Προφορική Παρουσίαση Μεταπτυχιακής Διατριβής: Επίδραση της λίπανσης σε διαφορετικές ποσότητες του είδους Trifolium subterraneum L.

1. Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών
Πόρων Π.Μ.Σ.: «Αειφορική Διαχείριση Περιβάλλοντος & Φυσικών
Πόρων »
Μεταπτυχιακή Διατριβή
« Επίδραση της λίπανσης σε διαφορετικές ποσότητες σποράς του
είδους Trifolium subterraneum L. »
Παναγιώτης Στεφάνου
Δασοπόνος
Επιβλέπων: Απόστολος Κυριαζόπουλος

2.  Η μείωση της παραδοσιακής μετακινούμενης κτηνοτροφίας και η ταυτόχρονη
ανάπτυξη της ενσταβλισμένης κτηνοτροφίας στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια,
οδήγησε στην αύξηση των αναγκών σε χονδροειδείς ζωοτροφές οδήγησε στην
δημιουργία των λειμώνων.
 Η εγκατάσταση των λειμώνων γίνεται συνήθως σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις με
σκοπό την κάλυψη μέρους των διατροφικών αναγκών των αγροτικών ζώων, σε
περιοχές που δεν υπάρχουν φυσικά λιβάδια ή αν υπάρχουν δεν αποδίδουν
ικανοποιητική ποσότητα βοσκήσιμης ύλης ή είναι υποβαθμισμένα ποιοτικά.
 Η επιλογή των κατάλληλων ειδών πριν από κάθε σπορά σε λειμώνα είναι πολύ
σημαντική και πρέπει να βασίζεται στην ικανότητα προσαρμογής των ειδών στις
κλιματεδαφικές συνθήκες, στα είδη των αγροτικών ζώων καθώς και στη διάρκεια
της βοσκήσιμης περιόδου.
 Η παρουσία των ψυχανθών στους λειμώνες είναι επιθυμητή, διότι
συνεισφέρουν στη διατροφή των αγροτικών ζώων όντας είδη με υψηλή θρεπτική
αξία.
Εισαγωγή (1)

3. Εισαγωγή (2)
 Η ανάγκη για προσθήκη
φωσφόρου (P) στο έδαφος για
ευνοεί την ανάπτυξη του
τελικού μεγέθους των φυτών,
επηρεάζει την παραγωγή, τη
βοτανική σύνθεση, την
ποιότητα και την γρήγορη
ανάπτυξη την άνοιξη.
 Οι πυκνότητες σποράς παίζουν
σημαντικό ρόλο. Επηρεάζουν τα
μορφολογικά και παραγωγικά
χαρακτηριστικά των φυτών.
Ένας πιθανός κίνδυνος που
ελλοχεύει στην περίπτωση
χρησιμοποίησης χαμηλών
πυκνοτήτων σποράς σχετίζεται με
την αυξημένη εισβολή και
ανάπτυξη ζιζανίων.

4. Trifolium subterraneum (1)
 Είδος με υψηλή θρεπτική αξία.
 Ευδοκιμεί σε όλους τους τύπους εδαφών με προτίμηση στα μέτριας μηχανικής
σύστασης, ελαφρά όξινα μέχρι αλκαλικά εδάφη.
 Λόγω της ικανότητας αυτο-σποράς (self-reseeding) δημιουργεί πολυετείς
καλλιέργειες.
 Έχει αντοχή στο ψύχος (θερμοκρασίες κάτω των -4 οC) αλλά όταν υπάρχουν
παγετοί κατά την περίοδο της ανθοφορίας η φυτρωτική ικανότητα του μειώνεται.
Έχει αντοχή στην ξηρασία
 Οι αποδόσεις του T. subterraneum στο λειμώνα είναι περίπου 500 – 1000
kg/ha ανάλογα με την περιοχή.

5. Trifolium subterraneum (2)
 Καλλιεργείται στη Νότια Αυστραλία, Νότια Λατινική Αμερική, Νότια
Ευρώπη, Βόρειο-Δυτικά και Νοτιοανατολικά-Ανατολικά των ΗΠΑ, Νέα
Ζηλανδία, Νότια Αφρική, Ιαπωνία, Αργεντινή, Χιλή, Ισραήλ, Πορτογαλία,
Νότια Αφρική, Ισπανία και Βενεζουέλα.
 Είναι το πιο σημαντικό ψυχανθές στη Νότια Αυστραλία και χρησιμοποιείται
σε βοσκοτόπους με όξινα και ουδέτερα εδάφη.
 Στη Βόρεια Ελλάδα φύεται στην περιοχή του όρους Άθως, στην
Αλεξανδρούπολη, στο Βέρμιο, στη Θεσσαλονίκη, στην Κασσάνδρα, στα
Κρούσια, στο Λαγκαδά, στον Πολύγυρο, στις Πρέσπες, στη Σιθωνία και στο
Χορτιάτη.

6. Σκοπός της έρευνας
Σκοπός της παρούσας μεταπτυχιακής διατριβής
ήταν η μελέτη της επίδρασης της λίπανσης και
διαφορετικών αναλογιών σποράς στην παραγωγή
βοσκήσιμης ύλης, σε αυξητικά χαρακτηριστικά και
στη θρεπτική αξία του είδους Trifolium subterraneum
στα φαινολογικά στάδια της ανθοφορίας και της
καρποφορίας.

7. Περιοχή μελέτης
Αγρόκτημα του Δημοκρίτειου
Πανεπιστημίου Θράκης, στην
Ορεστιάδα, σε υψόμετρο 33 μέτρα
Το έδαφος της περιοχής είναι
αργιλοπηλώδες με pH 7.5, οργανική ουσία
20,5 g kg-1, ηλεκτρική αγωγιμότητα 0,04 S
m-1, ολικό άζωτο (Ν) 1,11 g kg-1, N – NO3 9
mg kg-1, διαθέσιμο φώσφορο (P) 13,2 mg
kg-1 και διαθέσιμο Κάλιο (Κ) 178 mg kg-1
σε βάθος εδάφους 0 – 30 εκατοστά.
Το κλίμα της περιοχής
χαρακτηρίζεται ως μεσογειακού
τύπου. Κατά τη διάρκεια της
διεξαγωγής του πειράματος τα
κατακρημνίσματα ανήλθαν στα
328,3 mm. Η μέγιστη
θερμοκρασία παρατηρήθηκε τον
Ιούνιο με 21,8 oC και ο μήνας με
τη λιγότερη βροχόπτωση ήταν ο
Μάιος με 36,2 mm βροχόπτωση.

8. Υλικά (1)
Έκταση: 1 στρέμμα (0,1 ha)
 Εγκατάσταση 48 πειραματικών
τεμαχίων (plots) με διαστάσεις
2Χ2 m (4m2).
Καλλιεργητικές φροντίδες.
 Διάδρομοι Πλάτους 2 m
για τον αποκλεισμό των
αλληλεπιδράσεων και την
εύκολη μετακίνηση κατά την
περίοδο των δειγματοληψιών.
Όργωμα με γεωργικό
ελκυστήρα.
Απουσία απουσία άρδευσης
Μηχανή καταπολέμηση
ζιζανίων στους διαδρόμους
για ευκολότερη μετακίνηση
κατά την δειγματοληψία.

9. Υλικά (2)
Ποσότητες σποράς
 8 gr/plot (20 kg/ha),
 7,5 gr/plot (18,75 kg/ha),
 6,8 gr/plot (17 kg/ha)
 5,2 gr/plot (13 kg/ha).
Οι ποσότητες σποράς
υπόλογίτηκαν σύμφωνα με
McGuire 1985; Hofstetter et al.
1988; Smetham, 2003.
Επίπεδα λίπανσης
 Λίπανση με φωσφορούχο λίπασμα
 Μάρτυρας.
 Η ποσότητα του λιπάσματος που
χρησιμοποιήθηκε βασίστηκε στην έρευνα
των Caballero, et al. (1995).
34,8 gr φωσφόρου (0-46-0), που
αντιστοιχούν σε 40 kg ha-1 φωσφόρου.

10. Μέθοδοι (1)
Πραγματοποίηση
δειγματοληψιών σε δυο
φαινολογικά στάδια
 Στάδιο ανθοφορίας
 Στάδιο καρποφορίας
Τοποθετήθηκαν δυο
πλαίσια διαστάσεων 25
Χ 25 εκατοστών (cm)
στα 48 πειραματικά
τεμάχια (plots).
 Μέτρηση του
αριθμού των ατόμων
του υπόγειου
τριφυλλιού σε κάθε
πλαίσιο
 Κοπή της υπέργειας
παραγωγής σε ύψος 2
εκ. από το έδαφος.

11. Μέθοδοι (2)
Διαχωρισμός φύλλων και βλαστών και
τοποθέτηση ξεχωριστά σε χάρτινες
σακούλες και τοποθέτηση σε ξηραντήρα
στους 50 οC για τουλάχιστον 48 ώρες και
άλεση σε μύλο 1mm
Ζύγιση σε ζυγό με ακρίβεια 0,001 gr
για τον προσδιορισμό του ξηρούς
βάρους και υπολογίστηκε το βάρος σε
γρ. (gr). Η παραγωγή των φύλλων, των
βλαστών και η συνολική παραγωγή
εκφράστηκαν σε kg ha-1.
Αυξητικά Χαρακτηριστικά:
 Βάρος Φύλλων
 Βάρος Βλαστών
Αναλογία Φύλλων Βλαστών
 Παραγωγή
 Πυκνότητα ατόμων / m2

12. Μέθοδοι (3)
 Η περιεκτικότητα σε ολικό άζωτο
(Ν), με την μέθοδο Kjeldahl και
έπειτα υπολογίστηκαν οι ολικές
αζωτούχες ουσίες ή αλλιώς οι
ολικές πρωτεΐνες (Crude Protein,
CP) ως (Ν Χ 6,25).
 Οι αδιάλυτες ινώδεις ουσίες σε ουδέτερο
απορρυπαντικό διάλυμα (Neutral Detergent
Fiber, NDF)
 Οι αδιάλυτες ινώδεις ουσίες σε όξινο
απορρυπαντικό διάλυμα (Acid Detergent
Fiber, ADF)
 Η περιεκτικότητα σε λιγνίνη (Acid
Detergent Lignin, ADL)
 Η πεπτικότητα της ξηράς ουσίας
υπολογίστηκε με τον τύπο των Oddy et al.
(1983)
DMD% = 83,58 – 0,824 ADF% + 2,626 N%

13. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

14. Παραγωγή (Βασικές επιδράσεις)

15. Παραγωγή (Αλληλεπιδράσεις)

16. Πυκνότητα ατόμων/m2 (Βασικές επιδράσεις)

17. Βάρος φύλλων (Βασικές επιδράσεις)

18. Βάρος φύλλων (Αλληλεπιδράσεις)

19. Βάρος βλαστών (βασικές επιδράσεις)

20. Βάρος βλαστών (Αλληλεπιδράσεις)

21. Αναλογία φύλλων βλαστών (Βασικές επιδράσεις)

22. Ολικές πρωτεΐνες (Βασικές επιδράσεις)

23. Ολικές πρωτεΐνες (Αλληλεπιδράσεις)

24. Αδιάλυτες ινώδεις ουσίες σε ουδέτερο απορρυπαντικό διάλυμα – NDF
(Βασικές επιδράσεις)

25. Αδιάλυτες ινώδεις ουσίες σε ουδέτερο απορρυπαντικό διάλυμα – NDF
(Αλληλεπιδράσεις)

26. Αδιάλυτες ινώδεις ουσίες σε όξινο απορρυπαντικό διάλυμα –ADF
(Βασικές επιδράσεις)

27. Αδιάλυτες ινώδεις ουσίες σε όξινο απορρυπαντικό διάλυμα –ADF
(Αλληλεπιδράσεις)

28. Λιγνίνη (Βασικές επιδράσεις)

29. Λιγνίνη (Αλληλεπιδράσεις)

30. Πεπτικότητα ξηράς ουσίας – DMD (Βασικές επιδράσεις)

31. Πεπτικότητα ξηράς ουσίας (Αλληλεπιδράσεις)

32. Συμπεράσματα
 Η παραγωγή του Trifolium subterraneum L. ήταν υψηλότερη στο στάδιο καρποφορίας,
όμως η θρεπτική του αξία ήταν υψηλότερη στο στάδιο της ανθοφορίας αφού η
περιεκτικότητα σε ολικές πρωτεΐνες και η πεπτικότητά του ήταν υψηλότερες, ενώ η
περιεκτικότητα σε NDF, ADF και ADL ήταν χαμηλότερες.
 H περιεκτικότητά του σε ολικές πρωτεΐνες κάλυπτε τις ανάγκες των μικρών
μηρυκαστικών και στα δύο φαινολογικά στάδια, ενώ η πεπτικότητα διατηρήθηκε σε
ικανοποιητικά ποσοστά στο στάδιο καρποφορίας. Η βόσκησή του συνεπώς μπορεί να
γίνεται και στα δύο φαινολογικά στάδια, ενώ η συγκομιδή του προτείνεται να γίνεται στο
στάδιο της καρποφορίας, όπου η παραγωγή είναι υψηλότερη, έτσι ώστε να μην
χρειάζεται επανασπορά.
 Η λίπανση με φώσφορο δεν επηρέασε την παραγωγή, ενώ βελτίωσε ελάχιστα τη
θρεπτική αξία του υπόγειου τριφυλλιού. Συνεπώς δεν είναι αναγκαία σε εδάφη με μέτρια
προς υψηλή περιεκτικότητα σε διαθέσιμο φώσφορο.
 Η παραγωγή μειώθηκε προοδευτικά με τη μείωση της πυκνότητας σποράς, όμως η
επίδραση της πυκνότητας σποράς στη θρεπτική αξία του υπόγειου τριφυλλιού δεν ήταν
ξεκάθαρη. Φαίνεται πάντως πως μια ενδιάμεση πυκνότητα σποράς (18,75 kg/ha και 17
kg/ha) μπορεί να έχει ικανοποιητικά αποτελέσματα. Χρειάζεται περισσότερη έρευνα
ώστε να διαπιστωθεί η βέλτιστη πυκνότητα σποράς και με βάση την οικονομικότητά της.

33. FAO-CIHEAM
Nutritive value of Trifolium subterraneum as affected by fertilization and
seeding rate under rainfed conditions
P. Stefanou*, Z.M. Parissi**, A.P. Kyriazopoulos*, E.M. Abraham**, D.
Katsinikas*, T. Manousidis***, S. Koutroubas***, M. Orfanoudakis*

34. Ευχαριστώ πολύ για
την προσοχή σας….