Vanuit de verpleegkundigen: Beweging bij verhoogd fractuurrisico.

1.
Vanuit de verpleegkundigen: Beweging bij
verhoogd fractuurrisico.
Marsha van Oostwaard Verpleegkundig specialist AGZ – VieCuri Medisch
Centrum
Module 10
Copyright
Marsha van Oostwaard

2. Disclosures
potentiële belangenverstrengeling Zie hieronder
Voor bijeenkomst mogelijk relevante
relaties met bedrijven
Bedrijfsnamen
• Eenmalige adviesraad bijeenkomst
• ASBMR 2019
• UCB
• Amgen
Copyright
Marsha van Oostwaard

3. Behandeling -> Behandelplan
• Behandeling
• Medicamenteus
• Ondergaan
• Directief
• Behandelplan
• Meerdere componenten
• Samen opstellen, consensus
• Non-directief (participatie)
• Beweging als onderdeel van het behandelplan
Copyright
Marsha van Oostwaard

4. Beweging bij verhoogd fractuurrisico (Module 10)
• Uitgangsvraag
• Welke adviezen met betrekking tot beweging dienen te worden gegeven aan
patiënten met een verhoogd fractuurrisico?
• Deelvragen:
• Welke algemene beweegadviezen gelden er voor mensen met een verhoogd
fractuurrisico om het valrisico te beperken en/of de botsterkte te verbeteren?
• Wanneer is verwijzing naar een behandelaar op gebied van beweging
geïndiceerd?
Copyright
Marsha van Oostwaard

5. Bewegen: Algemeen
• De ‘Beweegrichtlijn voor volwassenen’ en ouderen (55+) adviseert:
• Beweging heeft invloed op 1 :
• balans
• spierkracht
• botsterkte
• risico op fracturen
• 55+ : 44% haalt norm 1
• 65+ : 30% haalt norm 1
1. Gezondheidsraad: Beweegrichtlijn 2017
Copyright
Marsha van Oostwaard

6. Bewegen: Algemeen
Kemmler (2013), Xu (2014), Rong (2016), Gezondheidsraad: Beweegrichtlijn 2017
Copyright
Marsha van Oostwaard

7. Beweging bij verhoogd fractuurrisico
• Beweegadviezen zijn onderdeel van het behandelplan, maar….
• Weinig SR en RCT’s beweeginterventies uitkomstmaten: fracturen, BMD en vallen
• Bij patiënten met een verhoogd fractuurrisico
• Verminderen van valincidenten en kans op een fractuur
• Slechts een enkele studie verschenen
• Valrichtlijn
• Verhogen BMD
• Iets talrijker, maar grote heterogeniteit
• Interventies variëren op basis van type, intensiteit en duur
• Beweeginterventies
• Meestal multifactoriële interventies/beweegprogramma
Copyright
Marsha van Oostwaard

8. Bewegen en BMD
• 16 studies (n= 1503) beweeginterventie - BMD
• lage BMD (postmenopauzale vrouwen)
• Beweeginterventie vs beweeginterventie/sham/non-interventie (excl. pharma.)
• Beweeginterventies:
• 12 x krachttraining, 6 x balanstraining en 4 x looptraining
• 11 studies combineerden deze interventies
• 5 x enkelvoudige interventie, whole body vibration (2x), kracht, looptraining of ‘heel drops’
• Duur:
• 5 tot 24 maanden, waarvan 4 x < 12 maanden, 8 x 12 maanden en 4 x > 12 maanden
• Tijdsinvestering per week:
• 1 x 4 min/week, 2 x +/- 20 min/week, 1 x 60 min/week,
• overige studies +/- 2 en 3,5 uur/week verdeeld over 3-7x per week.
• 932 patiënten - 11 verschillende studies - positief resultaat op de heup BMD (FN/TH)
• Langere duur + grotere tijdsinvestering per week = meer effect BMD.
• Geen preferente interventie (effect BMD)
• 571 patiënten - 5 studies - onveranderd resultaat op de BMD (FN/TH/LS)
Aanbeveling RL:
Beweeginterventie 2,5 uur/week
verdeeld over verschillende dagen
bestaande uit de combinatie van
balanstraining, training van
spierkracht, mobiliteit en houding
Copyright
Marsha van Oostwaard

9. Beweging als onderdeel van het behandelplan
• Bewegen is altijd veilig en zinvol:
• Mits aangepast op de persoonlijke situatie
• Beweegspecialist-> indien onduidelijk is welke oefeningen passend zijn of bij
complexe problematiek
• Geen aanwijzing dat de beweegrichtlijn niet geschikt zou zijn
• Bewegen ondersteunt juist de versterking van bot
• Basis voor de behandeling van de osteopenie of osteoporose
• Bewegen (verbeteren van kracht en balans) draagt bij aan:
• Verbeteren van de BMD
• Verminderen valincidenten en valrisico
• Daarmee waarschijnlijk ook de kans op een nieuwe fractuur
Copyright
Marsha van Oostwaard

10. Bewegen: Aanbeveling 1
1. Ga bij patiënten met een recente fractuur na:
• Normale beweeggedrag
• Conform de Beweegrichtlijn?
2. Stimuleer een actieve leefstijl
• Educatie relatie bewegen, botdichtheid, vallen en fracturen
• Stimuleer zelfmanagement
3. Maak gezamenlijk een keuze voor al dan niet meer lichaamsbeweging.
• Denk aan verpleegkundige diagnoses en interventies!
4. Consultatie fysio- of oefentherapeut indien:
• Zelfmanagement van de patiënt tekortschiet en/of;
• Onduidelijk is welke oefeningen passend zijn
• Bij de persoonlijke problematieken/of;
• Bij complexe problematiek zoals co-morbiditeit of kwetsbaarheid
• Bij verhoogd valrisico
Copyright
Marsha van Oostwaard

11. Bewegen: Verpleegkundige methodiek
• Het verpleegkundig (zorg)proces bestaat uit 3 fasen/6 stappen:
1. Verzamelen van gegevens
2. Opstellen van een (zorg)plan
3. Evaluatie en bijsturing
• Verpleegkundige methodiek 1
• Zorgprobleem: ‘Onvoldoende beweging’
• Diagnose: ‘Sedentaire leefstijl’
• Een door de patiënt omschreven manier van leven die gekenmerkt
wordt door weinig lichamelijke activiteit
• Interventie (NIC): 11 EB verpleegkundige interventies
• Voorbeeld NIC: ‘Bevordering lichaamsbeweging’
• Activiteiten (+/- 20 EB):
• Ga na welke barrières de persoon ervaart m.b.t. sporten
• Help de patiënt realistische doelen te stellen
• Etc.
1. Nursing Intervention Classification NANDA Bulechek 2016
Afbeelding: www.venvn.nl
Copyright
Marsha van Oostwaard

12. Bewegen: Aanbeveling 2
1. Bespreek met patiënten met osteopenie/osteoporose dat:
• Een/Welke beweeginterventie zinvol en veilig is
• Dat meer bewegen ‘levenslang’ is (maar geen straf…)
2. Adviseer patiënten met verhoogd fractuurrisico:
• Beweeginterventie van min. 2,5 uur/week verdeeld over verschillende dagen
• Combinatie van balanstraining, training van spierkracht, mobiliteit en houding
• Om het valrisico te verlagen en mogelijk fracturen te voorkomen
3. Consultatie door fysio- of oefentherapeut indien:
• Zelfmanagement van de patiënt tekortschiet en/of;
• Onduidelijk is welke oefeningen passend zijn
• bij de persoonlijke problematieken/of;
• Bij complexe problematiek zoals co-morbiditeit of kwetsbaarheid
Copyright
Marsha van Oostwaard

13. Bewegen: In de pauze…
Copyright
Marsha van Oostwaard