O HUMANISMO E O RENACEMENTO - OS INICIOS DA IDADE MODERNA

1. O Humanismo e o
Renacemento

2. 01. O Humanismo e o coñecemento
01.1. O Humanismo
• Corrente cultural propia dos séculos XV e XVI que
desenvolve unha visión antropocéntrica:
• Home como protagonista dos acontecementos
corrente máis individualista. Home racional e intelixente.
• Coñecemento da Antigüidade grecolatina conciliación
do pensamento clásico cos valores cristiáns.
• O prestixio persoal depende, ademáis da riqueza e do
poder, da cultura latín, grego e retórica.
• Xurdiu nas cidades-estado da península Itálica
mecenas: patrocinadores de actividades culturais e
artísticas. Florencia familia Medicis.
• Humanistas: Erasmo de Rotterdam, Thomas More,
Cardeal Cisneros.

3. 01.2. O coñecemento científico
• Interese polo coñecemento comprender os
procesos naturais.
• Recuperación do método científico
grecolatino estudo da natureza a través da
observación e a experimentación. Leonardo
da Vinci estudos de anatomía, mecánica,
aeronáutica e botánica.
• Medicina: tratado de anatomía de Vesalio,
teoría da circulación pulmonar do sangue de
Miguel Servet e desenvolvemento da
farmacoloxía de Paracelso.
• Xeografía: constatación da esfericidade da terra
e nacemento da cartografía moderna.
• Astronomía: teoría heliocéntrica de Nicolás
Copérnico.

4. Os inicios da Idade
Moderna

5. 01. As monarquías autoritarias e a
sociedade
01.1. Unhas monarquías máis poderosas
• Monarquías autoritarias (s. XV-XVI) froito da
evolución das monarquías feudais medievais.
• A facenda e o exército
• Inestabilidade creación de exércitos reais estables para
non depender de nobres, igrexa e cidades diminución
de conflitos civís e maior estabilidade identificación
entre intereses da monarquía e do reino.
• As facendas reais incrementaron os seus recursos ao
crear impostos e pedir préstamos á burguesía rica. Os
reis solicitaron contribucións ás cortes estamentais e
conquistaron territorios para apropiarse das súas
riquezas.

6. • A corte real e a administración dos reinos
• Estrutura administrativa máis complexa
aumentaron os embaixadores, ministros e
empregados ou oficiais nas cortes reais.
• Entrada ao servizo da monarquía de burgueses e
pequenos nobres con estudos funcións en
consellos e secretarias reais orixe do Estado
moderno.
• Rebelións de nobres, Igrexa e cidades os reis
trataron de exercer o seu dominio pola forza,
atraéndoos ao exercicio do goberno na corte e
no exército, ou chegando a acordos:
• Convocaron con menor frecuencia cortes e
parlamentos.
• Interviñan no nomeamento de altos cargos
eclesiásticos.
• Controlaron a elección dos gobernos municipais.

7. • Os límites das monarquías autoritarias
• Os reis estiveron lonxe de impoñer a súa vontade.
Necesitaban de nobres, eclesiásticos, burguesía, cidades
e cortes estamentais mantemento dos seus privilexios
e ingreso nos labores de goberno.

8. 01.2 Economía e sociedade entre os séculos XV e XVI
• A economía
• Principais actividades agricultura e gandería. Maior
importancia da artesanía e o comercio a partir do s. XV.
• Crecemento da poboación dinámica rede de cidades.
• Mercados onde se intercambiaban terras, mercadorías,
capitais e se contrataban traballadores. O seu funcionamento
dependía das forzas política e ideolóxicas da sociedade
restriccións a actividade económica, monopolios e privilexios.
• A sociedade
• Seguiu xerarquizada nun estamento non privilexiado (terceiro
estado) e en estamentos privilexiados (nobreza e clero).
• Nobreza: eran ricos. Perderon o carácter militar da Idade
Media, pero integráronse na corte real.
• Clero: gran diferenciación social pola orixe dos seus
membros.
• Terceiro estado: transformouse debido aos cambios
económicos diferenciación pola riqueza.

9. • Medio urbano:
• Burgueses ricos grandes terratenentes,
comerciantes, banqueiros e prestamistas cedían
diñeiro aos reis. Algúns convertíanse en nobres.
Influencia crucial para a estabilidade das
monarquías.
• Artesáns agremiados, pequenos agricultores,
tendeiros e comerciantes.
• Medio rural:
• Campesiños enriquecidos dirixían localidades baixo
a supervisión dun señor feudal ou unha cidade.
Podían emparentar coa burguesía urbana ou obter
títulos da baixa nobreza.
• Pequenos campesiños e artesáns (ferreiros,
carpinteiros…).
• Base da pirámide social poboación
endebedada e sen propiedades xornaleiros que
emigraban ás cidades.

10. 02. A monarquía dos Reis Católicos
02.1. Nace una nova monarquía
• Comezos da Idade Moderna na Península Ibérica
dinastía Trastámara en Aragón e Castela.
• 1469 matrimonio entre Fernando de Aragón e
Isabel de Castela. 1479 herdan, respectivamente,
as súas coroas.
• Xerme da España moderna e da monarquía católica
título de Católicos concedido polo papa en 1496.
• Unión dinástica, pero non fusión de reinos
monarquía composta na que cada coroa mantivo os
seus símbolos, leis, institucións e fronteiras. Política
exterior e relixiosa en común.

11. 02.2. A monarquía autoritaria dos Reis
Católicos
• A monarquía e os estamentos
• As cidades: Castela corrixidores
(representantes do rei, controlaban os
concellos e territorios do reino). Aragón o
rei impuxo a súa autoridade nas cidades
importantes.
• A igrexa: dereito a intervir nos nomeamentos
ecleasiásticos. Rei mestre das ordes
militares. Creación do Consello de Ordes.
• A nobreza: confiscaron señoríos do nobres
que apoiaron a Xoana, pero tamén trataron
de gañar o apoio da nobreza.

12. • A política relixiosa
• Política de unificación relixiosa.
• Instauración da Inquisición (1478) Tribunal do Santo Oficio,
clave na unificación, vixilancia e represión das minorías
relixiosas.
• Expulsión do xudeus (sefardís) en 1492 marxinación dos
conversos. O humanista Luis Vives fuxiu e desenvolveu a súa
carreira en Inglaterra e Flandres.
• Conversión do mudéxares (1499), trala conquista de
Granada, ou expulsión marxinación dos “mouriscos”.

13. • A monarquía e os reinos hispánicos
• Creación dos primeiros órganos administrativos
comúns.
• Aragón:
• Intervención nos concellos e inflexibilidade para
implantar a Inquisición.
• Creación do Consello de Aragón para xestionar os
asuntos dos reinos da Coroa.
• Un vicerrei ao fronte de cada reino.
• Castela:
• Consello de Castela: institución medieval para
asesorar aos monarcas, agora tamén con
competencias de goberno.
• 1476 Santa Irmandade. 1510 exército
permanente.
• Creación das audiencias de Valladolid e Granada
centralización da administración de xustiza.
• Reformas que incrementaron os gastos da Facenda
Real subida de impostos, recuperación de señoríos
e control das rendas das ordes militares.

14. 02.3 O inicio da hexemonía hispánica
• Activa política exterior para incrementar os seus
dominios.
• Alianzas matrimoniais con outros reinos
mantemento da paz con Portugal e reforzar lazos
comerciais con Flandres e Inglaterra.
• Expansión atlantica castelá conquista das Illas
Canarias e descubrimento de América.
• Conquista de Granada (1492).
• Conquista de Melilla, Orán, Tunes e Trípoli.
• Reincorporación a Cataluña de Sardeña e Roselló.
• Reintegración de Nápoles á Coroa de Aragón.
• Incorporación de Navarra á Coroa de Castela
(1512).