ΧΩΡΙΟ ΦΑΝΕΣ, ΑΝΑΒΙΩΣΗ ΗΘΩΝ ΚΑΙ ΕΘΙΜΩΝ, ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΜΑΓΚΑΝΗ, ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ ΕΣΠΑ ΠΤΔΕ

1. ΤΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑΤΙΚΟ
ΣΤΕΦΑΝΙ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ
Υπεύθυνη δασκάλα : Φρειδερίκη Τσούτσουρα
Γ’ τάξη 2017-2018
Φοιτήτριες: Μαγκάνη Κωνσταντίνα
Νικολακοπούλου Σωτήρια
Παπαδάκη Μαρία

2. Το μαγιάτικο στεφάνι
Το στεφάνι που πλέκεται την παραμονή της Πρωτομαγιάς είναι το μοναδικό σχεδόν έθιμο, που
εξακολουθεί να μας δένει με την παραδοσιακή πρωτομαγιά, μια γιορτή της άνοιξης και της φύσης
με πανάρχαιες ρίζες πλούσια σε εκδηλώσεις σε παλιότερες εποχές. Το στεφάνι κατασκευαζόταν
με βέργα από ευλύγιστο και ανθεκτικό ξύλο κρανιάς ή κλήματος και στολιζόταν με λουλούδια και
θαλερά κλαδιά από καρποφόρα δέντρα (αμυγδαλιά με αμύγδαλο, συκιά με τα σύκα, ροδιά με
ρόδι ) αλλά και στάχυα από σιτάρι και κριθάρι, κρεμμύδι και σκόρδο για το μάτι.

3. Το στεφάνι με τα χαρακτηριστικά κίτρινα άγρια λουλούδια που
φτιάχνεται κάθε Πρωτομαγιά στη Ρόδο.
Οι μαθητές βοήθησαν στην κατασκευή του πρωτομαγιάτικου στεφανιού.

5. Πρωτομαγιά, μαγιάτικο στεφάνι, Ψίνθος (2016):
mailto:https://www.youtube.com/watch?v=5WTdy-OZaxk
Πρωτομαγιά, μαγιάτικο στεφάνι, Ψίνθος (2016) κατασκευή του μαγιάτικου στεφανιού από γυναίκες του
χωριού . Ακολουθεί ο σύνδεσμος του βίντεο.

6. Τα κιτρινά λουλούδια φυτρώνουν σε όλο το νησί της
Ρόδου και ονομάζονται ΄΄αθάνατα’’ ή ‘’κιτρινάκια’’.

7. Η επίσημη ονομασία του φυτού είναι ή Λεβαντίνη
και ανήκει στην κατηγορία αρωματικά βότανα. Η
λατινική του ονομασία είναι Santolina
chamaecyparissus.

8. Η λεβαντίνη είναι πολυετής, ξυλώδης και αειθαλής θάμνος, πολύ
πυκνος και χαμηλός με πολλές παραφυάδες.
Οι παλαιότεροι βλαστοί αποκτούν μεγάλο πάχος με τα χρόνια. Το
φυτό έχει μέτριες διαστάσεις, με μέγιστο ύψος τα 60 εκ. και πλάτος
το 1 μέτρο, αν και συνήθως είναι μικρότερο. Τα κλαδιά του είναι
πολύ πυκνά, κι όλος ο θάμνος είναι συμπαγής. Τα φύλλα είναι
μικρά, πυκνά, σύνθετα φτεροειδή με ασιμωπό χνούδι, δίνοντας στο
φυτό ένα γκριζοπράσινο χρώμα, και αρωματικά αν τριφτούν. Τα
άνθη βγαίνουν κατά κίτρινα κεφάλια διαμέτρου 1-2 εκ. πολύ πάνω
απ’το φύλλωμα σε ψηλούς (10-25 εκ.), λεπτούς και λείους
βλαστούς. Το φυτό ανθίζει Μάιο-Ιούνιο, αλλά τα ξερά άνθη
παραμένουν για όλο το καλοκαίρι. Τα άνθη έχουν διαφορετική
μυρωδιά απ’το φύλλωμα.

9. Θα πρέπει να βρίσκεται σε ζεστή και ηλιόλουστη
θέση, μ’όσο το δυνατόν περισσότερες ώρες ήλιο την
ημέρα. Στη σκιά η ανάπτυξή του θα μειωθεί και θα
γίνει πολύ αραιό, με λεπτούς βλαστούς που θα
στρέφονται προς το πιο φωτεινό σημείο. Ευδοκιμεί σε
ελαφρύ αμμώδες ή μέτριο αμμωπηλώδες έδαφος με
ουδέτερο ή αλκαλικό ph και καλή αποστράγκιση. Το
φυτό δεν ανέχεται συνεχή υγρασία στις ρίζες του και
το έδαφος θα πρέπει ν’αφεθεί να στεγνώνει ανάμεσα
στα ποτίσματα. Αν βρίσκετε σε γλάστρα, θα πρέπει
ν’αδειάζετε το νερό που λιμνάζει στο πιατάκι. Αντέχει
στην ξηρασία και τον έντονο άνεμο. Το χειμώνα δεν
έχει πρόβλημα έως τους -15 βαθμούς, αρκεί το έδαφος
να στραγκίζει καλά από τα πολλά νερά των βροχών.
Λιπαίνετε περιοδικά με ισορροπημένο λίπασμα ή
αναμειγνύοντας οργανικό υλικό όπως κοπριά ή
κομπόστ στο έδαφος.

10. Εκτός από τη χρήση της ως καλλωπιστικό,
η λεβαντινη έχει και φαρμακευτικές χρήσεις,
μολονότι χρησιμοποιείται σπανιότερα σε
σχέση μ’άλλα φαρμακευτικά φυτά. Το
έγχυμα ή αφέψημα των φύλλων και των
ανθέων έχει χρησιμοποιηθεί ως
αντισπασμωδικό, τονωτικό, ανθελμυνθικό
κι εμμηναγωγό. Η σκόνη του ξερού φυτού
έχει χρησιμοποιηθεί σ’επιθέματα πάνω σε
πληγές και τσιμπήματα εντόμων για την
ταχύτερη επούλωσή τους. Τέλος δεματάκια
ξερών κλαδιών αυτού του φυτού ανάμεσα
σε ρούχα διώχνουν αποτελεσματικά το
σκόρο.
θεραπευτικές ιδιότητες

11. ΚΑΙ ΠΑΛΙ
Και πάλι, να, ο Μάιος για νά λθει ξεκινά
Και διασκελίζει θάλασσες και κάμπους και βουνά.
Κρατεί ανθούς στα χέρια του και γύρω τους σκορπά
Κι όπου περάσει και διαβεί παντού μοσχομυρίζει.
Αχ, Μάη αν σ' αγάπησα κι αν σ' αγαπώ ακόμα
Ρίξε δροσάτα λούλουδα και στόλισε το χώμα
Που θα διαβεί η αγάπη μου - Δεν θέλω όπου πατήσει
Άλλο από ρόδα και μυρτιές το πόδι της ν' αγγίξει.
Το παρακάτω οκτάστιχο φέρει την υπογραφή του Ιωάννη Πολέμη.
Εμείς τον πιάσαμε τον Μάη. Εσείς ;

12. Πηγές
http://www.issaris.gr/49_1p1087/Lebantinh.
http://www.alekati.gr/%CE%BB%CE%B5%CE%B2%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE%B
D%CE%B7. Λεβαντίνη. Δημοσιεύτηκε
http://www.kathimerini.gr/907434/gallery/epikairothta/ellada/prwtomagia-ta-e8ima-to-magiatiko-
stefani-kai-ta-arxegona-latreytika-stoixeia. Πρωτομαγιά: Τα έθιμα, το μαγιάτικο στεφάνι και τα
αρχέγονα λατρευτικά στοιχεία. Αικατερίνη Πολύμερου-Καμηλάκη. Δημοσιεύτηκε στις 01.05.2017
Λεβαντίνη. Δημοσιεύτηκε το 2010.