ΕΑΦΦΕ Χανιά 15/05/2015

1. Εκδήλωση με θέμα:
«Καλλιέργεια, Μεταποίηση και Εμπορία Ελληνικών Αρωματικών /
Φαρμακευτικών Φυτών: Μια πιο Ολοκληρωμένη Προσέγγιση»
Πλατανιάς, Χανιά 15/05/2015
Εισηγήτρια: Χριστίνη Φουρναράκη, Δρ. Βιολόγος
Μονάδα Διατήρησης Μεσογειακών Φυτών ΜΑΙΧ
Η αξιοποίηση της τοπικής χλωρίδαςΗ αξιοποίηση της τοπικής χλωρίδας
Αρωματικών και Φαρμακευτικών ΦυτώνΑρωματικών και Φαρμακευτικών Φυτών

2. Η αξιοποίηση της τοπικής χλωρίδαςΗ αξιοποίηση της τοπικής χλωρίδας
Αρωματικών και ΦαρμακευτικώνΑρωματικών και Φαρμακευτικών
ΦυτώνΦυτών
Χριστίνη Φουρναράκη, Δρ. Βιολόγος
Μονάδα Διατήρησης Μεσογειακών Φυτών ΜΑΙΧ
Καλλιέργεια, Μεταποίηση και ΕμπορίαΚαλλιέργεια, Μεταποίηση και Εμπορία
Αρωματικών/Φαρμακευτικών Φυτών: Μια πιοΑρωματικών/Φαρμακευτικών Φυτών: Μια πιο
Ολοκληρωμένη ΠροσέγγισηΟλοκληρωμένη Προσέγγιση
Διοργάνωση: ΕΑΦΦΕ, Δήμος ΠλατανιάΔιοργάνωση: ΕΑΦΦΕ, Δήμος Πλατανιά
Παρασκευή 15 Μαΐου 2015
Πλατανιάς

3. Έχει αξία η φυτική ποικιλότητα τηςΈχει αξία η φυτική ποικιλότητα της
ΚρήτηςΚρήτης;
11
33
22
44

4. 25.00025.000 είδη φυτώνείδη φυτών
13.000 ενδημικά13.000 ενδημικά

5. Προστασία της χλωρίδας της ΚρήτηςΠροστασία της χλωρίδας της Κρήτης
ΣύνολοΣύνολο
είδηείδη
ΕνδημικάΕνδημικά
είδηείδη
Οδηγία 92/43Οδηγία 92/43 Π.Δ.Π.Δ.
67/8167/81
ΣυνθήκηΣυνθήκη
της Βέρνηςτης Βέρνης
Π.Δ.Π.Δ.
80/9080/90
17421742 178178 14 (8*)14 (8*) 185185 2233
? ?
~ ~ 800800
Οδηγία των Οικοτόπων: Στα Παραρτήματα ΙΙ και IV της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ () περιλαμβάνονται 14 είδη φυτών της Κρήτης.
Σύμφωνα με αυτήν, 8 θεωρούνται είδη προτεραιότητας για προστασία και εντάσσονται στο παράρτημα ΙΙ* και IV
Προεδρικό Διάταγμα 67/1981 “Περί προστασίας της αυτοφυούς χλωρίδος και άγριας πανίδος …….” Σύμφωνα με τις διατάξεις του
άρθρου 2 του Π.Δ. 67/81, απαγορεύεται η συλλογή, η μεταφύτευση, η εκρίζωση, η κοπή η μεταφορά, η πώληση και η αγορά, η
εξαγωγή από την χώρα και η με οποιοδήποτε τρόπο καταστροφή των ειδών αυτών,
Συνθήκη της Βέρνης, η οποία υπογράφηκε το 1979 και έχει επικυρωθεί με το νόμο 1335/1983
Π.Δ. 80/90 ‘περί προστασίας του φυτικού γενετικού υλικού της χώρας’
Διεθνή Σύμβαση CITES (για την εμπορία των ειδών της άγριας πανίδας και της αυτοφυούς χλωρίδας) που κυρώθηκε με νόμο το
έτος 1992 (Ν. 2055/1992). Για την εφαρμογή της σύμβασης έχει εκδοθεί η ΚΥΑ 331794/1999 περί ‘Εμπορίας των ειδών της άγριας
πανίδας και της αυτοφυούς χλωρίδας’ [όπως αντικαταστάθηκε από την ΚΥΑ 99098/2006] που ρυθμίζει τα σχετικά με τη διακίνηση,
κατοχή κλπ των ειδών κλπ

6. Κύρια Αρωματικά και Φαρμακευτικά Φυτά
Επιστημονικό όνομα Κοινό όνομα
Thymbra capitata (L.) Cav. Θυμάρι
Origanum dictamnus L. Δίκταμος
Origanum microphyllum (Benth.) Vogel Ματζιοράνα
Origanum onites L. Ρίγανη
Origanum vulgare L. subsp.hirtum (Link) Ietsw. Ρίγανη
Origanum x minoanum P.H.Davis
Origanum x intercedens Ietswaart Ρίγανη
Salvia fruticosa Mill. Φασκόμηλο
Salvia pomifera L. subsp. pomifera Σγουρή ή Άγρια Φασκομηλιά
Satureja thymbra L. Θρούμπι
Sideritis syriaca L. subsp. syriaca Μαλοτήρα

7. Αλλά μη ξεχνάμε ….. άλλα περίπου 200-300 άγρια φυτά της Κρήτης τα
οποία μπορούν να χαρακτηριστούν αρωματικά και φαρμακευτικά:
Δάφνη
Φλισκούνι
Απήγανος
Αγκίσαρος

8. ΧΗΜΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝΧΗΜΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΩΝ ΑΡΩΜΑΤΙΚΩΝ
ΦΥΤΩΝ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣΦΥΤΩΝ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
Επιστημονικό όνομα Κοινό όνομα
μελετηθέντες
πληθυσμοί
(Κρήτης)
Χημειότυποι
απόδοση σε
αιθέριο
έλαιο
Salvia fruticosa Mill. Φασκόμηλο 31
1, 8- κινεόλη- θουγιόνη 4,76 ± 0,82%
1, 8- κινεόλη- καμφορά 5 ± 1,2%
1, 8- κινεόλη 3,06 ± 0,58%
Thymbra capitata (L.) Cav. Θυμάρι 33
θυμόλη (0-50,8%) 1,73%
καρβακρόλη (3,5-
65,5%)
6,20%
Satureja thymbra L. Θρούμπι 31
θυμόλη (0-38,73%) 9,80%
καρβακρόλη (2,24-
56,9%)
θυμόλη & καρβακρόλη
Origanum vulgare L. subsp.hirtum (Link)
Ietsw.
Ρίγανη 14
καρβακρόλη (86,3-
87,8%)
4-7,87%
Origanum microphyllum (Benth.) Vogel Ματζιοράνα 5
σαβινένιο- trans-
ένυδρο σαβινένιο
0,5-3,5%
σαβινένιο- cis-ένυδρο
σαβινένιο-trans-ένυδρο
σαβινένιο
cis-ένυδρο σαβινένιο
Αναγνώριση, διατήρηση, προσαρμογή και καλλιέργεια επιλεγμένων αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών κατάλληλων για οριακά εδάφη της Mεσογειακής
περιοχήςEEC Contract CAMAR-PL 900422, No 8001-CT91-0104 (1991-1995)
'Origanum sp. και Salvia sp.: έρευνα για ολοκληρωμένη γενετική βελτίωση με σκοπό τη βελτίωση της ομοιογένειας και ποιότητας πολυ-λειτουργικών
δευτερογενών φυτικών προϊόντων' FAIR3 CT96 1914 (1997-2000)

9. Η περίπτωση της φασκομηλιάς
Για το φυτό αυτό οι παλαιοί Κρητικοί λέγανε «όποιος έχει στο περιβόλι
του φασκομηλιά, ποτέ δεν πεθαίνει». Το λάδι της, το ‘φασκομηλόλαδο’,
το πουλούσαν παλιά οι αρωματάρηδες ή λαδάδες και δεν έλειπε από κάθε
Κρητικό σπίτι. Το χρησιμοποιούσαν σε εντριβές ανακατεμένο με ελαιόλαδο,
αυτούσιο σε σταγόνες πάνω σε ζάχαρη σαν αναλγητικό. Τα φύλλα,
αποξηραμένα, χρησιμοποιούνταν σαν ρόφημα, και σαν φάρμακο στυπτικό,
ευστόμαχο και πραϋντικό του νευρικού συστήματος.

10. Επιλογή γενετικού υλικού από φυσικούς πληθυσμούς Salvia fruticosa (Φασκομηλιάς)
31 πληθυσμοί σε όλη της Κρήτη
Περιεκτικότητα ποιοτική και ποσοτική Αιθερίου
ελαίου
Xημιότυποι

11. Χημειότυποι
απόδοση σε
αιθέριο έλαιο
1, 8- κινεόλη- θουγιόνη 4,76 ± 0,82%
1, 8- κινεόλη- καμφορά 5 ± 1,2%
1, 8- κινεόλη 3,06 ± 0,58%

12. Χημειότυποι της Salvia fruticosa στην Ελλάδα (Karousou et al 2000)

13. Επιλογή χημειότυπων ανάλογα με τη χρήση
Χαμηλή περιεκτικότητα σε θουγιόνες
Χαμηλή περιεκτικότητα σε καμφορά
Επιλέγουμε το χημειότυπο 1-8 κινεόλη

14. Χημειότυποι της ρίγανη στην Ελλάδα (Vokou et al 1993)
Origanum vulgare L. subsp.hirtum (Link) Ietsw. Ρίγανη 14 καρβακρόλη (86,3-87,8%) 4 - 7,87%

15. Μακροχρόνια διατήρηση γενετικού
υλικού στην Τράπεζα Σπόρων του
ΜΑΙΧ
Έλεγχος βιωσιμότητας
Δημιουργία Πρωτοκόλλων φύτρωσης

16. Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας του ΜΑΙΧ

17. Πιστοποιμένο γενετικό
υλικό (Σπέρματα ).
1.Πρωτόκολλα φύτρωσης
2.‘Ελεγχος βιωσιμότητας
(βλαστηκότητας)
Προστασία ΦυσικώνΠροστασία Φυσικών
πληθυσμών Αρωματικώνπληθυσμών Αρωματικών
φυτώνφυτών
Εύκολη πρόσβαση στους
φυσικούς πληθυσμούς για
παρακολούθηση, διατήρηση και
συλλογή γενετικού υλικού
Έρευνα
(χαρακτηρισμός)
1.Αγρονομικός
2. Χημικός
3.Γενετικός
Περιφερειακή Τράπεζα Γενετικού ΥλικούΠεριφερειακή Τράπεζα Γενετικού Υλικού
Επανεισαγωγή
Συλλογή
Σπόρων
Εύκολη πρόσβαση των
χρηστών για έρευνα κα
αξιοποίηση
Μία αποτελεσματική και οικονομική λύση για την εκτός τόπου διατήρηση των φυτογενετικών
πόρων της Κρήτης, εύκολη πρόσβαση των ερευνητών και των χρηστών στο γενετικό υλικό
Βελτίωση και
εγγραφή στον
Εθνικό κατάλογο,
σύμφωνα με τους
Τεχνικούς
κανονισμούς
Διακριτότητα -
Ομοιομορφία -
Σταθερότητα
(Δ.Ο.Σ.)
Άμεση χρήση από
καλλιεργητές
αβελτίωτου
γενετικού υλικού

18. Αριθμ. 7057/102367 (1)
Τεχνικός Κανονισμός αποδοχής ποικιλιών αρωματικών
και φαρμακευτικών φυτών (άνηθος, βασιλικός, χαμομήλι, θυμάρι και
ρίγανη).
άνηθος (Anethum graveolens L.)
βασιλικός (Ocimum basilicum L.),
χαμομήλι (Matricaria recutita L.),
θυμάρι (Thymus vulgaris L.)
και ρίγανη (Oreganum vulgare L.)
Τεχνικός Κανονισμός Αποδοχής ποικιλιών
Μητρώο Βελτιωτών???? Προβλέπεται στο Αρθρ. 8 του
νομ. 1564/85. Δεν έχει βγει ακόμα το ΠΔ!!!!
Εμπορία πολλαπλασιαστικού υλικούΕμπορία πολλαπλασιαστικού υλικού;;

19. The best medicine for Ebola and
other viruses is the oil of oregano
Το καλύτερο φάρμακο για τον
Έμπολα και άλλες ιώσεις είναι το
λάδι της ρίγανης
Οι υπερβολές ……..Οι υπερβολές ……..

20. MALOTIRA - CRETAN MOUNTAIN TEA

21. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ!ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ!