Van de bao ho quyen so huu tri tue tai toa an nhan dan

CÔNG TY LUẬT HỢP DANH FDVN
702 Tôn Đức Thắng, Đà Nẵng, Việt Nam
Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
Website: www.fdvn.vn
më ®Çu
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong bèi c¶nh c¹nh tranh toµn cÇu vµ héi nhËp quèc tÕ, vÊn
®Ò b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ (QSHTT) trë nªn ®Æc biÖt quan
träng vµ lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña çc quèc gia trong quan hÖ
kinh tÕ quèc tÕ. Trªn thùc tÕ, ë ViÖt Nam cha bao giê vÊn ®Ò b¶o hé
QSHTT l¹i ®îc coi träng nh hiÖn nay. Sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa,
hiÖn ®¹i hãa (CNH, H§H) ®Êt níc víi rÊt nhiÒu c¬ héi vµ th¸ch thøc
®ßi hái chóng ta ph¶i cã c¬ chÕ, chÝnh s¸ch thóc ®Èy ho¹t ®éng s¸ng
t¹o vµ b¶o hé QSHTT. ViÖc thÓ chÕ ho¸ çc quan ®iÓm, chñ tr¬ng,
chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc vÒ së h÷u trÝ tuÖ (SHTT), x©y dùng
c¬ chÕ b¶o hé QSHTT h÷u hiÖu lµ nh÷ng yÕu tè quan träng, mang
tÝnh quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ
quèc tÕ, nhÊt lµ sau khi ViÖt Nam lµ thµnh viªn cña Tæ chøc Th¬ng
m¹i ThÕ giíi (WTO).
Theo tinh thÇn cña NghÞ quyÕt sè 08-NQ/TW ngµy 02-01-
2002 cña Bé ChÝnh trÞ "VÒ mét sè nhiÖm vô träng t©m c«ng t¸c t
ph¸p trong thêi gian tíi" vµ NghÞ quyÕt sè 48-NQ/TW ngµy 24-5-2005
cña Bé ChÝnh trÞ vÒ chiÕn lîc x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p
luËt ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010, ®Þnh híng ®Õn n¨m 2020", th× viÖc
hoµn thiÖn ph¸p luËt b¶o hé QSHTT, h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr-
êng khoa häc - c«ng nghÖ theo híng më réng ph¹m vi çc ®èi tîng ®îc

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
b¶o hé QSHTT phï hîp yªu cÇu cña WTO vµ çc ®iÒu íc quèc tÕ mµ
ViÖt Nam lµ thµnh viªn lµ viÖc lµm cÊp b¸ch. Báo cáo của Ban Chấp hành
Trung ương Đảng khóa IX ngày 10-4-2006 về phương hướng, nhiệm vụ phát
triển kinh tế - xã hội 5 năm 2006-2010 cũng kh¼ng định:
Thực hiện tốt Luật sở hữu trí tuệ và Luật chuyển giao công
nghệ, đổi mới quản lý nhà nước đối với thị trường khoa học, công
nghệ; khuyến khích, hỗ trợ các hoạt động khoa học và công nghệ
theo cơ chế thị trường; bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ đối với các công
trình khoa học và hoạt động sáng tạo [33].
ViÖc ban hµnh ®ång bé nh÷ng v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ
SHTT nh Bé luËt d©n sù (BLDS), LuËt SHTT, LuËt chuyÓn giao c«ng
nghÖ vµ çc luËt cã liªn quan nh LuËt khoa häc vµ c«ng nghÖ, LuËt
h¶i quan, LuËt th¬ng m¹i, LuËt c¹nh tranh, Bé luËt tè tông d©n sù
(BLTTDS)… ®Ó tham gia çc ®iÒu íc quèc tÕ, thùc hiÖn çc yªu cÇu
gia nhËp WTO lµ nh÷ng nç lùc lín lao cña ChÝnh phñ ViÖt Nam nh»m
t¹o hµnh lang ph¸p lý cho viÖc b¶o hé QSHTT. Cã thÓ nãi r»ng, chóng
ta ®· ban hµnh ®îc mét hÖ thèng v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ néi
dung ®iÒu chØnh vÒ lÜnh vùc SHTT. Tuy nhiªn, ph¸p luËt vÒ thñ tôc
b¶o vÖ QSHTT còng nh thực tiễn gi¶i quyÕt çc x©m ph¹m vÒ QSHTT t¹i
Tßa ¸n nh©n d©n (TAND) cßn nhiÒu bÊt cËp. Trên thực tế, tình hình vi
phạm về QSHTT diễn ra ngày càng phổ biến, trên khắp đất nước, nhưng trái
ngược với thực tiễn đó, các xâm phạm về QSHTT lại ít được giải quyết bằng
một phán quyết của Toà án. Theo thống kê của Tòa án nhân dân tối cao
(TANDTC) thì từ năm 2000 đến năm 2005, toàn ngành Toà án thụ lý để giải
quyết 93 vụ tranh chấp về QSHTT theo thủ tục tố tụng dân sự (bao gồm 32 vụ

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
về quyền tác giả (QTG), 18 vụ về quyền liên quan đến QTG, 43 vụ tranh chấp
về quyền sở hữu công nghiệp (QSHCN), trong đó: 11 vụ về QTG, 22 vụ về
QSHCN, đây là điều bất hợp lý, cần sớm tìm ra nguyên nhân và lý giải
nguyên nhân đó.
Trong thời gian qua đã có một số công trình nghiên cứu liên quan về
QSHTT. Tuy nhiên, các công trình đó mới chỉ nghiên cứu ở cấp độ lý luận về
nội dung QSHTT, về hoạt động xét xử nói chung của TAND hoặc nghiên cứu
về nâng cao vai trò và năng lực của TAND trong việc thực thi QSHTT, các
công trình nghiên cứu đó chưa chuyên sâu vào hoàn thiện pháp luật về thủ tục
bảo vệ QSHTT tại TAND. Trước t×nh h×nh ®ã, tác giả đã chọn đề tài: "C¬
së lý luËn vµ thùc tiÔn hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ thñ tôc b¶o vÖ quyÒn së
h÷u trÝ tuÖ t¹i Tßa ¸n nh©n d©n ViÖt Nam hiÖn nay" ®Ó lµm luËn v¨n
tèt nghiÖp cao häc luËt, chuyªn ngµnh lý luËn vµ lÞch sö nhµ níc vµ
ph¸p luËt.
2. T×nh h×nh nghiªn cøu ®Ò tµi
Trªn thÕ giíi, vÊn ®Ò b¶o hé QSHTT nãi chung vµ thñ tôc b¶o
hé QSHTT t¹i TAND nãi riªng ®· ®îc nhiÒu nhà khoa häc nghiªn cøu.
Tuy nhiªn, ë ViÖt Nam, vÊn ®Ò nµy cßn kh¸ míi mÎ c¶ vÒ lý luËn vµ
thùc tiÔn, v× vËy, viÖc nghiªn cøu vÒ QSHTT ®· vµ ®ang ®îc giíi luËt
gia hÕt søc quan t©m. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®· cã mét sè c«ng
tr×nh tiªu biÓu nh sau: "Nh÷ng vÊn ®Ò ph¸p lý c¬ b¶n vÒ héi nhËp
kinh tÕ quèc tÕ" do TiÕn sĩ §Æng Quang Ph¬ng biªn so¹n, Nxb T
ph¸p, Hµ Néi, 2005; "§æi míi vµ hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ së h÷u trÝ
tuÖ" do TiÕn sÜ, LuËt s Lª Xu©n Th¶o biªn so¹n, Nxb T ph¸p, Hµ Néi,

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
2005; "N©ng cao vai trß vµ n¨ng lùc cña Toµ ¸n trong viÖc thùc thi
quyÒn së h÷u trÝ tuÖ ë ViÖt Nam - Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc
tiÔn", §Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cÊp bé, ViÖn Khoa häc xÐt xö,
TANDTC chñ tr×, 1999; "§æi míi vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ ®iÒu chØnh
ph¸p luËt vÒ b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-
êng ë ViÖt Nam", LuËn ¸n tiÕn sÜ luËt häc cña Lª Xu©n Th¶o, Häc
viÖn ChÝnh trÞ Quèc gia Hå ChÝ Minh, 1996...
Bªn c¹nh ®ã cßn cã mét sè tµi liÖu héi th¶o khoa häc cã liªn
quan nh: Tài liệu hội thảo về đề tµi nghiªn cøu khoa häc träng ®iÓm cÊp
quèc gia vÒ "C¬ chÕ thùc thi ph¸p luËt vÒ b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ
tuÖ trong tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ cña ViÖt Nam" (m· sè
QGT§.03.05) do §¹i häc Quèc gia Hµ Néi thùc hiÖn; Tµi liÖu héi th¶o
vÒ thùc thi LuËt SHTT do C¬ quan ph¸t triÓn quèc tÕ Hoa Kú
(USAID), Dù ¸n Hç trî thóc ®Èy th¬ng m¹i (STAR VIETNAM) vµ
TANDTC tæ chøc, th¸ng 8-2006…
Nh×n chung, c¸c c«ng tr×nh nªu trªn ®· ®Ò cËp ®Õn viÖc ®æi
míi vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ ®iÒu chØnh ph¸p luËt vÒ SHTT trong nÒn
kinh tÕ thÞ trêng ë ViÖt Nam, trong ®ã cã ®Ò cËp ®Õn viÖc nghiªn cøu
c¬ chÕ qu¶n lý vµ thùc thi SHTT, néi dung qu¶n lý nhµ níc vÒ SHTT
b»ng ph¸p luËt; vÒ vÞ trÝ, vai trß cña Toµ ¸n trong viÖc b¶o vÖ
QSHTT… C¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc nªu trªn lµ c¬ së khoa
häc ®Ó t¸c gi¶ kÕ thõa vµ ph¸t triÓn trong ®Ò tµi nghiªn cøu cña
m×nh.
3. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
VÊn ®Ò vÒ b¶o hé vµ thùc thi QSHTT cã ®èi tîng vµ ph¹m vi
nghiªn cøu rÊt réng, néi dung phøc t¹p, liªn quan ®Õn nhiÒu lÜnh vùc
ph¸p luËt nh d©n sù, th¬ng m¹i, hµnh chÝnh, h×nh sù...; do ®ã, nÕu
muèn nghiªn cøu mét çch toµn diÖn th× ®ßi hái ph¶i cã sù ®Çu t
nghiªn cøu kiÕn thøc liªn quan ®Õn nhiÒu ngµnh luËt kh¸c nhau. Tuy
nhiªn, víi mét luËn v¨n tèt nghiÖp cao häc luËt, t¸c gi¶ chØ giíi h¹n ®èi
tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu ë c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn hoµn thiÖn
ph¸p luËt vÒ thñ tôc b¶o vÖ QSHTT t¹i TAND ViÖt Nam hiÖn nay,
trong ®ã tËp trung lµm râ thùc tr¹ng vµ vai trß gi¶i quyÕt tranh chÊp
QSHTT cña TAND theo thñ tôc tè tông d©n sù, ®Ò xuÊt mét sè gi¶i
ph¸p hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ thñ tôc b¶o vÖ QSHTT t¹i TAND.
4. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô cña luËn v¨n
* Môc ®Ých:
VÊn ®Ò b¶o hé, thùc thi QSHTT cã thÓ ®îc nghiªn cøu díi
nhiÒu gãc ®é, víi nhiÒu môc ®Ých nh»m gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò trong
mối quan hÖ ph¸p luËt gi÷a çc c¬ quan qu¶n lý nhµ níc vµ c¬ quan t
ph¸p vÒ b¶o hé QSHTT. B»ng viÖc ®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p hoµn
thiÖn ph¸p luËt vÒ thñ tôc b¶o vÖ QSHTT t¹i TAND, luËn v¨n gãp
phÇn lµm râ c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ thñ tôc
b¶o vÖ QSHTT t¹i TAND ViÖt Nam hiÖn nay.
* NhiÖm vô:
Tõ môc ®Ých nªu trªn, luËn v¨n cã nhiÖm vô sau:
- Lµm râ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vµ thùc tiÔn hoµn thiÖn
ph¸p luËt vÒ thñ tôc b¶o vÖ QSHTT t¹i TAND;

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
- Ph©n tÝch thùc tr¹ng ph¸p luËt vÒ thñ tôc b¶o vÖ QSHTT vµ
vai trß gi¶i quyÕt tranh chÊp QSHTT t¹i TAND;
- §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p cã c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn hoµn
thiÖn ph¸p luËt vÒ thñ tôc b¶o vÖ QSHTT t¹i TAND.
5. C¬ së lý luËn vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
LuËn v¨n ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së lý luËn cña chñ nghÜa M¸c -
Lªnin, t tëng Hå ChÝ Minh vÒ nhµ níc vµ ph¸p luËt, trªn c¬ së lý luËn
cña khoa häc chuyªn ngµnh vÒ SHTT, ®ång thêi vËn dông nh÷ng
quan ®iÓm c¬ b¶n cña §¶ng vµ Nhµ níc ta vÒ ph¸t triÓn khoa häc -
c«ng nghÖ vµ SHTT trong çc v¨n kiÖn cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam.
LuËn v¨n sö dông çc ph¬ng ph¸p nghiªn cøu chung cña triÕt häc duy
vËt biÖn chøng vµ duy vËt lÞch sö nh: ph¬ng ph¸p lÞch sö cô thÓ, ph-
¬ng ph¸p kÕt hîp gi÷a lý luËn víi thùc tiÔn, ph¬ng ph¸p ph©n tÝch,
tæng hîp vµ sö dông sè liÖu thèng kª, ph¬ng ph¸p so s¸nh luËt, trªn c¬
së xem xÐt tÝnh phæ biÕn cña ph¸p luËt trong khu vùc còng nh ph¸p
luËt trªn thÕ giíi vÒ b¶o vÖ QSHTT t¹i hÖ thèng Toµ ¸n.
6. Nh÷ng ®ãng gãp míi cña luËn v¨n
Trong lÜnh vùc b¶o hé QSHTT, viÖc b¶o vÖ QSHTT t¹i TAND
b»ng çc h×nh thøc nµo, tr×nh tù thñ tôc ra sao, thùc tiÔn nh thÕ
nµo... cha ®îc nghiªn cøu, ®©y lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu ®Çu tiªn vÒ
c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ thñ tôc b¶o vÖ
QSHTT t¹i TAND ë níc ta trong t×nh h×nh hiÖn nay. LuËn v¨n gãp
phÇn hoµn thiÖn c¬ së lý luËn vÒ thñ tôc b¶o vÖ QSHTT t¹i TAND;

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
ph©n tÝch thùc tr¹ng ph¸p luËt vÒ tr×nh tù, thñ tôc tè tông (hµnh
chÝnh, h×nh sù, d©n sù) vµ ph©n tÝch thùc tr¹ng gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n
vÒ QSHTT t¹i TAND, nªu ra nh÷ng u ®iÓm, h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n
cña chóng; tõ ®ã ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn ph¸p luËt
vÒ thñ tôc b¶o vÖ QSHTT t¹i TAND.
7. ý nghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn cña luËn v¨n
LuËn v¨n lµ mét c«ng tr×nh nghiªn cøu cã hÖ thèng vÒ lý luËn
vµ thùc tiÔn hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ thñ tôc b¶o vÖ QSHTT t¹i TAND
ViÖt Nam. LuËn v¨n cã ý nghÜa gãp phÇn t¨ng cêng ph¸p chÕ vÒ
lÜnh vùc SHTT vµ ®æi míi, hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ thñ tôc b¶o vÖ
QSHTT t¹i TAND ViÖt Nam hiÖn nay. LuËn v¨n cã thÓ lµm tµi liÖu cho
nh÷ng ngêi quan t©m nghiªn cøu vÒ thñ tôc b¶o vÖ QSHTT t¹i TAND.
Nh÷ng ®Ò xuÊt cã thÓ tham kh¶o trong viÖc hoµn thiÖn ph¸p luËt, h-
íng dÉn thi hµnh ph¸p luËt vµ n©ng cao hiÖu qu¶ b¶o vÖ QSHTT t¹i
TAND.
8. KÕt cÊu cña luËn v¨n
Ngoài phÇn mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ
lục, luËn v¨n gồm 3 chương, 8 tiết.

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
Ch¬ng 1
nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn
vÒ thñ tôc b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ
1.1. nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ
1.1.1. Kh¸i niÖm quyÒn së h÷u trÝ tuÖ
Nh÷ng thµnh qu¶ do trÝ tuÖ con ngêi t¹o ra th«ng qua ho¹t
®éng s¸ng t¹o ®îc thõa nhËn lµ tµi s¶n trÝ tuÖ. Tµi s¶n trÝ tuÖ thêng
tån t¹i díi d¹ng nh÷ng th«ng tin kÕt hîp chÆt chÏ víi nhau, ®îc thÓ hiÖn
trong nh÷ng vËt thÓ h÷u h×nh vµ b¶n th©n vËt mang th«ng tin ®ã cã
kh¶ n¨ng xuÊt hiÖn trong cïng mét thêi ®iÓm víi sè lîng b¶n sao kh«ng
giíi h¹n ë nh÷ng ®Þa ®iÓm kh¸c nhau trªn thÕ giíi. QuyÒn së h÷u
trong trêng hîp nµy kh«ng ph¶i lµ quyÒn së h÷u b¶n th©n c¸c b¶n sao
h÷u h×nh mµ chÝnh lµ quyÒn së h÷u h×nh thøc thÓ hiÖn nh÷ng
th«ng tin chøa ®ùng trong c¸c b¶n sao ®ã [40].
Tµi s¶n trÝ tuÖ cã kh¶ n¨ng chia sÎ vµ mang tÝnh x· héi rÊt cao.
Mçi thµnh qu¶ ®îc t¹o ra tõ ho¹t ®éng trÝ tuÖ cña con ngêi sÏ ®em
®Õn cho toµn x· héi, toµn nh©n lo¹i nh÷ng gi¸ trÞ míi vÒ tinh thÇn, vÒ
tri thøc. Thuéc tÝnh v« h×nh cña lo¹i tµi s¶n nµy khiÕn cho viÖc sö
dông, khai th¸c s¶n phÈm trÝ tuÖ tõ ngêi nµy kh«ng lµm hao gi¶m
hoÆc ¶nh hëng ®Õn viÖc sö dông cña ngêi kh¸c còng nh cña nh÷ng
ngêi s¸ng t¹o ra chóng. V× vËy, tµi s¶n trÝ tuÖ sÏ ®em l¹i lîi Ých hoÆc
vÒ khÝa c¹nh tinh thÇn vµ tri thøc hoÆc khÝa c¹nh kinh tÕ cho mäi

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
ngêi vµ toµn x· héi. Tuy nhiªn, còng xuÊt ph¸t tõ tÝnh ®Æc biÖt nµy
cña tµi s¶n trÝ tuÖ nªn nã kh«ng thÓ bÞ chiÕm h÷u vÒ mÆt thùc tÕ,
song kh¶ n¨ng lan truyÒn sù chiÕm h÷u ®ã l¹i rÊt nhanh vµ rÊt khã
kiÓm so¸t. MÆt kh¸c, khi ®· ®îc c«ng bè, nã còng dÔ dµng bÞ sao
chÐp, sö dông vµ khai th¸c mét çch réng r·i ë bÊt kú n¬i nµo bëi bÊt
kú ai... [50].
Tuy nh÷ng thµnh qu¶ do trÝ tuÖ con ngêi t¹o ra th«ng qua ho¹t
®éng s¸ng t¹o mÆc nhiªn ®îc thõa nhËn lµ tµi s¶n trÝ tuÖ, nhng cÇn
ph¶i ph©n biÖt gi÷a QSHTT vµ quyÒn së h÷u tµi s¶n. NÕu nh quyÒn
së h÷u tµi s¶n bao gåm quyÒn chiÕm h÷u, quyÒn sö dông, quyÒn
®Þnh ®o¹t cña chñ së h÷u, th× QSHTT cã néi hµm réng h¬n. Theo
kh¸i niÖm chung nhÊt, trong C«ng íc thµnh lËp Tæ chøc Së h÷u trÝ
tuÖ ThÕ giíi (WIPO) ký t¹i Stockholm ngµy 14-7-1967:
QuyÒn së h÷u trÝ tuÖ bao gåm çc quyÒn liªn quan
®Õn çc t¸c phÈm v¨n häc, nghÖ thuËt vµ khoa häc, çc s¸ng
chÕ trong çc lÜnh vùc ho¹t ®éng cña con ngêi, çc kh¸m ph¸
khoa häc, çc kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp, nh·n hiÖu hµng ho¸,
nh·n hiÖu dÞch vô, tªn vµ chØ dÉn th¬ng m¹i, b¶o hé chèng
c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh còng nh tÊt c¶ çc quyÒn kh¸c
b¾t nguån tõ çc ho¹t ®éng trÝ tuÖ trong çc lÜnh vùc c«ng
nghiÖp, khoa häc, v¨n häc hay nghÖ thuËt [18].
Theo ®ã, ngêi ta ph©n biÖt ®èi tîng QSHTT gåm: çc t¸c phÈm
v¨n häc, nghÖ thuËt vµ khoa häc; çc ch¬ng tr×nh biÓu diÔn, ph¸t thanh,
ghi ©m, truyÒn h×nh...; s¸ng chÕ/gi¶i ph¸p h÷u Ých; kiÓu d¸ng c«ng

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
nghiÖp; nh·n hiÖu hµng ho¸; tªn th¬ng m¹i; tªn gäi xuÊt xø hµng ho¸, chØ
dÉn ®Þa lý; bÝ mËt kinh doanh; thiÕt kÕ bè trÝ m¹ch tÝch hîp b¸n dÉn;
gièng c©y trång míi; chèng c¹nh tranh bÊt hîp ph¸p. Hai nhãm phæ
biÕn nhÊt cña QSHTT lµ QTG vµ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp
(QSHCN). Tuy nhiªn, cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc - kü thuËt, th×
çc quyÒn míi nh thiÕt kÕ bè trÝ m¹ch tÝch hîp b¸n dÉn, çc quyÒn vÒ
gièng c©y trång míi còng ®îc ph¸p luËt b¶o hé nh çc tµi s¶n trÝ tuÖ.
Sau 20 n¨m tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi ®Êt níc, díi sù l·nh
®¹o cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, chÝnh s¸ch SHTT ngµy cµng ®îc
cñng cè vµ ph¸t triÓn. Bªn c¹nh ®ã, viÖc hoµn thiÖn vÒ hÖ thèng, vÒ
tæ chøc còng nh n¨ng lùc çc c¬ quan qu¶n lý nhµ níc vÒ SHTT lµ mét
trong nh÷ng môc tiªu bíc ®Çu ®· ®¹t ®îc. Nhµ níc ViÖt Nam c«ng nhËn
quyÒn së h÷u t nh©n ®èi víi çc ®èi tîng QSHTT, coi träng chÝnh s¸ch
ph¸p luËt vÒ b¶o hé QSHTT, coi ®ã lµ mét chÝnh s¸ch quan träng
trong chiÕn lîc ph¸t triÓn l©u dµi. Víi môc tiªu x©y dùng mét hÖ thèng
b¶o hé QSHTT ®Çy ®ñ, hiÖn ®¹i vµ cã hiÖu qu¶ nh»m thóc ®Èy s¸ng
t¹o khoa häc, c«ng nghÖ vµ kinh doanh cña x· héi, thu hót ®Çu t níc
ngoµi, ®¸p øng nhu cÇu héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ nh»m thùc hiÖn
c«ng cuéc CNH, H§H ®Êt níc, §iÒu 60 HiÕn ph¸p n¨m 1992 quy
®Þnh: "C«ng d©n cã quyÒn nghiªn cøu khoa häc, kü thuËt, ph¸t minh,
s¸ng chÕ, s¸ng kiÕn, c¶i tiÕn kü thuËt, hîp lý ho¸ s¶n xuÊt, s¸ng t¸c,
phª b×nh v¨n häc, nghÖ thuËt vµ tham gia çc ho¹t ®éng v¨n ho¸ kh¸c.
Nhµ níc b¶o hé quyÒn t¸c gi¶, quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp" [34]. ViÖc
"hoµn thiÖn ph¸p luËt b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, h×nh thµnh vµ

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
ph¸t triÓn thÞ trêng khoa häc - c«ng nghÖ theo híng më réng ph¹m vi
çc ®èi tîng ®îc b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ phï hîp víi yªu cÇu cña
WTO vµ çc ®iÒu íc quèc tÕ mµ ViÖt Nam lµ thµnh viªn" [30] vµ viÖc
"hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ khoa häc c«ng nghÖ... thùc hiÖn tèt chÝnh
s¸ch b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ" [30] lµ mét trong nh÷ng ®Þnh híng ®îc
nªu t¹i môc 3 phÇn II cña NghÞ quyÕt sè 48-NQ/TW ngµy 24-5-2005
cña Bé ChÝnh trÞ vÒ ChiÕn lîc x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng
ph¸p luËt ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010, ®Þnh híng ®Õn n¨m 2020.
Trªn b×nh diÖn chung, thùc chÊt cña qu¸ tr×nh c¶i çch kinh tÕ
cña ViÖt Nam nh»m híng ®Õn x©y dùng hÖ thèng thÞ trêng toµn
diÖn theo nguyªn lý cña kinh tÕ thÞ trêng (®iÒu kiÖn quan träng ®Ó
héi nhËp kinh tÕ toµn cÇu vµ gia nhËp WTO). Cã thÓ nãi r»ng, tõ n¨m
1986 ®Õn nay, ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· thÓ hiÖn sù quyÕt t©m "më
cöa" ®Ó gia nhËp WTO vµ viÖc gia nhËp WTO ®ang ®îc thùc hiÖn
theo ®óng lé tr×nh.
Theo ph¸p luËt ViÖt Nam, QSHTT lµ chÕ ®Þnh ph¸p luËt d©n
sù, thuéc quan hÖ ph¸p luËt d©n sù, trong ®ã çc yÕu tè cÊu thµnh
bao gåm chñ thÓ, kh¸ch thÓ vµ néi dung. QSHTT lµ mét ph¹m trï ph¸p
lý trong quyÒn së h÷u d©n sù nãi chung, gièng nh çc quyÒn d©n sù
kh¸c, çc quy ph¹m ph¸p luËt vÒ QSHTT bao gåm nh÷ng nhãm quy
ph¹m vÒ: çc h×nh thøc së h÷u; c¨n cø ph¸t sinh, chÊm døt quyÒn së
h÷u; çch thøc, biÖn ph¸p dÞch chuyÓn quyÒn së h÷u vµ b¶o vÖ
quyÒn së h÷u. Tuy nhiªn, QSHTT lµ quyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n v«
h×nh, lµ çc s¶n phÈm s¸ng t¹o cña trÝ tuÖ con ngêi; do ®ã, néi dung

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
cña QSHTT kh«ng hoµn toµn gièng quyÒn së h÷u tµi s¶n h÷u h×nh
kh¸c do thuéc tÝnh cña ®èi tîng së h÷u. V× vËy, quyÒn n¨ng quan
träng nhÊt cña néi dung QSHTT lµ quyÒn sö dông çc ®èi tîng SHTT.
Theo çch hiÓu tæng qu¸t th× QSHTT lµ mét ph¹m trï ph¸p lý, lµ tæng
hîp çc quy ph¹m ph¸p luËt ®iÒu chØnh çc quan hÖ SHTT.
Trong LuËt SHTT, "quyÒn së h÷u trÝ tuÖ" ®îc ®Þnh nghÜa nh
sau: "Quyền sở hữu trí tuệ là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tài sản trí
tuệ, bao gồm quyền tác giả và quyền liên quan đến quyền tác giả, quyền sở
hữu công nghiệp và quyền đối với giống cây trồng" (khoản 1 Điều 4) [64].
Trong HiÖp ®Þnh TRIPs, thuËt ng÷ "quyÒn së h÷u trÝ tuÖ" ®Ò cËp
®Õn tÊt c¶ çc lo¹i tµi s¶n trÝ tuÖ lµ ®èi tîng ®îc ghi nhËn tõ §iÒu 1
®Õn §iÒu 7 cña PhÇn 2: QTG vµ çc quyÒn liªn quan (§iÒu 1); nh·n
hiÖu hµng ho¸ (§iÒu 2); chØ dÉn ®Þa lý (§iÒu 3); kiÓu d¸ng c«ng
nghiÖp (§iÒu 4); s¸ng chÕ (§iÒu 5); thiÕt kÕ bè trÝ m¹ch tÝch hîp
(§iÒu 6); b¶o hé th«ng tin bÝ mËt (§iÒu 7).
* QuyÒn t¸c gi¶:
ThuËt ng÷ "t¸c gi¶" cã nguån gèc H¸n ViÖt, "t¸c" cã nghÜa lµ
"lµm", còng cã nghÜa lµ "s¸ng t¸c t¸c phÈm", "gi¶" cã nghÜa lµ "kÎ, ng-
êi", cho nªn "t¸c gi¶" cã nghÜa lµ "ngêi lµm ra mét t¸c phÈm, ngêi t¹o
nªn mét t¸c phÈm". Nh vËy, t¸c gi¶ ®îc hiÓu lµ ngêi sö dông thêi gian,
tµi chÝnh, c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña m×nh ®Ó trùc tiÕp s¸ng t¹o t¸c
phÈm v¨n häc, nghÖ thuËt, khoa häc hoÆc t¸c phÈm ph¸i sinh.
Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 745 cña BLDS n¨m 1995, "t¸c gi¶" lµ
ngêi trùc tiÕp s¸ng t¹o toµn bé hoÆc mét phÇn t¸c phÈm v¨n häc,

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
nghÖ thuËt, khoa häc. Ngêi dÞch t¸c phÈm tõ ng«n ng÷ nµy sang
ng«n ng÷ kh¸c lµ t¸c gi¶ t¸c phÈm dÞch ®ã; ngêi phãng t¸c tõ t¸c phÈm
®· cã, ngêi c¶i biªn, chuyÓn thÓ t¸c phÈm tõ lo¹i h×nh nµy sang lo¹i
h×nh kh¸c, lµ t¸c gi¶ cña t¸c phÈm phãng t¸c, c¶i biªn, chuyÓn thÓ ®ã;
ngêi biªn so¹n, chó gi¶i, tuyÓn chän t¸c phÈm cña ngêi kh¸c thµnh t¸c
phÈm cã tÝnh s¸ng t¹o, lµ t¸c gi¶ cña t¸c phÈm biªn so¹n, chó gi¶i,
tuyÓn chän ®ã còng ®îc c«ng nhËn lµ t¸c gi¶.
Cã thÓ nãi r»ng, kh¸i niÖm nµy cha cã tÝnh kh¸i qu¸t, míi mang
tÝnh thèng kª nhng kh«ng ®Çy ®ñ. Kh¸i niÖm "t¸c gi¶" ®· ®îc hoµn
thiÖn h¬n t¹i §iÒu 736 cña BLDS n¨m 2005; theo ®ã, ngêi s¸ng t¹o t¸c
phÈm v¨n häc, nghÖ thuËt, khoa häc (sau ®©y gäi chung lµ t¸c phÈm)
lµ t¸c gi¶ cña t¸c phÈm ®ã; trong trêng hîp cã hai ngêi hoÆc nhiÒu ng-
êi cïng s¸ng t¹o ra t¸c phÈm th× nh÷ng ngêi ®ã lµ çc ®ång t¸c gi¶; ngêi
s¸ng t¹o ra t¸c phÈm ph¸i sinh tõ t¸c phÈm cña ngêi kh¸c, bao gåm t¸c
phÈm ®îc dÞch tõ ng«n ng÷ nµy sang ng«n ng÷ kh¸c, t¸c phÈm phãng
t¸c, c¶i biªn, chuyÓn thÓ, biªn so¹n, chó gi¶i, tuyÓn chän lµ t¸c gi¶ cña
t¸c phÈm ph¸i sinh ®ã. Theo chóng t«i, viÖc ®a kh¸i niÖm t¸c gi¶ vµo
BLDS n¨m 2005 lµ hoµn toµn cÇn thiÕt vµ phï hîp víi th«ng lÖ quèc
tÕ. Khi ®îc c«ng nhËn lµ t¸c gi¶ th× sÏ cã quyÒn t¬ng øng gäi lµ QTG.
QTG lµ mét trong nh÷ng quyÒn con ngêi ®îc quy ®Þnh trong Tuyªn
ng«n chung vÒ Nh©n quyÒn vµ t¹i çc Tháa íc quèc tÕ cña Liªn Hîp
Quèc, ®ång thêi QTG còng lµ mét quyÒn ph¸p lý rÊt quan träng nh»m
b¶o hé çc t¸c phÈm v¨n häc, nghÖ thuËt [66, tr. 10]. T¸c phÈm v¨n
häc, nghÖ thuËt lµ tÊt c¶ çc s¶n phÈm s¸ng t¹o cña con ngêi ®Ó lµm
giµu cho trÝ tuÖ vµ t©m hån con ngêi, bao gåm tÊt c¶ çc lo¹i h×nh

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
v¨n häc (nh: tiÓu thuyÕt, th¬, kÞch b¶n...), çc lo¹i h×nh nghe nh×n
(nh: héi häa, ©m nh¹c, ®iÖn ¶nh...) vµ çc thµnh qu¶ nghiªn cøu khoa
häc.
Luật SHTT định nghĩa: "Quyền tác giả là quyền của tổ chức, cá nhân
đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu" (khoản 2 Điều 4) [64].
QTG bao gồm quyền nhân thân và quyền tài sản. Quyền nhân thân bao gồm
các quyền: đặt tên cho tác phẩm; đứng tên thật hoặc bút danh trên tác phẩm;
được nêu tên thật hoặc bút danh khi tác phẩm được công bố, sử dụng; công bố
tác phẩm hoặc cho phép người khác công bố tác phẩm; bảo vệ sự toàn vẹn
của tác phẩm, không cho người khác sửa chữa, cắt xén hoặc xuyên tạc tác
phẩm dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác
giả (Điều 19 của Luật SHTT). Quyền tài sản bao gồm các quyền: làm tác
phẩm phái sinh; biểu diễn tác phẩm trước công chúng; sao chép tác phẩm;
phân phối, nhập khẩu bản gốc hoặc bản sao tác phẩm; truyền đạt tác phẩm
đến công chúng bằng phương tiện hữu tuyến, vô tuyến, mạng thông tin điện
tử hoặc bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào khác; cho thuê bản gốc hoặc bản sao
tác phẩm điện ảnh, chương trình máy tính. Các quyền quy định tại khoản 1 Điều
19 của Luật SHTT do tác giả, chủ sở hữu QTG độc quyền thực hiện hoặc cho
phép người khác thực hiện theo quy định của Luật này. Tổ chức, cá nhân khi
khai thác, sử dụng một, một số hoặc toàn bộ các quyền quy định tại khoản 1
và khoản 3 Điều 19 của Luật SHTT phải xin phép và trả tiền nhuận bút, thù
lao, các quyền lợi vật chất khác cho chủ sở hữu QTG.
§èi tîng QTG bao gåm mäi s¶n phÈm s¸ng t¹o trong çc lÜnh
vùc v¨n häc, nghÖ thuËt, khoa häc ®îc thÓ hiÖn díi bÊt kú h×nh thøc
vµ b»ng bÊt kú ph¬ng tiÖn nµo, kh«ng ph©n biÖt néi dung, gi¸ trÞ vµ

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
kh«ng phô thuéc vµo bÊt kú thñ tôc nµo (§iÒu 737 cña BLDS n¨m
2005). §ã lµ quyền đối với tác phẩm điện ảnh, tác phẩm sân khấu; đối với
chương trình máy tính, sưu tập dữ liệu; đối với tác phẩm văn học, nghệ thuật
dân gian; đối với tác phẩm văn học, nghệ thuật và khoa học (các điều 21, 22,
23 vµ §iÒu 24 của Luật SHTT).
* Quyền liên quan đến quyền tác giả:
"Quyền liên quan đến quyền tác giả (sau đây gọi là quyền liên quan) là
quyền của tổ chức, cá nhân đối với cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình,
chương trình phát sóng, tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hóa"
(khoản 3 Điều 4 của Luật SHTT) [64].
Đối tượng quyền liên quan bao gồm cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi
hình, chương trình phát sóng, tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã
hoá. Quyền liên quan phát sinh kể từ khi cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình,
chương trình phát sóng, tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hoá được
định hình hoặc thực hiện mà không gây phương hại đến QTG. Nếu như QTG
bao gồm quyền nhân thân và quyền tài sản thì quyền liên quan tùy thuộc vào
từng trường hợp cụ thể. Đối với cuộc biểu diễn nếu người biểu diễn đồng thời
là chủ đầu tư thì các quyền nhân thân bao gồm các quyền: được giới thiệu tên
khi biểu diễn, khi phát hành bản ghi âm, ghi hình, phát sóng cuộc biểu diễn;
bảo vệ sự toàn vẹn hình tượng biểu diễn, không cho người khác sửa chữa, cắt
xén hoặc xuyên tạc dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự và
uy tín của người biểu diễn. VÒ quyền tài sản bao gồm độc quyền thực hiện
hoặc cho phép người khác thực hiện các quyền: định hình cuộc biểu diễn trực
tiếp của mình trên bản ghi âm, ghi hình; sao chép trực tiếp hoặc gián tiếp cuộc

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
biểu diễn của mình đã được định hình trên bản ghi âm, ghi hình; phát sóng
hoặc truyền theo cách khác đến công chúng cuộc biểu diễn của mình chưa
được định hình mà công chúng có thể tiếp cận được, trừ trường hợp cuộc biểu
diễn đó nhằm mục đích phát sóng; phân phối đến công chúng bản gốc và bản
sao cuộc biểu diễn của mình thông qua hình thức bán, cho thuê hoặc phân
phối bằng bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào mà công chúng có thể tiếp cận
được. Trường hợp người biểu diễn không đồng thời là chủ đầu tư, thì người
biểu diễn có các quyền nhân thân và chủ đầu tư có các quyền tài sản đối với
cuộc biểu diễn. Đối với bản ghi âm, ghi hình có độc quyền thực hiện hoặc cho
phép người khác thực hiện các quyền sao chép trực tiếp hoặc gián tiếp bản ghi
âm, ghi hình của mình; phân phối đến công chúng bản gốc và bản sao bản ghi
âm, ghi hình của mình thông qua hình thức bán, cho thuê hoặc phân phối
bằng bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào mà công chúng có thể tiếp cận được.
Đối với việc phát sóng có độc quyền thực hiện hoặc cho phép người khác
thực hiện các quyền: phát sóng, tái phát sóng chương trình phát sóng của
mình; phân phối đến công chúng chương trình phát sóng của mình; định hình
chương trình phát sóng của mình; sao chép bản định hình chương trình phát
sóng của mình.
* QuyÒn së h÷u c«ng nghiÖp:
"Quyền sở hữu công nghiệp là quyền của tổ chức, cá nhân đối với
sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế bố trí mạch tích hợp bán dẫn, nhãn
hiệu, tên thương mại, chỉ dẫn địa lý, bí mật kinh doanh do mình sáng tạo ra
hoặc sở hữu và quyền chống cạnh tranh không lành mạnh" (khoản 4 Điều 4
cña LuËt SHTT) [64].

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
Đối tượng QSHCN bao gồm sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế
bố trí mạch tích hợp bán dẫn, bí mật kinh doanh, nhãn hiệu, tên thương mại
và chỉ dẫn địa lý. QSHCN đối với sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, thiết kế
bố trí, nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý được xác lập trên cơ sở quyết định cấp văn
bằng bảo hộ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo thủ tục đăng ký quy
định tại Luật SHTT hoặc công nhận đăng ký quốc tế theo quy định của điều
ước quốc tế mà Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên. §ối với
nhãn hiệu nổi tiếng, quyền sở hữu được xác lập trên cơ sở sử dụng, không phụ
thuộc vào thủ tục đăng ký. §ối với tên thương mại được xác lập trên cơ sở sử
dụng hợp pháp tên thương mại đó vµ ®ối với bí mật kinh doanh được xác lập
trên cơ sở có được một cách hợp pháp bí mật kinh doanh và thực hiện việc
bảo mật bí mật kinh doanh đó.
* Quyền đối với giống cây trồng
Giống cây trồng là quần thể cây trồng thuộc cùng một cấp
phân loại thực vật thấp nhất, đồng nhất về hình thái, ổn định qua
các chu kỳ nhân giống, có thể nhận biết được bằng sự biểu hiện các
tính trạng do kiểu gen hoặc sự phối hợp của các kiểu gen quy định
và phân biệt được với bất kỳ quần thể cây trồng nào khác bằng sự
biểu hiện của ít nhất một tính trạng có khả năng di truyền được
(khoản 24 Điều 4 cña LuËt SHTT) [64].
Quyền đối với giống cây trồng là quyền của tổ chức, cá nhân đối với
giống cây trồng mới do mình chọn tạo hoặc phát hiện và phát triển hoặc được
hưởng quyền sở hữu. Đối tượng quyền đối với giống cây trồng là giống cây
trồng và vật liệu nhân giống. Quyền đối với giống cây trồng được xác lập trên

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
cơ sở quyết định cấp Bằng bảo hộ giống cây trồng của cơ quan nhà nước có
thẩm quyền theo thủ tục đăng ký quy định tại Luật SHTT.
BLDS n¨m 2005 cã bæ sung quyÒn ®èi víi gièng c©y trång vµ
b¶o hé nh çc tµi s¶n trÝ tuÖ kh¸c. Gièng c©y trång ®îc b¶o hé ®éc
lËp, kh«ng n»m trong çc ®èi tîng QSHCN, nã ®îc b¶o hé nÕu cã tÝnh
kh¸c biÖt (míi), tÝnh ®ång nhÊt (tÝnh tr¹ng biÓu hiÖn nh nhau cña çc
c©y cïng gièng), tÝnh æn ®Þnh (çc tÝnh tr¹ng kh«ng thay ®æi qua
nh©n gièng) vµ tÝnh míi trong th¬ng m¹i (vËt liÖu nh©n hoÆc s¶n
phÈm thu ho¹ch cha ®îc b¸n tríc thêi h¹n quy ®Þnh). Ngoµi ra, gièng
c©y trång ph¶i thuéc danh môc çc chi, loµi ®îc Bé N«ng nghiÖp vµ
Ph¸t triÓn n«ng th«n c«ng bè. QuyÒn së h÷u gièng c©y trång thuéc vÒ
doanh nghiÖp ®Çu t vËt chÊt vµ nh©n lùc cho viÖc t¹o ra gièng míi. Tuy
nhiªn, quyÒn chØ ®îc x¸c lËp theo thñ tôc ®¨ng ký t¹i V¨n phßng gièng
c©y trång thuéc Vô Khoa häc, C«ng nghÖ vµ ChÊt lîng s¶n phÈm (Bé
N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n).
1.1.2. Kh¸i niÖm b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ
Cã thÓ nãi r»ng, viÖc x©m ph¹m QSHTT chñ yÕu v× môc
®Ých kinh tÕ, môc tiªu lîi nhuËn. B¾t ®Çu tõ viÖc t¨ng tû träng trÝ tuÖ
trong s¶n xuÊt, dÞch vô vµ th¬ng m¹i, gi¸ trÞ trÝ tuÖ trong s¶n phÈm
hµng ho¸ ®· thóc ®Èy çc doanh nghiÖp c¹nh tranh, nhng bªn c¹nh lîi
Ých, hiÖu qu¶ cña sù c¹nh tranh ®ã ®· lµm ph¸t sinh khuynh híng c¹nh
tranh kh«ng lµnh m¹nh, sù chiÕm ®o¹t thµnh qu¶ lîi Ých kinh tÕ cña
ngêi kh¸c ®· g©y hËu qu¶ xÊu cho chñ së h÷u QSHTT, cho çc nhµ
®Çu t vµ cho x· héi.

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
§Ó lµm râ kh¸i niÖm b¶o vÖ QSHTT tríc hÕt cÇn lµm râ b¶o hé
QSHTT. Theo Tõ ®iÓn tiÕng ViÖt, thuËt ng÷ "b¶o hé" ®îc hiÓu theo
nghÜa th«ng thêng lµ "che chë, kh«ng ®Ó bÞ h háng, tæn thÊt" [77, tr.
39]. ViÖc b¶o hé lu«n ®îc g¾n víi sù qu¶n lý cña nhµ níc. Nh vËy, tríc
tiªn ph¶i hiÓu nh thÕ nµo lµ b¶o hé nhµ níc. Theo nghÜa réng, "b¶o hé
nhµ níc" ®îc hiÓu lµ çc gi¶i ph¸p b¶o vÖ, gióp ®ì, hç trî b»ng chÝnh
s¸ch, ph¸p luËt mµ mçi quèc gia dµnh cho c«ng d©n hoÆc çc tæ chøc,
ç nh©n níc ngoµi ho¹t ®éng c tró ë níc ®ã.
Trong LuËt SHTT, çc PhÇn thø nhÊt, PhÇn thø hai, PhÇn thø
ba vµ PhÇn thø t ®Òu mang néi dung b¶o hé nhµ níc ®èi víi QSHTT,
cô thÓ lµ çc quy ®Þnh vÒ viÖc b¶o hé QSHTT t¹i c¬ quan qu¶n lý
nhµ níc nh: çc ®iÒu kiÖn b¶o hé; néi dung quyÒn; giíi h¹n quyÒn; thêi
h¹n b¶o hé quyÒn, chuyÓn giao quyÒn, chøng nhËn quyÒn… Do ®ã,
b¶o hé QSHTT ®îc hiÓu lµ viÖc nhµ níc ®¶m b¶o quyÒn së h÷u víi
çc ®èi tîng SHTT cho ç nh©n, ph¸p nh©n, çc chñ thÓ kh¸c ®· ®îc c¬
quan cã thÈm quyÒn cÊp GiÊy chøng nhËn ®¨ng ký QTG (®èi víi
QTG), GiÊy chøng nhËn ®¨ng ký quyÒn liªn quan (®èi víi quyÒn liªn
quan), V¨n b»ng b¶o hé (®èi víi QSHCN), B»ng b¶o hé gièng c©y
trång (®èi víi gièng c©y trång). Ho¹t ®éng b¶o hé díi gãc ®é qu¶n lý
nhµ níc - ®ã chÝnh lµ viÖc x¸c lËp quyÒn cho çc chñ së h÷u QSHTT
theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. QSHTT ®îc Nhµ níc b¶o hé b»ng çc
chÝnh s¸ch vÒ SHTT vµ hÖ thèng ph¸p luËt vÒ QSHTT.
Tõ sù ph©n tÝch trªn, ta cã thÓ ®a ra ®Þnh nghÜa: B¶o hé
quyÒn së h÷u trÝ tuÖ lµ viÖc nhµ níc - th«ng qua hÖ thèng ph¸p luËt -

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
x¸c lËp quyÒn cña chñ së h÷u quyÒn së h÷u trÝ tuÖ bao gåm quyÒn
t¸c gi¶, quyÒn liªn quan, quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp vµ quyÒn ®èi víi
gièng c©y trång.
Trong lÜnh vùc SHTT, b¶o hé QSHTT bao gåm: b¶o hé QTG,
quyÒn liªn quan; b¶o hé QSHCN vµ b¶o hé quyÒn ®èi víi gièng c©y
trång. Trªn thùc tÕ kh«ng cã quan ®iÓm cô thÓ nµo ®a ra kh¸i niÖm
chung vÒ b¶o hé QTG, quyÒn liªn quan, b¶o hé QSHCN vµ b¶o hé
quyÒn ®èi víi gièng c©y trång. Chñ yÕu vµ phæ biÕn nhÊt lµ nghiªn
cøu kh¸i niÖm qua çc c«ng íc liªn quan ®Õn QSHTT (nh C«ng íc
PARIS, C«ng íc BERNE…) vµ Tõ ®iÓn gi¶i thÝch thuËt ng÷ LuËt häc
cña Trêng §¹i häc LuËt Hµ Néi. Theo Tõ ®iÓn gi¶i thÝch thuËt ng÷
LuËt häc cña Trêng §¹i häc LuËt Hµ Néi th×:
B¶o hé quyÒn t¸c gi¶ lµ b¶o hé quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p
cña t¸c gi¶, chñ së h÷u t¸c phÈm ®èi víi toµn bé hoÆc mét
phÇn t¸c phÈm v¨n häc, nghÖ thuËt, khoa häc...
B¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp lµ b¶o hé s¶n
phÈm trÝ tuÖ, quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña çc chñ thÓ quyÒn
së h÷u c«ng nghiÖp nh: t¸c gi¶, chñ V¨n b»ng b¶o hé vµ ngêi
sö dông hîp ph¸p ®èi tîng quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp [76, tr.
19].
Trong C«ng íc PARIS (§iÒu 6 bis), b¶o hé QSHCN bao gåm çc
®èi tîng b¶o hé lµ s¸ng chÕ, mÉu h÷u Ých, kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp,
nh·n hiÖu hµng ho¸, nh·n hiÖu dÞch vô, tªn th¬ng m¹i, chØ dÉn xuÊt
xø hoÆc tªn gäi xuÊt xø hµng ho¸, còng nh viÖc ng¨n chÆn c¹nh tranh

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
kh«ng lµnh m¹nh. Tõ ®iÓn gi¶i thÝch thuËt ng÷ LuËt häc cña Trêng §¹i
häc LuËt Hµ Néi còng cha ®a ra kh¸i niÖm thuËt ng÷ "b¶o hé quyÒn
liªn quan ®Õn quyÒn t¸c gi¶" vµ kh¸i niÖm thuËt ng÷ "b¶o hé quyÒn
®èi víi gièng c©y trång".
Nh vËy, qua ph©n tÝch trªn, cã thÓ ®a ra kh¸i niÖm b¶o hé
quyÒn liªn quan ®Õn quyÒn t¸c gi¶ lµ: B¶o hé quyÒn ®èi víi cuéc
biÓu diÔn, b¶n ghi ©m, ghi h×nh, ch¬ng tr×nh ph¸t sãng, tÝn hiÖu vÖ
tinh mang ch¬ng tr×nh ®· ®îc m· hãa; vµ b¶o hé quyÒn ®èi víi gièng
c©y trång lµ: b¶o hé s¶n phÈm trÝ tuÖ, quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña
c¸c chñ thÓ quyÒn ®èi víi gièng c©y trång.
Theo Tõ ®iÓn tiÕng ViÖt, "b¶o vÖ" là "chống lại mọi sự xâm
phạm để giữ cho lu«n lu«n ®îc nguyªn vÑn" [77, tr. 40]. Trong LuËt
SHTT, "b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ" ®îc quy ®Þnh t¹i PhÇn thø
n¨m, nội dung của phần này bao gồm: quy định chung về bảo vệ QSHTT; xử
lý xâm phạm QSHTT bằng các biện pháp dân sự; xử lý xâm phạm QSHTT
bằng các biện pháp hành chính và hình sự; kiÓm so¸t hµng hãa xuÊt khÈu,
nhËp khÈu liªn quan ®Õn SHTT. Theo ®ã, b¶o vÖ QSHTT bao gåm
quyÒn tù b¶o vÖ cña chñ thÓ QSHTT qua viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p
như: áp dụng biện pháp công nghệ nhằm ngăn ngừa hành vi xâm phạm
QSHTT; yêu cầu tổ chức, cá nhân có hành vi xâm phạm QSHTT phải chấm
dứt hành vi xâm phạm, xin lỗi, cải chính công khai, bồi thường thiệt hại; yêu
cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý hành vi xâm phạm QSHTT theo
quy định của luật này và các quy định khác của pháp luật có liên quan; khởi
kiện ra Tòa án hoặc Trọng tài để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Từ

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
đó có thể hiểu: B¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ lµ viÖc çc c¬ quan nhµ
níc cã thÈm quyÒn - th«ng qua hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt -
b¶o vÖ çc quyÒn vµ çc lîi Ých hîp ph¸p cña çc chñ së h÷u quyÒn së
h÷u trÝ tuÖ nh»m chèng l¹i bÊt kú sù vi ph¹m nµo cña phÝa thø ba.
Trước đây, trong các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến lĩnh
vực SHTT cũng như trong hầu hết các công ước quốc tế về SHTT (như Công
ước BERNE, Công ước PARIS, Công ước GENEVA,…) đều sử dụng thuật
ngữ "bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ". Có thể nói, thuật ngữ "bảo hộ quyền sở
hữu trí tuệ" được sử dụng hết sức thông dụng, phổ biến, "bảo hộ" trong mọi
hoạt động của lĩnh vực SHTT: từ hoạt động xây dựng pháp luật, hoạt động
của cơ quan quản lý nhà nước về SHTT, đến các hoạt động thực thi
QSHTT… Tuy nhiên, trong LuËt SHTT, bªn c¹nh viÖc quy ®Þnh vÒ
"b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ" t¹i çc PhÇn thø nhÊt, PhÇn thø hai,
PhÇn thø ba vµ PhÇn thø t, th× t¹i PhÇn thø n¨m cña LuËt SHTT cßn
quy ®Þnh vÒ "b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ", qua néi dung cña çc
phÇn nh nªu trªn cho thÊy: vÒ mÆt qu¶n lý nhµ níc vÒ SHTT th× LuËt
SHTT dïng thuËt ng÷ "b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ", vÒ mÆt thùc thi
QSHTT th× LuËt SHTT dïng thuËt ng÷ "b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ
tuÖ".
Trong thêi gian gÇn ®©y, thuËt ng÷ "b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ
tuÖ" bªn c¹nh thuËt ng÷ "b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ" ®· b¾t ®Çu
xuÊt hiÖn trong çc v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt kh¸c. Nghiªn cøu Dù
th¶o HiÖp ®Þnh gi÷a chÝnh phñ Liªn bang Nga vµ ChÝnh phñ Céng
hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam "vÒ hîp t¸c trong lÜnh vùc b¶o hé vµ

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ", cho thÊy trong bản dự thảo của hiệp định
này đã cã sù ph©n biệt giữa "bảo hộ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ" và "bảo vệ
quyÒn së h÷u trÝ tuÖ". Trong khi ®ã, qua thùc tiÔn nghiªn cøu nhiÒu
hiÖp ®Þnh, ®iÒu íc quèc tÕ liªn quan ®Õn QSHTT, chóng ta kh«ng
thÊy cã hiÖp ®Þnh nµo ph©n biÖt r¹ch rßi hai néi dung "b¶o hé quyÒn
së h÷u trÝ tuÖ" vµ "b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ" nh t¹i b¶n dù th¶o
nµy. Qua ph©n tÝch hai kh¸i niÖm trªn, cã thÓ thÊy r»ng gi÷a "b¶o hé
quyÒn së h÷u trÝ tuÖ" vµ "b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ" cã nh÷ng ý
nghÜa riªng, ®©y lµ mét sù ph©n biÖt ®¸ng quan t©m, lu ý trong bèi
c¶nh hiÖn nay. Sù xuÊt hiÖn cña hai thuËt ng÷ nµy cho thÊy ph¸p luËt
®· cã sù ph©n ®Þnh cô thÓ, khi nµo th× sö dông thuËt ng÷ "b¶o hé
quyÒn së h÷u trÝ tuÖ", khi nµo th× sö dông thuËt ng÷ "b¶o vÖ quyÒn
së h÷u trÝ tuÖ". Môc ®Ých cña sù ph©n biÖt hai thuËt ng÷ nµy lµ ®Ó
hiÓu vµ sö dông ®óng víi chøc n¨ng cña chóng. Theo quy ®Þnh cña
LuËt SHTT, th× khi chñ thÓ QSHTT bÞ vi ph¹m quyÒn cã quyÒn ¸p
dông c¸c biÖn ph¸p mµ ph¸p luËt cho phÐp ®Ó tù b¶o vÖ nh: ¸p dông
biÖn ph¸p c«ng nghÖ nh»m ng¨n ngõa hành vi x©m ph¹m QSHTT; yªu
cÇu tæ chøc, c¸ nh©n cã hµnh vi ph¹m QSHTT ph¶i chÊm døt hành vi
x©m ph¹m, xin lçi, c¶i chÝnh c«ng khai, bồi thường thiệt hại; yªu cÇu c¬
quan nhµ níc cã thÈm quyÒn xö lý hµnh vi x©m ph¹m; khëi kiÖn ra
Tßa ¸n hoÆc Träng tµi ®Ó yªu cÇu b¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p
cña m×nh (§iÒu 198). Nh vËy, theo chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n
cña m×nh, ®èi víi Toà ¸n, sö dông thuËt ng÷ "b¶o vÖ quyÒn së h÷u
trÝ tuÖ" nh trong LuËt SHTT lµ phï hîp vµ chÝnh x¸c.

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
1.1.3. Kh¸i niÖm thñ tôc b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ t¹i Tßa
¸n nh©n d©n
Theo nghÜa th«ng thêng, "thñ tôc lµ nh÷ng viÖc cô thÓ ph¶i lµm
theo mét trËt tù quy ®Þnh, ®Ó tiÕn hµnh mét c«ng viÖc cã tÝnh chÊt
chÝnh thøc" [77, tr. 960]. XuÊt ph¸t tõ viÖc ph©n biÖt b¶o hé QSHTT
vµ b¶o vÖ QSHTT ®îc nghiªn cøu t¹i tiÓu môc 1.1.2, còng cÇn ph©n
biÖt hai kh¸i niÖm "thñ tôc b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ" vµ "thñ tôc b¶o
vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ". VÒ mÆt qu¶n lý nhµ níc, thñ tôc b¶o hé
QSHTT ®îc hiÓu lµ viÖc nhµ níc ban hµnh çc quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ
SHTT nh»m x¸c lËp quyÒn cho çc chñ së h÷u QSHTT, b¶o vÖ vµ
thùc thi quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña chñ së h÷u QSHTT. Nh vËy, díi
gãc ®é qu¶n lý nhµ níc, çc c¬ quan qu¶n lý nhµ níc vÒ SHTT cã hai
chøc n¨ng, ®ã lµ: chøc n¨ng b¶o hé vµ chøc n¨ng b¶o vÖ. Cßn thñ tôc
b¶o vÖ QSHTT víi çch hiÓu lµ viÖc çc c¬ quan qu¶n lý nhµ níc,
th«ng qua hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt ®ã, b¶o vÖ çc quyÒn, lîi
Ých hîp ph¸p cña çc chñ së h÷u QSHTT ®Ó chèng l¹i bÊt kú sù vi
ph¹m nµo cña phÝa thø ba b»ng mét ph¬ng thøc, tr×nh tù, thñ tôc
nhÊt ®Þnh do ph¸p luËt quy ®Þnh (thêng gäi luËt h×nh thøc). Dưới
gãc ®é thñ tôc tè tông, "thñ tôc" ®îc ®Þnh nghÜa nh sau: "Thñ tôc lµ
mét tiÕn tr×nh ®îc thùc hiÖn theo tuÇn tù, bao gåm tÊt c¶ çc hµnh vi
vµ sù kiÖn x¶y ra trong kho¶ng tõ thêi ®iÓm b¾t ®Çu çc hµnh vi tè
tông cho ®Õn khi b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Tßa ¸n ®îc ban hµnh" [87,
tr. 1221]. Về cơ bản tác giả đồng ý với quan điểm trên, nhưng cần phải làm
rõ hơn,"thủ tục bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ tại Tòa án" ®îc hiÓu lµ tr×nh tù,
thñ tôc ®Ó ç nh©n, tæ chøc yªu cÇu Tßa ¸n b¶o vÖ quyÒn vµ çc lîi

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
Ých hîp ph¸p chèng l¹i sù vi ph¹m ®èi víi tµi s¶n SHTT cña phÝa thø ba
vµ tr×nh tù, thñ tôc do Tßa ¸n tiÕn hµnh gi¶i quyÕt yªu cÇu ®ã tõ thêi
®iÓm b¾t ®Çu thô lý ®¬n yªu cÇu cho ®Õn khi kÕt thóc b»ng mét
b¶n ¸n hoÆc quyÕt ®Þnh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt tè tông.
1.2. Néi dung cña ph¸p luËt vÒ thñ tôc b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ
QSHTT lµ quyÒn së h÷u mang tÝnh chÊt t, song nã cã t¸c
®éng rÊt lín ®Õn lîi Ých chung cña toµn x· héi vµ cã ý nghÜa v« cïng
to lín ®èi víi kinh tÕ - th¬ng m¹i, ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc th¬ng m¹i
quèc tÕ. Trong xu híng toµn cÇu hãa, QSHTT lµ phÇn kh«ng thÓ
thiÕu trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp vµ
chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ë mçi quèc gia. Trong nh÷ng n¨m
gÇn ®©y viÖc b¶o hé SHTT ®· trë thµnh néi dung quan träng trong th-
¬ng m¹i quèc tÕ. Nh÷ng hµnh vi x©m ph¹m QSHTT ®èi víi çc chñ së
h÷u çc tµi s¶n trÝ tuÖ, nh÷ng tranh chÊp vµ m©u thuÉn th¬ng m¹i vÒ
QSHTT cã yÕu tè níc ngoµi, mang tÝnh ®a quèc gia ®· ®Æt ra yªu
cÇu cÊp b¸ch vÒ b¶o hé QSHTT. Tuy nhiªn, çc hÖ thèng luËt ph¸p
vÒ QSHTT cña çc níc rÊt kh¸c nhau, tïy thuéc vµo çc chÝnh s¸ch v¨n
hãa, c«ng nghiÖp vµ çc yÕu tè kh¸c... Do vËy, ®Ó t×m ra mét gi¶i
ph¸p gi¶i quyÕt çc tranh chÊp vÒ QSHTT mang tÝnh quèc tÕ, çc
m¹ng líi vµ çc quy t¾c kh¸c nhau ®· ®îc thiÕt lËp [66, tr. 64]. XÐt ë
b×nh diÖn quèc tÕ, b¶o hé QSHTT ®îc nh×n nhËn th«ng qua viÖc ban
hµnh ph¸p luËt ®iÒu chØnh vÒ QSHTT b»ng sù tháa thuËn bëi çc
®iÒu íc vÒ SHTT. Cã thÓ b¾t ®Çu tõ viÖc çc quèc gia tham gia
HiÖp ®Þnh tæng qu¸t vÒ th¬ng m¹i vµ thuÕ quan (GATT) víi sù tham

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
gia cña 117 níc thµnh viªn, çc níc thµnh viªn ®· ®¹t ®îc tháa thuËn víi
10 néi dung c¬ b¶n, ®îc gäi lµ Tho¶ thuËn vÒ çc khÝa c¹nh liªn quan
tíi th¬ng m¹i cña QSHTT (gäi t¾t lµ HiÖp ®Þnh TRIPs). TRIPs ®îc ký
kÕt vµo ngµy 15-4-1994, cã hiÖu lùc tõ ngµy 01-01-1995, ®©y còng lµ
ngµy ®¸nh dÊu sù ra ®êi cña WTO. Ngµy 01-01-1996, Héi ®ång
TRIPs ®· ký víi WIPO mét tháa thuËn mang môc tiªu lµ thóc ®Èy viÖc
b¶o hé vµ thùc thi QSHTT. TRIPs lµ hiÖp ®Þnh ®a ph¬ng, toµn diÖn
nhÊt vÒ SHTT. Môc tiªu cña TRIPs lµ sù thõa nhËn sù cÇn thiÕt ph¶i
thóc ®Èy b¶o hé ®Çy ®ñ vµ cã hiÖu qu¶ çc ®èi tîng SHTT. Çc quy
®Þnh cña TRIPs lµ mét khung ph¸p lý æn ®Þnh, cã gi¸ trÞ cao lµm c¬
së v÷ng ch¾c ®Ó b¶o hé QSHTT trªn ph¹m vi cña tÊt c¶ çc níc thµnh
viªn cña WTO. B¶o hé QSHTT theo çc yªu cÇu cña TRIPs ®· trë
thµnh mét ®iÒu kiÖn b¾t buéc ®èi víi çc quèc gia lµ thµnh viªn cña
WTO. TRIPs quy ®Þnh çc tiªu chuÈn tèi thiÓu vÒ b¶o hé SHTT mµ
bÊt kú thµnh viªn nµo tham gia còng ph¶i ®¹t ®îc (bao gåm çc ®iÒu
kho¶n vÒ patent, nh·n hiÖu, tªn th¬ng m¹i, b¶n quyÒn…). TRIPs ®ßi
hái çc thµnh viªn ph¶i tu©n thñ çc nguyªn t¾c cña viÖc b¶o hé çc t¸c
phÈm v¨n häc vµ khoa häc (C«ng íc BERNE), b¶o hé çc tæ chøc ph¸t
thanh (C«ng íc ROME) vµ b¶o hé SHCN (C«ng íc PARIS)... §©y lµ lÇn
®Çu tiªn viÖc b¶o hé SHTT trë thµnh ®iÒu kiÖn b¾t buéc ®èi víi çc
quèc gia muèn tham gia vµo ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ, ®©y còng
lµ çc tiªu chuÈn ®Çu tiªn vµ tèi thiÓu vÒ b¶o hé SHTT mµ bÊt kú
thµnh viªn nµo muèn tham gia WTO còng ph¶i ®¸p øng ®îc. Sù ra ®êi
cña TRIPs ®· mang l¹i nh÷ng thay ®æi c¨n b¶n ph¸p luËt vÒ SHTT cña
çc níc thµnh viªn WTO, ngoµi viÖc ®ång nhÊt hãa vÒ ph¸p luËt,

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
TRIPs cßn tiÕn tíi lo¹i bá çc quy ®Þnh vÒ thñ tôc hµnh chÝnh vµ çc
kü thuËt bÊt lîi cho ho¹t ®éng SHTT quèc tÕ.
Trong ®iÒu kiÖn toµn cÇu hãa hiÖn nay, sù hîp t¸c cã thÓ c¶
phô thuéc lÉn nhau trong quan hÖ kinh tÕ ngµy cµng s©u s¾c h¬n;
sù ph©n c«ng c«ng viÖc trªn b×nh diÖn quèc tÕ ®îc coi lµ môc tiªu
quan träng trong hîp t¸c quèc tÕ, nhng ®iÒu ®ã còng ®ång nghÜa lµ
sÏ cã nh÷ng tranh chÊp vÒ kinh tÕ quèc tÕ ph¸t sinh. VÒ nguyªn t¾c,
tÊt c¶ çc hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ®a ph¬ng ®îc ký kÕt trong khu«n khæ
cña WTO ®Òu ®îc x¸c ®Þnh lµ nh÷ng v¨n b¶n luËt vÒ kinh doanh - th-
¬ng m¹i cã hiÖu lùc b¾t buéc ®èi víi tÊt c¶ çc quèc gia lµ thµnh viªn
cña WTO. Trong trêng hîp cã bÊt cø mét sù kh¸c biÖt nµo gi÷a çc quy
®Þnh trong çc hiÖp ®Þnh ®ã víi luËt lÖ cña çc quèc gia thµnh viªn,
th× çc quy ®Þnh trong çc hiÖp ®Þnh ®ã sÏ ®îc u tiªn ¸p dông. Do ®ã,
çc quèc gia cÇn ph¶i cã çc khung ph¸p lý nhÊt ®Þnh ®Ò ra çc
nguyªn t¾c ph¸p lý nh»m b¶o ®¶m phï hîp víi "luËt chung" cña nÒn
kinh tÕ thÕ giíi ®ang trong xu híng toµn cÇu hãa [51, tr. 42].
ë ViÖt Nam, b¶o hé QSHTT ®îc HiÕn ph¸p n¨m 1992 quy ®Þnh
vµ ®îc thÓ hiÖn trong çc nghÞ quyÕt cña Bé ChÝnh trÞ. ChÝnh s¸ch
b¶o hé SHTT lµ mét bé phËn quan träng cña hÖ thèng chÝnh s¸ch
ph¸p luËt. Trong ChiÕn lîc x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt
ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010, ®Þnh híng ®Õn n¨m 2020 ®· nhËn ®Þnh:
"Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ khoa häc c«ng nghÖ... thùc hiÖn tèt chÝnh
s¸ch b¶o hé së h÷u trÝ tuÖ" [30] lµ mét nhiÖm vô träng t©m (môc 3
phÇn II cña NghÞ quyÕt sè 48-NQ/TW ngµy 24-5-2005 cña Bé ChÝnh

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
trÞ).
- VÒ h×nh thøc: ChÝnh s¸ch b¶o hé SHTT thÓ hiÖn ®îc quan
®iÓm, ®êng lèi do §¶ng vµ Nhµ níc ®Ò ra ®Ó ph¸t triÓn khoa häc -
c«ng nghÖ, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa. ë mçi giai ®o¹n kh¸c nhau, chÝnh s¸ch b¶o hé SHTT ®îc ho¹ch
®Þnh b»ng nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ kh¸c nhau, nhng ®Òu nh»m thùc
hiÖn nhiÖm vô æn ®Þnh chÝnh trÞ vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®Êt níc.
V× vËy, trªn thùc tÕ, trong mçi giai ®o¹n lÞch sö, mçi ®iÒu kiÖn cña
nÒn kinh tÕ, th× chÝnh s¸ch b¶o hé QSHTT ®îc quy ®Þnh kh¸c nhau,
nh: ®èi víi mét sè hµnh vi x©m ph¹m QSHTT nhng kh«ng bÞ coi lµ téi
ph¹m, v× kh«ng ®îc quy ®Þnh ë BLHS n¨m 1985, nhng ®· ®îc quy
®Þnh bæ sung trong BLHS n¨m 1999 (nh téi x©m ph¹m QSHCN);
Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt çc vô ¸n hµnh chÝnh n¨m 1996 kh«ng
quy ®Þnh thÈm quyÒn cña TAND gi¶i quyÕt çc khiÕu kiÖn ®èi víi
çc quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh (Q§HC), hµnh vi hµnh chÝnh (HVHC) vi
ph¹m ph¸p luËt cña çc c¬ quan nhµ níc vÒ SHTT, nhng thÈm quyÒn
nµy ®· ®îc bæ sung trong Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt çc vô ¸n hµnh
chÝnh n¨m 2006. Trong qu¸ tr×nh h¬n 10 n¨m phÊn ®Êu ®Ó gia nhËp
WTO, hÖ thèng ph¸p luËt b¶o hé SHTT cña ViÖt Nam ®· ®îc x©y
dùng, ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn nh»m ®¸p øng çc yªu cÇu cña WTO.
Çc quy ph¹m ph¸p luËt vÒ thñ tôc b¶o vÖ QSHTT do Nhµ níc ban
hµnh ®îc thÓ hiÖn díi nh÷ng h×nh thøc v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cô
thÓ trong çc bé luËt, çc luËt, ph¸p lÖnh, nghÞ ®Þnh, nghÞ quyÕt,
th«ng t…, ®iÒu ®ã ®· ph¶n ¸nh trùc tiÕp chÝnh s¸ch b¶o hé QSHTT.
- VÒ néi dung: §Ó b¶o vÖ QSHTT, çc v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
luËt vÒ thñ tôc b¶o vÖ QSHTT nãi chung vµ thñ tôc b¶o vÖ QSHTT t¹i
TAND nãi riªng ®îc quy ®Þnh b»ng çc biÖn ph¸p kh¸c nhau. Ph¸p luËt
b¶o hé QSHTT quy ®Þnh çc biện pháp xử lý hành vi xâm phạm QSHTT
như sau: Tổ chức, cá nhân có hành vi xâm phạm QSHTT của tổ chức, cá nhân
khác thì tuỳ theo tính chất, mức độ xâm phạm, có thể bị xử lý bằng biện pháp
dân sự, hành chính hoặc hình sự. Trong trường hợp cần thiết, cơ quan nhà
nước có thẩm quyền có thể áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời (BPKCTT),
biện pháp kiểm soát hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu liên quan đến SHTT, biện
pháp ngăn chặn và bảo đảm xử phạt hành chính theo quy định của luật này và
các quy định khác của pháp luật có liên quan. Nh vËy, chñ thÓ QSHTT cã
quyÒn tù b¶o vÖ hoÆc yªu cÇu c¬ quan nhµ níc có thẩm quyền xử lý
hành vi xâm phạm QSHTT theo quy định của pháp luật; khởi kiện ra Tòa án
hoặc Trọng tài để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Tuy nhiªn, ë
®©y cÇn lu ý ph©n biÖt biÖn ph¸p hµnh chÝnh quy ®Þnh t¹i Luật
SHTT với biÖn ph¸p hµnh chÝnh mµ t¸c gi¶ nªu trong luËn v¨n (vÒ thñ
tôc gi¶i quyÕt çc vô ¸n hµnh chÝnh t¹i TAND theo quy ®Þnh cña Ph¸p
lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt çc vô ¸n hµnh chÝnh). Theo tinh thần quy định
tại điểm c khoản 1 Điều 198, các điều 200, 211, 214 và Điều 215 của Luật
SHTT, biện pháp hành chính được áp dụng trong trường hợp cá nhân, tổ chức
có hành vi xâm phạm QSHTT sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định của
pháp luật về xử lý vi phạm hành chính, các cơ quan Thanh tra, Công an, Quản
lý thị trường, Hải quan, Ủy ban nhân dân các cấp có thẩm quyền xử lý các
hành vi xâm phạm QSHTT đó. Đối với TAND, LuËt SHTT chØ quy ®Þnh:
"Việc áp dụng biện pháp dân sự, hình sự thuộc thẩm quyền của Toà án"
(khoản 2 Điều 200) [64], nhưng căn cứ theo thẩm quyền của TAND được quy

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
định trong Luật tổ chức TAND, Luật khiếu nại tố cáo, Ph¸p lÖnh thñ tôc
gi¶i quyÕt çc vô ¸n hµnh chÝnh và çc v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cã
liªn quan kh¸c, th× TAND cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt çc khiÕu kiÖn
cña ç nh©n, c¬ quan nhµ níc, tæ chøc ®èi víi çc Q§HC, HVHC tr¸i
ph¸p luËt mµ c¬ quan nhµ níc, ngêi cã thÈm quyÒn cña c¬ quan nhµ
níc ban hµnh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc vÒ
SHTT, vÒ thÈm quyÒn, thñ tôc gi¶i quyÕt çc khiÕu n¹i Q§HC, HVHC
®ã ®îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt çc
vô ¸n hµnh chÝnh. Nh vËy, trong ph¹m vi cña luËn v¨n, t¸c gi¶ ®Ò cËp
®Õn thñ tôc b¶o vÖ QSHTT t¹i TAND b»ng biÖn ph¸p hµnh chÝnh díi
gãc ®é thÈm quyÒn, thñ tôc b¶o vÖ QSHTT theo quy định của Luật tổ
chức TAND, Luật khiếu nại tố cáo, Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt çc vô ¸n
hµnh chÝnh và çc v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cã liªn quan kh¸c (néi
dung nµy ®îc tr×nh bµy ë tiÓu môc 1.2.1.2. ch¬ng 1 vµ tiÓu môc
2.1.1.1 ch¬ng 2 cña luËn v¨n). C¨n cø vµo tÝnh chÊt cña viÖc b¶o vÖ
QSHTT vµ c¬ quan cã thÈm quyÒn trong viÖc b¶o vÖ QSHTT, cã thÓ
ph©n chia çc biÖn ph¸p b¶o vÖ QSHTT thành: b¶o vÖ QSHTT t¹i çc
c¬ quan qu¶n lý nhµ níc vµ b¶o vÖ QSHTT t¹i Tßa ¸n.
1.2.1. B¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ t¹i c¬ quan qu¶n lý nhµ n-
íc
Chức năng bảo vệ QSHTT cña çc c¬ quan qu¶n lý nhµ níc ®îc
thùc hiÖn qua biện ph¸p thanh tra, kiÓm tra viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt,
gi¶i quyÕt khiÕu n¹i tè ço vµ xö lý vi ph¹m ph¸p luËt liªn quan ®Õn
SHTT... Phạm vi bảo vệ QSHTT của các cơ quan quản lý nhà nước là rất

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
rộng, trong luận văn này t¸c giả chỉ xem xÐt bảo vệ QSHTT dưới góc độ
thanh tra, kiÓm tra viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt, gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè
ço vµ xö lý vi ph¹m ph¸p luËt liªn quan ®Õn SHTT b»ng biÖn ph¸p xö
lý hµnh chÝnh.
Với ý nghĩa để xử lý xâm phạm và ngăn chặn hành vi xâm phạm
QSHTT, biện pháp xử lý hành chính là biện pháp thực thi khá đặc thù tại Việt
Nam. Theo quy định tại Điều 211 của Luật SHTT, các hành vi xâm phạm
QSHTT bị XPHC bao gồm: thực hiện hành vi xâm phạm QSHTT gây thiệt
hại cho người tiêu dùng hoặc cho xã hội; không chấm dứt hành vi xâm phạm
QSHTT mặc dù đã được chủ thể QSHTT thông báo bằng văn bản yêu cầu
chấm dứt hành vi đó; sản xuất, nhập khẩu, vận chuyển, buôn bán hàng hoá giả
mạo về SHTT hoặc giao cho người khác thực hiện hành vi này; sản xuất,
nhập khẩu, vận chuyển, buôn bán vật mang nhãn hiệu hoặc chỉ dẫn địa lý
trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý được
bảo hộ hoặc giao cho người khác thực hiện hành vi này; tổ chức, cá nhân thực
hiện hành vi cạnh tranh không lành mạnh về SHTT thì bị xử phạt vi phạm
hành chính theo quy định của pháp luật về cạnh tranh.
Trong ph¹m vi nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña m×nh, çc c¬ quan
Thanh tra, Qu¶n lý thÞ trêng, H¶i quan, C«ng an, ñy ban nh©n d©n
çc cÊp cã thÈm quyÒn xö lý hµnh vi x©m ph¹m QSHTT. Theo ®ã, çc
c¬ quan Thanh tra, C«ng an, Qu¶n lý thÞ trêng, H¶i quan, ñy ban nh©n
d©n çc cÊp cã thÈm quyÒn ¸p dông biÖn ph¸p hµnh chÝnh. Trong tr-
êng hîp cÇn thiÕt, çc c¬ quan nµy cã thÓ ¸p dông biÖn ph¸p ng¨n
chÆn vµ b¶o ®¶m xö ph¹t hµnh chÝnh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
C¬ quan H¶i quan cã thÈm quyÒn ¸p dông biÖn ph¸p kiÓm so¸t hµng

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu liªn quan ®Õn SHTT.
1.2.2. B¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ t¹i Tßa ¸n nh©n d©n
Theo quy định của pháp luật bảo hộ QSHTT, TAND có thẩm quyền
gi¶i quyÕt çc yªu cÇu, khiÕu n¹i vÒ hµnh vi x©m ph¹m QSHTT theo
thñ tôc tè tông hµnh chÝnh; ph¸t hiÖn, ®iÒu tra, truy tè vµ xÐt xö çc
téi x©m ph¹m QSHTT theo thñ tôc tè tông h×nh sù vµ gi¶i quyÕt çc
tranh chÊp vÒ QSHTT theo thñ tôc tè tông d©n sù.
1.2.2.1. B¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ theo thñ tôc tè tông hµnh
chÝnh
Sau khi Çch m¹ng th¸ng T¸m thµnh c«ng, Nhµ níc ViÖt Nam d©n
chñ céng hßa ra ®êi, mét nÒn t ph¸p kiÓu míi - nÒn t ph¸p nh©n d©n -
®· tõng bíc ®îc thµnh lËp. Trong giai ®o¹n ®Çu, hÖ thèng Tßa ¸n cßn rÊt
®¬n gi¶n, cha cã Tßa ¸n hµnh chÝnh, cha cã çc v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p
luËt vÒ thñ tôc gi¶i quyÕt çc vô ¸n hµnh chÝnh. Tr¶i qua çc thêi kú lÞch
sö, cïng víi sù nghiÖp ®æi míi vµ ph¸t triÓn cña ®Êt níc, tríc yªu cÇu
kh¸ch quan ®Æt ra lµ ph¶i c¶i çch bé m¸y nhµ níc, song song víi viÖc
c¶i çch bé m¸y nhµ níc th× viÖc c¶i çch t ph¸p ®îc x¸c ®Þnh lµ mét
trong nh÷ng nhiÖm vô träng t©m cña §¶ng vµ Nhµ níc ta ph¶i thùc hiÖn.
T¹i NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø 8 Ban ChÊp hµnh Trung ¬ng khãa VII
vÒ "TiÕp tôc x©y dùng vµ hoµn thiÖn Nhµ níc Céng hßa x· héi chñ
nghÜa ViÖt Nam, trung t©m lµ c¶i çch hµnh chÝnh" ®· chØ râ:
VÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña Tßa ¸n nh©n d©n trªn c¬
së kiÖn toµn tæ chøc vµ çn bé, nghiªn cøu t¨ng thÈm quyÒn

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
cho Tßa ¸n cÊp huyÖn, theo híng viÖc xÐt xö s¬ thÈm ®îc thùc
hiÖn chñ yÕu ë Tßa ¸n cÊp nµy. Tßa ¸n cÊp tØnh chñ yÕu xÐt
xö phóc thÈm. Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao chñ yÕu xÐt xö gi¸m
®èc thÈm, tæng kÕt kinh nghiÖm xÐt xö, híng dÉn çc Tßa ¸n
®Þa ph¬ng thùc hiÖn xÐt xö thèng nhÊt theo ph¸p luËt. H¹n
chÕ viÖc xÐt xö s¬ thÈm ®ång thêi chung thÈm. Nghiªn cøu
thµnh lËp çc Tßa chuyªn m«n... [26].
V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII ®· chØ râ: "Xóc
tiÕn thµnh lËp Tßa hµnh chÝnh trong Tßa ¸n nh©n d©n, bæ sung thÓ
chÕ lµm c¨n cø cho viÖc xÐt xö" [27, tr. 243].
Ngµy 28-10-1995, Quèc héi níc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt
Nam khãa IX, kú häp thø 8 ®· th«ng qua LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè
®iÒu cña LuËt tæ chøc TAND. Theo quy ®Þnh cña luËt nµy, kÓ tõ ngµy
01-7-1996 TAND çc cÊp ®îc giao nhiÖm vô xÐt xö nh÷ng vô ¸n hµnh
chÝnh. Tõ ®ã, trong c¬ cÊu tæ chøc cña TANDTC vµ TAND cÊp tØnh
cã thªm Toµ hµnh chÝnh; ë TAND cÊp huyÖn kh«ng thµnh lËp Toµ
hµnh chÝnh mµ viÖc xÐt xö çc vô ¸n hµnh chÝnh theo thÈm quyÒn
do çc thÈm ph¸n cña TAND cÊp huyÖn ®¶m nhiÖm.
§Ó b¶o ®¶m viÖc gi¶i quyÕt çc vô ¸n hµnh chÝnh ®îc kÞp thêi,
®óng ph¸p luËt nh»m b¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ç nh©n, c¬
quan, tæ chøc, gãp phÇn n©ng cao hiÖu lùc qu¶n lý nhµ níc, ngµy 21-5-
1996, ñy ban thêng vô Quèc héi khãa IX th«ng qua Ph¸p lÖnh thñ tôc
gi¶i quyÕt çc vô ¸n hµnh chÝnh, cã hiÖu lùc thi hµnh kÓ tõ ngµy 01-7-
1996 (sau ®©y gäi t¾t lµ Ph¸p lÖnh n¨m 1996). Ngay tõ khi Ph¸p lÖnh

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
®îc c«ng bè thi hµnh ®· ®îc d luËn x· héi quan t©m, coi ®©y lµ mét bíc
ph¸t triÓn cña c¶i çch t ph¸p. TAND çc cÊp ®· cã nhiÒu cè g¾ng ®Ó
gi¶i quyÕt cã hiÖu qu¶, ®óng ph¸p luËt çc vô ¸n hµnh chÝnh thuéc
thÈm quyÒn. Tuy nhiªn, trong kho¶ng thêi gian h¬n hai n¨m thi hµnh,
Ph¸p lÖnh n¨m 1996 ®· ®îc ñy ban Thêng vô Quèc héi kho¸ X th«ng
qua Ph¸p lÖnh söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña Ph¸p lÖnh thñ tôc
gi¶i quyÕt çc vô ¸n hµnh chÝnh ngµy 25-12-1998 (sau ®©y gäi t¾t lµ
Ph¸p lÖnh n¨m 1998). ViÖc söa ®æi bæ sung Ph¸p lÖnh nµy cho thÊy
sù quyÕt t©m thùc hiÖn c¶i çch hµnh chÝnh vµ c¶i çch t ph¸p cña
§¶ng vµ Nhµ níc ta.
ThÈm quyÒn gi¶i quyÕt çc khiÕu kiÖn liªn quan ®Õn QSHTT
kh«ng ®îc quy ®Þnh cô thÓ trong çc Ph¸p lÖnh n¨m 1996 vµ Ph¸p
lÖnh n¨m 1998, mµ ®îc quy ®Þnh trong rÊt nhiÒu nghÞ ®Þnh do
ChÝnh phñ ban hµnh. Cho tíi lÇn söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña
Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt çc vô ¸n hµnh chÝnh n¨m 2006 (sau ®©y
gäi t¾t lµ Ph¸p lÖnh n¨m 2006) míi ph¸p ®iÓn hãa vµ quy ®Þnh cô thÓ
lµ TAND cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu kiÖn Q§HC, HVHC trong
qu¶n lý nhµ níc vÒ SHTT vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ.
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chøc n¨ng ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý nhµ
níc vÒ SHTT, çc c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc vµ çn bé, c«ng chøc
Nhµ níc cã nh÷ng Q§HC, HVHC như: cấp và thực hiện các thủ tục khác
liên quan đến Giấy chứng nhận đăng ký QTG, quyền liên quan, Văn bằng bảo
hộ các đối tượng sở hữu công nghiệp (SHCN), Bằng bảo hộ giống cây trồng;
thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về SHTT; giải quyết khiếu nại, tố

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
cáo và xử lý vi phạm pháp luật về SHTT... Trong trường hợp những QĐHC,
HVHC đó là tr¸i ph¸p luËt, x©m ph¹m ®Õn quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña
ç nh©n, c¬ quan, tæ chøc, th× ç nh©n, tæ chøc cã quyÒn khëi kiÖn
vô ¸n hµnh chÝnh t¹i TAND. Thñ tôc b¶o vÖ QSHTT t¹i TAND ®îc thùc
hiÖn theo quy ®Þnh cña Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt çc vô ¸n hµnh
chÝnh.
Cho tíi nay, tr¶i qua 10 n¨m thi hµnh ph¸p luËt vÒ thñ tôc tè tông
hµnh chÝnh, cho thÊy ho¹t ®éng cña Tßa hµnh chÝnh ®îc d luËn x· héi
quan t©m, ñng hé, lµ mét b»ng chøng cña c¶i çch t ph¸p, phôc vô c«ng
cuéc ®æi míi ®Êt níc, t¨ng cêng d©n chñ, ph¸t huy t¸c dông trong viÖc
tu©n theo ph¸p luËt trong çc ho¹t ®éng qu¶n lý Nhµ níc nhµ níc trªn çc
lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi nãi chung. TAND lµ c¬ quan quan träng
nhÊt trong viÖc thÈm ®Þnh tÝnh hîp ph¸p cña çc quyÕt ®Þnh ®îc ban
hµnh bëi çc c¬ quan thùc thi QSHTT kh¸c.
1.2.2.2. B¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ theo thñ tôc tè tông h×nh sù
Bé luËt h×nh sù (BLHS) ®· ®îc Quèc héi níc Céng hßa x· héi chñ
nghÜa ViÖt Nam kho¸ X, kú häp thø 6 th«ng qua ngµy 21-12-1999 cã
hiÖu lùc tõ ngµy 01-7-2000, Bé luËt nµy thay thÕ BLHS n¨m 1985 vµ çc
luËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña BLHS n¨m 1989, 1991, 1992 vµ
n¨m 1997. Çc quy ®Þnh cña BLHS n¨m 1999 thÓ hiÖn toµn diÖn
chÝnh s¸ch h×nh sù cña §¶ng vµ Nhµ níc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay, lµ
c«ng cô s¾c bÐn trong ®Êu tranh phßng vµ chèng téi ph¹m, b¶o ®¶m
quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n, hiÖu lùc qu¶n lý cña nhµ níc, gãp phÇn
thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi, ®Èy m¹nh CNH, H§H ®Êt níc.

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
Theo quy ®Þnh cña BLHS n¨m 1999 th× çc téi ph¹m liªn quan
®Õn QSHTT bao gåm: téi x©m ph¹m QTG (§iÒu 131); téi s¶n xuÊt,
bu«n b¸n hµng gi¶ (§iÒu 156); téi s¶n xuÊt, bu«n b¸n hµng gi¶ lµ l¬ng
thùc, thùc phÈm, thuèc ch÷a bÖnh, thuèc phßng bÖnh (§iÒu 157); téi
s¶n xuÊt, bu«n b¸n hµng gi¶ lµ thøc ¨n dïng ®Ó ch¨n nu«i, ph©n bãn,
thuèc trõ s©u, thuèc b¶o vÖ thùc vËt, gièng c©y trång, vËt nu«i (§iÒu
158); téi vi ph¹m quy ®Þnh vÒ cÊp b»ng b¶o hé QSHCN (§iÒu 170);
téi x©m ph¹m QSHCN (§iÒu 171) vµ téi vi ph¹m çc quy ®Þnh vÒ xuÊt
b¶n, ph¸t hµnh s¸ch, b¸o, ®Üa ©m thanh, b¨ng ©m thanh, ®Üa h×nh,
b¨ng h×nh hoÆc çc Ên phÈm kh¸c (§iÒu 271).
ViÖc xö lý çc hµnh vi x©m ph¹m QSHTT b»ng biÖn ph¸p h×nh
sù t¹i TAND lµ h×nh thøc xö lý nghiªm kh¾c nhÊt. §èi víi çc lo¹i téi
ph¹m nµy, ph¸p luËt h×nh sù ®· quy ®Þnh viÖc truy cøu tr¸ch nhiÖm
h×nh sù ®îc ¸p dông ®èi víi ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt (thñ
trëng) cña tæ chøc, c¬ quan, ®¬n vÞ hoÆc ç nh©n cã hµnh vi nguy
hiÓm, cã dÊu hiÖu cÊu thµnh téi ph¹m h×nh sù vÒ SHTT theo quy
®Þnh t¹i BLHS. BLHS cßn cã quy ®Þnh khung h×nh ph¹t kh¸ réng vµ
nghiªm kh¾c, bao gåm h×nh ph¹t cao nhÊt lµ tö h×nh. §iÒu ®ã cho
thÊy ph¸p luËt kh«ng chØ nh»m môc ®Ých trõng trÞ kÎ ph¹m téi, mµ
cßn cã t¸c dông ng¨n chÆn x©m ph¹m QSHTT, gãp phÇn b¶o vÖ
quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña çc chñ thÓ QSHTT, lîi Ých cña ngêi tiªu
dïng; gãp phÇn lµm lµnh m¹nh, minh b¹ch m«i trêng kinh doanh nh»m
ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc
tÕ. BiÖn ph¸p b¶o vÖ QSHTT cña ph¸p luËt h×nh sù ViÖt Nam ®· c¬

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
b¶n phï hîp víi yªu cÇu cña HiÖp ®Þnh TRIPs vµ HiÖp ®Þnh th¬ng
m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú (BTA). Theo HiÖp ®Þnh TRIPs th× luËt ph¸p
cña çc níc thµnh viªn ph¶i cã çc thñ tôc thùc thi quyÒn vÒ çc thñ tôc
h×nh sù; çc níc thµnh viªn ph¶i cã ®Çy ®ñ quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ thñ
tôc, h×nh ph¹t h×nh sù.
Ph¸p luËt tè tông h×nh sù ®· quy ®Þnh tr×nh tù, thñ tôc cÇn
thiÕt trong viÖc ph¸t hiÖn, tè ço, khëi tè, ®iÒu tra, truy tè vµ xÐt xö
çc lo¹i téi ph¹m nãi chung, trong ®ã cã çc téi x©m ph¹m QSHTT nãi
riªng.
1.2.2.3. B¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ theo thñ tôc tè tông d©n sù
B¶o vÖ QSHTT t¹i TAND b»ng biÖn ph¸p d©n sù lµ viÖc çc ®-
¬ng sù yªu cÇu Tßa ¸n gi¶i quyÕt çc tranh chÊp vÒ quyÒn, lîi Ých vÒ
QSHTT theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt tè tông d©n sù. B¶n chÊt cña
biÖn ph¸p d©n sù lµ th«ng qua viÖc gi¶i quyÕt çc tranh chÊp liªn
quan ®Õn QSHTT t¹i TAND, çc chñ së h÷u QSHTT kh«ng chØ ®îc
quyÒn yªu cÇu Toµ ¸n ¸p dông çc biÖn ph¸p ng¨n chÆn hµnh vi x©m
ph¹m QSHTT mét çch cã hiÖu qu¶ mµ cßn buéc bªn vi ph¹m båi th-
êng thiÖt h¹i do hµnh vi ®ã g©y ra (bao gåm thiÖt h¹i vËt chÊt vµ thiÖt
h¹i tinh thÇn).
Gi¶i quyÕt tranh chÊp vÒ QSHTT ®îc hiÓu lµ viÖc Tßa ¸n gi¶i
quyÕt nh÷ng tranh chÊp vÒ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña çc chñ thÓ
trong quan hÖ ph¸p luËt vÒ SHTT. Gi¶i quyÕt tranh chÊp vÒ QSHTT
t¹i Toµ ¸n lµ c¬ chÕ b¶o hé QSHTT h÷u hiÖu nhÊt trªn thÕ giíi hiÖn
nay. Tranh chÊp ph¸t sinh tõ QSHTT víi b¶n chÊt lµ çc tranh chÊp

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
d©n sù (theo nghÜa réng) cã nh÷ng ®Æc thï c¬ b¶n, ®ã lµ: tÝnh phøc
t¹p, tÝnh ®a quèc gia, tÝnh b¶o mËt cao... B¶o vÖ QSHTT kh«ng chØ
b¶o vÖ quyÒn tµi s¶n mµ cßn g¾n liÒn víi ý nghÜa b¶o vÖ quyÒn
nh©n th©n cña chñ së h÷u QSHTT. QuyÒn nh©n th©n lµ quyÒn thÓ
hiÖn mèi liªn hÖ kh«ng thÓ t¸ch rêi gi÷a t¸c gi¶ víi t¸c phÈm mµ hä
s¸ng t¹o ra, vÒ b¶n chÊt quyÒn nh©n th©n lu«n g¾n liÒn víi t¸c gi¶ vµ
kh«ng thÓ chuyÓn giao. QuyÒn tµi s¶n lµ quyÒn ®îc hëng nh÷ng lîi
Ých vËt chÊt tõ viÖc cho phÐp ngêi kh¸c sö dông t¸c phÈm cña m×nh
trong môc ®Ých th¬ng m¹i.
Ph¸p luËt cña ViÖt Nam ngay tõ ®Çu ®· x¸c ®Þnh ®îc vÞ trÝ,
vai trß cña TAND trong viÖc b¶o hé thùc thi QSHTT, tõ ®ã ®Æt ra
nhiÖm vô x©y dùng nh÷ng quy tr×nh ph¸p lý, thñ tôc tè tông nh»m b¶o
vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña çc chñ së h÷u QSHTT. Tríc khi
BLTTDS ra ®êi, theo quy ®Þnh cña LuËt tæ chøc TAND vµ çc Ph¸p
lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt çc vô ¸n d©n sù, Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt
çc vô ¸n kinh tÕ, Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt çc tranh chÊp lao
®éng, th× kh«ng chØ cã TAND cÊp huyÖn míi cã thÈm quyÒn xÐt xö
s¬ thÈm çc vô ¸n d©n sù, kinh tÕ, lao ®éng mµ TAND cÊp tØnh còng
cã thÈm quyÒn xÐt xö s¬ thÈm çc vô ¸n d©n sù, kinh tÕ, lao ®éng.
ViÖc ph©n ®Þnh thÈm quyÒn gi÷a TAND cÊp huyÖn vµ TAND cÊp
tØnh c¨n cø vµo nhiÒu tiªu chÝ kh¸c nhau, nh: tÝnh chÊt phøc t¹p cña
tõng lo¹i vô ¸n; gi¸ trÞ (gi¸ ng¹ch) cña tranh chÊp; n¨ng lùc, tr×nh ®é
cña thÈm ph¸n vµ c¬ së vËt chÊt cña Tßa ¸n b¶o ®¶m cho viÖc gi¶i
quyÕt çc vô ¸n ®ã.
ViÖc b¶o vÖ QSHTT ®îc tiÕn hµnh díi h×nh thøc ¸p dông

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
nh÷ng thñ tôc, biÖn ph¸p nhÊt ®Þnh, trong ®ã biÖn ph¸p d©n sù chiÕm
mét vÞ trÝ quan träng. §iÒu ®ã ®îc lý gi¶i chñ yÕu bëi tÝnh d©n chñ,
kh¶ n¨ng duy tr× vµ b¶o ®¶m c«ng b»ng cña çc thiÕt chÕ cña thñ tôc
d©n sù so víi çc thñ tôc kh¸c. ¸p dông thñ tôc d©n sù lµ con ®êng duy
nhÊt ®Ó gi¶i quyÕt tho¶ ®¸ng vÊn ®Ò båi thêng thiÖt h¹i ®èi víi çc
hµnh vi x©m ph¹m. Th«ng thêng, khi bÞ x©m ph¹m QSHTT cña m×nh,
chñ së h÷u quyÒn bao giê còng muèn ®îc b¶o vÖ b»ng çch lµm sao
®Ó nhanh chãng nhÊt cã thÓ chÊm døt sù x©m ph¹m quyÒn quyÒn tµi
s¶n vµ quyÒn nh©n th©n cña m×nh do bÞ ®¬n ®ang thùc thiÖn. Hµnh
vi x©m ph¹m QSHTT cßn g©y ¶nh hëng ®Õn tªn tuæi, th¬ng hiÖu, g©y
hiÓu lÇm, nhËn thøc kh«ng ®óng vÒ chÊt lîng, gi¸ trÞ, uy tÝn vÒ s¶n
phÈm, hµng hãa cña chñ së h÷u quyÒn, ®©y lµ nh÷ng thiÖt h¹i kh«ng
thÓ tÝnh ®îc b»ng tiÒn, do vËy; chñ së h÷u quyÒn cßn ®îc ph¸p luËt
d©n sù b¶o vÖ qua viÖc tÝnh båi thêng thiÖt h¹i vÒ tinh thÇn khi quyÒn
nh©n th©n bÞ x©m ph¹m. XÐt vÒ mÆt lý thuyÕt, thñ tôc tè tông d©n sù
b¶o vÖ QSHTT nh nh÷ng quyÒn ç nh©n hÕt søc thÝch hîp, cã hiÖu
qu¶, do ®ã, sù lùa chän biÖn ph¸p d©n sù sÏ lµ sù lùa chän kh«n ngoan
®Ó ®¶m b¶o quyÒn cña m×nh. BiÖn ph¸p d©n sù lµ biÖn ph¸p phßng
ngõa cã ý nghÜa lín, lµ biÖn ph¸p cuèi cïng nhng lµ biÖn ph¸p hiÕm ®îc
sö dông ë ViÖt Nam. So víi biÖn ph¸p hµnh chÝnh vµ biÖn ph¸p h×nh sù
nªu trªn, th× biÖn ph¸p d©n sù cã nh÷ng thÕ m¹nh mµ hai biÖn ph¸p ®ã
kh«ng cã. Cã thÓ luËn chøng cho lîi thÕ cña sù lùa chän trªn nh sau:
- §èi víi biÖn ph¸p h×nh sù: Nguyªn ®¬n kh«ng cã c¬ héi yªu
cÇu ¸p dông lÖnh BPKCTT ®Ó ngõng hµnh vi vi ph¹m trong thêi gian
xÐt xö vô ¸n, bªn c¹nh ®ã yªu cÇu vÒ nghÜa vô chøng minh hµnh vi vi

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
ph¹m QSHTT trong vô ¸n h×nh sù lµ rÊt cao…;
- §èi víi biÖn ph¸p hµnh chÝnh: §Æc thï cña biÖn ph¸p nµy lµ
viÖc Tßa hµnh chÝnh trong hÖ thèng TAND chØ thô lý vµ gi¶i quyÕt
çc khiÕu kiÖn vÒ çc Q§HC, HVHC tr¸i ph¸p luËt cña çc çn bé, c«ng
chøc vµ çc c¬ quan qu¶n lý nhµ níc vÒ SHTT;
- Cuèi cïng, bëi mét lý do ®¬n gi¶n vµ hîp lý, viÖc thùc hiÖn
quyÒn yªu cÇu chÊm døt hµnh vi vi ph¹m vµ båi thêng thiÖt h¹i vèn lµ
çc quyÒn d©n sù. Khi yªu cÇu Toµ ¸n b¶o vÖ quyÒn b»ng thñ tôc tè
tông d©n sù, sÏ hµm chøa c¶ viÖc bÞ ®¬n sÏ ph¶i chÊm døt hµnh vi vi
ph¹m, bÞ ®¬n sÏ ph¶i båi thêng toµn bé thiÖt h¹i ®· x¶y ra, bao gåm c¶
båi thêng thiÖt h¹i vÒ tinh thÇn.
Trªn thÕ giíi, th«ng thêng chñ së h÷u QSHTT yªu cÇu ¸p dông
biÖn ph¸p d©n sù, nhÊt lµ ®èi víi çc níc theo hÖ thèng luËt Anh - Mü.
Hä lý gi¶i mét phÇn lµ bëi "bÇu kh«ng khÝ" cña thñ tôc nµy phï hîp víi
viÖc b¶o vÖ çc quyÒn tµi s¶n cña ç nh©n trong giíi kinh doanh, mét
phÇn lµ bëi çc biÖn ph¸p ®Òn bï-®Æc biÖt lµ çc lo¹i lÖnh ¸p dông
BPKCTT, ®©y lµ biÖn ph¸p tiÖn lîi h¬n so víi viÖc trõng ph¹t kh¸c [25, tr.
27]. Hµnh vi x©m ph¹m QSHTT lµ hµnh vi tr¸i ph¸p luËt g©y thiÖt h¹i
ngoµi hîp ®ång, do vËy ph¶i nhËn thøc ®©y lµ tr¸ch nhiÖm d©n sù.
Kh«ng ph¶i "v« t×nh" mµ trong çc ®iÒu íc quèc tÕ, trong BTA vµ LuËt
SHTT, phÇn lín çc ®iÒu kho¶n lµ çc quy ®Þnh vÒ viÖc ¸p dông biÖn
ph¸p d©n sù. V× vËy, biÖn ph¸p d©n sù cÇn ®îc coi träng, ph¸t huy vµ
ph¶i ®îc ®¸nh gi¸ ®óng víi tÇm quan träng cña nã, theo quan ®iÓm cña
t¸c gi¶, víi nh÷ng u ®iÓm vèn cã, biÖn ph¸p d©n sù nªn ®îc nh×n nhËn

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
nh lµ mét biÖn ph¸p chñ ®¹o vµ cÇn ®îc ¸p dông mét çch th«ng dông
trong viÖc b¶o vÖ QSHTT t¹i TAND.
1.3. Mét sè tiªu chÝ ®¸nh gi¸ tÝnh hoµn thiÖn cña ph¸p luËt vÒ thñ tôc b¶o
vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ
Nghị quyết số 48-NQ/TW của Bộ Chính trị ngày 24-5-2005 về "Chiến
lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010,
định hướng đến năm 2020" đã nhận định:
Xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, thống
nhất, khả thi, công khai, minh bạch, trọng tâm là hoàn thiện thể chế
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng Nhà nước
pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của nhân dân, do nhân dân
và vì nhân dân; đổi mới căn bản cơ chế xây dựng và thực hiện pháp
luật; phát huy vai trò và hiệu lực của pháp luật để góp phần quản lý
xã hội, giữ vững ổn định chính trị (điểm 1 Mục I) [30].
Như vậy, việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật về SHTT
đầy đủ, có khả năng bảo đảm cho các hoạt động thương mại quốc tế, phù hợp
với yêu cầu của WTO vÒ néi dung b¶o hé (tÝnh ®Çy ®ñ) vµ hiÖu lùc
thùc thi ph¸p luËt (tÝnh hiÖu qu¶) là mét tÊt yÕu kh¸ch quan cña qu¸
tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
Hoµn thiÖn ph¸p luËt lµ mét qu¸ tr×nh liªn tôc, cã nhiÒu khã
kh¨n phøc t¹p, ®ßi hái cã sù quan t©m, nç lùc cña tõng c¬ quan, tæ
chøc vµ ç nh©n cã nhiÖm vô so¹n th¶o, ban hµnh, híng dÉn çc v¨n
b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cã liªn quan trong lÜnh vùc QSHTT. Do vậy,

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
việc tiếp tục xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật về QSHTT ở Việt Nam
trong những năm tới cần định hướng tập trung mọi nguồn lực, đề cao trách
nhiệm của các ngành, các cấp, phấn đấu xây dựng hệ thống pháp luật về
SHTT đủ về số lượng, nâng cao về chất lượng, phấn đấu đến năm 2010 hệ
thống pháp luật SHTT về cơ bản đạt đến trình độ tương đối đầy đủ, đồng bộ,
thống nhất, khả thi, công khai, minh bạch, phát huy mạnh mẽ vai trò là
phương tiện đầy hiệu lực và hiệu quả trong quản lý nhà nước, quản lý xã hội.
Đây chính là các tiêu chí, các yêu cầu của Chương trình đổi mới công tác xây
dựng, ban hành và nâng cao chất lượng văn bản quy phạm pháp luật (ban
hành kèm theo Quyết định số 909/QĐ-TTg ngày 14-8-2003 của Thủ tướng
Chính phủ). Ngoài các tiêu chí trên, thực tiễn hoàn thiện pháp luật trong giai
đoạn hiện nay còn được nhìn nhận, đánh giá ở khả năng dự báo của pháp luật.
Mặc dù đã đạt được nh÷ng thµnh tùu ®¸ng ghi nhËn trong viÖc x©y
dùng ph¸p luËt néi dung vÒ b¶o hé QSHTT nãi chung vµ thñ tôc b¶o
vÖ QSHTT t¹i TAND nãi riªng, nhng viÖc thùc thi ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ
QSHTT ë ViÖt Nam cha ®¹t ®îc hiÖu qu¶ nh mong muèn. Do ®ã, vÉn
cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn nghiªn cøu ®Ó hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt
vÒ thñ tôc b¶o vÖ QSHTT t¹i TAND.
1.3.1. Ph¸p luËt vÒ thñ tôc b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ ph¶i
toµn diÖn
TÝnh toµn diÖn cña ph¸p luËt thÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng ®¸p øng cao
nhÊt nhu cÇu ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ x· héi b»ng ph¸p luËt. Nhµ níc
- víi chøc n¨ng qu¶n lý x· héi th«ng qua bé m¸y c¸c c¬ quan qu¶n lý
nhµ níc - cÇn thiÕt chÕ mét hÖ thèng ph¸p luËt cã tÝnh toµn diÖn ®Ó

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
®iÒu chØnh çc quan hÖ x· héi. Trong lÜnh vùc SHTT, tÝnh toµn diÖn
cña ph¸p luËt cÇn ®îc xem xÐt, ®¸nh gi¸ trªn çc b×nh diÖn: çc quy
ph¹m ph¸p luËt ®· thÓ chÕ hãa ®Çy ®ñ nh÷ng quan ®iÓm, ®êng lèi,
chÝnh s¸ch cña Nhµ níc vÒ b¶o hé QSHTT; çc quy ph¹m ph¸p luËt
thùc ®Þnh ®· cã ®Çy ®ñ, ®Ó ®iÒu chØnh mäi quan hÖ x· héi gi÷a
Nhµ níc víi ç nh©n, tæ chøc trong ho¹t ®éng SHTT; çc quy ph¹m
ph¸p luËt ®ã ®ñ ®Ó xö lý çc hµnh vi x©m ph¹m vÒ QSHTT; çc quy
ph¹m ph¸p luËt ®ã ®· t¹o ra c¬ së ph¸p lý ®Ó phßng, chèng, ®Êu tranh
cã hiÖu qu¶ ®èi víi çc téi ph¹m SHTT vµ çc quy ph¹m ph¸p luËt thùc
®Þnh ®ã ®· ®îc tæ chøc thùc thi trong thùc tÕ. Ngoµi ra, do thuéc
tÝnh cña ®èi tîng së h÷u QSHTT, çc quy ph¹m ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ
QSHTT ph¶i ®îc ph©n biÖt víi quyÒn së h÷u tµi s¶n h÷u h×nh kh¸c,
tøc lµ çc quy ph¹m ph¸p luËt b¶o hé QSHTT ph¶i thÓ hiÖn ®îc tÝnh
®Æc thï.
®ång bé vµ thèng nhÊt
TÝnh ®ång bé cña ph¸p luËt ®îc thÓ hiÖn ë khÝa c¹nh çc yÕu
tè t¹o nªn ph¸p luËt ph¶i ®îc x©y dùng vµ ph¸t triÓn trong mét quy
tr×nh víi mét tèc ®é, mét thêi gian chung; tÝnh ®ång bé ®ã ph¶i t¹o ra
sù phï hîp, mÒm dÎo, linh ho¹t trong mét chØnh thÓ. Trong giai ®o¹n
hiÖn nay, viÖc b¶o ®¶m tÝnh ®ång bé ®èi víi hÖ thèng ph¸p luËt vÒ
SHTT lµ ®iÒu v« cïng cÇn thiÕt, ®ã lµ sù ®ång bé gi÷a: çc chñ tr¬ng,
chÝnh s¸ch b¶o hé vµ thùc thi QSHTT; tæng thÓ hÖ thèng v¨n b¶n
quy ph¹m ph¸p luËt vÒ SHTT ph¶i chøa ®ùng ®Çy ®ñ çc quy ph¹m

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
ph¸p luËt vÒ néi dung vµ h×nh thøc; ban hµnh kÞp thêi çc v¨n b¶n h-
íng dÉn ¸p dông, ®¶m b¶o cho çc quy ph¹m ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ
QSHTT sím ®îc ¸p dông vµ thùc thi trong ®êi sèng x· héi.
Çc quan hÖ x· héi lµ mét chØnh thÓ thèng nhÊt, do ®ã çc quan
hÖ ph¸p luËt dïng ®Ó ®iÒu chØnh çc quan hÖ x· héi ®ã còng ph¶i ®îc
x©y dùng phï hîp víi chØnh thÓ thèng nhÊt ®ã. TÝnh thèng nhÊt cña
ph¸p luËt thÓ hiÖn ë chç çc quy ph¹m ph¸p luËt phï hîp víi nhau, kh«ng
m©u thuÉn, xung ®ét lÉn nhau trong mét ngµnh luËt cô thÓ, tuy viÖc
x¸c ®Þnh ranh giíi nµy lµ rÊt khã. Trong lÜnh vùc SHTT, víi sù tham gia
cña hÖ thèng c¬ quan qu¶n lý nhµ níc vÒ SHTT, hÖ thèng c¬ quan thùc
thi b¶o vÖ QSHTT vµ bªn c¹nh ®ã, QSHTT cßn ®îc b¶o vÖ b»ng nhiÒu
biÖn ph¸p kh¸c nhau, th× viÖc b¶o ®¶m ®îc tÝnh thèng nhÊt lµ ®iÒu
quan träng. TÝnh thèng nhÊt cña ph¸p luËt vÒ thñ tôc b¶o vÖ QSHTT
®ßi hái: çc quy ®Þnh cña thñ tôc b¶o vÖ QSHTT ph¶i cã sù liªn kÕt,
phèi hîp t¸c ®éng ®iÒu chØnh theo mét chiÒu, híng nhÊt ®Þnh; ph¶i cã
sù thèng nhÊt néi t¹i gi÷a çc quy ph¹m ph¸p luËt vÒ thñ tôc b¶o vÖ
QSHTT víi çc ®iÒu kiÖn kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n hãa, x· héi, sù thèng
nhÊt ®ã kh«ng chØ trong ph¹m vi quèc gia mµ cßn ë ph¹m vi quèc tÕ;
tu©n thñ nguyªn t¾c ph¸p chÕ trong viÖc x©y dùng vµ b¶o ®¶m quy
ph¹m ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ QSHTT thèng nhÊt víi çc quy ph¹m ph¸p luËt
t¬ng øng nãi chung; thèng nhÊt gi÷a çc quy ph¹m ph¸p luËt trong çc v¨n
b¶n cã hiÖu lùc ph¸p lý cao víi çc v¨n b¶n cã hiÖu lùc ph¸p lý thÊp h¬n,
cô thÓ lµ sù thèng nhÊt gi÷a çc quy ®Þnh cña BLDS, BLHS víi LuËt
SHTT, LuËt chuyÓn giao c«ng nghÖ, LuËt c¹nh tranh, LuËt th¬ng m¹i,

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
cña BLTTDS, Bé luËt tè tông h×nh sù (BLTTHS) víi çc NghÞ quyÕt, çc
Th«ng t liªn tÞch híng dÉn thi hµnh ph¸p luËt; cña LuËt khiÕu n¹i, tè ço
víi Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt çc vô ¸n hµnh chÝnh…; TÝnh thèng
nhÊt cña ph¸p luËt cßn thÓ hiÖn ë sù thèng nhÊt cña quy ph¹m ph¸p luËt
víi tËp qu¸n, truyÒn thèng ®¹o ®øc, v¨n hãa cña d©n téc.
phï hîp víi thùc tiÔn vµ cã tÝnh kh¶ thi cao
Ph¸p luËt ®îc h×nh thµnh ®Ó ®iÒu chØnh çc quan hÖ x· héi,
híng chóng ph¸t triÓn theo mét trËt tù mµ Nhµ níc mong muèn thiÕt
lËp; do ®ã, ph¸p luËt ph¶i ®ñ søc m¹nh ®Ó ®iÒu chØnh çc quan hÖ
x· héi theo híng thiÕt lËp mét hÖ thèng ph¸p luËt phï hîp víi thùc tiÔn
vµ cã tÝnh kh¶ thi cao. Chøc n¨ng ®iÒu chØnh cña ph¸p luËt chØ cã
thÓ ®îc thùc hiÖn khi nã ®îc x©y dùng phï hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn cô
thÓ cña x· héi trong mçi giai ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh, v× vËy ph¸p
luËt kh«ng thÓ cao h¬n hoÆc thÊp h¬n tr×nh ®é ph¸t triÓn cña kinh
tÕ - x· héi; nÕu kh«ng b¶o ®¶m tiªu chÝ nµy th× ph¸p luËt kh«ng
nh÷ng kh«ng thÓ ph¸t huy t¸c dông mµ cßn k×m h·m sù ph¸t triÓn cña
x· héi. TÝnh phï hîp víi thùc tiÔn vµ cã kh¶ thi cña ph¸p luËt vÒ thñ tôc
b¶o vÖ QSHTT thÓ hiÖn trªn nhiÒu mÆt: ph¶i phï hîp víi quan ®iÓm,
®êng lèi x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña §¶ng vµ Nhµ níc ®Ò
ra trong tõng thêi kú; ph¶i ®îc ¸p dông vµ t¸c dông trë l¹i ®êi sèng x·
héi; ph¶i b¶o ®¶m ph¸p luËt ®îc thi hµnh vµ cã hiÖu qu¶; ph¶i phï hîp
víi hÖ thèng ph¸p luËt trong níc vµ phï hîp víi çc çc ®iÒu íc quèc tÕ
vÒ SHTT mµ ViÖt Nam lµ thµnh viªn.

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
minh b¹ch vµ khoa häc
Ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ QSHTT minh b¹ch vµ khoa häc khi çc quan
®iÓm, nguyªn t¾c do Nhµ níc ®Ò ra ®Ó b¶o hé vµ b¶o vÖ QSHTT
ph¶i ®îc thÓ chÕ hãa ®Çy ®ñ trong çc quy ph¹m ph¸p luËt. Çc quy
ph¹m ph¸p luËt ®ã ph¶i ®îc diÔn ®¹t b»ng ng«n ng÷ ph¸p lý chÝnh x¸c
vµ khoa häc, trong ®ã ph¶i chØ râ ph¹m vi ®iÒu chØnh, giíi h¹n cña
viÖc ¸p dông quy ph¹m ph¸p luËt trong b¶o vÖ QSHTT. Çc quy ph¹m
ph¸p luËt trong thñ tôc b¶o vÖ QSHTT ph¶i x¸c ®Þnh râ rµng møc ®é
®iÒu chØnh cña ph¸p luËt ®èi víi tõng nhãm, tõng quan hÖ ph¸p luËt
cô thÓ, ph¶i x¸c ®Þnh râ hµnh vi x©m ph¹m QSHTT trong trêng trêng
hîp nµo, ë møc ®é nµo th× ¸p dông biÖn ph¸p hµnh chÝnh, biÖn ph¸p
h×nh sù, biÖn ph¸p d©n sù hay chØ xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh…
Ngoµi ra, ph¸p luËt thñ tôc b¶o vÖ QSHTT ph¶i ç thÓ hãa tõng hµnh
vi vi ph¹m nµy víi hµnh vi vi ph¹m kh¸c, trªn c¬ së ®ã ç thÓ hãa chÕ
tµi xö ph¹t.
cã tÝnh dù b¸o
§Ó hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt vÒ thñ tôc b¶o vÖ QSHTT
®ßi hái ph¶i tiÕn hµnh theo hai híng: mét mÆt ph¶i kh¸i qu¸t çc quan
hÖ x· héi cã liªn quan ®Õn t×nh h×nh vi ph¹m QSHTT ®Ó thÓ chÕ
hãa vµo ph¸p luËt, mÆt kh¸c ph¶i dùa trªn thùc tiÔn ®ã, kÞp thêi cã
nh÷ng ph¸t hiÖn mang tÝnh dù b¸o nh÷ng quan hÖ ph¸p luËt tÊt yÕu

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
sÏ ph¸t sinh, ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng ®Þnh híng, gi¶i ph¸p ®iÒu chØnh
quan hÖ ph¸p luËt sÏ ph¸t sinh ®ã. §©y lµ hai qu¸ tr×nh ®îc diÔn ra
®ång thêi vµ cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, do vËy cÇn x¸c ®Þnh
®©y lµ mét tiªu chÝ trong x©y dùng, hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ thñ tôc
b¶o vÖ QSHTT. TÝnh dù b¸o cña ph¸p luËt vÒ thñ tôc b¶o vÖ QSHTT
cßn dùa trªn chiÒu híng ph¸t triÓn cña viÖc b¶o hé quèc tÕ vÒ
QSHTT, trªn mèi quan hÖ cña WTO/TRIPs víi WIPO vµ çc ®iÒu íc cã
liªn quan do WIPO qu¶n lý. ViÖt Nam sÏ chÝnh thøc trë thµnh thµnh
viªn thø 150 cña WTO trong t¬ng lai gÇn, v× vËy ViÖt Nam ®ang tæ
chøc thùc hiÖn çc cam kÕt quèc tÕ mét çch ®ång bé vµ s©u réng
®èi víi mäi mÆt kinh tÕ - x· héi cña ®Êt níc. Trong ®iÒu kiÖn ®ã,
tÝnh dù b¸o cña ph¸p luËt vÒ thñ tôc b¶o vÖ QSHTT ®ßi hái cÇn gi¶i
quyÕt ®îc kh¶ n¨ng ®¸p øng víi çc quan hÖ ph¸p luËt vÒ thñ tôc b¶o
vÖ QSHTT ph¸t sinh trong thêi gian tíi.
KÕt luËn ch¬ng 1
B¶o vÖ quyÒn së h÷u lµ kh¸i niÖm c¬ b¶n trong khoa häc ph¸p
lý nãi chung, chuyªn ngµnh lý luËn lÞch sö nhµ níc ph¸p quyÒn nãi
riªng. Tuy nhiªn, kh¸i niÖm b¶o vÖ QSHTT, ®Æc biÖt lµ kh¸i niÖm thñ
tôc b¶o vÖ QSHTT t¹i TAND l¹i cha ®îc ®Ò cËp mét çch tháa ®¸ng vµ
thuyÕt phôc. Do vËy, cÇn thiÕt ph¶i ph©n tÝch kh¸i niÖm b¶o vÖ
QSHTT vµ kh¸i niÖm thñ tôc b¶o vÖ QSHTT t¹i TAND, kÕt hîp víi
ph©n tÝch ®Æc ®iÓm, néi dung cña thñ tôc b¶o vÖ QSHTT t¹i TAND.
Víi nh÷ng néi dung ®îc tr×nh bµy trong ch¬ng 1 cña luËn v¨n, chóng

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
t«i ®· ph©n tÝch vµ ®a ra kh¸i niÖm chung nhÊt vÒ thñ tôc b¶o vÖ
QSHTT t¹i TAND. §©y còng lµ nh÷ng vÊn ®Ò chung ph¶n ¸nh c¬ së lý
luËn cho viÖc hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ thñ tôc b¶o vÖ QSHTT t¹i
TAND.

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
Ch¬ng 2
Ph¸p luËt vÒ thñ tôc b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ
t¹i Tßa ¸n nh©n d©n ViÖt Nam hiÖn nay
2.1. Ph¸p luËt thñ tôc gi¶i quyÕt çc vô ¸n hµnh chÝnh vÒ quyÒn së h÷u
trÝ tuÖ
2.1.1. Quyền khởi kiện vụ án hành chính để bảo vệ quyền sở hữu
trí tuệ
Thùc tiÔn c¬ quan nhµ níc, ngêi cã thÈm quyÒn thi hµnh çc
quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ b¶o hé QSHTT, xö ph¹t vi ph¹m hµnh
chÝnh (VPHC) çc hµnh vi x©m ph¹m QSHTT kh«ng ph¶i bao giê
còng b¶o ®¶m ®óng ph¸p luËt. Cã nh÷ng Q§HC, HVHC cña c¬ quan
nhµ níc, ngêi cã thÈm quyÒn trong viÖc b¶o hé QSHTT lµ tr¸i ph¸p
luËt, x©m ph¹m QSHTT cña chñ thÓ QSHTT. §èi víi nh÷ng trêng hîp
®ã, theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 1 cña Ph¸p lÖnh n¨m 2006 th× "ç nh©n,
c¬ quan nhµ níc, tæ chøc theo thñ tôc do ph¸p luËt quy ®Þnh cã
quyÒn khëi kiÖn vô ¸n hµnh chÝnh ®Ó yªu cÇu Tßa ¸n b¶o vÖ quyÒn,
lîi Ých hîp ph¸p cña m×nh" [85]. Theo §iÒu 2 cña Ph¸p lÖnh n¨m 2006,
th× ç nh©n, c¬ quan, tæ chøc cã quyÒn khëi kiÖn ®Ó Tßa ¸n gi¶i
quyÕt vô ¸n hµnh chÝnh vÒ khiÕu kiÖn Q§HC, HVHC trong qu¶n lý
nhµ níc vÒ SHTT vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ khi thuéc mét trong çc
trêng hîp sau ®©y:
- §· khiÕu n¹i víi ngêi cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu n¹i lÇn
®Çu, nhng hÕt thêi h¹n gi¶i quyÕt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ

Tel: 0511.3738099 Fax: 0511.3738 099
Email: info@fdvn.vn
khiÕu n¹i, tè ço mµ khiÕu n¹i kh«ng ®îc gi¶i quyÕt vµ kh«ng tiÕp tôc
khiÕu n¹i ®Õn ngêi cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu n¹i lÇn hai;
®Çu theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ khiÕu n¹i, tè ço, nhng kh«ng
®ång ý víi quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i lÇn ®Çu vµ kh«ng tiÕp
tôc khiÕu n¹i ®Õn ngêi cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu n¹i lÇn hai;
®Çu, nhng hÕt thêi h¹n gi¶i quyÕt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ
khiÕu n¹i, tè ço mµ khiÕu n¹i kh«ng ®îc gi¶i quyÕt hoÆc ®· ®îc gi¶i
quyÕt, nhng kh«ng ®ång ý víi quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i lÇn ®Çu
trong trêng hîp ph¸p luËt quy ®Þnh kh«ng ®îc quyÒn khiÕu n¹i ®Õn ngêi
cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu n¹i lÇn hai;
hai, nhng hÕt thêi h¹n gi¶i quyÕt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ
khiÕu n¹i, tè ço mµ khiÕu n¹i kh«ng ®îc gi¶i quyÕt hoÆc ®· ®îc gi¶i
quyÕt, nhng kh«ng ®ång ý víi quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i lÇn
hai.
Trong çc néi dung qu¶n lý nhµ níc vÒ SHTT cã viÖc x©y dùng,
chØ ®¹o thùc hiÖn chiÕn lîc, chÝnh s¸ch b¶o hé QSHTT; cấp và thực
hiện các thủ tục khác liên quan đến Giấy chứng nhận đăng ký QTG, Giấy
chứng nhận đăng ký quyền liên quan, Văn bằng bảo hộ các đối tượng SHCN,
Bằng bảo hộ giống cây trồng; trong việc thanh tra, kiểm tra việc chấp hành
pháp luật về SHTT, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật về
SHTT. Trong Luật SHTT, Chương V quy định về chứng nhận đăng ký QTG,
quyền liên quan; Chương VI quy định về xác lập QSHCN đối với sáng chế,

Van de bao ho quyen so huu tri tue tai toa an nhan dan

Van de bao ho quyen so huu tri tue tai toa an nhan dan

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (17)

Viewers also liked

Viewers also liked (17)

Similar to Van de bao ho quyen so huu tri tue tai toa an nhan dan

Similar to Van de bao ho quyen so huu tri tue tai toa an nhan dan (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (6)

Van de bao ho quyen so huu tri tue tai toa an nhan dan