3. .Βιογραφία Κ Π Καβάφη.Βιογραφία Κ Π Καβάφη
(29 π 1863-29 π 1933)Α ριλίου Α ριλίου(29 π 1863-29 π 1933)Α ριλίου Α ριλίου
ΟΟ Κωνσταντίνος Καβάφης γεννήθηκε στιςΚωνσταντίνος Καβάφης γεννήθηκε στις
29 π 1863 ,Α ριλίου στην Αλεξάνδρεια29 π 1863 ,Α ριλίου στην Αλεξάνδρεια
π ,ό ου οι γονείς του εγκαταστάθηκανπ ,ό ου οι γονείς του εγκαταστάθηκαν
π πεγκαταλεί οντας την Κωνσταντινού οληπ πεγκαταλεί οντας την Κωνσταντινού ολη
1840.το 1840.το
4. Αυτοβιογραφικό σημείωμα του ΚαβάφηΑυτοβιογραφικό σημείωμα του Καβάφη
Γεννήθηκα στην Αθήνα, το 1949. Ανήκω στη γενιά της αναδίπλωσης µετά τηνΓεννήθηκα στην Αθήνα, το 1949. Ανήκω στη γενιά της αναδίπλωσης µετά την
επικράτηση των κρατικών εθνικισµών και το κλείσιµο των συνόρων. Στη γενιάεπικράτηση των κρατικών εθνικισµών και το κλείσιµο των συνόρων. Στη γενιά
που στερήθηκε τα µεγάλα ταξίδια κι έχασε τη συνείδηση της ανοιχτοσύνης τουπου στερήθηκε τα µεγάλα ταξίδια κι έχασε τη συνείδηση της ανοιχτοσύνης του
παλιού ελληνικού ορίζοντα. Η αντικατάστασή του από το στείρο ελληνοκεντρισµό,παλιού ελληνικού ορίζοντα. Η αντικατάστασή του από το στείρο ελληνοκεντρισµό,
που µας φουσκώνει τα µυαλά, µε απωθούσε πάντα. Η βαθύτατη άγνοια κι οπου µας φουσκώνει τα µυαλά, µε απωθούσε πάντα. Η βαθύτατη άγνοια κι ο
αθεράπευτος νεοελληνικός επαρχιωτισµός µε εξόργιζαν. Άρχισα να ταξιδεύω καιαθεράπευτος νεοελληνικός επαρχιωτισµός µε εξόργιζαν. Άρχισα να ταξιδεύω και
να διαβάζω προσπαθώντας να βρω µιαν άκρη, για ν’ αποκαταστήσω αυτό πουνα διαβάζω προσπαθώντας να βρω µιαν άκρη, για ν’ αποκαταστήσω αυτό που
ένιωθα χαµένο.ένιωθα χαµένο.
Αν ζούσα τον καιρό των Σουλτάνων θα γινόµουν περιπλανώµενος παραµυθάςΑν ζούσα τον καιρό των Σουλτάνων θα γινόµουν περιπλανώµενος παραµυθάς
να διηγούµαι στους καφενέδες αυτά που είδα κι έµαθα. Μα κανείς δεν ξεφεύγεινα διηγούµαι στους καφενέδες αυτά που είδα κι έµαθα. Μα κανείς δεν ξεφεύγει
εύκολα από τον περίγυρο και τα πατροπαράδοτα. Έτσι το πρώτο µου κείµενοεύκολα από τον περίγυρο και τα πατροπαράδοτα. Έτσι το πρώτο µου κείµενο
δηµοσιεύτηκε στη “Μεσηµβρινή” στις 23/ 11/ 63. Όµως η δύναµη και η γοητείαδηµοσιεύτηκε στη “Μεσηµβρινή” στις 23/ 11/ 63. Όµως η δύναµη και η γοητεία
του προφορικού λόγου και η δυνατότητα της προσωπικής επαφής µε τραβούσαντου προφορικού λόγου και η δυνατότητα της προσωπικής επαφής µε τραβούσαν
αλλού. Από το 1970 άρχισα να ξεναγώ, ξένους πρώτα κι αργότερα µόνονΈλληνες,αλλού. Από το 1970 άρχισα να ξεναγώ, ξένους πρώτα κι αργότερα µόνονΈλληνες,
κι από το ’75 και πέρα διοχέτευσα ένα µέροςκι από το ’75 και πέρα διοχέτευσα ένα µέρος της δουλειάς µου σε ραδιοφωνικέςτης δουλειάς µου σε ραδιοφωνικές
παραγωγές, ώσπου πια κατάλαβα πως βρήκα την άκρη: θα µιλώ και θα γράφωπαραγωγές, ώσπου πια κατάλαβα πως βρήκα την άκρη: θα µιλώ και θα γράφω
ταξιδεύοντας τους ακροατές και τους αναγνώστες στον κόσµο που γνώρισα κιταξιδεύοντας τους ακροατές και τους αναγνώστες στον κόσµο που γνώρισα κι
αγάπησα.αγάπησα.
Υπάρχει, λοιπόν, ακόµα κάποιος χώρος για τους περιπλανώµενουςΥπάρχει, λοιπόν, ακόµα κάποιος χώρος για τους περιπλανώµενους
παραµυθάδες.παραµυθάδες.
Για τα υπόλοιπα ας φροντίσουν άλλοι.Για τα υπόλοιπα ας φροντίσουν άλλοι.
11. Οι θεματικοί κύκλοι της ΚαβαφικήςΟι θεματικοί κύκλοι της Καβαφικής
ποίησηςποίησης
Ο ίδιος είχε κατατάξει τα ποιήματά του σε τρεις κατηγορίες: τα ιστορικά, τα φιλοσοφικά και
τα ηδονικά ή αισθησιακά
Τα ιστορικά ποιήματα εμπνέονται κυρίως από την ελληνιστική περίοδο, και στα περισσότερα
έχει εξέχουσα θέση η Αλεξάνδρεια. Αρκετά άλλα προέρχονται από την ελληνορωμαϊκή
αρχαιότητα και το Βυζάντιο, χωρίς να λείπουν και ποιήματα με μυθολογικές αναφορές (πχ
Τρώες). Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι ο Καβάφης δεν εμπνέεται καθόλου από το
πρόσφατο ιστορικό παρελθόν, δηλαδή την επανάσταση του ΄21, αλλά ούτε και από την
κλασική αρχαιότητα. Οι περίοδοι που επιλέγει είναι περίοδοι παρακμής ή μεγάλων αλλαγών
και οι περισσότεροι ήρωές του είναι "ηττημένοι".
Τα αισθησιακά ή ηδονικά ποιήματα, που είναι και τα πιο λυρικά, κυριαρχεί η ανάμνηση και η
αναπόληση. Αυτό που προκαλεί τα συναισθήματα δεν είναι το παρόν, αλλά το παρελθόν, και
πολύ συχνά ο οραματισμός
Τα φιλοσοφικά ποιήματα ονομάζονται από άλλους "διδακτικά". Ο Ε.Π.Παπανούτσος τα
διαίρεσε στις εξής ομάδες: ποιήματα με "συμβουλές προς ομοτέχνους", δηλαδή ποιήματα για
την ποίηση, και ποιήματα που πραγματεύονται άλλα θέματα, όπως το θέμα των Τειχών, την
έννοια του χρέους (Θερμοπύλες), της ανθρώπινης αξιοπρέπειας (Απολείπειν ο Θεός
Αντώνιον), της μοίρας(Καισαρίων) κ.α.
13. Τα βασικά χαρακτηριστικά της ποίησης
του Καβάφη
ιδιότυπη γλώσσα, μείγμα καθαρεύουσας και δημοτικής, με ιδιωματικάιδιότυπη γλώσσα, μείγμα καθαρεύουσας και δημοτικής, με ιδιωματικά
στοιχεία της Κωνσταντινούποληςστοιχεία της Κωνσταντινούπολης
εξαιρετικά λιτός λόγος, με ελάχιστα επίθετα (όσα υπάρχουν έχουνεξαιρετικά λιτός λόγος, με ελάχιστα επίθετα (όσα υπάρχουν έχουν
πάντα ιδιαίτερη σημασία, δεν είναι ποτέ συμβατικά, κοσμητικά επίθετα)πάντα ιδιαίτερη σημασία, δεν είναι ποτέ συμβατικά, κοσμητικά επίθετα)
ουδέτερη γλώσσα, σχεδόν πεζολογική, μακριά από τις ποιητικέςουδέτερη γλώσσα, σχεδόν πεζολογική, μακριά από τις ποιητικές
συμβάσεις της εποχής. Η γλώσσα δεν αποκαλύπτει τα συναισθήματασυμβάσεις της εποχής. Η γλώσσα δεν αποκαλύπτει τα συναισθήματα
εξαιρετικά σύντομα ποιήματαεξαιρετικά σύντομα ποιήματα
ιαμβικός ρυθμός αλλά τόσο επεξεργασμένος που συχνά είναι δύσκολοιαμβικός ρυθμός αλλά τόσο επεξεργασμένος που συχνά είναι δύσκολο
να διακριθείνα διακριθεί
σχεδόν ολοκληρωτική απουσία ομοιοκαταληξίαςσχεδόν ολοκληρωτική απουσία ομοιοκαταληξίας
ιδιαίτερη σημασία στα σημεία στίξης: παίζουν ρόλο για το νόημα (πχιδιαίτερη σημασία στα σημεία στίξης: παίζουν ρόλο για το νόημα (πχ
ειρωνεία) ή λειτουργούν ως οδηγίες απαγγελίας (πχ χαμήλωμα τουειρωνεία) ή λειτουργούν ως οδηγίες απαγγελίας (πχ χαμήλωμα του
τόνου της φωνής στις παρενθέσεις).τόνου της φωνής στις παρενθέσεις).
14.
15. Ιδιόρρυθμος, παράξενος ,δύσκολος,Ιδιόρρυθμος, παράξενος ,δύσκολος,
εκλεκτικός άνθρωπος και ασκητικόςεκλεκτικός άνθρωπος και ασκητικός
άνθρωπος.άνθρωπος.
Κουβαλούσε στο σώμα του το πάθος τηςΚουβαλούσε στο σώμα του το πάθος της
ψυχής του.ψυχής του.
Το άλλο πάθος του ήταν η τραγική οδύνηΤο άλλο πάθος του ήταν η τραγική οδύνη
της ηθελημένης μοναξιάς του καιτης ηθελημένης μοναξιάς του και
απομόνωσης του από το πλήθος.απομόνωσης του από το πλήθος.
19. Κεριά
Του μέλλοντος οι μέρες στέκοντ' εμπροστά μας
σα μιά σειρά κεράκια αναμένα -
χρυσά, ζεστά, και ζωηρά κεράκια.
Οι περασμένες μέρες πίσω μένουν,
μια θλιβερή γραμμή κεριών σβησμένων·
τα πιο κοντά βγάζουν καπνόν ακόμη,
κρύα κεριά, λιωμένα, και κυρτά.
Δεν θέλω να τα βλέπω· με λυπεί η μορφή των,
και με λυπεί το πρώτο φως των να θυμούμαι.
Εμπρός κυττάζω τ' αναμένα μου κεριά.
Δεν θέλω να γυρίσω να μη διω και φρίξω
τι γρήγορα που η σκοτεινή γραμμή μακραίνει,
τι γρήγορα που τα σβυστά κεριά πληθαίνουν.
Κωνσταντίνος Π. Καβάφης
20. Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,
να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος,να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος,
γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι,τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι,
τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις,τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις,
αν μέν’ η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτήαν μέν’ η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή
συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,
αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,
αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.
Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος.Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος.
Πολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναιΠολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναι
που με τι ευχαρίστησι, με τι χαράπου με τι ευχαρίστησι, με τι χαρά
θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους·θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους·
να σταματήσεις σ’ εμπορεία Φοινικικά,να σταματήσεις σ’ εμπορεία Φοινικικά,
και τες καλές πραγμάτειες ν’ αποκτήσεις,και τες καλές πραγμάτειες ν’ αποκτήσεις,
σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κ’ έβενους,σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κ’ έβενους,
και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής,και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής,
όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά·όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά·
σε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να πας,σε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να πας,
να μάθεις και να μάθεις απ’ τους σπουδασμένους.να μάθεις και να μάθεις απ’ τους σπουδασμένους.
Πάντα στον νου σουΠάντα στον νου σου
νάχεις την Ιθάκη.νάχεις την Ιθάκη.
Το φθάσιμον εκεί είν’ οΤο φθάσιμον εκεί είν’ ο
προορισμός σου.προορισμός σου.
Aλλά μη βιάζεις το ταξείδιAλλά μη βιάζεις το ταξείδι
διόλου.διόλου.
Καλλίτερα χρόνια πολλάΚαλλίτερα χρόνια πολλά
να διαρκέσει·να διαρκέσει·
και γέρος πια ν’ αράξειςκαι γέρος πια ν’ αράξεις
στο νησί,στο νησί,
πλούσιος με όσα κέρδισεςπλούσιος με όσα κέρδισες
στον δρόμο,στον δρόμο,
μη προσδοκώντας πλούτημη προσδοκώντας πλούτη
να σε δώσει η Ιθάκη.να σε δώσει η Ιθάκη.
Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίοΗ Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο
ταξείδι.ταξείδι.
Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινεςΧωρίς αυτήν δεν θάβγαινες
στον δρόμο.στον δρόμο.
Άλλα δεν έχει να σε δώσειΆλλα δεν έχει να σε δώσει
πια.πια.
Κι αν πτωχική την βρεις, ηΚι αν πτωχική την βρεις, η
Ιθάκη δεν σε γέλασε.Ιθάκη δεν σε γέλασε.
Έτσι σοφός που έγινες, μεΈτσι σοφός που έγινες, με
τόση πείρα,τόση πείρα,
ήδη θα το κατάλαβες ηήδη θα το κατάλαβες η
Ιθάκες τι σημαίνουν.Ιθάκες τι σημαίνουν.
