5ο Γυμνάσιο Ξάνθης - Εργασίες Μαθητών

1. Η ΦΥΛΗ ΤΩΝ ΚΑΛΑΣ Από τη μαθήτρια Μάρθα Καράμπαγλη Υπεύθυνη καθηγήτρια Ειρήνη Βρανά 5ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΞΑΝΘΗΣ (2010-2011)

3. ΑΠΟΓΟΝΟΙ ΤΟΥ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ Στο βορειοδυτικό άκρο του Πακιστάν, στα οροπέδια του Ινδικού Καυκάσου κοντά στα σύνορα με το Αφγανιστάν, βρίσκονται τα μικρά χωριά των Καλάς. Η παράδοση τους θέλει απογόνους των στρατιωτών του Μ. Αλέξανδρου που παρέμειναν στις περιοχές αυτές, όταν ο στρατός του μεγάλου στρατηλάτη διέσχιζε τον ινδικό Καύκασο οδεύοντας προς Νότο…

4. …Επιβιώνουν - με πολλές δυσκολίες – σε τρεις δυσπρόσιτες κοιλάδες το BUMBORET, το RUMBUR και το BIRIR , που είναι σκαρφαλωμένες σε υψόμετρο 2.500 μ….

5. …Η φυλή αυτή, συνολικού πληθυσμού 3.500 ψυχών, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για μας, γιατί διατηρεί μια μοναδική στον κόσμο παράδοση με στοιχεία από την αρχαία ελληνική στη θρησκεία, έθιμα, μουσική, γλώσσα κ.λπ. που έχει τις ρίζες της (όπως και οι ίδιοι λένε) στην εποχή του Μεγάλου Βασιλιά «Ισκαντέρ». Παρόλο τον ιδιαίτερα πιεστικό μουσουλμανικό περίγυρο που προσπαθεί να τους εξισλαμίσει διατηρούν, στο ακέραιο, τη φυλετική τους ιδιαιτερότητα.

6. ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Οι Καλάς διακρίνονται για τη συμπαθή κατατομή του προσώπου τους, με την ολόισια ελληνική μύτη. Η επιδερμίδα τους είναι λευκή, σε αντίθεση με τη σκουρόχρωμη των Πακιστανών. Τα μαλλιά τους είναι ανοιχτόχρωμα και τα μάτια τους γαλανοπράσινα.

7. ΟΙ ΑΝΤΡΕΣ ΚΑΛΑΣ Η ενδυμασία των ανδρών περιλαμβάνει ένα μακρύ μάλλινο ή λινό χιτώνα (Καμίς) και φοριέται πάνω από μακριά παντελόνια. Το καπέλο τους είναι η μακεδονική «Καυσία». Το γιορτινό καπέλο είναι στολισμένο με φτερό.

8. ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΑΛΑΣ Οι γυναίκες ξεχωρίζουν για την ομορφιά τους, είναι περήφανες, ελεύθερες με έκδηλη κοινωνικότητα και ενεργό συμμετοχή στις δημοκρατικές διαδικασίες της Κοινότητας. Η ενδυμασία των γυναικών μοιάζει πολύ με τον αρχαίο χιτώνα. Ντύνονται σεμνά, με έναν ποδήρη μαύρο χιτώνα (Sangachs) κεντημένο με πολύχρωμα γεωμετρικά σχήματα στον ποδόγυρο, στις άκρες των μανικιών και το μπούστο. Στολίζονται με περιδέραια από χρωματιστές χάντρες, το πλήθος των οποίων υποδηλώνει το βαθμό της οικονομικής επιφάνειάς τους…

9. …Τα μαλλιά τους είναι χτενισμένα σε πέντε κοτσίδες όπου η βασική, στο κέντρο της κεφαλής, έχει πλεχτεί από νεαρής ηλικίας και δεν έχει κοπεί ποτέ. Στο κεφάλι φοράνε ένα ολοκέντητο καπέλο (Σουσούτ), που θυμίζει ελληνική περικεφαλαία. Είναι το γιορτινό καπέλο που έχει φούντα και κατά τη διάρκεια των γιορτών το στολίζουν με φτερά και αρωματικά κλαδιά.

11. Ενώ για τους άντρες δεν υπάρχει αντίστοιχη δέσμευση για την «Καυσία».

12. Στις γυναίκες απαγορεύεται, η είσοδος στους ναούς, εκτός στις γαμήλιες τελετές.

13. Δεν επιτρέπεται στις γυναίκες, να φάνε κρέας από αρσενικό ζώο.

16. Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ Οι Καλάς ακολουθούν σήμερα τα ίδια αρχαία έθιμα, δηλαδή καθαρτήρια λουτρά, ψήσιμο ειδικών άρτων, πυρσοφορίες, σεξουαλικά πειράγματα, προσφορά τροφών στους προγόνους τους κ.α. Στις θρησκευτικές εορτές που παρευρίσκονται και γυναίκες εκτελούνται γυναικείοι κυκλικοί χοροί. Οι γυναίκες είναι πιασμένες σε κύκλο με τα χέρια πλεγμένα πίσω από την πλάτη και συνοδεύουν το χορό με τραγούδι. Η οργανική συνοδεία που βρίσκεται στο κέντρο του κύκλου είναι ένα μεγάλο νταούλι, ξύλινες φλογέρες και τοξοειδής άρπα με τέσσερις χορδές που θυμίζει την αρχαιοελληνική λύρα. Μέσα στη θάλασσα των μουσουλμάνων της Ασίας, οι Καλάς είναι οι μόνοι που παράγουν κρασί και το χαίρονται στις γιορτές και στις συνάξεις τους.

18. Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ Λατρευτική πίστης τους είναι η θρησκεία των αρχαίων Ελλήνων (Δωδεκάθεο). Πατέρας των θεών και των ανθρώπων είναι ο DI ZAU (Δίας-Ζευς). Το όνομά του σημαίνει «αυτός που δίνει ζωή» μιας και οι λέξεις «DI» και «ZAU» σημαίνουν «Δίδω» και «Ζωή» αντίστοιχα. Τον πατέρα των θεών τον αποκαλούν και "Raintagarau" (Παντοκράτωρ) που σημαίνει αυτόν που «τα πάντα ελέγχει και κυβερνά». Η θεότητα του σπιτιού, της οικογένειας και της κοινότητας είναι η «Tsestak» (Εστία). Κάθε σπίτι έχει μια γωνιά αφιερωμένη σ' αυτήν και κάθε οικισμός ένα ναό, όπου συγκεντρώνονται για τις τελετές τους. Στα δάση, στα ποτάμια, στις κορυφές των βουνών κατοικούν διάφορα Πνεύματα (Νύμφες), που πολλές φορές βοηθούν τους Καλάς μέσω «διαμέσων» ανθρώπων οι οποίοι μπορούν και επικοινωνούν μαζί τους.

19. ΒΩΜΟΣ ΤΩΝ ΚΑΛΛΑΣ

21. Αυτοί που συμμετέχουν στη θυσία πρέπει να κάνουν καθαρτήριο λουτρό με νερό πηγής ή με μούστο από σταφύλια που έκοψαν πρόσφατα. Με το αίμα του ζώου ραντίζουν το βωμό και τη φωτιά που έχουν ανάψει.

22. Κατά τη διάρκεια της τελετής όλοι οι άνδρες προσεύχονται μεγαλόφωνα στους θεούς. Οι γυναίκες δεν συμμετέχουν.

24. …Τα τελευταία όμως χρόνια, όλα τα παιδιά αγόρια και κορίτσια πηγαίνουν στο Σχολείο, μάλιστα αρκετά φοιτούν σε ανώτερες και ανώτατες Σχολές. Στην προσπάθεια αυτή βοηθιούνται κυρίως από Έλληνες ευγενείς πατριώτες, που καταβάλλουν, κάθε μήνα, τα έξοδα σπουδών τους. Οι ίδιοι αυτοί συμπατριώτες μας, έχουν ανεγείρει σχολικά κτίρια και έχουν κατασκευάσει διάφορα κοινωφελή έργα.

25. ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Τα σπίτια των Καλάς, που θυμίζουν μακεδονικό χαγιάτι, είναι αμφιθεατρικά χτισμένα στην πλαγιά του βουνού, με πέτρες που συμπλέκονται με χοντρούς κορμούς δέντρων και με συνδετικό υλικό λάσπη από το ποτάμι. Η σκεπή (χωμάτινη) του πρώτου σπιτιού, γίνεται αυτή του δεύτερου, από πάνω κ.ο.κ….

26. …Στις προσόψεις των σπιτιών τους υπάρχουν ξυλόγλυπτα μοτίβα που παραπέμπουν σε ανάλογα ελληνικά (μαίανδροι, ρόδακες, γεωμετρικά σχήματα και ακτινωτά αστέρια). Από παράδοση κάθονται σε καρέκλες και σκαμνιά, σε αντίθεση με τον παραδοσιακό τρόπο των Ασιατών που κάθονται οκλαδόν.

27. ΘΑΝΑΣΗΣ ΛΕΡΟΥΝΗΣ

28. O Θανάσης Λερούνης γεννήθηκε στο Λαγοβούνι των Καλαβρύτων το 1954. Είναι καθηγητής της Μέσης Εκπαίδευσης και γνώρισε τους Καλάς το 1994 σε τουριστικό ταξίδι. Από τότε αφιέρωσε τη ζωή του στη φυλή των Καλάς, ώστε να τους βοηθήσει να διατηρήσουν την πολιτισμική τους ταυτότητα και να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής τους. Έζησε εννέα χρόνια στις κοιλάδες τους στα 2.500 υψόμετρο μία απλή ασκητική ζωή, ανάμεσα σε φτωχούς ανθρώπους που τον λατρεύουν…

29. …Το έργο του Θανάση Λερούνη είναι μεγάλο και αξιόλογο. Το 1994 δημιούργησε τη ΜΚΟ “Έλληνες Εθελοντές” της οποίας είναι και Πρόεδρος μέχρι σήμερα.Μαζί με τα μέλη της οργάνωσης κατασκεύασαν σχολεία, σπίτια μητρότητας, δεξαμενές πόσιμου νερού, συστήματα ύδρευσης. Ακόμη οργάνωσε ένα πρόγραμμα καταγραφής και διάσωσης της γλώσσας των Καλάς. Αρωγός της προσπάθειάς τους είναι, μετά το 2000, η “Hellenic Aid” του Υπουργείου Εξωτερικών, που συγχρηματοδοτεί τα έργα αυτά… Μπασάλι Σχολείο Δεξαμενές υδροδότησης

30. ...Το 2004 ολοκλήρωσαν το Πολιτιστικό Κέντρο του Καλλασαντούρ, που περιλαμβάνει εκτός από το εθνολογικό λαογραφικό μουσείο, σταθμό πρώτων βοηθειών, αίθουσες σεμιναρίων για παραδοσιακά και τεχνικά επαγγέλματα, βιβλιοθήκη, παραδοσιακό καλλασικό σχολείο, με μαθητές που διδάσκονται την καλλασική γραφή, στηριζόμενοι από ανάδοχες ελληνικές οικογένειες για τη φοίτησή τους. Από το 2009 έμενε και ο ίδιος στο Καλλασαντούρ…

31. …Από εκεί τον Σεπτέμβριο του 2009 τον απήγαγαν ένοπλοι Ταλιμπάν οι οποίοι εισέβαλλαν σπίτι του. Αφέθηκε ελεύθερος, μετά από πολλές προσπάθειες της ελληνικής και της πακιστανικής κυβέρνησης, τον Απρίλιο του 2010 και επέστρεψε στην Ελλάδα. Όλο αυτό τον καιρό είχε στο πλευρό του τους έλληνες αλλά και τους Καλάς που έκαναν ενέργειες για την απελευθέρωση του αγαπημένου τους «Aτανάσι».

32. Σήμερα ο Θανάσης Λερούνης, Πρόεδρος της ΜΚΟ «Έλληνες Εθελοντές», συνεχίζει να παρακολουθεί και να συντονίζει το έργο του από την Ελλάδα. Παρόλα τα δεινά της αιχμαλωσίας και τον κίνδυνο που διέτρεξε η ίδια του η ζωή, όταν ερωτήθηκε εάν θα επέστρεφε στη φυλή των Καλάς, απάντησε: «με την υποστήριξη της ελληνικής και της πακιστανικής κυβέρνησης κάποια στιγμή θα ήθελα να επιστρέψω και να συνεχίσω το έργο».

33. ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Από τη μαθήτρια της Α΄ Τάξης: Μάρθα Καράμπαγλη Διδάσκουσακαθηγήτρια: Ειρήνη Βρανά Γεωλόγος 5ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΞΑΝΘΗΣ (2010-2011)