Η τέχνη της μέθης

2. © 2024 - ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Βερανζέρου 13, 106 77 Αθήνα
Βιβλιοπωλείο: Σόλωνος 110 Αθήνα
τηλέφωνο: 210 3637867
e-mail: info@tomellon.com
web site: www.tomellon.com
Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις του
Eλληνικού Nόμου (Ν. 2121/1993 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) και
τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται απολύτως
η άνευ γραπτής άδειας του εκδότη κατά οποιονδήποτε τρόπο ή μέσο αντιγρα-
φή, φωτοανατύπωση και εν γένει αναπαραγωγή, εκμίσθωση ή δανεισμός, μετά-
φραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή (ηλεκτρονική,
μηχανική ή άλλη) και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου.
Τίτλος Βιβλίου
Η τέχνη της μέθης
(L’art de l’ivresse)
Συγγραφέας
Laurent de Sutter (Λοράν ντε Σουτέρ)
Μετάφραση
Ζωή Καραμπέκιου
Επιμέλεια - Διορθώσεις
Βάσω Γκρέστα
Σχεδιασμός Έκδοσης & Εξωφύλλου
Εκδόσεις Το Μέλλον
Εκδοτική Σειρά
Κοινωνία - 5
© Laurent de Sutter, 2021.
Published by arrangement with Agence littéraire Astier-Pécher
© Για την ελληνική γλώσσα, 2024 Εκδόσεις Το Μέλλον
Πρώτη Έκδοση: Φεβρουάριος 2024
ISBN: 978-618-87078-0-1
β
βακχικόν
ακχικόν
εκδόσεις

3. 3
ΠΡΌΛΟΓΟΣ
Η ΏΡΑ ΤΟΥ ΑΝΟΊΓΜΑΤΟΣ
ΕΝΌΣ ΜΠΑΡ ΣΤΟ ΕΜΠΙΖΟΎ
Η νύχτα είχε πέσει στο Εμπιζού. Όπως πάντα αυτή την εποχή,
η ξαφνική εξαφάνιση του ήλιου είχε συνοδευτεί από μια ελα-
φριά δροσιά – μια δροσιά που ωστόσο δεν κατάφερε να σβήσει
εντελώς την ανάμνηση της γλυκιάς κούρασης της ημέρας, της
οποίας το τέλος είχε σημάνει. Περπατώντας με γρήγορο βήμα
κατά μήκος των φωτισμένων πάγκων –το σημείο εισόδου της
μικρής εμπορικής γειτονιάς δίπλα στον σιδηροδρομικό σταθ-
μό–, μια σιλουέτα τυλιγμένη σε ένα μεγάλο μαύρο αδιάβροχο
γλιστρούσε στο ημίφως με την αποφασιστικότητα κάποιου που
ξέρει πού πηγαίνει. Έπειτα από μερικές εκατοντάδες μέτρα, ο
άνδρας έστριψε με χάρη σε ένα δρομάκι βυθισμένο στο σκοτά-
δι. Ο θόρυβος από τα κομπινί και τα πατσίνκο1
έσβησε και έδω-
σε τη θέση του στον αόριστο ψίθυρο της πόλης. Ένας δυο μο-
ναχικοί φανοστάτες προσπαθούσαν με μισή καρδιά να διαπε-
ράσουν το σκοτάδι καθώς η σιλουέτα, χωρίς να επιβραδύνει το
βήμα της, συνέχιζε τον δρόμο της κατά μήκος των μικρών μο-
νώροφων σπιτιών που βρίσκονταν και από τις δυο πλευρές του
δρόμου. Όμως μετά από το επόμενο σταυροδρόμι, επιβράδυ-
νε. Στα αριστερά του, μερικά μπαμπού, δύο μικρά τραπεζάκια
1. Τα κομπινί είναι ευρέως διαδεδομένα μίνι μάρκετ-παντοπωλεία στην
Ιαπωνία, ενώ τα πατσίνκο είναι μαγαζιά με ηλεκτρονικά-τυχερά παι-
χνίδια. (Σ.τ.Μ.)

4. 4
ΛΟΡΑΝ ΝΤΕ ΣΟΥΤΕΡ
και ένα φως σήμαιναν ότι είχε φτάσει στον προορισμό του – το
όνομα αυτού αναγραφόταν με κομψά γράμματα σε μια βιτρί-
να: «Τάφρος». Μέσα από το τζάμι μπορούσες να διακρίνεις ένα
μικροσκοπικό δωμάτιο με ένα μπαρ· κατά μήκος του υπήρχαν
μερικά σκαμπό, δύο στρογγυλά τραπέζια με καρέκλες, ένα εί-
δος βιβλιοθήκης γεμάτη με μπουκάλια κι ένα ψηλό ράφι, πάνω
στο οποίο ήταν παραταγμένα τα πιο ετερόκλητα αντικείμενα.
Ο άνδρας έσπρωξε την πόρτα επιτρέποντας σε μερικές μουσι-
κές νότες να δραπετεύσουν στη νύχτα. Μόλις μπήκε μέσα, έδω-
σε το παλτό του στη νεαρή γυναίκα με τη στολή που τον καλω-
σόρισε, διάλεξε ένα σκαμπό στο μπαρ, ανταπέδωσε τον χαιρε-
τισμό του μπάρμαν και απορροφήθηκε στην ανάγνωση του με-
νού ενώ ένα ποτήρι νερό εμφανίστηκε ως διά μαγείας μπροστά
του. Πέρασε μία στιγμή. Έπειτα, αφήνοντας το μενού, ο άνδρας
έκανε μια ερώτηση στον μπάρμαν, στην οποία εκείνος φάνη-
κε να απαντάει καταφατικά προτού πιάσει διάφορα μπουκάλια
από πίσω του και αρχίσει να ρίχνει το περιεχόμενό τους σε ένα
μικρό σέικερ από αυτά που αρέσουν στους Ιάπωνες. Μία στιγμή
αργότερα, ένα παγωμένο ποτήρι τοποθετήθηκε μπροστά στον
πελάτη, που ακουμπούσε στον πάγκο, και αυτός το κοίταξε για
ένα δευτερόλεπτο. Το έπιασε, το έφερε στα χείλη και κατάπιε
μια γουλιά. Μια έκφραση χαλάρωσης εμφανίστηκε στο πρόσω-
πό του. Η νύχτα μπορούσε τώρα να ξεκινήσει.

5. 5
ΚΕΦΆΛΑΙΟ 1
Η ΗΘΙΚΉ ΖΩΉ ΤΟΥ NADIM
ΣΎΓΧΡΟΝΗ ΒΑΓΔΆΤΗ
Στον Αμπού Νουάς άρεσε να πίνει. Του άρεσε να πίνει υδρόμε-
λο και κρασί από χουρμάδες, ροζέ κρασί από τη Συρία ή την Πα-
λαιστίνη, ή παλαιωμένο κρασί από την Μπόσρα2
, που είχε μείνει
για πολύ καιρό σε πήλινα πιθάρια και που τα φρόντιζε με ζήλο
κάποιος Εβραίος ή κάποιος χριστιανός3
. Στον Αμπού Νουάς άρε-
σε να πίνει οτιδήποτε οι Άραβες ονόμαζαν khamr – μια λέξη που
σήμαινε τόσο το κρασί όσο και την επίδρασή του να θολώνει
το πνεύμα, και την ίδια τη μέθη, το προϊόν της ζύμωσης και το
πέπλο που ρίχνει η κατάποσή του στην πραγματικότητα γύρω
του4
. Στα ποιήματά του, που συγκαταλέγονται στα ωραιότερα
των πρώτων αιώνων του Ισλάμ, το ποτό μοιάζει σαν ένα κλει-
δί που ανοίγει την πόρτα για την κατανόηση όσων η λογοτεχνία
μέχρι εκείνη τη στιγμή είχε αρνηθεί να δει. Τον 8ο
αιώνα μ.Χ., η
Βαγδάτη ήταν η πρωτεύουσα ενός κόσμου που εκτεινόταν από
2. Πόλη στη νότια Συρία. (Σ.τ.Μ.)
3. Για ό,τι αφορά τη ζωή, το έργο και την εποχή του Αμπού Νουάς,
βλ. Vincent-Mansour Monteil, «Le plus grand poète arabe?», στο Abû
Nuwâs, Le vin, le vent, la vie, γαλλ. μτφρ. Vincent-Mansour Monteil, Πα-
ρίσι, Sindbad, 1979, σ. 9 κ.ε.
4. Πρβλ. Malek Chebel, «La place du vin dans la culture islamique», στο
Anthologie du vin et de l’ivresse en Islam, επιμ. Malek Chebel, Παρίσι,
Pauvert, 2008, σ. 9 κ.ε.

6. 6
ΛΟΡΑΝ ΝΤΕ ΣΟΥΤΕΡ
τις ακτές του Ατλαντικού μέχρι τα σύνορα της Ινδίας, κι από τα
βάθη της Αραβικής χερσονήσου μέχρι τον ποταμό που τη χώρι-
ζε από ό,τι είχε απομείνει από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Αυ-
τός ο κόσμος γεννήθηκε πολύ γρήγορα για να έχει ήδη τολμήσει
κάποιος ποιητής να τραγουδήσει τη μοναδικότητά του, τη ζω-
ντάνια του, τον αναβρασμό του – που ήταν τόσο μακριά από τις
παραδόσεις των Βεδουίνων, στην ανάμνηση των οποίων όλοι
βύθιζαν την πένα τους. Μα ο Αμπού Νουάς νοιαζόταν ελάχιστα
για τις οάσεις κάτω από το φεγγάρι, την ομορφιά των γαζελών
και τους ύμνους στην έρημο· αυτός γνώριζε τα καμπαρέ της με-
γαλούπολης, τις νυχτερινές βόλτες, την επιθυμία για τα αγόρια
και τον ενθουσιασμό του κυνηγιού. Αυτός ήθελε να τραγουδή-
σει τις ομορφιές όλων όσων συνέβαλαν ώστε να γίνει η ύπαρξη
μια απάντηση στο κάλεσμα που έκανε ο Σαρλ Μποντλέρ περισ-
σότερο από μία χιλιετία αργότερα: «Πρέπει να είσαι πάντα με-
θυσμένος. Τα πάντα βρίσκονται εκεί. Αυτό είναι το μοναδικό ζή-
τημα»5
. Το khamr βοηθούσε να αντιλαμβάνεται κανείς αυτές τις
ομορφιές, να τις αισθάνεται· τις έκανε να αναδύονται με μεγαλύ-
τερη ζωντάνια παρ’ όλο το θολωμένο πνεύμα εκείνου που έπινε
ή το ανεξέλεγκτο γέλιο που τον κυρίευε· τις αποκάλυπτε τη στιγ-
μή ακριβώς που τις έκρυβε. Η ίδια η λέξη «khamr» το υπονοούσε
καθώς μέσα της κρυβόταν μια αρχαία ρίζα, την οποία μοιραζό-
ταν με τη λέξη για το πέπλο κάτω από το οποίο οι γυναίκες κρύ-
βουν το πρόσωπό τους δημοσίως ώστε να μπορεί κανείς να μα-
ντέψει μονάχα το άρωμα ή τη γεύση τους6
. Χάρη στο khamr με το
οποίο μεθούσε, ο Αμπού Νουάς κατανόησε αυτό που δεν είχαν
κατανοήσει οι προκάτοχοί του· κατανόησε τη σύγχρονη ζωή που
είχε εμφανιστεί μαζί με την καινούργια θρησκεία: τον πολιτισμό,
όμορφο και παράξενο, που είχε γεννηθεί μέσα από την επιτυχία
5. Charles Baudelaire, «Enivrez-vous», Petits poëmes en prose (le spleen de Pa­
ris), στο Œuvres complètes, επιμ. Marcel A. Ruff, Παρίσι, Le Seuil, 1968, σ. 173.
6. Πρβλ. Malek Chebel, ό.π., σ. 31 κ.ε.