Presentación sobre a Idade Media plena e Baixa Idade Media

1. Unidade 7. A Europa medieval
entre os séculos XI e XV.

2. • Dende os seculos XI ao XIII produciuse
unha época de prosperidade en Europa:
finalizan as invasións bárbaras, o que
permitiu a reactivación das rutas
comerciais; progresou a agricultura e
renaceron as cidades; no aspecto
político prodúcense cambios, pois os reis
loitarán por recuperar o poder; no
ámbito social, un novo grupo xurdiu nas
cidades, a burguesía.

3. • A principios do século XI, a Europa cristiá
é un mosaico de estados e reinos.
• Destacan no centro os grandes reinos
feudais do centro de Europa: Reino de
Francia e o Imperio Xermánico, que
estaban divididos en territorios dominados
por señores feudais ( duques, condes,
marqueses, baróns …).

4. • No norte estaban os normandos, que se
asentarán noutros territorios como
Inglaterra, (1066 Guillerme o
conquistador vence na batalla de
Hastings e proclámase rei de Inglaterra.
Leva o feudalismo),sur de Italia ou
Sicilia, cesando os seus ataques e
deixando de ser un perigo.

5. • No sur, nas ribeiras do Mediterráneo o
Islam e o cristianismo dispútanse o Imperio
Bizantino e
os musulmás seguen a dominar a maioría da
Península Ibérica, na que os reinos cristiáns
comezan a xurdir: Galicia e León, Castela,
Aragón, Navarra … o Islam e o cristianismo
dispútanse tamén o Imperio Bizantino.

6. geacron

7. AS ACTIVIDADES ECONÓMICAS.
• A expansión agraria e as súas consecuencias.
• Entre os séculos XI e XIII a economía
europea, experimentou un forte crecemento
debido sobre todo á aplicación de novas
técnicas agrarias.
• Como innovacións técnicas destacaron:
• A rotación trienal, consistente en dividir o
terreo en parcelas: nunha cultivábase cereais,
noutra cultivaban leguminosas,e a outra se
deixaba sen cultivar, en reposo ou barbeito.Así,
a parcela que non se cultivaba daba mellores
colleitas despois dun período de descanso.
• Tamén se seleccionaban as sementes.

10. • Usábase o arado de veso con rodas ,que
permitía remover mellor a terra.
• Ademais o arado era tirado por unha
parella de animais (vacas, bois ou cabalos)
unidos pola coleira (peza de coiro que
unía os pescozos e non danaba ao animal),
e as ferraduras metálicas, protexían os
cascos dos animais,deste xeito os animais
tiraban con máis forza arrastraban mellor
o arado.

12. • Tamén melloraron os instrumentos agrícolas
como o emprego da gadaña e a xeneralización
do muíño de vento e o perfeccionamento do
muíño de auga.
• As consecuencias destas innovacións técnicas
foron o aumento da produción, o incremento
do espazo cultivado; a mellora da
alimentación e as condicións de vida das
xentes.
• Todo isto provocou o crecemento da
poboación europea (que pasou de 36 a 80
millóns de persoas entre os séculos XI e XV);
o renacemento do comercio, e a expansión
das cidades.

13. A ARTESANÍA E A SÚA
ORGANIZACIÓN.
• Nas cidades, os artesáns ( carpinteiro,
ferreiro, tecedor, …) traballaba no seu
pequeno obradoiro con ferramentas
sinxelas, e cunha produción pequena que
vendía directamente ao público.
• Todos os artesáns dun mesmo oficio
organizábanse en asociacións chamadas
gremios .

14. • O gremio controlaba todo o proceso de
produción, os prezos, a calidade do produto, o
número de artesáns … Deste xeito evitaban a
competencia. Ninguén podía traballar na cidade
nun oficio sen pertencer ao gremio
correspondente. Na organización interna dos
gremios diferenciábanse tres categorías de
artesáns: mestre , era o dono do obradoiro ,para
alcanzar esta categoría debía pasar un exame
consistente en elaborar unha “obra mestra”
;oficial ,artesán experto que traballaba por un
salario , e aprendiz , traballaba sen soldo, vivían
e comían na casa do mestre, (chegaba a pagar
pola aprendizaxe do oficio )

16. O AUXE DO COMERCIO.
• O incremento da produción agraria e
artesanal provocou un importante auxe do
comercio, cuxos centro foron as cidades.
Distinguíase:
• O comercio local, que se realizaba nas
vivendas-taller dos artesáns e nos
mercados urbanos semanais.
• O comercio a longa distancia, nas ferias
e cidades con grandes portos.

17. • As feiras eran reunións de comerciantes,
que tiñan lugar unha vez ao ano.
• Nas cidades con grandes portos no
Mediterráneo como Venezia, Xénova,
Marsella ou barcelona, comerciaban con
Bizancio e o imperio musulmán, dos que
adquirían produtos de luxo(seda, porcelana,
especias..).No norte de Europa, cidades
como Colonia ou Hamburgo comerciaban con
cereais, la, ferro, viño, madeira ou
escravos.

18. As rutas comerciais no S XIII
( Fonte kalipedia.com )

19. • Para que o comercio se puidera desenvolver era
necesario que a moeda volvera a circular. E
para iso nace a figura do cambista e
banqueiro.

20. O REXURDIR DAS CIDADES.
• CAUSAS
• A partir do século XI renaceu a vida urbana en Europa.
A causa principal foi o aumento da produción agraria,
que produciu excedentes que os campesiños podían
intercambiar por outros produtos nos mercados,
estimulando así o comercio e a artesanía.
• Por un lado rexurdiron as antigas cidades romanas que
decaeron tras a caída do imperio romano. Noutros casos
xurdiron novas cidades a partir de mercados
establecidos xunto aos castelos dos señores e
mosteiros; xunto aos cruzamentos de rutas ou xunto aos
portos.
• fóronse formando barrios de artesáns e comerciantes,
os burgos, que acabaron rodeándose de murallas e
converténdose en cidades. A palabra burgo usouse para
designar á cidade, e aos seu habitantes chamáronnos
burgueses.

23. 3.2 AS FUNCIÓNS URBANAS
• Administrativas, moitas acollían a sede dun
condado.
• económicas Foron importantes centros
económicos onde se desenvolveu a artesanía e
o comercio.
• culturais. construíron escolas, universidades,
• Relixiosas. Moitas acolleron a sede dun
bispado. catedrais e igrexas.
• Eran ademais espazos de liberdade, pois se
un servo fuxido lograba permanecer un anoe
un día nelas, convertíase nun cidadán libre do
señor feudal.

24. O GOBERNO DA CIDADE
• Nun principio, as cidades dependían dun señor laico ou
eclesiástico, pero os abusos destes, levaron aos seus
habitantes a crear asociación chamadas comunas, que
conseguiran dos señores ou do rei unha carta comunal
ou foro. Este documento permitíalles formar un
goberno autónomo e garantía os seus dereitos.
• O goberno da cidade recaía nun consello comunal
elixido polos cidadáns, que se ocupaba de recadar
impostos e do aprovisionamento e a defensa da
cidade. Este consello era dirixido por un alcalde ou
burgomestre,e reuníanse no concello.
• As familias mais ricas foron acaparando o goberno da
cidade, constituíndo o patriciado urbano.

27. 4. A SOCIEDADE
• Patriciado urbano, era un grupo minoritario,
integrado polos ricos comerciantes, banqueiros e os
dirixentes dos principais gremios, acaparaban o
goberno da cidade.
• O pobo común, resto da poboación urbana. Estaba
constituído por un grupo intermedio, formado polos
mestres dos gremios e pequenos comerciantes; a
masa urbana, formada por oficiais e aprendices dos
gremios, criados..; e os pobres e marxinados que
vivían da mendicidade.
• xudeus, que vivían xuderías ou alfamas. Dedicábanse
ao comercio, artesanía especializada, á medicina ou
eran prestamistas.
• As mulleres, adoitaban compartir o oficio do seu
pai ou esposo, , foron taberneiras, artesáns, ourives,
prateiras, pintoras, albaneis, lavandeiras parteiras..

28. Afianzamento do poder real
• Apoio das cidades e vilas.O rei, para gañar o seu
apoio, concede ás cidades e vilas privilexios económicos
e políticos. Así, por exemplo concede unha carta de
poboamento dun lugar: carta pobra ou un propio
goberno independente do señor feudal: o municipio ou
concello,que elixe aos seus propios gobernantes.
• Os parlamentos . asembleas convocadas polo rei e nas
que se reunían os nobres, o alto clero e os burgueses.
A función principal era aprobar novos impostos e
axudas ao reino. Segundo os países recibían diferentes
nomes: Cortes en Castela e Aragón, Estados Xerais en
Francia, Dieta no Sacro Imperio Xermánico ( Alemaña )
ou Parlamento en Inglaterra. Con estas convocatorias,
os reis pretendían rabaixar o poder dos nobres ao
contar co apoio dos burgueses.

29. A RELIXIOSIDADE MEDIEVAL
• Na Idade Media, a cristiandade enfrontouse a
dous inimigos: os musulmáns e as herexías.
• Os musulmáns establecéranse en Terra Santa,
nos lugares onde se establecera a vida de Cristo.
Para expulsalos organizáronse as cruzadas,
expedicións militares convocadas polo Papa nas
que participaban cabaleiros e combatentes dos
reinos cristiáns de Europa, estaban dirixidas por
nobres e reis como Ricardo Corazón de León de
Inglaterra ou San Luis de Francia. Houbo ata
oito cruzadas que se desenvolveron entre 1096 e
1274.

32. • As terras conquistadas en Terra Santa,
eran custodiadas e defendidas polas
ordes militares, tropas formadas por
monxes guerreiro como a orde dos
Hospitalarios ou os Templarios.

33. • https://www.youtube.com/watch?v=A4Bfe0Q
xRQs

34. • As herexías eran doutrinas contrarias ás
ensinanzas da Igrexa. Para combatelas,
creouse en 1230 un tribunal especial, a
Inquisición, que xulgaba os delitos contra a
fe.
• Ademais intensificouse e novas ordes
relixiosas como dominicos e franciscanos,
predicaban nas cidades. Estas recibiron o
nome de ordes mendicantes, porque vivían
da mendicidade.

36. A CULTURA
• Escolas urbanas , podían ser: catedralicias,
controladas pola Igrexa e centradas nos estudos
relixiosos, ou municipais públicas, con maior
diversidade de estudos(Lectura, Escritura, Dereito,
medicina..).
• As universidades xurdiron como asociación de
mestres e estudiantes. Os estudos dividíanse en
catro facultades ou especialidades:Artes liberais,
Medicina, Dereito e Teoloxía.
• O ensino era en latín e seguía un método, a
escolástica, que consistía en ler un texto, formular
un problema, discutir sobre el e adoptar unha
decisión.
• As universidades mais famosas foron as de
Oxford(1096), Bolonia(1088) e París(1150);na
Península Ibérica destacou a de Salamanca(1218).

37. A BAIXA IDADE MEDIA, A CRISE
DO SÉCULO XIV.
• CAUSAS
• As guerras foron frecuentes e afectaron a
amplas zonas da Europa Occidental. A máis
coñecida e tamén longa foi a Guerra dos Cen
anos ( 1337 – 1453 ) entre Francia e
Inglaterra polo intento dos ingleses de
ocupar o trono francés. Nela xurdíu a figura
de Xoana de Arco. En Galicia provocou moita
inestabilidade o enfrontamento entre os
irmanastros PedroI o cruel e Enrique de
Trastámara.

38. • A fame: No S XIV as condicións
climatolóxicas foron moito máis duras, o
clima arrefriou , apareceron veráns moi
chuviosos que apodrentaban as sementes
con que os cultivos de cereais se perdían.
Isto provocou anos de malas colleitas e
con elas a fame a partir de 1315.
• Epidemias afectaban mais á xente mal
alimentada,así, a peste negra procedente
de Asia, asolou Europa de 1347 a 1352.
Unha terceira parte da poboación europea
desapareceu nuns poucos anos.

39. • CONSECUENCIAS
• A poboación europea, descendeu de 73 millóns
de habitantes en 1300, a 45 millóns en 1400.
• A economía decreceu xa que a produción
agraria se reduciu por falta de mande obra e
baixou a demanda de produtos artesanais.
• Na sociedade producíronse revoltas e conflitos.
No campo os campesiños rebeláronse contra os
señores, que trataban de compensar as perdas,
aumentando as esixencias ao
campesiñado(Guerras Irmandiñas, payeses de
Remensa). Nas cidades os grupos populares
subleváronse contra o Patriciado
urbano(conflicto de la biga y la busca) e
asaltaron as xuderías, ao culpar aos xudeus de
todas as calamidades.