Türkiye'nin plato ve ovaları

1. PLATO
• Akarsular
tarafından
derince
parçalanmış,
hafif engebeli,
genelde
yüksekliği fazla
olan geniş
düzlüklere Plato
denir.

2. • Plato ile yayla kavramlarını birbirinden ayrı
tutmak gerekir.
• Yayla daha çok yaz aylarında hayvan otlatılan,
ya da turizm amaçlı kullanılan geçici bir
yerleşme şekli iken; plato bir yeryüzü şeklidir.

3. • Platolar Türkiye’nin önemli ve yaygın bir yeryüzü
şeklidir.
• Neden?
• Ülkemizin büyük bir kısmı aşınım sahası iken IV.
Zamanda oluşan toptan yükselmeye uğraması
akarsuların eski aşınım düzlüklerini yarmalarına ve
platoların çoğalıp, yaygınlaşmasına neden olmuştur.

4. TÜRKİYE’NİN PLATOLARI

5. Oluşumuna göre
platolar
Peneplenleşme
yoluyla oluşan
platolar
Tabaka Düzlüğü
Platoları
Lav Platoları Karstik Platolar
Çatalca –
Kocaeli
Perşembe
platosu
Safranbolu
platosu
Gaziantep
platosu
Bozok platosu
Obruk platosu
Haymana
platosu
Cihanbeyli
platosu
Erzurum-Kars
platosu
Ardahan
platosu
Taşeli Platosu
Teke Platosu
Uzunyayla
platosu
Şanlıurfa
platosu
Yazılıkaya
Platosu
Yatay Duruşlu
Platolar

6. Oluşumlarına göre platolar:
• 1. Peneplenleşme yoluyla oluşan
platolar
• 2.Tabaka Düzlüğü Platoları
• 3. Lav Platoları (Volkanik
Platolar)
• 4.Karstik Platolar

7. • Platolar farklı yükseltilerde bulunur ve batıdan
doğuya gidildikçe yükseltiler artar…
• Marmara’da 150 – 200 m.lere,
• Güneydoğu’da 600 – 700 m.lere,
• İç Anadolu’da 1000 – 1500 m.lere,
• Doğu Anadolu’da 1800 – 2000 m.lere kadar
çıkmaktadır.

8. • İç bölgelerimizde genelde yatay duruşlu platolar
bulunur.
CİHANBEYLİ PLATOSU

9. • Doğu Anadolu’da lav platoları
KARS PLATOSU

10. • Akdeniz Bölgesi’nde karstik platolar
TEKE PLATOSU (ELMALI)

11. • Karadeniz ve Marmara Bölgeleri’nde aşınım
platoları yer alır.
ÇATALCA – KOCAELİ PLATOSU

12. İÇ ANADOLU BÖLGESİ
• Tuz Gölü çevresinde platolara yaygın olarak rastlanır.
• Tuz Gölü ile Konya Ovası arasında OBRUK ,
• Tuz Gölü’nün batısında CİHANBEYLİ,
• Tuz Gölü’nün kuzeybatısında HAYMANA,
• Kızılırmak yayı içerisinde BOZOK,
• İçbatı Anadolu eşiği üzerinde YAZILIKAYA,
• İç Anadolu ile Doğu Anadolu arasında UZUNYAYLA
Platoları yer alır.
• Niğde, Kayseri, Nevşehir arasında kalan saha
Türkiye'deki lav platolarına örnek alanlardır.

13. OBRUK PLATOSU
AKKUYU OBRUĞU

14. ACIGÖL
KIZÖREN OBRUĞU

15. CİHANBEYLİ PLATOSU

16. HAYMANA PLATOSU

18. BOZOK PLATOSU

19. YAZILIKAYA PLATOSU

20. YAZILIKAYA PLATOSU

21. UZUNYAYLA PLATOSU

22. DOĞU ANADOLU BÖLGESİ
• Kuzeydoğu’da Erzurum – Kars ve
• Ardahan Platoları yer alır.
• Allahuekber ve
• Yalnızçam Dağları üzerinde 2000 – 2500 m.lerde
platolar yer alır.
• Bu bölgemizdeki Bingöl platosu bir lav
platosudur.

23. ERZURUM – KARS PLATOLARI

24. ARDAHAN PLATOSU
DAMAL

25. GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ
• Gaziantep ve
• Şanlıurfa Platoları yer alır
• Güneydoğu Anadolu'daki Karacadağ
Platosu bir lav platosudur
• Diyarbakır Havzası, Mardin Eşiği ve Mazıdağı
çevresi de akarsular tarafından parçalanmıştır.

26. GAZİANTEP PLATOSU

27. ŞANLIURFA PLATOSU

29. MARDİN EŞİĞİ - MAZIDAĞI

30. MARDİN EŞİĞİ - MAZIDAĞI

31. AKDENİZ BÖLGESİ
• Kireçtaşı üzerinde Teke ve
• Taşeli Platoları yer alır.

32. TEKE PLATOSU

33. TAŞELİ PLATOSU

34. MARMARA BÖLGESİ
ÇATALCA – KOCAELİ PLATOSU

35. KARADENİZ BÖLGESİ
PERŞEMBE PLATOSU

36. KARADENİZ BÖLGESİ
SAFRANBOLU PLATOSU

37. SAFRANBOLU PLATOSU

38. Bu platoların dışında dağlık alanların üst
kısımlarında, küçük parçalar halinde çok
sayıda plato bulunmaktadır.

42. TÜRKİYE’NİN OVALARI
• Akarsular tarafından parçalanmamış, çevrelerine göre
alçakta olan geniş düzlüklere Ova denir.
• Ovalarda eğim çok az olduğundan buralarda yer alan akarsular
menderesler oluşturur.

43. Ovaların Özellikleri
• 1-) Çevrelerine göre alçak alanlardır.
• 2-) Akarsular tarafından yarılmamıştır.
• 3-) Düz bir yapıya sahiptirler.
• 4-) Toprakları genel olarak verimlidir.
• 5-) Nüfus, yerleşme ve ekonomik
faaliyetlere uygun sahalardır.

44. Oluşumlarına göre ovalar:
• Ülkemizdeki ovaların oluşumunda tektonik,
volkanik, karstik olaylar ve akarsu biriktirmesi
etkili olmuştur.
• En etkili olanı tektonik olaylardır.
• Tektonik ovalar genelde 3.ve 4. zamanda
çöken sahalarda oluşmuştur.

45. 1.Çöküntü ovaları (Tektonik Ovalar):
• Yeryüzündeki
çöküntü
hendeklerinin
dış kuvvetlerin
taşıyıp getirdiği
tortullarla
dolması sonucu
oluşurlar.

46. 2.Birikinti Ovaları:
• İç kesimlerde yada
kıyılardaki çukur alanların
dış kuvvetlerin taşıyıp
getirdiği tortullarla dolması
sonucu oluşurlar.
• Akarsuların taşıyıp getirdiği
malzemeleri deniz yâda
gölün sığ yerlerinde
biriktirmesi ile de DELTALAR
oluşur.
• Bafra, Çarşamba, Silifke,
Çukurova gibi.

47. 3.Karstik ovalar:
• Karstik alanlarda
suyun çözücü
etkisiyle oluşan
çanakların
tabanının
tortullarla dolup
düzleşmesi ile
oluşurlar.

48. Türkiye’de ovalar farklı yükseltilerde görülür
Delta ve taban seviyesi ovaları deniz seviyesinde,
GEDİZ DELTASI
BERGAMA OVASI

49. Türkiye’de ovalar farklı yükseltilerde görülür
Batı Anadolu ve Trakya’da 200 m. civarında
BURSA OVASI SİMAV OVASI

50. Türkiye’de ovalar farklı yükseltilerde görülür
İç Anadolu ve Güneydoğu’da 800 – 1200 m.
KONYA OVASI HARRAN OVASI

51. Türkiye’de ovalar farklı yükseltilerde görülür
Doğu Anadolu’da 700 m. den 2400 m. ye kadar çıkar.
MUŞ OVASI YÜKSEKOVA

52. OVALAR BULUNDUĞU
YERE GÖRE DE 2 ANA
GRUBA AYRILIR:
1.Kıyı ovaları
2.İç ovalar

53. 1.Kıyı ovaları (Deltalar)
• Akarsuların taşıdığı malzemeleri denize
döküldüğü yerde biriktirmesi sonucu oluşan
ovalardır.

54. 1.Kıyı ovaları (Deltalar)
• Deltaların meydana gelebilmesi için gerekli
şartlar;
• 1.Akarsuyun belli bir büyüklükte olması.
• 2.Akarsuların getirdiği alüvyon miktarının bol
olması.
• 3.Kıyının çok derin olmaması.
• 4.Kıyılardaki güçlü akıntıların olmaması.
• 5.Kıyıda gel-gitin etkili olmaması gerekir.

55. Kıyı ovaları (Deltalar)
• Türkiye’nin deltaları oldukça genç oluşumludur
• 100.000 yıl önce son buzul döneminden sonra
deniz seviyesinin yükselmesine bağlı olarak
bugünkü görünümlerini almışlardır
• Deltalar oldukça hızlı gelişirler ( Menderesler –
Söke ovası, Gediz, Efes Antik şehri)

56. • 11. yüzyıl sonlarında
Selçuklular Anadolu'yu
işgal etmeye
başlamışlar ve Türkmen
göçmenler Ege
kıyılarına da
yerleşmeye
başlamışlardır.
Selçuklular zamanında
Miletos limanı yine
Venediklilerle ticaret
için liman olarak
kullanılmıştır….
• Sonunda Osmanlıların eline gecen
Miletos limanının kullanılmasına
devam edildiği bilinmektedir.
1494'te Menteşe Beyleri soyundan
İlyas Bey Miletos'ta bir camii,
medrese ve oluşan bir külliye
yaptırmıştır Fakat liman dolmasıyla
Miletos terkedilmiş sehir
harabeleri bugün deniz kıyısından
10km kadar icerde kalmistir. Fakat
yine de bir koy ismi olarak Balat
(Palatia'dan alınma) koyu
bulunmaktadır

57. 2-İç Ovalar
• İç ovalarımızın çoğu 3.Zamanda tektonik hareketle
çöken sahalardaki çanaklar içinde oluşan göllerin
içine akarsuların taşıdığı malzemelerin birikmesiyle
meydana gelmiştir.
• Bunlar bazen fay hatlarında diziler halinde bazen de
tek tek bulunurlar.
• Bunların çoğunun yükseltileri fazladır.
• Bundan dolayı bunlara yüksek ovalar da denir.

58. Ovaların Ekonomik Önemi:
• 1.Tarımın en yoğun yapıldığı verimli alanlardır.
• 2.Ulaşım en kolay olduğu alanlardır.
• 3. Yerleşmeler kurulduğu ve nüfusun en yoğun
yaşadığı yerlerdir.
• 4-Kıyı ovaları başta olmak üzere su kaynaklarının en
bol olduğu yerlerdir.
• Genel olarak ovalar fay hatlarında olduğu için
deprem riskinin en yüksek olduğu yerlerdir.
• Ayrıca alçak oldukları için de sel ve taşkın tehlikesi
fazla olan alanlardır.

59. • Genel olarak ovalar fay hatlarında olduğu için
deprem riskinin en yüksek olduğu yerlerdir.
• Ayrıca alçak oldukları için de sel ve taşkın tehlikesi
fazla olan alanlardır.
Söke Ovası- Söke Ovası Denize Döndü
Söke Ovası’nda bu kışta binlerce dönüm arazi sular altında kaldı.
25 Ocak 2012 Çarşamba Nazilli.com.tr

60. TÜRKİYE’NİN OVALARI

61. TÜRKİYE’NİN OVALARI
Yükseltileri azdır.
Sıcaklık ortalamaları yüksektir.
Verimleri yüksektir.
Ürünlerin vejetasyon süresi uzun, olgunlaşma süresi kısadır.
Tarım ürünü çeşidi fazladır.
Delta ovaları: Akarsuların denize döküldükleri yerlerde oluşmuştur.
Bakırçay, Gediz, Büyük ve Küçük Menderes, Bafra (Kızılırmak), Çarşamba (Yeşilırmak), Çukurova
(Seyhan-Ceyhan), Silifke (Göksu)
Taban seviyesi ovası: Sakarya nehrinin oluşturduğu Adapazarı ovası
Kudret GÜL
Çukurova
Silifke
Gediz
Bakırçay
Sakarya
Bafra
Çarşamba
Küçük Menderes
Büyük Menderes
Kıyı ovaları

62. DELTALAR ve KIYI OVALARI
YEŞİLIRMAK ( ÇARŞAMBA )
DELTASI KIZILIRMAK ( BAFRA) DELTASI

63. DELTALAR ve KIYI OVALARI
MERİÇ DELTASI
SAKARYA DELTASI

64. DELTALAR ve KIYI OVALARI
BAKIRÇAY (DİKİLİ OVASI) GEDİZ( MENEMEN OVASI)

65. DELTALAR ve KIYI OVALARI
KÜÇÜKMENDERES
(SELÇUK OVASI)
BÜYÜKMENDERES
( BALAT OVASI)

66. DELTALAR ve KIYI OVALARI
GÖKSU (SİLİFKE) DELTASI
SEYHAN-CEYHAN(ÇUKUROVA)
DELTASI

67. DELTALAR ve KIYI OVALARI
ASİ DELTASI

68. Bunların dışında kıyı ovası olarak bilinen tavan seviyesi
ovaları da bulunur
KÖYCEĞİZ OVASI DALAMAN OVASI

69. DELTALAR ve KIYI OVALARI
EŞEN ÇAYI OVASI

70. DELTALAR ve KIYI OVALARI
EŞEN ÇAYI OVASI FİNİKE OVASI

71. DELTALAR ve KIYI OVALARI
FİNİKE OVASI

72. DELTALAR ve KIYI OVALARI
ANTALYA OVASI
SERİK OVASI

73. ANTALYA OVASI

74. DELTALAR ve KIYI OVALARI
MANAVGAT OVASI

75. Oluşturan Akarsu Ova Adı
Kızılırmak Bafra Ovası
Yeşilırmak Çarşamba Ovası
Sakarya Adapazarı Ovası
Meriç Meriç Ovası
Bakırçay Dikili Ovası
Gediz Menemen Ovası
Küçük Menderes Selçuk Ovası
Büyük Menderes Balat Ovası
Göksu Silifke Ovası
Seyhan ve Ceyhan Çukurova

76. İÇ BÖLGE OVALARI
• Tektonik ve karstik
süreçlerin etkisiyle
oluşmuşlardır
• Tektonik çanaklar içinde
göl ve akarsu depolarının
birikmesi ile ortaya
çıkmışlardır
• Çöken sahada çeşitli
tortulların birikmesi ve
akarsuların getirdiği
alüvyonların yayılması ile
tektonik ovalar
oluşmuştur
• Önemli fay kuşaklarına
bağlı olarak oluşan
havzaların alüvyonlarla
dolması sonucu tektonik
ovalar ortaya çıkmıştır.
• Kireçtaşlarının
çözülmesiyle oluşan
çanakların içinde polye
ovaları oluşmuştur.

77. • Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde yer alan ovalar;
• , Manyas, Ulubat, Biga, Gönen, Bursa, İnegöl, İznik, Yenişehir, Orhangazi,
Gemlik, Bolu, Düzce, İlgaz, Ladik, Suluova, Taşova, Vezirköprü, Turhal, Kargı,
Eleşkirt, Kaynaştı, Zile, Erbaa, Suşehri, Niksar, Erzincan, Erzurum, Pasinler ve
Ağrı ovalarıdır.
• Batı Anadolu Fay Hattı üzerinde yer alan ovalar;
• Bakırçay vadisinde; Bergama, Soma ve Kırkağaç
• Gediz vadisinde; Manisa, Akhisar, Turgutlu, Salihli ve Alaşehir
• Küçük Menderes vadisinde; Torbalı, Tire, Ödemiş ve Bayındır
• Büyük Menderes vadisinde; Söke, Koçarlı, Aydın, Yeni pazar, Nazilli ve
Sarayköy ovalan bulunur.
• Güney Anadolu Fay Hattı üzerinde yer alan ovalar;
• Amik, Malatya, Elazığ, Hınıs, Muş, Varto, Elbistan, Göynük, Afşin, Ardahan,
Karlıova, Kahramanmaraş, Iğdır, Bingöl ve Bulanık ovalarıdır.
• Bu üç fay hattı dışında;
• Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde; Nizip, Suruç, Ceylanpınar, Harran
(Altınbaşak) ve Viranşehir
• İç Anadolu'da; Eskişehir, Akşehir, Mürted, Ankara, Çubuk ve Develi ovaları
teknotik ovalardır.

78. Büyük bir bölümü tektonik oluşumludur. Yükseltileri bulundukları bölgeye göre değişir.
Bir bölümü kırık hatlarının üzerindeki çukurlardadır.
Tektonik Ovalar: Erzincan, Erzurum, Pasinler, Muş, Iğdır, Erbaa, Niksar, Merzifon, Bolu,
Düzce, Amik, Elazığ, Kahramanmaraş, Adıyaman, Küçük ve Büyük Menderes, Gediz,
Bakırçay…
Kudret GÜL
Erzincan
Erzurum
Pasinler
Muş
Iğdır
Erbaa
Niksar
Elazığ
Merzifon
Bolu
Düzce
Amik
Kahramanmaraş
Adıyaman
Küçük Menderes
Büyük Menderes
Gediz
Bakırçay
TÜRKİYE’NİN OVALARI
İç ovaları

79. Karstik: Acıpayam, Tefenni, Elmalı, Bozova
Kudret GÜL
Tefenni
Elmalı
BozovaAcıpayam
TÜRKİYE’NİN OVALARI
İç ovaları

80. Çökme aşınma ve birikme faaliyetleri ile oluşanlar: Nizip, Suruç, Ceylanpınar,
Altınbaşak (Harran), Konya Ovası…
Kudret GÜL
Ceylanpınar
HarranKonya
Suruç
Nizip
TÜRKİYE’NİN OVALARI

81. Trakya
Ergene

82. Kuzey Anadolu Fay hattındaki ovalar:
Manyas Ovası Uluabat Ovası

83. Kuzey Anadolu Fay hattındaki ovalar:
Gönen Ovası Bursa Ovası

84. Kuzey Anadolu Fay hattındaki ovalar:
Bursa Ovası

85. Kuzey Anadolu Fay hattındaki ovalar:
İnegöl Ovası Mustafakemalpaşa Ovası

86. Kuzey Anadolu Fay hattındaki ovalar:
Karacabey Ovası Balıkesir Ovası

87. Kuzey Anadolu Fay hattındaki ovalar:
Yenişehir Ovası Orhangazi Ovası

88. Kuzey Anadolu Fay hattındaki ovalar:
Adapazarı Ovası Düzce Ovası

89. Kuzey Anadolu Fay hattındaki ovalar:
Bolu Ovası

90. Kuzey Anadolu Fay hattındaki ovalar:
Çerkeş Ovası

91. Kuzey Anadolu Fay hattındaki ovalar:
Kurşunlu Ovası Tosya Ovası

92. Kuzey Anadolu Fay hattındaki ovalar:
Merzifon Ovası Suluova

93. Kuzey Anadolu Fay hattındaki ovalar:
Taşova Erbaa Ovası

94. Kuzey Anadolu Fay hattındaki ovalar:
Niksar Ovası Suşehri Ovası

95. Kuzey Anadolu Fay hattındaki ovalar:
Erzincan Ovası Aşkale Ovası

96. Kuzey Anadolu Fay hattındaki ovalar:
Erzurum Ovası Pasinler Ovası

97. Kuzey Anadolu Fay hattındaki ovalar:
Horasan Ovası

98. Doğu Anadolu Fay hattındaki ovalar:
Amik Ovası Kahramanmaraş Ovası

99. Doğu Anadolu Fay hattındaki ovalar:
Adıyaman Ovası Malatya Ovası

100. Doğu Anadolu Fay hattındaki ovalar:
Elazığ Ovası Bingöl Ovası

101. Doğu Anadolu Fay hattındaki ovalar:
Karlıova Ovası Muş Ovası

102. Doğu Anadolu Fay hattındaki ovalar:
Varto Ovası Hınıs Ovası

103. Doğu Anadolu Fay hattındaki ovalar:
Elbistan Ovası Afşin Ovası

104. Doğu Anadolu Fay hattındaki ovalar:

105. Batı Anadolu Fay kuşağı ovaları
Bergama Ovası Soma Ovası
BAKIRÇAY GRABENİ

106. Batı Anadolu Fay kuşağı ovaları
Kırkağaç Ovası

107. Batı Anadolu Fay kuşağı ovaları
Manisa Ovası Akhisar Ovası
GEDİZ GRABENİ

108. Batı Anadolu Fay kuşağı ovaları
Turgutlu Ovası Salihli Ovası

109. Batı Anadolu Fay kuşağı ovaları
Alaşehir Ovası

110. Batı Anadolu Fay kuşağı ovaları
Torbalı Ovası Tire Ovası
KÜÇÜKMENDERES GRABENİ

111. Batı Anadolu Fay kuşağı ovaları
Ödemiş Ovası

112. Batı Anadolu Fay kuşağı ovaları
Söke Ovası Koçarlı Ovası
BÜYÜKMENDERES GRABENİ

113. Batı Anadolu Fay kuşağı ovaları
Aydın Ovası Yenipazar Ovası

114. Batı Anadolu Fay kuşağı ovaları
Sarayköy Ovası

115. Batı Anadolu ovaları
Kütahya Ovası Simav Ovası

116. Batı Anadolu ovaları
Afyon Ovası Sandıklı Ovası

117. Akdeniz Ovaları
• Ovaların büyük bölümü
karstik kökenli polye
ovalarıdır.
• Oluşumlarında hem
faylanma sonucu çökme,
hem de kireç taşlarının
çözülmesi etkili olmuştur.
• Polyeler daha çok Orta ve
Batı Toroslar’da bulunur
• Bu ovaların tabanında yer
yer sığ göllere rastlanır.

118. Akdeniz Ovaları
Elmalı Ovası Korkuteli Ovası

119. Akdeniz Ovaları
Kestel Ovası Gembos Ovası

120. Akdeniz Ovaları
Suğla Ovası Bozova

121. Akdeniz Ovaları
Tavas Ovası Acıpayam Ovası

122. Akdeniz Ovaları
Seki Ovası (Mendan) Isparta Ovası

123. Akdeniz Ovaları
Çeltikçi Ovası Tefenni Ovası

124. Akdeniz Ovaları
Kızılova Muğla Ovası

125. İç Anadolu Bölgesi’ndeki Ovalar
• Çoğu tektonik çöküntü
ovalarıdır.
• Konya- Ereğli ve Tuzgölü
çevreleri, Develi-Yahyalı-
Yeşilhisar arasında kalan
düzlük alanlar ile bu
sahaların çevrelerindeki
Neojen dolgu alanları ise
ülkemizde eski göl tabanı
ovalarına örnek olurlar.

126. İç Anadolu Bölgesi’ndeki Ovalar
Konya Ovası

127. İç Anadolu Bölgesi’ndeki Ovalar
Eskişehir Ovası Akşehir Ovası

128. İç Anadolu Bölgesi’ndeki Ovalar
Ereğli Ovası Mürted Ovası ( Akıncılar Ovası)

129. İç Anadolu Bölgesi’ndeki Ovalar
Çubuk Ovası Aksaray Ovası

130. İç Anadolu Bölgesi’ndeki Ovalar
Yukarı Sakarya Ovaları

131. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki ovalar
• Tektonik kökenlidirler
• Diğer iç bölge ovalarına göre
yükseltileri daha azdır

132. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki ovalar
Nizip Ovası Suruç Ovası

133. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki ovalar
Altınbaşak (Harran) Ovası Ceylanpınar Ovası