วิธีการทางวิทยาศาสตร์

1. วิธีการทางวิทยาศาสตร์
วิชาเคมี 5 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6
ครูนภาลัย ทองอินทร์
Scientific Method

2. วิธีการทางวิทยาศาสตร์ Scientific Method
หมายถึง การแสวงหาความรู้ทางวิทยาศาสตร์อย่างมี กระบวนการที่เป็นแบบ
แผนมีขั้นตอนที่สามารถปฏิบัติตามได้โดยขั้นตอนวิธีการทางวิทยาศาสตร์ ที่
เป็นเครื่องมือสาคัญของนักวิทยาศาสตร์ ประกอบด้วย 5 ขั้นตอน ได้แก่

3. 1. สังเกตและตั้งคาถาม
การสังเกตจึงเป็นขั้นแรกที่สาคัญนาไปสู่ข้อเท็จจริงบางประการ และมีส่วนให้เกิด
ปัญหา
การสังเกตจึงควรสังเกตอย่างรอบคอบ ละเอียดถี่ถ้วน ดังนั้น ในการตั้งปัญหาที่ดี
ควรจะอยู่ในลักษณะที่น่าจะเป็นไปได้สามารถตรวจสอบหาคาตอบได้ง่าย และ
ยึดข้อเท็จจริงต่าง ๆ ที่รวบรวมมาได้

4. 2. ตั้งสมมติฐาน
คาดคะเนคาตอบของคาถาม โดยใช้ความรู้หรือข้อมูล
ระบุความสัมพันธ์ของของตัวแปรต้นและตัวแปรตาม
นาไปสู่การออกแบบวิธีการตรวจสอบสมมติฐาน

5. ให้นักเรียน ตั้งสมมติฐานจากปัญหาที่กาหนดให้ต่อไปนี้
ปัจจัยใดที่ส่งผลให้บอลลูนลอยสูงขึ้นไปในอากาศได้
ลักษณะผิวของวัตถุมีผลต่อแรงเสียดทานหรือไม่
พื้นที่ผิวของภาชนะมีผลต่อการระเหยของน้าหรือไม่

6. 3. ตรวจสอบสมมติฐาน
พิสูจน์สมมติฐาน
ทาการทดลองภายใต้ภาวะควบคุม
ได้ข้อมูลหรือหลักฐานเชิงประจักษ์

7. ตัวแปร (Variable) คือ สิ่งที่มีอิทธิพลต่อการทดลอง ตัวแปรแบ่ง
ออก เป็น 3 ชนิด คือ
1) ตัวแปรต้น ( ตัวแปรอิสระ) (Independent variable) คือ
ตัวแปรที่ต้องการศึกษาหรือเป็นสาเหตุของสิ่งที่ต้องการตรวจสอบ
2) ตัวแปรตาม (Dependent variable) คือ ตัวแปรที่เป็นผลจาก
ตัวแปรต้น หรือตัวแปรอิสระ
3) ตัวแปรควบคุม (Controlled variable) หมายถึง ตัวแปรอื่น ๆ
ที่อาจมีผลต่อการทดลอง แต่ไม่ต้องการศึกษา จึงต้องควบคุมให้คงที่

8. สมมติฐาน ตัวแปรต้น ตัวแปรตาม
พื้นที่ปลูกพืชมีความจาเป็นต่อการ
เจริญเติบโตของต้นถั่ว
จานวนเมล็ดพืชมีผลต่อการงอกของพืช
จานวนงูในพื้นที่แห่งหนึ่งมีผลต่อจานวนกบ
ในพื้นที่เดียวกัน
ถ้าค่าความต้านทานในวงจรไฟฟ้าลดลง
ปริมาณการไหลของกระแสไฟฟ้าจะมากขึ้น
พื้นที่ปลูกพืช การเจริญเติบโตของ
ต้นถั่ว
จานวนเมล็ดพืช การงอกของพืช
จานวนงูในพื้นที่ จานวนกบในพื้นที่
ค่าความต้านทานใน
วงจรไฟฟ้า
ปริมาณการไหล
ของกระแสไฟฟ้า

9. การทดลอง ต้องแบ่งออกเป็น 2 ชุด คือ
ชุดทดลอง ชุดที่จะใช้ศึกษาผลของตัวแปรต้น หรือตัวแปรอิสระ
ชุดควบคุม หมายถึง ชุดของการทดลองที่ใช้เป็นมาตรฐานในการ
อ้างอิง เพื่อการเปรียบเทียบ

10. 4. รวบรวมข้อมูลและวิเคราะห์ผล
รวบรวมข้อมูลจากการทดลองมาจัดทากระทาในรูปแบบที่เหมาะสม
วิเคราะห์และอภิปรายผลการทดลอง

11. 5. สรุปผล
สรุปความรู้หรือข้อเท็จจริงว่าเป็นไปตามสมมติฐานหรือไม่
ให้ข้อเสนอแนะเพิ่มเติม

12. แบบฝึกหัด
ปัญหา สมมติฐาน ตัวแปรต้น ตัวแปรตาม
ขนาดของยางรถยนต์มีผลต่อ
ความเร็วของรถยนต์หรือไม่
แสงแดดมีส่วนเกี่ยวข้องกับ
การเจริญงอกงามของ
ต้นหญ้าหรือไม่
กลิ่นจากใบตะไคร้หรือใบ
มะกรูดที่กาจัดแมลงสาบได้
ดีกว่ากัน