26ο Συνέδριο Ελληνικής Εταιρίας Επιστήμης Οπωροκηπευτικών
Καλαμάτα, Οκτώβριος 2013
Παρουσίαση με θέμα "O διαχρονικός ρόλος του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών στην Ανθοκομία: Παρελθόν, Παρόν και Μέλλον", από τις Δρ Δώρα Χειμωνίδου και Λουκία Βασιλείου
3. Η
Ανθοκομική βιομηχανία περιλαμβάνει την
παραγωγή και εμπορία
• Φρέσκων δρεπτών ανθέων
• Πρασινάδων
• Φυτών Γλάστρας (εσωτερικού και εξωτερικού
χώρου)
• Εποχιακά φυτά κήπου (bedding plants)
• Πολυετή φυτά κήπου (landscape plants)
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
4.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο τομέας της Ανθοκομίας υφίσταται συνεχείς αλλαγές
διαφοροποίηση στα κέντρα παραγωγής, είδη, ζήτηση και τα κέντρα ζήτησης
Μέχρι πρόσφατα κυριότερα Κέντρα Παραγωγής:
•
Ασία
Κίνα , Ινδία, Ιαπωνία, Ταϊβάν, Ταϋλάνδη
•
Αμερική
ΗΠΑ, Μεξικό και Κολομβία, Ισημερινός, Κόστα Ρίκα,
Γουατεμάλα
•
Αφρική
Κένυα
•
Ευρώπη
Ολλανδία, Βέλγιο
Σήμερα:
•
Νέες δυνάμεις παραγωγής , δηλ χώρες με χαμηλά κόστη παραγωγής και όχι κατ’
ανάγκη με αναπτυγμένη υποδομή: Εκουαδόρ, Κένυα, Κολομβία, Ινδία, Ισραήλ, Νότιος
Αφρική, Ταϋλάνδη και Μαλαισία
•
Ολλανδία: έχει περιοριστεί κυρίως στο εμπόριο
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
5.
•
Κατανάλωση Ανθοκομικών Προϊόντων – Εμπόριο
Υπολογίζεται ότι κατά το 2012
η παγκόσμια κατανάλωση ανθοκομικών
προϊόντων έχει κυμανθεί από 40-60 δισ. δολάρια , η δε αξία τους (εισαγωγές/εξαγωγές)
υπολογίζεται στα 25 δισ. δολάρια με ρυθμό αύξησης ετησίως κατά 10%
Γρήγορες εναλλαγές στην παγκόσμια παραγωγή
ειδών»
Αύξηση της ζήτησης «νέων
• Τριαντάφυλλα 24 %
• Γαρύφαλλα 15 %
• Χρυσάνθεμα 9,5 %
• Ορχιδέες 1,7 %
• Γλαδίολοι 0,3 %
• Νέα είδη 50 % (π.χ. λυσίανθος, helianthus, limonium, hypernicum κλπ)
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
6. Γενικά,
οι «υπό κάλυψη» καλλιέργειες στην Κύπρο αποτελούν
νέα σχετικά δραστηριότητα, ο χρόνος ζωής τους μετρά μόνο
50 χρόνια
1960
– αρχή Ανθοκομίας στην Κύπρο με την παραγωγή
Γαρυφάλλων. Σταδιακά επεκτάθηκε στα χρυσάνθεμα και
τριαντάφυλλα
Σήμερα
η ανθοκομία στην Κύπρο καλύπτει έκταση 156,4
εκταρίων ή 0,15% του συνόλου της καλλιεργούμενης γης και
υπάρχουν συνολικά 121 ανθοκομικές μονάδες
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
9. Κυριότερα Είδη Δρεπτών Ανθέων
Γαρύφαλλα
Τριαντάφυλλα
Χρυσάνθεμα
Γυψόφυλλο
Κέρπερες
Λυσίανθος
Λίλιουμ
Πρασινάδες
Ανθούριο
Γουάξ
Νέα Είδη π.χ. Λευκόδεντρο, πρωτέες, ορχιδέες
Εποχιακά
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
10. Στα δρεπτά άνθη το 62% της καλλιεργούμενης έκτασης
αφορά θερμοκήπια, ενώ το 38% υπαίθριες καλλιέργειες
Στα φυτά γλάστρας περίπου το 50% της έκτασης αφορά
υπαίθριες
καλλιέργειες, ενώ το υπόλοιπο 50%
θερμοκηπιακές
Η καλλιέργεια ανθοκομικών ειδών σε υποστρώματα
παρουσιάζει σταθερά αυξητική τάση
το 2007 η
συνολική έκταση σε υδροπονία ήταν 68,9 δεκάρια, ενώ κατά
το 2012 καταγράφηκαν 76,9 δεκάρια (10% συνολικής υπό
κάλυψη καλλιεργούμενης έκτασης)
Υποστρώματα: φυτικές ίνες καρύδας, πετροβάμβακας και
περλίτης
Ανθοκομικά
Καλλιεργούμενα είδη στην υδροπονία:
τριαντάφυλλο, γαρύφαλλο, γκέρπερα και λίλιουμ
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
12. Για
άριστη ποιότητα προϊόντων: Προγράμματα αξιολόγησης
ποικιλιών τριαντάφυλλων, επίδραση συχνότητας άρδευσης
και επιπέδων σκίασης, κρίσιμα στάδια στην ανάπτυξη της
τριανταφυλλιάς, ολοκληρωμένη αντιμετώπιση εχθρών και
εφαρμογή νέων τεχνικών καλλιέργειας
Για μείωση κόστους παραγωγής και βελτίωση της ποιότητας
ανά μονάδα επιφάνειας και νερού: Προγράμματα
εφαρμογής νέων σύγχρονων μεθόδων καλλιέργειας π.χ.
υδροπονία
Για σταθερή τροφοδοσία της αγοράς: Προγράμματα
κλιμάκωσης παραγωγής και διατήρησης τριαντάφυλλων,
πρασινάδων και άλλων ανθοκομικών ειδών στο ψυγείο
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
13. Για
εξειδίκευση ανθοκομικών μονάδων και παραγωγή νέων
ανθοκομικών ειδών για την ντόπια αγορά αλλά και για
εξαγωγές: Προγράμματα καλλιέργειας νέων ειδών δρεπτών
ανθέων και πρασινάδων για χλωρά χρήση ή για αποξήρανση
Επίσης:
Προγράμματα
χρησιμοποίησης επεξεργασμένων λυμάτων
σε εντατικές καλλιέργειες οικονομικής σημασίας όπως τα
άνθη
Προγράμματα
αξιοποίησης αυτοφυών και ενδημικών φυτών
στην εμπορική ανθοκομία
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
15.
Πρόγραμμα Αξιολόγησης Τριαντάφυλλων
• Νέες ποικιλίες στις εδαφοκλιματικές συνθήκες της
Κύπρου ως προς τα ποσοτικά και ποιοτικά
χαρακτηριστικά και επίσης παραγωγική ζωή
Επίδραση συχνότητας άρδευσης και επιπέδων σκίασης
Διατήρηση τριαντάφυλλων στο ψυγείο για αποθήκευση
σε περιόδους μέγιστης παραγωγής και παροχής στην
αγορά σε περιόδους μέγιστης ζήτησης:
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
16. Κρίσιμα στάδια στην ανάπτυξη της τριανταφυλλιάς ως προς την άρδευση
Έλλειψη νερού στο στάδιο σχηματισμού πετάλων έως σχηματισμό
στημόνων
παραμορφώσεις στο μπουμπούκι στο τελικό
στάδιο εκκοπής και μείωση παραγωγής κατά 70 %
Εξωτερικά
Εξωτερικά
Εμφάνιση του 2ου
πεντάφυλλου
επιμήκυνση 20 χιλ
Εμφάνιση του
1ου τριφύλλου
Εσωτερικά
Σχηματισμός
1ης σειράς
πετάλων
Εσωτερικά
Σχηματισμός
καταβολών
στημόνων
Διακοπή της άρδευσης στο αρχικό στάδιο έκπτυξης οφθαλμού
Καθυστέρηση παραγωγής χωρίς αρνητικές επιπτώσεις ποσοτικά και
ποιοτικά
Εξωτερικά
Εσωτερικά
Έκπτυξη του
ανθοφόρου
οφθαλμού
Σχηματισμός
1ου τριφύλλου
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
17. Εφαρμογή νέων τεχνικών καλλιέργειας για προγραμματισμό
παραγωγής και σταθερή τροφοδοσία της αγοράς με τριαντάφυλλα
άριστης ποιότητας με εφαρμογή:
o
Διαφορετικών ημερομηνιών κλαδέματος
από το τέλος
Αυγούστου έως αρχές Οκτωβρίου, κλιμάκωση παραγωγής και
παραγωγή από Νοέμβριο μέχρι Ιούνιο
o
Τεχνικής λυγίσματος βλαστών «bending»
ανθέων
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
καλύτερη ποιότητα
18. Ποικιλίες Τριαντάφυλλων σε υδροπονία
Αξιολόγηση καλλιέργειας σε διάφορα
υποστρώματα με χρήση Κυπριακών υποπροϊόντων
και διάφορα επίπεδα νερού (1995-2000)
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
19. Η χρήση υποστρωμάτων εξ’ ολοκλήρου κοκκωδών ή ινωδών έχει
αποδειχθεί πως δεν δίνει τα καλύτερα αποτελέσματα σε
μακροχρόνια καλλιέργεια για την ευαίσθητη
τριανταφυλλοκαλιέργεια
Αναμίξεις μεταξύ υλικών διαφόρων προελεύσεων και
χαρακτηριστικών, για την δημιουργία του καταλληλότερου
υποστρώματος στις ξηροθερμικες συνθήκες της Μεσογείου
Χρησιμοποίηση εγχώριων γεωργικών υποπροϊόντων τα οποία
βρίσκονται σε πληθώρα και είναι φθηνότερα από άλλα:
φλούδα αμυγδάλου
φλοιός πεύκου
στέμφυλα
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
Σε ανάμιξη με περλίτη
20. 1. Άρδευση με χρήση νερού υψηλής
ηλεκτρικής αγωγιμότητας (EC=23DS/m) σε διάφορα υποστρώματα,
με μειωμένα επίπεδα στράγγισης
(0-5%)
2. Καλλιέργεια σε σάκους υδροπονίας με
χρήση εισαγόμενων υποστρωμάτων
καρύδας (coconut), υαλοβάμβακα,
πετροβάμβακα με την εφαρμογή της
τεχνικής του λυγίσματος των βλαστών
3. Καλλιέργεια σε μεγάλα δοχεία, με
ανάμιξη υποπροϊόντων κυπριακής
βιομηχανίας (φλούδα αμυγδάλων, άχυρα,
φλοιό πεύκου, περλίτη (μάρτυρας)
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
21. Στην τριανταφυλλιά, ενώ έγιναν προσπάθειες
προσδιορισμού μοντέλων συσχέτισης της
φυσιολογικής αγωγιμότητας των φύλλων και του
ρυθμού φωτοσύνθεσης με παράγοντες
περιβάλλοντος,
εν τούτοις δεν είχαν μελετηθεί επαρκώς και άλλοι
παράγοντες, όπως π. χ. τα υποστρώματα στα οποία
καλλιεργούνται τριανταφυλλιές, ή παράγοντες που
αναφέρονται στο καθεστώς άρδευσης και στράγγισης
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
22. Ανάπτυξη και Φωτοσυνθετική δραστηριότητα τριανταφυλλιάς σε
διάφορα καθεστώτα άρδευσης/στράγγισης- Συνεργασία με
Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
23. Στόχοι:
Σε βάθος μελέτη των κυπριακών
υποστρωμάτων σαν μέσα ανάπτυξης
της τριανταφυλλιάς
η εξεύρεση του μειωμένου επιπέδου
άρδευσης
διατηρώντας την υψηλή παραγωγή και
ποιότητα των παραγομένων ανθέων
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
24. ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ
Εγκατάσταση φυτών
Φυτά ποικιλίας Eurored εγκαταστάθηκαν σε
αυτοματοποιημένο θερμοκήπιο 250 τ.μ. καλυμμένο με
πλαστικό φύλλο πολυαιθυλενίου στο ΙΓΕ
Το πείραμα εφαρμόστηκε σε
πλήρως τυχαιοποιημένο
σχέδιο και η στατιστική
ανάλυση βασίστηκε στην
επίδραση τόσο των
υποστρωμάτων και των
προγραμμάτων άρδευσης
ξεχωριστά όσο και της
αλληλεπίδρασης τους
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
25. • Για κάθε συνδυασμό υποστρώματος και επιπέδου άρδευσης
χρησιμοποιήθηκαν 6 φυτά και έγιναν 4 επαναλήψεις
• Τα φυτά φυτεύτηκαν σε υπερυψωμένα παρτέρια από πολυστερίνη, μήκους
1m, πλάτους 40 cm και ύψους 60 cm, και επενδυμένα εσωτερικά με μαύρο
πλαστικό
• Στο κάτω μέρος κάθε παρτεριού υπήρχε σωλήνας αποστράγγισης
παρέχοντας την δυνατότητα συλλογής του νερού στράγγισης
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
26. ΥΠΟΣΤΡΩΜΑΤΑ
Χρησιμοποιήθηκαν 4 διαφορετικοί συνδυασμοί
υποστρωμάτων
1. περλίτης 100% (control)
2. περλίτης - στέμφυλα 50:50
3. περλίτης - φλούδα αμυγδάλων 50:50
4. φλοιός πεύκου - φλούδα αμυγδάλων 50:50
1
2
ΑΡΔΕΥΣΗ
2 προγράμματα άρδευσης σε
ανοικτό υδροπονικό σύστημα
Α. Άρδευση 6 φορές για 2 λεπτά
κατά τη διάρκεια του 24ώρου με
ρυθμό παροχής σταγόνας 4l/h (6 x
133 ml= 800 ml)
Β. Άρδευση 4 φορές για 2 λεπτά (4
x 133 ml= 530 ml- μείωση κατά
33%)
Η συχνότητα και διάρκεια των δύο αυτών
προγραμμάτων προήλθε από μελέτες
προηγούμενων ετών στην υδροπονική
καλλιέργεια της τριανταφυλλιάς
3
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
4
Το ποσοστό αποστράγγισης ήταν χαμηλό
(5%) και έτσι επιτυγχανόταν ουσιαστική
εξοικονόμηση νερού
27. Μετρήσεις
Καθημερινή καταγραφή στοιχείων:
• θερμοκρασίας, έντασης φωτός, και σχετικής υγρασίας του
περιβάλλοντος
• στοματικής αντίστασης των φύλλων (με χρήση πορομέτρου)
• μέτρηση της υγρασίας του υποστρώματος σε 5 διαφορετικά
επίπεδα (με χρήση υγρασιομέτρου τύπου TDR)
Μετρήσεις ως προς την ολική παραγωγή τριαντάφυλλων και
ως προς το ύψος και βάρος των στελεχών
•
Η στατιστική ανάλυση βασίστηκε στην ανάλυση της
παραλλακτικότητας. Οι συγκρίσεις των μέσων όρων έγιναν με το
κριτήριο Duncan´s Multiple Range Test
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
28. Συμπεράσματα – Πρακτικές Εφαρμογές
1. Τα υλικά που μελετήθηκαν εμφάνισαν ως κοινό χαρακτηριστικό γνώρισμα
την γρήγορη στράγγιση σε μικρές τιμές μυζήσεων, ενώ τα περισσότερα από
αυτά (φλούδα αμυγδάλου, περλίτης, μίγμα φλούδας αμυγδάλου-περλίτη,
μίγμα περλίτη-στέμφυλα) παρουσίασαν μικρή ικανότητα συγκράτησης της
υγρασίας. Ένα μέσο ανάπτυξης με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά απαιτεί
συχνή άρδευση με μικρές ποσότητες νερού, ώστε να είναι αποτελεσματική η
χρήση του. Στην περίπτωση όπου δίνεται μεγάλη ποσότητα νερού σε
μικρότερες συχνότητες, το νερό αποστραγγίζει πολύ γρήγορα με αποτέλεσμα
τη πρόσληψη μη επαρκούς ποσότητας από το φυτό
2. Ο αερισμός και η επάρκεια οξυγόνου στο περιβάλλον του ριζικού
συστήματος αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για την φυτική ανάπτυξη.
Η γρήγορη στράγγιση των συγκεκριμένων υποστρωμάτων εξασφαλίζει καλές
συνθήκες αερισμού. Συνεπώς τα υλικά αυτά θα μπορούσαν να
χρησιμοποιηθούν επίσης σαν συστατικά μιγμάτων με άλλα συνεκτικότερα,
βελτιώνοντας τις συνθήκες στράγγισης και αερισμού
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
29. Επίδραση Υποστρώματος
Υπόστρωμα
Ολική
΄Υψος
Βάρος
Παραγωγή Μ.Ο. εκ. Μ.Ο.γρ.
Περλίτης 100%
54,4b
77,9a
61,6b
Περλίτης-φλούδα αμυγδάλων 50:50%
53,6b
75,6a
62,8ab
Φελλός-φλούδα αμυγδάλων 50:50%
75,6a
85,9a
60,7b
στέμφυλα-περλίτης 50:50%
70,9ab
81,7a
66,5a
SX
6,47
5,35
1,44
CV
28,7
18,9
6,5
Λαμβάνοντας υπ’όψιν το υπόστρωμα ως ανεξάρτητο παράγοντα διαπιστώνεται ότι
στατιστικώς σημαντική διαφορά εμφάνισαν στην ποσότητα των παραγόμενων ανθέων
το υπόστρωμα φελλός-φλούδας αμυγδάλων ακολουθούμενο από το στέμφυλαπερλίτης. Επίσης διαπιστώνεται ότι στατιστικώς σημαντική διαφορά εμφάνισαν στο
βάρος των ανθικών στελεχών τα φυτά του υποστρώματος στέμφυλα-περλίτης
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
32. Αποτελέσματα στην Παραγωγή
1. Αλληλεπίδραση Υποστρώματος-Επιπέδου νερού:
Μεγαλύτερη παραγωγή έδωσαν τα φυτά στο υπόστρωμα φελλού φλούδας αμυγδάλων (50:50) με μειωμένη άρδευση κατά 33% και
στέμφυλων - περλίτη (50:50) ανεξάρτητα καθεστώτος άρδευσης
Καμία στατιστικώς σημαντική διαφορά στο Βάρος και Μήκος
ανθικών στελεχών 75-100 cm (κατηγορία extra)
2. Άρδευση ως ανεξάρτητος παράγοντας δεν επηρέασε στατιστικά
την ολική παραγωγή ή την ποιότητα
3. Υπόστρωμα ως ανεξάρτητος παράγοντας:
Μεγαλύτερη παραγωγή έδωσαν τα φυτά στο υπόστρωμα φελλού φλούδας αμυγδάλων (50:50) ακολουθούμενα από το υπόστρωμα
στέμφυλων - περλίτη (50:50)
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
33. Γενικά Αποτελέσματα
Δεν εμφανίσθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές ανάμεσα στα
χρησιμοποιηθέντα υποστρώματα, στα επίπεδα άρδευσης αλλά ούτε
και στην αλληλεπίδραση υποστρώματος - επιπέδου άρδευσης σε όλες
τις παραμέτρους που μελετήθηκαν και δεν είχαν καμία αρνητική
επίπτωση στην ποσοτική και ποιοτική παραγωγή των τριανταφύλλων
Συμπεράσματα:
1) Τα υποστρώματα που αξιοποιούν τα εγχώρια παραπροϊόντα (φλοιό
πεύκου, φλούδας αμυγδάλων, στέμφυλα - περλίτη) μπορούν να
χρησιμοποιηθούν και μάλιστα με το καθεστώς άρδευσης με το
μειωμένο ύψος νερού
2) Το μειωμένο επίπεδο νερού (-33%) δεν δημιούργησε συνθήκες
υδατικής καταπόνησης που να επηρεάσουν την ποσοτική και ποιοτική
παραγωγή ή τις φυσιολογικές λειτουργίες των φυτών της
τριανταφυλλιάς
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
34. Καλλιέργεια ποικιλιών λυσίανθου (Eustoma grandiflorum) σε
υποστρώματα και μειωμένο καθεστώς άρδευσης/αποστράγγισης
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
36. Υποστρώματα
Περλίτης 70%- Ίνες Καρύδας 30%
Περλίτης 50% - Στέμφυλα 50%
Άρδευση : σταγόνες σταθερής παροχής 4l/h, pH = 6,5 and EC =1,7-1,8 DS/m
Treatment 1: 6 φορές/24 h x 2 min (800 ml/24 h)
Treatment 2: 4 φορές/24h x 2 min (530ml/ 24h = μείωση 33%)
Αποστράγγιση μόνο 5%
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
37. Δεν παρουσιάστηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ
• των διαφορετικών ειδών υποστρωμάτων που χρησιμοποιήθηκαν ούτε και
στα διαφορετικά καθεστώτα άρδευσης όσον αφορά τα ποσοτικά
χαρακτηριστικά (αριθμός στελεχών) ή τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των
ανθοφόρων στελεχών (αριθμός μπουμπουκιών, βάρος και μήκος στελεχών)
• Αντίθετα, τα φυτά που καλλιεργήθηκαν στο μειωμένο καθεστώς άρδευσης
είχαν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής στο βάζο
Γενικό συμπέρασμα
Μπορεί να καλλιεργηθεί με
επιτυχία στις Μεσογειακές
χώρες δίνοντας υψηλότερη
παραγωγή σε σύγκριση με τις
βορειότερες χώρες
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
38. Καλλιέργεια Σελόσιας
2005/06
Σε 4 διαφορετικά υποστρώματα και με
μειωμένο καθεστώς άρδευσης
530ml/ημέρα (4 φορές/24 h Χ 2min)
Καλλιέργεια το 2006/07
Φύτευση Οκτώβριο με Στόχο την άνθηση
τα Χριστούγεννα.
Χρήση και σαν κομμένο άνθος με
διατήρηση στο βάζο 3 βδομάδες και σαν
αποξηραμένο διατηρώντας τα ποιοτικά της
χαρακτηριστικά
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
39. Έμφαση κατά το 2006-07
Στις καλλιέργειες νέων ειδών σε υποστρώματα
Καλλιέργεια Strelitzia reginae
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
Σε 4 Υποστρώματα
- Νέο θερμοκήπιο ΙΓΕ-
40. Στόχος η αναβάθμιση της ποιότητας και
η συνεχής άνθηση με υδρολίπανση.
Υποστρώματα:
Περλίτης 50%- στέμφυλα 50%
Φλ. αμυγδάλων 50%-peatmos.50
Φλ. αμυγδάλων 100%
Περλίτης 100%
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
41. Ολοκληρωμένη αντιμετώπιση
εχθρών τριανταφυλλιάς
και γκέρπερας
Συνεργασία: Κλάδων
Φυτοπροστασίας /Ανθοκομίας
Αποτελέσματα: Η ολική παραγωγή και η ποιότητα στα άνθη που
παρήχθησαν στη ΟΔΠ ήταν αναβαθμισμένα σε σύγκριση με τη ΣΠ
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
42. Greenhouse 1 – Zygi Experimental station / 1999
CH
30m
15 m
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
IPM
44. Αποτελέσματα
Τα παραγόμενα από την
ολοκληρωμένη φυτοπροστασία
τριαντάφυλλα ήταν ποιοτικά και
ποσοτικά αναβαθμισμένα και τις 2
καλλιεργητικές χρονιές
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
45. Cultivation of gerbera
Use of insect mass
trapping
Use of sulphurator for the
powdery mildew disease
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
IPM
CC
46. Production of greenhouse gerbera under IPM and
chemical control at Zyghi in 2000.
IPM
CHEM
180
160
120
100
80
60
40
20
0
30 cm
40 cm
50 cm
60 cm
Production of greenhouse gerbera under IPM and
chemical control at Zyghi in 2001.
80 cm
IPM
CHEM
140
Αποτελέσματα
Οι παραγόμενες από την
ολοκληρωμένη φυτοπροστασία
γκέρπερες ήταν ποιοτικά και
ποσοτικά αναβαθμισμένες και τις 2
καλλιεργητικές χρονιές σε σχέση με
τη χημική καταπολέμηση
120
100
Number of flowers
Number of flowers
140
80
60
40
20
0
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
30 cm
40 cm
50 cm
60 cm
80 cm
48. Καλλιέργεια
Limonium suworowii
Σε θερμοκήπιο για παραγωγή κατά
τους μήνες με την υψηλότερη
ζήτηση (Φεβ-Απρίλιο)
1η συγκομιδή
Μήκος στελέχους = 60 - 80 cm
Νωπό Βάρος = 12 - 14 g
2η συγκομιδή
Μήκος στελέχους = 40 - 50 cm
Νωπό Βάρος = 6 - 7 g
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
50. Καλλιέργεια πρασινάδων σε υποστρώματα
Rumohra adiantiformis
Φελοιός πεύκου 30% + peat moss
70%
Φάνηκε να είναι το πλέον
υποσχόμενο υπόστρωμα όσον
αφορά τα ποσοτικά και τα ποιοτικά
χαρακτηριστικά των φυτών
Συγκρινόμενο με:
- Μίγμα χώμα 70% + στέμφυλα 30%
- Χώμα 70% + κομπόστα
μανιταριού 30% and
- Χώμα 100% (μάρτυρας)
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
51. Καλλιέργεια πρασινάδων
Rumohra adiatiformis σε ντόπια υποστρώματα
Bulerum griffithi
(αξιολόγηση της ολικής παραγωγής και
ποιοτικών χαρακτηριστικών πριν και μετά
την αποξήρανση)
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
52. Καλλιέργεια Limonium
ottolepis
Στο έδαφος εντός μη
θερμαινόμενου
θερμοκηπίου
Μήκος στελέχους = 40 - 50 cm
Νωπό βάρος = 26 - 28 g
Υπόστρωμα Περλίτη 30%
και peat moss 70%
Μήκος στελέχους = 80 - 90 cm
Νωπό βάρος = 45 - 48 g
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
Limonium ottolepis
53. Καλλιέργεια 13
ποικιλιών
Limonium
Εντός θερμοκηπίου
με στόχο την
άριστη ποιότητα
Limonium sinuatum
Καλλιέργεια εντός και εκτός
θερμοκηπίου με στόχο την
ολόχρονη παραγωγή /
αύξηση της διαθεσιμότητας
σε υψηλές περιόδους
ζήτησης
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
Limonium bonduelli
57. Ολική παραγωγή και δείκτης ποιότητας 4 διαφορετικών ποικιλιών του
είδους Limonium sinuatum varieties εντός και εκτός θερμοκηπίου
Ποικιλίες
Ολική
παραγωγή
(στελέχη/
m2)
Δείκτης
ποιότητας
(βάρος/
στέλεχος)
Θερμοκήπιο
Limonium sinuatum var. forever rose
Limonium sinuatum var. apricot
Limonium sinuatum var. pale blue
Limonium sinuatum var. gold coast
763 a
606 b
266 d
455 c
12 d
17 b
20 a
13 c
546 b
463 c
526 b
1130a
18 b
12 c
24 a
8d
Υπαίθρια καλλιέργεια
Limonium sinuatum var. forever rose
Limonium sinuatum var. apricot
Limonium sinuatum var. pale blue
Limonium sinuatum var. gold coast
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
58. Καλλιέργεια 7 ποικιλιών του είδους
Delphinium consolida στο έδαφος εντός
θερμοκηπίου με στόχο την παραγωγή σε
υψηλές περιόδους ζήτησης
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
59. salmon beauty
pink queen
white king
blue bell
blue spire
carmine king
lilac spire
Delphinium consolida
250
Stems/m2
200
150
100
50
0
Feb
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
Mar
Apr
60. Αποξήρανση Δρεπτών Ανθέων
Σε μπουκέτα των 8 με 10
στελεχών, σε σκοτεινό καλά
αεριζόμενο δωμάτιο για 1
εβδομάδα στους 30οC και
μετά για 2 εβδομάδες στους
20οC μέχρι την ολική
αποξήρανση των στελεχών .
Για τα είδη:
Helichrysum, Asclepias,
Helipterum, Carthamus,
Gomphrena, Celosia, Achillea,
Limonium and Delphinium
Delphinium consolida
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
61. Καλλιέργεια νέων ειδών για χρήση σαν νωπά και για αποξήρσναση
Δοκιμάστηκαν 35
ποικιλίες/είδη:
Limonium sinuatum
Limonium ottolepis
Helichrysum,
Helipterum,
Delphinium, Asclepias,
Gomphrena,
Graspedia, Carthamus
& Limonium
Asclepias incarnata
Limonium suworrowii
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
Craspedia globosa
62. Η Κύπρος, όπως και τα υπόλοιπα νησιά και περιοχές της Μεσογείου
παρουσιάζει μια πλούσια χλωρίδα με υψηλό ποσοστό ενδημισμού
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
63. “ΕΝΔΗΜΑΝΘΗ” Αξιοποίηση έξι ενδημικών ειδών της
Κυπριακής Χλωρίδας στην εμπορική Ανθοκομία
Συνεργασία
- Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
- Τμήμα Δασών
- Τμήμα Βιολογίας, Καποδιστριακό
Πανεπιστήμιο Αθηνών
- Σχολή Γεωπονίας, ΤΕΙ Κρήτης
- Ιδιωτικά Φυτώρια
Onosma fruticosum
Οriganum cordifolium
Euphorbia veneris
Ptilostemon
chamaepeuce
var. cypria
Centaurea akamantis
Arabis purpurea
Centaurea akamantis και Οriganum cordifolium είναι αυστηρώς προστατευόμενα
είδη και προστατεύονται από τη Συνθήκη της Βέρνης
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
64. Καλλιέργεια πραγματοποιήθηκε σε 3 περιβάλλοντα
Θερμοκήπιο, Δικτυοκήπιο και Ύπαιθρο
Αναπαραγωγή: Με σπόρους και με μοσχεύματα
Διενεργήθηκαν
διάφορες
καλλιεργητικές
τεχνικές:
Άρδευση,
υδρολίπανση,
κλαδέματα,
κορυφολογήματα
κλπ
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
65. Στόχος: Η αξιοποίηση και η χρήση των
επιλεγμένων ενδημικών ειδών στην
εμπορική ανθοκομία και ταυτόχρονα η
προστασία και διατήρηση τους.
Arabis purpurea:
90% επιτυχία στον πολλαπλασιασμό με σπόρο
Καλλιεργήθηκε στο θερμοκήπιο και στο δικτυοκήπιο
Αξιολόγηση και μελέτη του κύκλου άνθησης της Arabis purpurea
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
66. Πολλαπλασιασμός των ειδών Arabis purpurea, Ptilostemon
chamaepeuce var.cypria, Origanum cordifolium, Centaurea akamantis
στους 10, 15 και 20°C (Τ.Β.Π.Α)
97%
81%
Transfer to lab conditions
Days
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
Ποσοστό βλαστικότητας του είδους Arabis purpurea Μέσο βάρος σπόρων: 0,9mg
67. ΤΕΙ Κρήτης
Για τον πολλαπλασιασμό των φυτών χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος
του μικροπολλαπλασιασμού για τα είδη:
-Euphorbia veneris (Euphorbiaceae)
-Arabis purpurea (Cruciferae)
- Ptilostemon chamaepeuce var.cypria (Compositae)
- Origanum cordifolium (Labiatae)
- Onosma fruticosum (Boraginaceae)
Χρησιμοποιήθηκαν έκφυτα από διάφορα τμήματα των μητρικών
φυτών κάτω από ασηπτικές συνθήκες σε ελεγχόμενα περιβάλλοντα
3 μεταχειρίσεις (μάρτυρας, 0.1mg.l-1ΒΑP, 0.5mg.l-1ΒΑP)
13 επαναλήψεις, ελεγχόμενο θάλαμο (16 h φωτός /8 h σκότους στους 18 °C)
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
68. Euphorbia veneris
Εκφυτα φύλλων (βάσης και
κορυφής) της Euphorbia in vitro
Κόμβοι χωρίς φύλλα έδωσαν τα
καλλίτερα αποτελέσματα
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
Αναγέννηση βλαστών από κόμβους της
Euphorbia veneris σε υπόστρωμα με 0.5
mg.l –1 BAP.
(Εργαστήριο Βοτανικής ΤΕΙ Κρήτης)
69. Euphorbia veneris μετά από 12 μήνες από
μοσχεύματα (ποσοστό επιτυχίας 80%) και από
σπόρους (ποσοστό επιτυχίας 90% και
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
καθυστέρηση στην άνθηση κατά 6 μήνες)
70. Ptilostemon chamaepeuce var. cypria
(φυτά από σπόρο στους 12 μήνες)
Εφαρμογές διαφορετικών
συχνοτήτων άρδευσης
Εφαρμογή
διαφορετικών
τεχνικών
κλαδέματος
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
71. Στη φύση η
Centaurea
akamantis
είναι ένας
κρεμοκλαδής
θάμνος με λίγα
λουλούδια
Στόχος είναι η
μεταμόρφωση σε
φυτό γλάστρας
Φυτά του είδους Centaurea akamantis μετά από
πάροδο 6 μηνών από μοσχεύματα (50% επιτυχία)
και
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών από σπόρους με ποσοστό επιτυχίας 85%
73. Χρήση ενδημικών φυτών σ την Κηποτεχνία,
Σπορόφυτα έχουν δοθεί στο Τμήμα Δασών στους Τελικούς
χρήστες και σε φυτώρια για διάδοση…
έχουν εγκατασταθεί φυτά σε κήπους …
Χρήση ενδημικών φυτών στην φυτωριακή παραγωγή
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
74. Συνεργασία με ΕΘΙΑΓΕ (2004-06)
«Αξιολόγηση ειδών της Κυπριακής και Ελληνικής
Χλωρίδας για αξιοποίηση τους στην εμπορική ανθοκομία»
• Cistus monspeliensis L.
• Crithmum maritimum L.
• Lavandula stoechas
• Helichrysum italicum
• Helichrysum conglobatum
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
• Lavandula angustifolia Mill.
• Thymus capitatus
• Limonium sinuatum
• Limonium virgatum
75. Lavandula stoechas L. (Labiatae)
Μυροφόρα
Αρωματικός θάμνος ύψους 120 cm
Ιθαγενές είδος στην Κύπρο, εμφανίζεται σε ξηρές
πλαγιές (Λυσός, Ακρωτήρι, Λεύκαρα, Σταυροβούνι σε
ύψος από 0-700m)
Το εντυπωσιακό μωβ άνθος
της με τα πρασινογκρι
φύλλα καθιστούν το είδος
αυτό κατάλληλο για την
ανθοκομία. Η άνθηση του
εμφανίζεται από το Μάρτιο
μέχρι το Μάιο.
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
76. Helichrysum italicum και
Helichrysum conglobatum
(Compositae)
Ψιλίνα ή κλάματα της Παναγίας.
Χαμηλός θάμνος ύψους περίπου 80 cm.
Ιθαγενές κοινό είδος το οποίο και
εμφανίζεται σε όλο το νησί (0-700m
ύψος). Ανθίζει από Μάρτιο μέχρι και
Μάιο.
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
77. Limonium sinuatum ( Plumbaginaceae)
Λιμόνιο το κολπώδες ή Αθάνατο
Γηγενές φυτό της Κύπρου, ύψους 15-60cm, εμφανίζεται
κυρίως σε αμμώδη εδάφη κοντά σε παραθαλάσσιες
περιοχές. Η άνθηση του διαρκεί από το Μάρτιο μέχρι και
τον Ιούλιο και είναι κοινό σε πολλά μέρη του νησιού.
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
Στόχος:
Μεταμόρφωση του
είδους σε φυτό
γλάστρας
78. Crithmum maritimum L.(Umbelliferae)
Κρίθμον το παράλιο – Κίρταμα:
Εμφανίζεται σε βραχώδη εδάφη κοντά στη θάλασσα και είναι κοινό σε πολλές
περιοχές στην Πάφο, στην Αμμόχωστο, στην Κερύνια και στο Κάβο Γκρέκο
Άνθηση παρατηρείται
από τον Ιούλιο μέχρι
και το Νοέμβριο
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
79. ΡΟΔΟΝ: Κοινό Πρόγραμμα συνεργασίας Κύπρου-Ελλάδας το οποίο
και χρηματοδοτήθηκε από το Κυπριακό Ίδρυμα Προώθησης
Έρευνας (2004-2007).
Σκοπός του προγράμματος ήταν η διερεύνηση της μεταφοράς του
αρώματος της τριανταφυλλιάς Rosa damascena σε υβρίδια
τσαγιού μέσω διασταύρωσης
Στόχος του προγράμματος ήταν ο συνδυασμός των ποιοτικών
χαρακτηριστικών των υβριδίων τσαγιού (μήκος στελέχους, άνθος,
διάρκεια ζωής στο βάζο) με το άρωμα της τριανταφυλλιάς του
Αγρού.
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
80. Η τριανταφυλλιά Rosa damascena είναι μία από τις
τρεις ποικιλίες που χρησιμοποιούνται για την
παραγωγή ροδέλαιων και αποσταγμάτων ρόδων σε
αντίθεση με τις εμπορικές ποικιλίες τριανταφυλλιάς
(π.χ. υβρίδια τσαγιού) οι οποίες καλλιεργούνται
κυρίως για την ανθοκομία.
Η χημική ανάλυση της σύστασης
των κυριότερων ελαίων της Rosa
damascena έδειξε ότι τα κύρια
συστατικά τους αποτελούν τα
Citronellol και Geraniol. Επιπλέον,
βρέθηκαν διάφορες αλειφατικές
αλδεύδες, αλκοόλες και εστέρες.
Μετά από ποσοτική και ποιοτική
ανάλυση των αιθέριων ελαίων με
τη χρήση αέριας χρωματογραφίας
από φρέσκα πέταλα της Rosa
Damascena, προσδιορίστηκαν είκοσι
έξι ενώσεις, οι περισσότερες από
αυτές ήταν τερπενοειδή.
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
81. Μελέτη της Rosa Damascena
Η Rosa Damascena ανθίζει μία φορά το χρόνο σε συνθήκες της κυπριακής
υπαίθρου. Η προσπάθεια για την επαναλαμβανόμενη ανθοφορία έγινε στο ΙΓΕ και
στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών με 55 έριζα μοσχεύματα της Rosa
Damascena και την εφαρμογή διαφόρων καλλιεργητικών τεχνικών και επεμβάσεων.
5
4
3
shoot
number
2
1
0
JUNE JULY
AUG
SEPT
OCT
Ρυθμός έκπτυξης βλαστών της
Rosa damascenα
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
shoot
length
JUNE JULY
AUG
SEPT
OCT
Ρυθμός επιμήκυνσης βλαστών της
Rosa damascenα
82. Πολλαπλασιασμός
Μετά τη συλλογή του
πολλαπλασιαστικού υλικού
από τη μητρική φυτεία στον
Αγρό, τα μοσχεύματα
μαλακού-ημίσκληρου και
σκληρού ξύλου (Φθινόπωρο
και Χειμώνα) εγκαταστάθηκαν
σε ελεγχόμενες συνθήκες και
χρησιμοποιηθήκαν για την
παραγωγή φυτών.
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
83. Μεταφύτευση
Η Rosa damascena και τα υβρίδια τσαγιού cv Bettina,
Papameilland, Virgo and Kabouki, τοποθετήθηκαν σε θερμοκήπιο
στο ΙΓΕ στη Λευκωσία σε ελεγχόμενες συνθήκες περιβάλλοντος με
στόχο τη συνεχή άνθηση.
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
84. Γονιμοποίηση
Η επιτυχία της γονιμοποίησης εξαρτάται από την ορθά χρονική τοποθέτηση της
γύρης στα στίγματα του άνθους. Η γύρη συλλέχθηκε από τη Rosa damascena το
τέλος Μαΐου και αποθηκεύτηκε για δύο μήνες σε θερμοκρασίες 2-4°C
Η βλαστικότητα της γύρης βελτιώνεται στους
23-30oC και 60-65% σχετική υγρασία.
Διενεργήθηκαν δοκιμές γονιμότητας για να
εξεταστεί η βλαστικότητα της γύρης.
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
85. Βλάστηση σπόρων
νεοσχηματισθέντων υβριδίων
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
Η κάθε κάψα ανοίγεται προσεκτικά και
παίρνονται τα σπέρματα. Στη συνέχεια
αφαιρείται το σκληρό σπερματικό περίβλημα (για
ευκολότερη διάβρεξη). Ακολούθησε στρωμάτωση
των σπερμάτων και προσπάθεια φύτρωσης
αυτών τόσο στις εγκαταστάσεις του ΙΓΕ όσο και
στο τμήμα Βοτανικής του Πανεπιστημίου
Αθηνών.
Για τη φύτρωση των σπερμάτων, δοκιμάστηκαν
διαφορετικά επίπεδα θερμοκρασίας και
φωτισμού για να διαπιστωθούν οι
καταλληλότερες συνθήκες φύτρωσης.
86. Πίνακας 3. Διενεργηθείσες επικονιάσεις κατά την περίοδο Απριλίου-Ιουνίου 2006-07
2006
2007
2007
R. damascene R. damascene Papa.Meilland
Bettina
460
365
150
Kabouki
350
270
90
Virgo
280
330
170
Papa.Meilland
310
0
0
total
1400
965
410
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
87. Πίνακας 4 Αποτελέσματα δημιουργίας καψών κατά τα έτη 2006-2007
2006
2007
Papa
1
0
R.
0
0
Papa
10
15
R.
0
30
Papa
11
4
R.
0
5
Papa Meilland x R.
damascena
4
-
Bettina
x
Meilland
Bettina
x
damascena
Kabouki
Meilland
x
Kabouki
x
damascena
Virgo
x
Meilland
Virgo
x
damascena
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
88. • Το υβρίδιο Papa Meilliand x Virgo έδωσε τα υψηλότερα ποσοστά φύτρωσης
(72%) στις συνθήκες 15°C και σκοτάδι. Σημαντικό στοιχείο αποτελεί το
γεγονός ότι η φύτρωση των σπερμάτων απαιτεί μεγάλο χρονικό διάστημα για
να ολοκληρωθεί
• Συγκεκριμένα, το πείραμα φύτρωσης
από σπέρματα της διασταύρωσης Papa
Meilland x Virgo κράτησε 70 ολόκληρες
μέρες…
Μελλοντικό πεδίο έρευνας… να καθοριστεί η χημική σύσταση
των υβριδίων σε σχέση με την Rosa damascena, καθώς υπάρχει
ένδειξη ότι ουσίες που βρίσκονται σε υψηλές συγκεντρώσεις
δεν είναι απαραίτητο να εκφράζουν και το άρωμα…
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
89.
Προβλήματα / Κίνδυνοι
• Εισαγωγές - Αύξηση κατά 50 % (από
το 2007 ) σε είδη που παράγονται
στην Κύπρο
• Ανταγωνιστικές πιέσεις από τρίτες
χώρες και χώρες Ε.Ε
• Μικρό μέγεθος ανθοκομικών
μονάδων
• Υψηλές θερμοκρασίες το Καλοκαίρι
και κατ’ επέκταση υποβαθμισμένη
ποιότητα
• Ψηλό κόστος παραγωγής
• Απουσία Ομάδας Παραγωγών
• Μη οργανωμένο Δίκτυο Εμπορίας /
Έλλειψη κεντρικής ανθαγοράς
• Απουσία νομοθεσίας για
τυποποίηση των προϊόντων
• Πρόβλημα νερού (ποσοτικά και
ποιοτικά)
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών
Δυνατότητες / Ευκαιρίες
• Καλή γεωγραφική θέση
• Ήπιο Μεσογειακό κλίμα
• Καλές υποδομές (ανθρώπινο,
τεχνολογικό, φυτικό κεφάλαιο,
επιστημονική γνώση)
• Βελτίωση βιοτικού επιπέδου
• Αποτελούν την πλέον εντατική
μορφή εκμετάλλευσης / μονάδα
επιφανείας και νερού
90.
Εντοπισμός, μελέτη και αξιοποίηση νέων ενδημικών φυτών στην
εμπορική ανθοκομία. Επιλογή αυτοφυών φυτών με επιθυμητά
χαρακτηριστικά και διερεύνηση των κατάλληλων μεθόδων για την
παραγωγή τους ή/και μετατροπή τους για άλλες χρήσεις (π.χ. φυτά
γλάστρας).
Μελέτη και αξιολόγηση νέων ειδών στις συνθήκες της Κύπρου
Μελέτη και αξιολόγηση της επίδρασης χαμηλής ποιότητας νερού
(υψηλής αλατότητας ) ή/και υποστρώματος (προσυλλεκτικών
χειρισμών) σε επιλεγμένα είδη
Στα ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά δρεπτών ανθέων
Στη διάρκεια ζωής δρεπτών ανθέων στο βάζο
Προσδιορισμός βιοχημικών δεικτών
Αξιολόγηση μεθόδων συντήρησης /αποθήκευσης / μεταφοράς
Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών