CILAT JANË PROBLEMET ?
Ajri, toka, ujërat e lumenjve, liqeneve, deteve e oqeaneve, ujërat nëntokësore dhe gjithçka ku jeton dhe ndikon tek njeriu përbëjnë mjedisin rrethues.Sot zhvillimi i vrullshëm ekonomik i botës e civilizimi i saj, krahas progresit të madh që kanë sjellë, kanë ndërhyrë edhe në dëmtimin, ku më shumë e ku më pak, të mjedisit tonë rrethues.Sot, mjedisi ku zhvillohet aktiviteti i botës së gjallë, është shumë i ndotur me produkte e mbeturina të shumëllojshme, ndër to vendin kryesorë e zënë mbetjet kimike apo siç i njohim ndryshe, kimikatet dhe mbetjet radioaktive.Të gjitha këto dëmtojnë e shkatërrojnë pa dallim bimët, kafshët edhe vetë njeriun.Natyrë me anë të proceseve dekompozuese që shkaktoheshin ose përshpejtoheshin nga dukuri natyrore, si ato atmosferike, tokësore, diellore etj, bëjnë të mundur eliminimin e këtyre mbeturina ndotëse. Sot vihet re gjithmonë e më shumë përdorimi pa kufi i plehrave kimike nga bujku, i cili me teprime të tilla pretendon të rrisi pjellorinë e tokës. Por bima nuk thith të gjithën.Një pjese e mirë që mbetet e paasimiluar, me anë të ujit të reshjeve apo vaditjeve depërton në brendësi të tokës dhe ndot ujërat nëntokësore, ato të burimeve, liqeneve, lumenjve.Plehrat dhe hedhja e tyre vend e pa vend, dëmtojnë rëndë mjedisin rrethues, dëmtojnë rëndë shëndetin e vetë fajtorit i cili është njeriu.
SI TË VEPROJMË PËR TA NDALUAR ? Shumë njerëz ankohen për të ndaluar këtë “rrëmujë“ që është bërë në rruzullin tokësor ,por nuk iu intereson . Një gjë është shumë e qartë. Natyra ndotet shumë lehtë, por pastrohet me shumë vështirësi.Njerëzit duhen të ndërgjegjësohen, duhet të apelojnë për të mbajtur pastër ambientin e tyre. Detyra parësore e tij është mënjanimi i ndotjeve.Kujdesi ndaj mjedisit është obligim njerëzor për të evituar katastrofat ekologjike. Jo vetëm nëShqipëri , por dhe në vende të tjera të botës duhen të vendosen sa më shumë tabela ku të tregojnë : “ Një veprim i gabuar , një rrezik i madh për jetën “. Por shumë t domosdoshme janë edhe koshat ku njerëzit të hedhin mbeturinat sepse ndryshe ato hidhen vënd e pa vënd . Pra , njeriu duhet të jetojë në harmoni me natyrën, duhet të kujdeset për atë, dhe të shfrytëzojë me efikasitet të mirat e saj, përndryshe natyra e ndëshkon atë dhe brezat që do të vijnë.
ENERGJIA ...
Të kuptojmë konceptin energji
Të analizojme llojet dhe burimet e saj.
Të shpjegojmë shderrimet e saj ne natyre dhe zbatimet ne jetën e përditshme dhe teknikë .
#MesueseAurela
CILAT JANË PROBLEMET ?
Ajri, toka, ujërat e lumenjve, liqeneve, deteve e oqeaneve, ujërat nëntokësore dhe gjithçka ku jeton dhe ndikon tek njeriu përbëjnë mjedisin rrethues.Sot zhvillimi i vrullshëm ekonomik i botës e civilizimi i saj, krahas progresit të madh që kanë sjellë, kanë ndërhyrë edhe në dëmtimin, ku më shumë e ku më pak, të mjedisit tonë rrethues.Sot, mjedisi ku zhvillohet aktiviteti i botës së gjallë, është shumë i ndotur me produkte e mbeturina të shumëllojshme, ndër to vendin kryesorë e zënë mbetjet kimike apo siç i njohim ndryshe, kimikatet dhe mbetjet radioaktive.Të gjitha këto dëmtojnë e shkatërrojnë pa dallim bimët, kafshët edhe vetë njeriun.Natyrë me anë të proceseve dekompozuese që shkaktoheshin ose përshpejtoheshin nga dukuri natyrore, si ato atmosferike, tokësore, diellore etj, bëjnë të mundur eliminimin e këtyre mbeturina ndotëse. Sot vihet re gjithmonë e më shumë përdorimi pa kufi i plehrave kimike nga bujku, i cili me teprime të tilla pretendon të rrisi pjellorinë e tokës. Por bima nuk thith të gjithën.Një pjese e mirë që mbetet e paasimiluar, me anë të ujit të reshjeve apo vaditjeve depërton në brendësi të tokës dhe ndot ujërat nëntokësore, ato të burimeve, liqeneve, lumenjve.Plehrat dhe hedhja e tyre vend e pa vend, dëmtojnë rëndë mjedisin rrethues, dëmtojnë rëndë shëndetin e vetë fajtorit i cili është njeriu.
SI TË VEPROJMË PËR TA NDALUAR ? Shumë njerëz ankohen për të ndaluar këtë “rrëmujë“ që është bërë në rruzullin tokësor ,por nuk iu intereson . Një gjë është shumë e qartë. Natyra ndotet shumë lehtë, por pastrohet me shumë vështirësi.Njerëzit duhen të ndërgjegjësohen, duhet të apelojnë për të mbajtur pastër ambientin e tyre. Detyra parësore e tij është mënjanimi i ndotjeve.Kujdesi ndaj mjedisit është obligim njerëzor për të evituar katastrofat ekologjike. Jo vetëm nëShqipëri , por dhe në vende të tjera të botës duhen të vendosen sa më shumë tabela ku të tregojnë : “ Një veprim i gabuar , një rrezik i madh për jetën “. Por shumë t domosdoshme janë edhe koshat ku njerëzit të hedhin mbeturinat sepse ndryshe ato hidhen vënd e pa vënd . Pra , njeriu duhet të jetojë në harmoni me natyrën, duhet të kujdeset për atë, dhe të shfrytëzojë me efikasitet të mirat e saj, përndryshe natyra e ndëshkon atë dhe brezat që do të vijnë.
ENERGJIA ...
Të kuptojmë konceptin energji
Të analizojme llojet dhe burimet e saj.
Të shpjegojmë shderrimet e saj ne natyre dhe zbatimet ne jetën e përditshme dhe teknikë .
#MesueseAurela
Hope Smith proposes a music video and album cover project for the song "Stealing All My Friends" by Carlie Hanson. The concept is to depict the five stages of grief through strange, unsettling settings and camera techniques inspired by alternative artists like YUNGBLUD. Hope will film footage, edit the video, and design the album cover over 9 weeks. Progress will be tracked through daily reflections and a final PowerPoint evaluation.
1. MINISTRIA E ARSIMIT, SPORTIT DHE RINISË
DREJTORIA E PËRGJITHSHME E ARSIMIT PARAUNIVERSITAR
DREJTORIA RAJONALE E ARSIMIT PARAUNIVERSITAR KORÇË
ZYRA VENDORE ARSIMORE ELBASAN
SHKOLLA 9-VJEÇARE “SULË HARRI”
MËSUESJA : VIOLETA KUQI
MODELE VLERËSIMI I ARRITJEVE TË NXËNËSVE NË ARSIMIN FILLOR
Lëndët: Gjuhë Shqipe , Matematikë , Dituri Natyre
Klasa 5
( testimi ka 48 pyetje )
2. Gjuhë Shqipe
Tematika: (Të lexuarit, Të shkruarit, Gramatikë)
Lexo tekstin : Truri elektronik
Truri elektronik është aq i vogël, sa mund të qëndrojë në majën e një gishti , por ama është protagonist i vërtetë. Ai
ka hyrë në çdo shtëpi, në çdo zyrë në çdo objekt. i gatshëm , i gjendshëm, i pagabueshëm . Është një shërbyes i
bindur e besnik i njeriut kur ai ka nevojë.
Një vetëm një prej këtyre trurëve elektronikë të vegjël është në gjendje të vërë në funksionim një aparat të madh, ta
mësojë orën tënde të dorës, të tregojë kohën me saktësi, ose të lejojë njërën prej lojërave tuaja elektronike të
mënjanojë të gjithë armiqtë kundërshtarë.
Më tepër se një million të dhënash mikroskopike janë fiksuar mbi sipërfaqen e pllakave të këtyre kutive prej silica.
Por, si janë ndërtuar këto mrekulli elektronike? Në qoftë se do të vëzhgojmë një mikroskop një foto të këtyre
pllakave, që nndryshe quhen me emrin çip, do të vëmë re se se ato janë të përshkruara nga shumë shtigje
elektronike , që u ngjajnë rrugëve dhe rrugicave të shumta që vihen re në hartat e qyteteve të mëdha.
Në çip ka një rregull të përsosur. Çdo gjë është në vendin e vet. Para së gjithash vijnë vizatimet, të cilat bëhen me
një kompjuter special, që është shumë i përshtatshëm për këtë punë, këto vendosen mbi fushën e çipit. Çdo linjë mbi
video të kompjuterit është një kanal që urdhëron një veprim të caktuar elektronik.
Ne gëzojmë të mirat e trurit elektronik. Shkencëtarët e kanë shpikur atë për të mirën e njerëzimit. , për t’u lehtësuar
njerëzve punët e shumta mekanike, ndaj kemi respect për shkencën dhe shkencëtarët.
1. Si është truri elektronik? 1 pikë
a) I madh sa një televizor.
b) I gjatë sa një makinë.
c) I vogël sa mund të qëndrojë në majë të gishtit.
d) I vjetër sa vetë planeti Tokë.
2 . Kush janë disa nga shërbimet që bën truri elektronik? 1 pikë
a) Ai na mëson vetëm orën.
b) Ai na mëson vetëm të luajmë.
c) Ai na mëson të bëjmë gjithçka që na duhet.
d) Ai nuk na bën asgjë.
3.si janë ndërtuar mrekullitë elektronike mbi këto pllaka prej silici? 1 pikë
a) Në çip nuk është vendosur me rregull asgjë.
b) Në çip çdo gjë është vendosur në vendin e vet.
c) Në çip gjërat vendosen me rrëmujë.
d) Në çip gjërat vendosen vetëm në mëngjes.
4.Pse shkencëtarët e shpikën këtë tru elektronik? 1 pikë
a) Njerëzit ta kalojnë kohën kot.
b) Njërëzit të mësojnë çdo dije të njerëzimit.
c) Njerëzit të shkojnë në shkollë.
d) Njerëzit të hanë dhe të pinë kur të duan.
5.Gjeni në tekst tri fjalët që tregojnë punën e paarritshme të trurit elektronik. 3 pikë
3. __________________ ______________________ _________________
6.Ne gëzojmë të mirat e trurit elektronik. Shkencëtarët e kanë shpikur atë për të mirën e njerëzimit. ,
“për t’u lehtësuar njerëzve punët e shumta mekanike, “ Ç’tregon kjo? 2 pikë
_____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
7.Trergo rasën e emrit të nënvizuar. 1 pikë
Truri elektronik mund të qëndrojë në majën e një gishti Rasa: ______________________
8.Foljes qëndroj shtojini një emër me parafjalë. 1 pikë
qëndroj (emër me parafjalë)_________________________________________________
9.Përshtatni foljen me kryefjalën në fjalinë e mëposhtme. 1 pikë
Ai kam hyj ____________________ në çdo shtëpi, në çdo zyrë në çdo object.
10.Trego kohën, numrin dhe vetën e foljes në fjalitë e mëposhtme. 3 pikë
Çdo gjë është në vendin e vet.
Koha: ______________________ Numri: ____________________ Veta: _____________________
11.Gjeni mbiemrin në fjalinë e dhënë më poshtë. Trego rasën. 2 pikë
Truri është një shërbyes i bindur i njeriut kur ai ka nevojë.
Mbiemër: _________________________ Rasa:________________________
12.Grupin emëror informacioneve të hollësishme vendoseni në numrin njëjës, pa ndryshuar rasën. 1pikë
_____________________________________________
13.Zgjeroni fjalinë duke i shtuar një përcaktor fjalës rrugëve. Tregoni me se është shprehur përcaktori që shtuat.
Ato u ngjajnë rrugëve të këtij qyteteti. ___________________________ 2 pikë
Shprehet me: ___________________________
14.Qarko fjalinë dëftore. 1 pikë
Por, si janë ndërtuar këto mrekulli elektronike?
Më trego si punon kompjuteri.
Çfarë mrekullie ka krijuar njerëzimi!
Ai të tregojë kohën me saktësi.
15.Shkruaj shokut tënd një letër ku të tregosh njohuritë e shumta që ke mësuar ti për kompjuterin.
5pikë
4. 16. Qarko thyesën që tregon numrin e përzier 1 4/5. 1 pikë
A. 7/3 B. 9/5 C. 12/5 D. 7/3
17.Shuma e këndeve të një trekëndëshi është: 1 pikë
A. 160o B. 360o C. 90o D. 180o
18.Gjeni vlerën e shprehjes aritmetike: 2 pikë
10 X ( 6 X 4 – 8) - ( 20 + 4 X 3 ) X 5 =
19.Distancën prej 240 km një makinë e bën për 3 orë. 2 pikë
a) Sa km bën makina në një orë?
b) Sa km bën makina për 4 orë?
20. Jepen dy numra natyrorë: 5684 dhe 7. Gjej herësin e këtyre numrave. 1 pikë
21. Shkruaj numërorin 120 650 me fjalë. 1 pikë
______________________________________________________________________
22. Thyesa që e ka vlerën një numër natyrorë është. 1 pikë
A. 7/4 B. 9/3 C. 12/5 D. 11/6
23. Vendos në boshtin numerik numrat: -4, -1, 2, +4 1 pikë
24. Emërto trupin gjeometrik. 1 pikë
_________________________
5. 25. Plotëso vargun numerik: 1 pikë
81, 72, _____ ______ ______ ______ _____ _____ ____
26.Gjej vlerën e ndryshores( x) nga bashkësia e numrave{ 49, 60, 85,} të tillë që: 1 pikë
X - 29 > 39
Dituri Natyre
27. Rrotullimi i tokës rreth diellit shkakton: 1 pikë
Formimin e erërave;
Formimin e stuhive;
Formimin e ditë-natës;
Formimin e stinëve të vitit.
28.Emërtoni proçesin e kalimit të ujit nga gjendja e gaztë në të lëngët: 1 pikë
________________________________________________________
29.Shikoni figurën dhe shpjegoni si formohet hija: 3 pikë
30.Në figurë jepen elementët përbërës që i duhen bimës për tu rritur. Trego kush janë?. 3 pikë
31.Çfarë do të ndodhë kur toka kalon midis diellit dhe hënës? Shprehe me skicë. 1 pikë
A. Eklipsi i Tokës;
B. Eklipsi i Hënës;
C. Eklipsi i Diellit;
D. Eklipsi i përhershëm;
Nota 4 5 6 7 8 9 10
Pikët 0-13 14-19 20-28 29- 34 35-40 41- 45 46- 48
1. _________________________
2. __________________________
3. __________________________
6. Vlerësimi i arritjeve të nxënësve në arsimin fillor
Lënda: Gjuhë Shqipe ,
Emër mbiemër:_____________________________
Lexoni pjesën e mëposhtme
Legjenda dhe tregime të moçme shqiptare
Një djalosh kishte dalë për gjah ne malet e Shqipnisë. Nje shqipe fluturoi sipër tij, dhe u ndal në majë të
një shkrepi. Shqipja ishte jashtëzakonisht e madhe dhe mbante në çapojt nje gjarpër. Pas pak shqipja
fluturoi prej shkrepit ku kishte çerdhen. Djaloshi u ngjit atëherë në majë te shkrepit, dhe gjeti në çerdhe
zogun e shqipes qe po luante me gjarpënin e mbytur. Por gjarpëri nuk ishte vërtetë i mbytur. Befas ai
lëvizi, ngrijti kryet, nxori thumtbin dhe beri me pickuar zogun. Ne atë ças djaloshi nxori harkun, dhe vrau
me shigjetë gjarpërin. Mandej ai mori zogun e shqipes dhe u nis drejt shtepise se tij. Befas ai degjoi mbi
krye zhurmën e krahëve te shqipes.
"Pse ma grabite foshnjen?"- thirri shqipja.
"Foshnja eshte e imja, sepse unë e shpëtova nga gjarpëri që ti nuk e kishe mbytur"-u përgjegj djaloshi.
"Jepma foshnjen time, dhe unë të jap si shpërblim mprehtësinë e syve të mi dhe fuqinë e krahëve të
mi. Ti do të jesh i pamposhtur dhe do të quhesh me emrin tim!"
I riu i dha shqipes zogun e vet. Kur u rrit zogu, ai i sillej mbi krye djaloshit, që tani ishte bere burre. Me
harkun e vet ai mbyti shumë bisha të pyllit, dhe me shpatën e vet preu shumë armiq të vendit. Ndër të
gjitha këto vepra shqipja i printe dhe e drejtonte.
I çuditur nga këto punë, populli e zgjodhi mbret gjuetarin trim. Ai e quajti Shqiptar, që do te thotë "Bir i
Shqipes", dhe mbreteria e tij mori emrin Shqiperi, që do te thatë "Vendi i Shqipeve."
shkrep = maje mali e thepisur
1. Pse djaloshi shkoi ne malet e Shqipërise ? (1 pikë )
A. Për të parë bukuritë natyrore te Shqipërisë.
B. Për të vrarë gjarprin e mbledhur.
C. Për të dalë për gjah.
D. Për të takuar foshnjen.
2. Cili është ndryshimi midis zogut të shqipes dhe gjarprit ? 1 pikë
A. Zogu i vogël ishte i zgjuar dhe luante me gjarprin.
B. Gjarpri kishte ardhur për të ngrënë zogun e vogël.
C. Zogu i vogël nuk e kuptonte që gjarpri po lëvizte për ta ngrënë.
D. Zogu i vogël zbriti për të përqafuar gjarprin.
(1 pikë)
3. Cili është kuptimi i kësaj historie ?
A.Legjenda tregon se ne shqiptaret e kemi prejardhjen nga shqiponja.
B.Zure gjarprin duhet që t’ia shtypësh kokën.
C.Zgjuarsia eshte cilesia me e larte e shqiptareve ,sepse ata jane nga vendi i shqiponjave.
7. Luftojmë vetëm me pushkë dhe fitojmë.
4.Cila nga fjalite e meposhtme e ben me te mire permbledhjen e kesaj historie. (1 pikë)
a) Armikut shtypja kokën ,sepse ai është si gjarpri që të pickon .
b) Ne shqiptarët kemi zgjedhur si simbol shqiponjën ,këtë shpend të fuqishëm.
c) Vendi i shqiptarëve është Shqipëria.
d) Vendi im ka male të larta deri në re.
5.Vendosni nje titull të përshtatshëm kësaj historie . (1 pikë)
____________________________________________________________________________________
6.Plotëso ( 2 pikë)
Autori e ndërton ngjarjen duke vënë përballë shqiponjën që përfaqëson __________________
dhe gjarprin qe perfaqeson _________________________ .
7.Gjeni parashtesen e fjalës pamposhtur. (1 pikë)
pamposhtur:________
8.Percaktoni kohën, vetën dhe zgjedhimin e foljes fluturoi (3pikë)
Koha ________________ Veta __________________ Zgjedhimi ____________________
9.Ktheni në numrin shumës grupin emëror : (2 pikë )
gjuetari trim ____________________
10.Percaktoni ne fjalinë e parë emrin dhe në fjalinë e dytë foljen. ( 2 pikë )
Befas ai lëvizi, u ngrit dhe nxori thumbin . Emri ________________ Gjinia ________________
Befas ai degjoi mbi krye zhurmën e krahëve te shqipes. Folja ____________ Koha _____________
11.Percakto klasen e fjales se nenvizuar (1pikë)
Unë të jap si shpërblim mprehtësinë e syve të mi . ______________
12.Emerto tek fjalia e parë kryefjalen dhe tek fjalia e dytë kallëzuesin . (2 pikë)
Pas pak shqipja fluturoi prej shkrepit . Kryefjala ________________
Populli e zgjodhi mbret gjuetarin trim. Kallezuesi _________________
13 .Krijo nje tekst duke u mbeshtetur ne fjalet kyce : pranvere ,lulezim ,lodrojne ,femije . (5 pikë)
_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
8. Matematikë
14.Shkruaj numërorin : (1 pikë)
Treqind mijë e njëqind e tetëmbedhjete . _______________
15.Kryej veprimet ne shtylle . ( 2 pikë )
78 967 + 68 579 80 103 – 7 485 4 567 . 75 7 584 : 36
16.Rrumbullakos ne qindeshen me te afert numrin . (1 pikë)
4827 _______________
17.Kryej veprimet ne shtylle ne mbledhjen dhe zbritjen e numrave me presje . (2 pikë)
17,2 + 9,8 - 7,5
18.Mblidh numrat thyesor ( 2 pikë )
2 + 4
6 5
19.Zgjidh ekuacionin ( 2 pikë )
7 x
X + 9 = 30
20.Në një trekëndësh dy prej këndeve janë nga 60 0
.Gjej kendin tjeter. ( 1 pikë )
21.Nje drejtekendesh e ka gjatesine 15 cm ,kurse gjeresine sa 1/ 3 e gjatesise .Gjej perimetrin dhe
siperfaqen e drejtekendeshit . (3 pikë)
22.Nje familje e perbere nga dy prindër dhe tre fëmijë po udhetonin me autobus për ne Gjirokastër.
Bileta për të vegjël kushtonte 1500 leke ,kurse për fëmijë sa gjysma e çmimit të biletës së të rriturve.
9. Babai i dha shoferit dy kartmonedha 5 000 lekëshe. Sa lekë do ti kthejë shoferi babait? Drejto pyetje
dhe zgjidh problemin. (2 pikë )
Dituri Natyre
23.Ne figuren e meposhtme tregohet : ( 1 pikë )
A. Eklipsi i hënës B . Eklipsi i diellit C . Eklipsi i tokës D. Eklipsi i planeteve
24 .Qeliza bimore ndryshon nga qeliza shtatzore sepse (1 pikë)
A. Kromozomet B. Kloroplastet C. Citoplazmen
25.Jehonë quhet ________________________________________________________ (1 pikë)
26.Emertoni pjeset e nje vullkani . (3 pikë)
27.Shkruaj funksionin e oksigjenit dhe e shtresës se ozonit ( 2 pikë )
Oksigjeni _____________________________________________________________________
Shtresa e ozonit ___________________________________________________________________
28.Shkruaj një nga funksionet që kryen secila nga këto pjesë përbërëse të qelizës . (2 pikë)
a)Membrana qelizore _____________________________________________________________________
b) Bërthama ____________________________________________________________________________
Nota 4 5 6 7 8 9 10
a)_________________________
b)___________________________
c)__________________________