UNIDADE 4 - A INDUSTRIALIZACIÓN

1. A INDUSTRIALIZACIÓN

2. 01. A revolución agraria e demográfica
01.1. A revolución agraria
• Melloras durante a Idade Moderna (maquinaria).
• Inglaterra (principios s. XVIII) novos métodos:
– Eliminación do barbeito.
– Rotación continua de cultivos. Novas especies (pataca).
– Novos cultivos que renovaban a terra (forraxe para o
gando). Produtos provenientes de América (tomate ou
millo).
– Fertilizantes naturais producidos polo gando.
– Ferramentas de ferro e ferraxe dos cabalos de tiro.
• Finais do s. XVIII aumento da produtividade grazas ao
regadío, fertilización química e mecanización (arado de
ferro, sementadora e novas técnicas de recolección).

3. 01.2. A revolución demográfica
• Gran crecemento de poboación entre 1700 e
1914. Causas melloras na alimentación e
redución da mortalidade.
• Aumento da produción agrícola e progreso dos
transportes acceso da poboación aos alimentos.
Avances na ciencia médica.
• Consecuencias:
– Favoreceu o desenvolvemento industrial: man de obra
para as fábricas. Máis consumidores demanda de
produtos industriais.
– Redistribuiu a poboación europea: éxodo rural (falta
de traballo no campo e creación de postos nas
cidades). Emigración cara América, Asia e Oceanía.

5. 02. A Revolución Industrial
• Paso dunha sociedade baseada no traballo agrícola a outra
con predominio do sector industrial. Trazos fundamentais:
– Substitución do traballo manual polo realizado nas fábricas por
máquinas e obreiros.
– Uso de fontes de enerxía procedentes de combustibles fósiles
(carbón).
– Aumento da produción de bens e comercialización por todo o
mundo grazas aos transportes.
– Xurdimento da clase obreira.
• Causas:
– Novas necesidades económicas.
– Crecemento demográfico.
– Protagonismo da burguesía motor da expansión comercial e
industrial.
– Acumulación de capitais.
– Avance tecnolóxico.
• Desigual ritmo de industrialización.

6. 02.1 A Primeira Revolución Industrial
O desenvolvemento industrial: a industria textil
• Inglaterra primeiro país industrializado
(mediados s. XVIII).
• Crecente demanda de tecidos industria téxtil.
• La substituida polo algodón da India e EEUU.
• Máquinas aumento da produción (aplicación da
máquina de vapor Cartwright, 1785).
A industria siderúrxica
• Demanda de instrumentos e maquinaria de ferro
para sectores agrario e téxtil.
• Aumento da produtividade dos altos fornos
madeira por carbón de coque.

7. Máquina de vapor:
• Newcomen máquina a vapor que achicaba
auga da minas.
• James Watt introduce a enerxía mecánica
(1763).
• Máquinas téxtiles e agrícolas, ferrocarrís,
barcos…
Os transportes:
• Necesidade de trasladar os bens agrarios e
industriais revolución dos transportes.
• Stephenson aplica a máquina de vapor á
locomotora (1829).
• O ferrocarril estendeuse por Europa e EEUU.

8. 02.2. A Segunda Revolución Industrial
• Avances nos métodos de fabricación industrial
abandono da máquina de vapor.
• Novos países punteiros: Alemaña, EEUU e Xapón.
• Avances:
– Nova fonte de enerxía o petróleo (1859): usos en
industria, transporte e iluminación.
– A electricidade substitui á enerxía mecánica da
maquina de vapor. Edison lampada incadescente
(1879). Iluminación nas cidades e tranvías eléctricos.
– Avance da industria siderúrxica o convertidor
Bessemer (1856) transforma o ferro en aceiro.
– Industria química: produtos sintéticos que substitúen
aos naturais novas industria de abonos, colorantes,
fármacos… (Alemaña).

9. – Transportes: O ferrocarril conecta cada vez máis
territorios. A navegación marítima incorpora as
hélices e, máis adiante, as turbinas de vapor
crecemento do comercio mundial. Automóbil
inventado por Benz en 1886. Inicio da era da
aviación.
– Reorganización do traballo aumento da
produtividade. Taylorismo: asignar a cada obreiro
unha tarefa no proceso de produción. Henry Ford
cadea de montaxe.
– Capitalismo: Créanse bancos que gardan diñeiro e
conceden créditos ás empresas. Concentración
empresarial cártel, trust e holding. Fusión de
empresas para evitar competencia e monopolizar
o mercado.

10. 03. Sociedade de clases e movemento obreiro
03.1. A sociedade de clases
• Revolucións liberais Igualdade xurídica dos cidadáns.
Industrialización desigualdade económica. Novo
criterio de división social.
• Clases ricas: nobreza do Antigo Réxime e alta burguesía
(banqueiros, grandes industriais e comerciantes, etc.).
• Clases medias crecen do desenvolvemento
económico. Media e pequena burguesía.
• Clases traballadoras:
– Campesiños: Maioría da poboación.
Pobreza+mecanización+crecemento da poboación paro,
éxodo rural e emigración.
– Urbana: heteroxénea. Artesáns (maioría ao inicio da
industrialización, en descenso), obreiros industriais
(proletarios, xornadas longas e salarios baixos) e
empregados humildes do sector terciario.

11. A cidade industrial.
• Considerable peso do mundo rural
progresivo crecemento das cidades.
• Desenvolvemento caótico no inicio, no século
XIX comezou a planificación (sumidoiros,
fontes, iluminación).
• Diferentes barrios segundo a riqueza dos seus
habitantes.
• Burguesía nos ensanches (edificios de
calidade). Fábricas a barrios obreiros nos
arrabaldes (vivendas pequenas e insalobres).

13. 03.2. O movemento obreiro
• Mediados s. XIX mellorar as condicións de vida
e de traballo dos obreiros durante a
industrialización. Evolución desigual en cada páis.
• A ideoloxía: o socialismo
– Burgueses intelectuais denuncias contra a
explotación obreira.
– Socialismo utópico (desde 1820) solucións ideais
para mellorar as condicións dos obreiros. Escasa
influencia.
• O marxismo:
– Karl Marx e Friedrich Engels Manifesto comunista
(1848).
– A loita revolucionaria do proletariado sociedade
comunista.

14. – Bases do marxismo:
• Materialismo histórico: O motor da historia é a
mobilización dos traballadores motivada polas
condicións materiais nas que viven e traballan.
• Loita de clases: As sociedades se dividen en opresores e
oprimidos. Os traballadores loitan por medio da
revolución.
• Cambio social: loita de clases desaparición da
burguesía ditadura do proletariado comunismo.
• O anarquismo:
– Bakunin sociedade sen autoridade política,
económica e relixiosa, organizada en comunas
autoxestionadas. Contrario a acción política
parlamentaria. Protagonismo do campesiñado
folgas, mobilizacións ou actos violentos.

15. A organización obreira
• Conciencia de clase + legalización de asociacións
sindicatos, partidos e organizacións
internacionais obreiras.
• Asociacións de axuda mutua achegas dos
traballadores para axudar en caso de paro,
enfermidade ou morte. Sindicatos folgas para
conseguir melloras laborais. Reino Unido Trade
Unions (1820).
• Primeira Internacional (1864-1876) Marx e
Bakunin enfrentados pola participación na vida
política. Comuna de París (1871) disolución.
• Formación partidos socialistas federación en
1889 Segunda Internacional: defensores da
revolución contra revisionistas.