1. Bewegingsmonitoring bij ouderen: Validering
van een 24-uurs dagboek met de Sensewear®
als gouden standaard en verkenning van de
effectiviteit van een informatief en
motivationeel gesprek: een pilootstudie.
Sofie Belis
Marie Smets
Toon Staelens
Jolien Van der Auwera
Promotor: Jean-Marie Degryse
2. Inleiding
• Enkele cijfers:
o Inactiviteit is de 4e grootste risicofactor voor globale
mortaliteit
o Gemiddeld 6% te wijten aan fysieke inactiviteit1
o Fysieke inactiviteit kost 10% van het nationaal budget
voor gezondheidszorg2
• DUS een fysieke actieve levensstijl is belangrijk om
gezondheid te promoten en te behouden !
4. Richtlijnen fysieke activiteit:
Domus Medica5
Aerobe uithouding Dagelijks 30min
Minimaal 5x/week aan matige intensiteit
Minimaal 3x/week aan hogere intensiteit
Weerstandsoefeningen
-> Kine
2-3x/week met minstens 1 dag tussenpauze
Soepelheid
-> Kine
Minstens 2 keer per week
Evenwicht (bij valrisico)
-> Kine
3 per week
5. MET-waarden3,6
Activiteit = verhoging van energiemetabolisme
MET (Metabolic Equivalent of Task)
= Energieverbruik activiteit / Energieverbruik rust
Matige intensiteit Energiemetabolisme 3-6x hoger
dan basaal metabolisme
3-6 MET
Hogere intensiteit Energiemetabolisme >6x hoger
dan basaal metabolisme
> 6 MET
6. Onderzoeksvragen
• Is een dagboek accuraat voor bewegingsregistratie bij
65- plussers ivm de Sensewear® als gouden standaard?
• Is een motiverend en informerend gesprek een goede
manier om deze populatie fysiek actiever te krijgen?
14. Resultaten: Dagboek accuraat?
• Databank: per dag
o Variabele Y = aantal uren ≥ 3 MET met dagboek
o Variabele X = aantal uren ≥ 3 MET met Sensewear®
• Correlatie coëfficiënt
Sample size 110
Correlation coefficient r 0,4930
Significance level P<0,0001
95% Confidence interval for r 0,3368 to 0,6227
22. Discussie: Sensewear®
• Voordelen
o Gouden standaard
o Gebruiksvriendelijk
• Nadelen
o Hoge kostprijs
o Niet waterresistent
o Huidirritatie
o Beperkte levensduur batterijen
o Registratieprobleem
23. Discussie: 24-uurs dagboek
• Voordelen
o Lage kostprijs
o Recall bias beperkt
o Beperkte registratietijd
o Geen technische hulpmiddelen
o Personaliseerbaar
24. Discussie: 24-uurs dagboek
• Nadelen
o Adequate inschatting
o Overschatting intensiteit
o Zeer intensieve activiteit : > 6 MET
o Optelsom 24u incorrect
25. Discussie: Interventie
• Motiverende en demotiverende factoren
• Geïndividualiseerd programma
• Soorten interventies
o Gedragstherapie
o Cognitieve therapie
o Combinatie
26. Discussie: Interventie
• Richtlijn Domus Medica
• Scoresysteem
o Snelle inschatting
o Vergelijkbaar
o Beperkte keuze
o Effectiviteit?
• Persoonlijk gesprek
o Individueel
o Informatie
27. Discussie: Interventie
• Licht positief effect
o Causaliteit?
• Sensewear®
• Extra aandacht
• Tevreden stellen onderzoekers
o Onderdeel interventie?
28. Discussie: Beperkingen
• Korte opvolgduur
o Tijdelijke weersomstandigheden
o Acute gezondheidsproblemen
• Klein aantal proefpersonen
• Actieve populatie
• Convenience sampling
• Dagboek onvoldoende toegepast
29. Conclusie:
• 24-uurs dagboek
o Onvoldoende accuraat
• Interventie
o Lichte tendens tot meer bewegen
o Kleine studiepopulatie
• Nood aan bijkomend onderzoek
30. Bronnen
1) Taylor D. Physical activity is medicine for older adults. Postgrad Med J 2013; 0: 1-7.
2) Townsend N, Bhatnagar P, Wickramasinghe K, et al. Physical activity statistics 2012. British Heart
Foundation: London
3) Nelson ME, Rejeski WJ, Blair SN, et al. Physical activity and public health in older adults:
recommendation from the American College of Sports Medicine and the American Heart Association.
Circulation 2007; 116: 1094-1105.
4) WHO. World Health Organisation. Physical Activity and Older Adults. 2015
http://www.who.int/dietphysicalactivity/factsheet_olderadults/en/
5) Baeten R, Govaerts F, Barthelomeeusen E, et al. Gezondheidsgids 2014: Handleiding voor preventie in
de huisartsenpraktijk (derde editie). Domus medica.
6) Ainsworth BE, Haskell WL, Herrmann SD et al. 2011 Compendium of Physical Activitities: A second
update of Codes and MET values. Med Sci Sport Exerc. 2011; 43 (8): 1575 – 1581.
7) Sensewear® Pro. (Acertys, Aartselaar, Belgie; http://www.sensewear.be; 2015)
8) Yang CC, Hsu YL. A review of accelerometry-based wearable motion detectors for physical activity
monitoring. Sensors (Basel) 2010. 10(8): 7772-88.
9) Sylvia LG, Bernstein EE, Hubbard JL, et al. Practical guide to measuring physical activity. Journal of the
Academy of nutrition and dietetics 2014. 114(2): 199-208.
31. Bronnen
10) Scheers T, Philippaerts R, Lefevre J. Assessment of physical activity and inactivity in multiple domains of
daily life: a comparison between a computerized questionnaire and the SenseWear Armband
complemented with an electronic diary. Int J Behav Nutr Phys Act 2012. 9:71.
11) Calabro M, Kim Y, Franke WD, et al. Objective and subjective measurement of energy expenditure in
older adults: a doubly labeled water study. European Journal of Clinical Nutrition. 2014 Nov.
doi:10.1038/ejcn.2014.241
12) Mackey DC, Manini TM, Schoeller DA, et al. Validation of an armband to measure daily energy
expenditure in older adults. Journals of Gerontology 2011. 66A(10): 1108-1113.
13) Martien S, Seghers J, Boen F, Delecluse C. Energy expenditure in institutionalized older adults:
validation of sensewear mini. Med Sci Sports Exerc. 2015 Jun;47(6):1265-71.
14) Aadahl M, Jorgensen T. VAlidation of a new self-report instrument for measuring physical activity. Med
Sci Sports Exerc. 2003;35(7):1196-202
15) Medcalc Statistical Software versie 15.5 (MedCalc Software bvba, Oostende, Belgie;
https://www.medcalc.org; 2015)
16) Harrison SL, Horton EJ, Smith R, et al. Physical activity monitoring: addressing the difficulties of
accurately detecting slow walking speeds. Heart Lung. 2013; 42(5): 361-364e1.
17) Biedenweg K, Meischke H, Bohl A, et al. Understanding older adults’ motivators and barriers to
participating in organized programs supporting exercise behaviors. J Prim Prev. 2014 Feb;35(1):1-11.
18) Chase JD. Physical activity interventions among older adults: a literature review. Research and theory
for nursing practice: an international journal 2013; 27 (1): 53-80.
Gezien de impact op de gezondheid leek het ons dan ook nuttig om hier een onderzoek over te doen.
Matige en hogere intensiteit gaat dan weer terug naar de richtlijn van domus medica (5x matig, 3x hoog)
Sensewear is een multisensoriele armband, directe meetmethode
Rechter triceps
Physical activity scale en deze aangepast aan activiteiten gebaseerd op MET-waarden uit compendium voor fysieke activiteit
Enkele voorbeelden geven
Patienten vullen dagboek dagelijks in en komen op een totaal van 24u
Op basis van het dagboek hebben we ook een scorelijst ontworpen.
Een puntensysteem gebaseerd op de MET-waarden -> 30 minuten activiteit = aantal punten volgens MET
Vragenlijst 1: motiverende en demotiverende factoren
Vragenlijst 2: nadelen, dagboek en sensewear gebruik, meer bewogen, toekomst
Enkele foutjes met sensewear of dagboek waardoor bepaalde dagen eruit -> 110 dagen over
Geen behoefte, niet voldoende zelfvertrouwen, gezondheidstoestand laat dit niet toe, drempel om alleen te gaan sporten, geen regelmaat, hoe te starten met meer starten? , niet gesteund, te duur, bereikbaarheid
Hinderlijke factoren bij het dragen van de sensewear
Niet goed: onvoldoende keuzemogelijkheden
Gouden standaard: validering door DLW-methode. Een onderschatting totale energieverbruik van 4%, waarbij in lage intensiteit overschatting en hoge intensiteit onderschatting.
Bij 1 proefpersoon geen registratie gedurende ganse week, desondanks tril- en zoemsignalen.
Beperkte registratietijd: activiteiten ingedeeld per intensiteit
Geen technische hulpmiddelen: volledig zelfstandig invullen en analyseren, mede hierdoor verloopt de verwerking van gegevens vlot en eenvoudig
Adequate inschatting: duur en intensiteit van activiteit inschatten + vergelijkbare activiteiten in overeenkomstig niveau plaatsen => exclusiecriterium cognitieve problemen
Overschatting neemt toe met toenemende MET waarden
Zeer intensieve activiteit : > 6 MET dus niet geschikt voor zeer actieve personen
24u incorrect: Vergeten uren = 2 MET, dus voor onze studie niet van belang aangezien analyse boven 3 MET
Motiverende factoren: Voornaamste sociaal en routinematig. Ook in literatuur!
Geïndividualiseerd: literatuur! Daarom individuele factoren nagaan om zo aangepast programma voor te stellen
Gedragstherapie: gesuperviseerde oefensessies en zelfmonitoring
Cognitieve therapie: informeren obv motiverend/demotiverend => educatie
Combinatie: meest effectief
Snelle inschatting: matig tot intensieve activiteit
