Titel: Uitval en switch tijdens het eerste studiejaar: wat kan hieraan gedaan worden? Spreker: José Mulder (Expertisecentrum voor het beroepsonderwijs) Sessieronde 1 Johan Friso Foyer

1. Doorstroom naar hbo
Dr. José Mulder

2. • NRO-subsidie om te kijken hoe overgang mbo-hbo
verbeterd kan worden
– Fase 1: wat is er reeds bekend?
– Fase 2: monitoren doorstroomtrajecten bij scholen
– Fase 3: lessen trekken. Gepland in 2018.
Onderzoek doorstroom

3. • Cijfers over doorstroom
– Wat gebeurt er het eerste jaar op het hbo?
– Wat betekent eerste jaar voor kans op diploma?
• Wat zijn redenen voor moeizame doorstroom?
• Wat kunnen we er aan doen?
Wat vertel ik vandaag?

4. Instroom studenten bachelor vt
0.0%
10.0%
20.0%
30.0%
40.0%
50.0%
60.0%
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Mbo4 Mbo N4 Havo Vwo Wo

5. • Studenten kunnen
1. Zelfde studie blijven volgen
2. Na/tijdens jaar 1 geheel stoppen met studeren
3. Geheel stoppen en later weer ho-studie oppakken
4. Op- of afstromen (mbo/wo)
5. Switchen
• Van studie
• Van instelling
• Van studie en instelling
Keuzes in/na eerste jaar..

6. Uitval, eerste jaar
0.0%
5.0%
10.0%
15.0%
20.0%
25.0%
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
mbo4 havo

7. Switch van studie
0.0%
5.0%
10.0%
15.0%
20.0%
25.0%
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
mbo4 havo

8. Switch instelling
0.0%
5.0%
10.0%
15.0%
20.0%
25.0%
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
mbo4 havo

9. Percentage studenten dat beweegt
0.0%
5.0%
10.0%
15.0%
20.0%
25.0%
30.0%
35.0%
40.0%
45.0%
50.0%
Mbo4 Havo
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

10. Beweging per groep
0.0%
10.0%
20.0%
30.0%
40.0%
50.0%
60.0%
70.0%
Mbo4 Aut Mbo4 NW Havo Aut Havo NW
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

11. Uitval
0.0%
5.0%
10.0%
15.0%
20.0%
25.0%
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
MBO NL Aut MBO NL NW Havo NL AUT Havo NL NW

12. Switch studie
0.0%
5.0%
10.0%
15.0%
20.0%
25.0%
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
MBO NL Aut MBO NL NW Havo NL AUT Havo NL NW

13. Switch instelling
0%
5%
10%
15%
20%
25%
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Mbo4 Aut Havo Aut Mbo4 NW Havo NW

14. • In relatief rustige cohorten 2005-2008 is de kans op
diploma na 5 jaar
– 68% is als studenten zelfde studie blijven volgen
– 32% is als studenten van studie switchen
– 30% is als studenten van instelling switchen
– En natuurlijk 0 bij uitval
• Door vele bewegingen in het eerste jaar zal rendement
van de cohorten 2008-2013 (nog) verder zal dalen!
Steeds meer beweging, steeds minder
rendement…

15. Diplomapercentage, 7 jaar na instroom
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
2005 2006 2007
Havo Au M Havo NW M Havo Au V Havo NW V Mbo Au M Mbo NW M Mbo Au V Mbo NW V

16. • Internationale literatuur
– Studenten hebben vaak moeite met overgang ene
onderwijssoort naar andere, overal ter wereld.
– Veelheid aan verklaringen
– Geen concrete aanwijzingen voor NL’se situatie
• Geluiden uit het veld
– Mbo-student mist kennis (wiskunde, taal, natuurkunde, etc)
– Mbo-student mist hbo-vaardigheden (onderzoekende
houding, zelfstandigeheid, studievaardigheden etc)
– Havist mist inhoudelijke aansluiting
– Studenten, mbo én havo, kiezen niet bewust genoeg
Waarom gaat overgang niet goed? I

17. • Studenten zelf
– Geen problemen met inhoud of vaardigheden
– Wel lijken stoppers en switchers van het mbo én de havo
zich minder thuis te voelen dan studenten die doorgaan
Waarom gaat overgang niet goed? I

18. Studieproblemen?
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Mbo Gestopt Mbo Geswitcht Mbo Door Havo Gestopt Havo Geswitcht Havo Door

19. Thuisvoelen
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Je instelling Je opleiding Je medestudenten Je docenten
Mbo Gestopt Mbo Geswitcht Mbo Door Havo Gestopt Havo Geswitcht Havo Door

20. • Informatie-uitwisseling
• Warme overdracht
• Maar…
– Hogescholen hebben vaak 40 toeleverende roc’s en minstens
zo veel toeleverende middelbare scholen.
– Als je rekening houdt met verschillende profielen en
subsectoren, dan is er een veelvoud aan gesprekspartners
– Geldt voor roc’s en middelbare scholen omgekeerd ook: hun
studenten waaieren uit over vele hogescholen en
opleidingen aldaar
Wat wordt er gedaan om doorstroom te
verbeteren?

21. • Minder trajecten dan gedacht.
• Trajecten bestaan meestal uit volgen van lessen op
hbo ipv stage mbo 4.
• Invulling lessen verschillend.
– Van strikt inhoudelijk tot projecten om studenten, docenten
en gebouw te leren kennen.
– Focus veelal op inhoud en studievaardigheden.
Doorstroomtrajecten mbo-hbo, I

22. • Aantal studenten per jaar beperkt.
– Gemiddeld zo’n 20-30 studenten per jaar.
• Studenten afkomstig van klein aantal roc’s
• Inhoud veranderlijk
• Status van traject veranderlijk
– Financiële prioriteiten
– Samenwerking mbo-hbo
• Effecten onduidelijk
Doorstroomtrajecten II

23. • Landelijk zijn problemen helder
• Op de werkvloer ook?
– Hoe herkenbaar is probleem daar?
• Wie is probleemeigenaar?
– Voorbereidend onderwijs?
– Hbo?
• Waar ligt de oplossing?
– In de klas?
– In de school?
– Is er een inhoudelijke oplossing? Of een culturele?
Hoe doorstroom naar hbo verbeteren?

24. • Doorstroom is een hbo-probleem
• Er moeten ook doorstroomtrajecten voor havisten
komen
• Doorstroomproblemen liggen niet bij inhoud, maar bij
idee van thuisvoelen
• Doorstroom moet in de klas verbeterd worden
• Hbo-docenten zijn géén afspiegeling van de
diversiteit aan instromende studenten
• Nieuwe leenstelsel lost doorstroomproblemen op
omdat het mindere goden afremt naar hbo te gaan
Stellingen