1. 1. Büyüme ve Gelişme Dönemleri
A. Bebeklik Dönemi
B. Çocukluk Dönemi
C. Ergenlik Dönemi
Ç. Yetişkinlik Dönemi
D. Yaşlılık Dönemi
2. Büyüme ve Gelişmeyi Etkileyen Etmenler

2. 1. Büyüme ve Gelişme Dönemleri
*Büyüme, canlı vücudunun hacim ve kütlece
artışıdır. Örneğin boy uzaması, kilo artışı, birer
büyüme olayıdır.
*Gelişme ise hücre ve dokuların yapı ve
bileşimlerindeki değişimler sonucu işlevlerinin
belirli bir olgunluğa erişmesi olarak tanımlanabilir.
Örneğin konuşma, öğrenme gibi zihinsel etkinlikler
gösterebilme, insan ilişkileri kurabilme birer
gelişme olayıdır. Buradaki olgunlaşma kavramı,
insanların zihinsel ve bedensel yeteneklerinin en
üst düzeyde gelişmesini ifade eder. Öğrenme ise
bir konuda bilgi edinmek, yetenek ve becerilerini
ilerletmek anlamına gelir.

3. Gelişme bilişsel, duygusal ve sosyal yönleri olan bir
değişim sürecidir.
*Bilişsel gelişme, tanımayı ve öğrenmeyi içeren tüm zihinsel
etkinliklerdeki artıştır. Örneğin dil öğrenme, hatırlama,
problem çözme gibi zihinsel etkinlikler bilişsel gelişme
olaylarıdır.
*Duygusal gelişme, insanın kendini ifade edebilmesi,
duygularını denetleyebilmesi, kendisiyle ve çevresiyle
uyum içerisinde olabilmesidir. Empati kurmak, başkalarına
saygılı olmak birer duygusal gelişme göstergesidir.
*Sosyal gelişme ise insanın çevresindekilerle sosyal ilişkiler
kurması sonucu bulunduğu toplumun, evrensel kültürün ilke
ve değerlerine uyumlu davranışları kazanmasıdır.

4. A. Bebeklik Dönemi
*Doğumdan birinci yaşın sonuna
kadarki dönem (0-12 ay) bebeklik
dönemi olarak adlandırılır.
*Bebek doğduktan sonra duygusal,
zihinsel ve sosyal becerileri
gelişmeye başlar. Bu dönem,
doğum sonrasında büyüme ve
gelişmenin en hızlı olduğu
dönemdir.

5. B. Çocukluk Dönemi
*1-12 yaş arası dönem, çocukluk
dönemi olarak adlandırılır.
*Çocukluk dönemi, fiziksel ve
psikolojik özelliklerine göre üç
grupta inceleyebiliriz.
Özerklik dönemi
Oyun dönemi
Okul çağı dönemi

6. C. Ergenlik Dönemi
*12-21 yaşlar arasındaki dönem
ergenlik dönemi adını alır.
*Bu dönemin en belirgin özelliği,
hızlı fiziksel büyümenin yanı
sıra cinsel ve ruhsal gelişmenin
de hızlı olmasıdır.
* Ergenlikte, özelliklerine göre
erken ergenlik, tam ergenlik ve
geç ergenlik olmak üzere üç
farklı dönem ayırt edilir.

7. Ç. Yetişkinlik Dönemi
*21-65 yaşlar arası dönem,
yetişkinlik dönemi olarak
adlandırılır.
*Bu dönemde genellikle kişiler
eğitimlerini tamamlar, geçimlerini
sağlayacak bir iş edinir, aile kurar
ve çocuk sahibi olurlar .
*Erkeklerde 50-55 yaşlarında yaş
dönümü (andropoz), kadınlarda
45-50 yaşlarında menopoz olarak
adlandırılan dönemler yaşanır.
Mesleki ve ailevi sorunlar, artan
sağlık sorunları vb. durumlar bu
dönemlerde yaşanabilir.

8. D. Yaşlılık Dönemi
*65 yaş ve üzeri dönem yaşlılık
dönemi olarak adlandırılır.
*Bu dönemde bedensel ve
zihinsel faaliyetlerde
yavaşlama görülür. Dolaşım,
destek ve hareket gibi
sistemlerde yetersizlikler
ortaya çıkabilir.
*Zihinsel faaliyetlerde
yavaşlama, unutkanlık, yeni
bilgi edinme zorluğu gibi
sorunlar da kendini gösterir.

9. 1. Büyüme ve Gelişmeyi Etkileyen
Etmenler
İnsanlar, büyüme ve gelişme
dönemlerinde gözlenen
özellikler bu dönemlerin
süreleri bakımından
farklılıklara sahiptir. Bu
farklılıkların nedeni genetik
etmenlerin, beslenme
özelliklerinin, hormonların ve
içinde bulunulan fiziksel
çevrenin insandan insana
değişmesidir.

10. A. Genetik Etmenler
*Anne ve babanın bazı özellikleri genler
yoluyla yavrulara geçer. Tıpkı göz rengi,
saç rengi, kan grubu, boy uzunluğu,
şişmanlık, ergenliğe başlama yaşı gibi
özelliklerin de genlerle yavrulara
aktarıldığı bilinmektedir.

11. B.Hormonlar
Vücudumuzda iç salgı bezleri (hipofiz, üreme
organlarındaki bezler, tiroit vb.) tarafından
üretilen, kanla vücudun diğer bölgelerine
taşınarak hücre ve dokuların çalışmasını
düzenleyen maddelere hormon adı verilir.
Hormonlar büyüme ve gelişme olayları üzerinde
doğrudan ya da dolaylı etkilere sahiptir.

12. C. Beslenme
Yeterli ve dengeli beslenme büyüme, gelişme için
gereken yapıcı, onarıcı, düzenleyici ve enerji verici
besin maddelerinin her birinden yeterli miktarda
alınması demektir.
Özellikle çocuklarda yetersiz, dengesiz beslenme
büyüme ve gelişmeyi olumsuz yönde etkiler. Bu
durumda kilo alamama, zekâ geriliği, boy kısalığı
gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Zatürre, kızamık, ishal
gibi hastalıklara karşı direnç azalır.

13. Ç. Fiziksel Çevre
İnsanın içinde yaşadığı çevrenin fiziki durumu,
büyüme ve gelişmeyi etkiler. İklim koşullarının iyi
olması, içme sularının ve havanın temizliği gibi
fiziksel çevre unsurları büyüme ve gelişmede
olumlu etkilere sahiptir.
Diğer taraftan radyasyon, sigara dumanı, çevre
kirliliği gibi etmenler sağlıklı büyüme ve gelişmeyi
engeller. Fiziksel çevrenin büyüme ve gelişmeye
etkisi, bebek anne karnındayken başlar.