРДАХ АРГА БАРИЛ
Агуулга
Нэг. Стратегийн шийдвэрүүд
Хоёр. Стратегийн хэрэгжилт
Гурав. Стратегийг удирдах, арга барил
Стратегийн шийдвэрүүд
• Бизнесийн санхүүжилт
• Зах зээл дээр өрсөлдөх чадвар бүхий үнэ
• Төрөлжилт, нэгдэлт ба хуваагдалт
• Байгууллагын бүтцийн өөрчлөлт
• Орон тооны цомхотгол
Компаниудад тулгардаг нийтлэг асуудлууд
1. Зорилгоо тодорхойлдоггүй, ойлгомжгүй томьёолдог
2. Стратегиа ойлгомжгүй тодорхойлдог
3. Нэгж хэсэг болон ажилтнуудын үүрэг, функцийг бүрэн хуваарилдаггүй.
4. Шинэ хэрэглэгчдэд зориулсан маркетинг, борлуулалтын төлөвлөгөөг тогтмол
хэрэгжүүлэх шаардлагаа тодорхойлдоггүй
5. Зөв хүнийг ажилд авч чаддаггүй
6. Багийн гишүүд уялдаа холбоогүй ажилладаг
7. Компанийн бичиг баримтууд эмх замбараагүй байдаг
8. Хөрөнгө худалдан авах, ажилтан шалгаруулах процессийг тодорхой журамлаагүй.
9. Санхүүгийн хяналтыг сул тавьдаг
10. Компанийн үнэ цэнээ хэмжиж чаддаггүй
11. Ажлын үнэлгээ шударга хийгддэггүй.
12. Асуудлыг шийдвэрлэхэд хугацаа их зарцуулдаг
13. IT шийдлүүд нь бүтээмжийг нэмэгдүүлэхээсээ илүү бууруулах хүчин зүйл болдог
14. Тулгарч буй асуудлын шалтгааны талаар нэг ойлголтонд хүрээгүй байдаг
Стратеги, түүний хэрэгжилтийн онцлог
Стратегийн томьёолол Стратегийн хэрэгжилт
Бизнес эрхлэгчийн эрх ашигтай уялддаг Удирдлагын үйл ажиллагаатай уялддаг

2. 2
Нөлөөлөх хүчин зүйлээс шалтгаалдаг Нөлөөлөх хүчин зүйлэсийг ашигладаг
Үр ашигт төвлөрдөг Үр ашигт төвлөрдөг
Голдуу Оюуны үйл ажиллагааны үр
дүн
Зохион байгуулалтын үйл ажиллагааны үр дүн
Судалгаа шинжилгээ хийх аналитик
чадвар, мэдрэмж шаардана,
Манлайлах чадвар, мотиваци шаардана
Боловсруулалтад оролцож байгаа
хүмүүсийн хамтын ажиллагаа шаардана
Олон хүмүүсийн хамтын ажилагаа шаардана
Стратегийн хэрэгжилт
Зорилгыг нэгдмэл болгодог нөхцлүүд:
1. Оролцогч бүрд ойлгомжтой томьёололттой байх
2. Оролцогч бүрд хөтөч болохуйц байх
3. Оролцогч тал бүрийн сонирхлыг багтаасан байх
4. Оролцогч бүрийн хүлээн зөвшөөрсөн хэмжүүртэй байх
5. Оролцогч бүрийн хүлээн зөвшөөрсөн тодорхой зарчмуудаар хязгаарлагдсан
байх
СҮЛЖЭЭ (networks). Байгууллагууд бие даан тусдаа үйл ажиллагаа явуулдаггүй бөгөөд тэд
нийлүүлэгчид, өрсөлдөгчид, хэрэглэгчид г.м оролцсон бусад тоглогчид болон
байгууллагуудын харилцан үйлчлэлийн нарийн төвөгтэй торон сүлжээнд үйл ажиллагаагаа
явуулдаг. Энэ нь уламжлалт ганцаар зах зээлд эхлэн нэвтрэгч стратегийн загвартай
харишилдаж байгаа бөгөөд уламжлалт ойлголтоор бол өөртөө төвтэй байгууллагыг нүүрээ цааш
харуулсан орчинтой тулгарсан нарны аймаг гэж үздэг байлаа.
Үйл ажиллагаа нь нөлөөлдөг олон төрлийн сонирхол хоорондын хамаарал ба солилцоог
удирдах явдал юм. Байгууллагын хоорондын холбоо нэмэгдсээр байгаа учраас байгууллага
хоорондын нөлөөлөл нь зах зээлийн хүч гэхээсээ илүү улс төрийн хэлцэл, зохицуулалтаар

3. 3
зуучлагдаж байна. Хэлцэл, улс төрийн стратеги, байгууллагын бий болгосон харилцааг
удирдах зэрэг нь улам бүр чухал болсоор байна.
Ийм нөхцөлд байгууллага ашиглаж болох гурван үндсэн стратеги
I. Эрэлт хэрэгцээ үүсэх болгонд түүнийг байгууллага хангах.
II. Байгууллага стратегийн үүднээс мэдээллийг нууцалж бас задлах
III. Байгууллага нэг бүлгийг нөгөөтэй нь сөргүүлэн тоглох
Хамтарсан стратеги боловсруулалт
• Хамтын харилцаа холбоо хурдтай өсөж байгаа өнөө үед стратеги бүрдэлт нь ганц
компаний төвшинд яригдахаа больж түншүүдийн хамтын процесс болон хувирч байна.
• Хамтын стратегиа бий болгохын тулд пүүс харилцаа холбооны сүлжээгээрээ
дамжуудан хэлцэл тохиролцоонд хүрч байна.
• Стратегийн хэлэлцэн тохиролцох зүйлийг элемент бүрээр нь үзвэл:
ХАМТЫН СТРАТЕГИ (collective strategy).
• Хамтын стратеги гэсэн нэр томъёог Graham Astley, Charles Fombrun нар сүлжээний
гишүүдийн стратегиа бүрдүүлэх хамтарсан шинж чанарыг тодорхойлохдоо гаргаж
ирсэн.
• Байгууллагууд корпорацийн ерөнхий стратеги болон бизнесийн нэгжийн стратегиасаа
гадна нарийн төвөгтэй бие биенээсээ хамаарсан байдлаа зохицуулах стратегийг
хамтарсан төвшинд боловсруулах ёстой байдаг.
• Astley өрсөлдөөнт нөхцөлд хамтын ажиллагаа нь стратеги бүрдүүлэх процесст
давамгайлна гэж үзсэн.
СТРАТЕГИЙН ХОЛБОО (strategic alliances).
Хамтарсан компаниуд (joint ventures) дээр үеэс оршсоор ирсэн бол хамтын гэрээт байгууллага
нь 1980 ба 90 –ээд оноос эхэлсэн бөгөөд шинэ хэлбэрүүд бий болсоор байна.
Хамтарсан компани нь стратегийн нэг төрлийн холбоо бөгөөд түншүүд үүсгэсэн шинэ
бизнестээ ижил хэмжээний байр суурь ба эрхтэй байдаг.
Харин үүний эсрэгээр хамтын гэрээт байгууллага тэгш бус хамтын ажиллагааны хэлбэр
бөгөөд урт хугацааны гэрээт ажил гүйцэтгэх, лицензи, франчайзинг зэрэг багтдаг.
СТРАТЕГИЙН ГЭРЭЭГЭЭР АЖИЛ ГҮЙЦЭТГҮҮЛЭХ (Strategic sourcing).
Энэ нь хамтын гэрээний нилээд орчин үеийн хэлбэр бөгөөд компани өөрөө дотроо хийж
болох ажлаа гадны байгууллагаар гүйцэтгүүлнэ.
Орчин үед аутсоурсинг гэсэн үг дэлгэрсэн.

4. 4
Нийлүүлэгч харьцангуй онцгой давуу талтай бол өөрөөр хэлбэл их хэмжээгээр үйлдвэрлэл
явуулдаг, зардал багатай эсвэл гүйцэтгэл өндөртэй компаниуд гэрээгээр ажлаа гүйцэтгүүлэх
хэрэгтэй /Venkatesan/ өөрөөр хэлбэл өрсөлдөх давуу чанар бага байвал бусдаар ажлаа
гүйцэтгүүл гэсэн үг
Компанийн хариуцлагын тогтолцоонд тавигдах шаардлагууд
1. ажилтаны цалин хөлс нь байгууллагын үйл ажиллагааны үр дүнгээс хамаардаг байх
2. ажилтны цалин хөлс нь түүний үүргийн биелэлтээс хамаардаг байх
3. байгууллагад тогтвортой урт хугацаанд үр дүнтэй ажиллахыг сэдэлжүүлсэн байх
4. байгууллагын үйл ажиллагаанд гарсан доголдол бүр нь ажилтан бүрд мэдрэгддэг байх
5. байгууллагад гарсан доголдлыг үүсгэсэн үндсэн шалтгааныг олж тогтоодог байх
6. хариуцлага тооцох процесс нь ил тод, шуурхай, аль нэг албан тушаалтны үзэмжээс
хамаардаггүй байх
ДААЛГАВАР
1.Зөвхөн нотлогдсон зөрчилд хариуцлага хүлээлгэдэг байх Тухайн байгууллагад стратегийг
ямар аргаар удирдаж байгааг тодруулах /хамтын болон хамтарсан/
2. Сонгосон байгууллагад стратегийн ямар холбоо байгааг тодорхойлж, онцлогийг нь
тайлбарлах