παρουσιαση

1. ΘΩΜΑΗ Φέτος παιδιά από το Γ2 και από το Γ3 του 2ου
Γυμνασίου ασχοληθήκαμε με το πρόγραμμα
«Περιδιαβαίνοντας τα προσφυγόσπιτα του χθες και του σήμερα »
Θέλαμε μέσα από το πρόγραμμα
• Να γνωρίσουμε τα σπίτια του εποικισμού (προσφυγικά »και να ευαισθητοποιηθούμε σε θέματα :
Κοινωνικά και ιστορικά (προσφυγιά ,περίοδος μεσοπολέμου)
Αρχιτεκτονικά ( σχέδια προσφυγόσπιτων, δομικά υλικά ,βοηθητικοί χώροι)και
Θέματα Λαϊκού πολιτισμού ( τρόπος ζωής ,τα ήθη κλπ )
• Να διασώσουμε πληροφορίες, μαρτυρίες και φωτογραφίες που δυστυχώς χάνονται
Παιδιά από τα Μουδανιά την Όλυνθο και το Ζωγράφου θα μας κάνουν μια σύντομη παρουσίαση της
εργασίας τους.
Θα ξεκινήσουμε με την ομάδα που ασχολήθηκε με τα Μουδανιά
Διαβάζει εκ μέρους της ομάδας η Κατερίνα Πεζάτη
ΚΑΤΕΡΙΝΑ:
Τα Νέα Μουδανιά είναι ένας νέος οικισμός που ιδρύθηκε με την έλευση των προσφύγων μετά το 1923.
Στη περιοχή κατοικούσε ο Τούρκος μεγαλοκτήμονας Χατζή –Οσμάν ιδιοκτήτης τότε της σημερινής
περιοχής του Ελαιώνα. Μετά την απελευθέρωση της Χαλκιδικής από τους Τούρκους ο ελαιώνας
απαλλοτριώθηκε και δόθηκε υπέρ των ακτημόνων . Σήμερα σώζεται μόνο το σπιτάκι του επιστάτη του Οσμάν
που λειτουργεί σήμερα ως λαογραφικό μουσείο.
Τον Αύγουστο του 1922, με την υποχώρηση του Ελληνικού στρατού, ο κόσμος φεύγει κακειν κακώς, με πλοία
βάρκες, κάρα με τα πόδια παίρνοντας μαζί του ότι μπορούσε να κουβαλήσει Χιλιάδες άνθρωποι, γέροι γυναίκες
και παιδιά με άτακτα τμήματα στρατού μαζεύτηκαν στην παραλία των Μουδανιών με την ελπίδα να
επιβιβαστούν σε κάποιο πλοίο να σωθούν.
Εκεί έγινε το μεγάλο κακό Τα χωριά καίγονταν ,ο κόσμος κυριεύτηκε από πανικό και κυριολεκτικά έχανε η μάνα
το παιδί και το παιδί τη μάνα. Πολλοί ποδοπατήθηκαν και πνίγηκαν. Άλλοι επιβιβάστηκαν στα πλοία άλλοι
κρύφτηκαν στα βουνά , και όσοι έμειναν στην παραλία σφαγιάστηκαν από τους Τούρκους.
Ύστερα από πολλές περιπέτειες έφτασαν στην Ελλάδα και σκορπίστηκαν σε διάφορα μέρη σε άθλια κατάσταση.
Με την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1924 έφτασαν και οι υπόλοιποι
Πολλοί Μουδανιώτες καταστάλαξαν στην Θεσσαλονίκη και ίδρυσαν σύλλογο προσφύγων που βοηθούσε μαζί με
την ΕΑΠ (επιτροπή αποκατάστασης προσφύγων) τους άπορους συγχωριανούς τους.
Μια επιτροπή ανέλαβε να επιλέξει τοποθεσία για τη μόνιμη εγκατάσταση των προσφύγων, με σκοπό να ιδρυθεί
οικισμός με την επωνυμία Νέα Προύσα. Η επιτροπή ταξίδεψε με μια βενζινάκατο ανατολικά στα παράλια της
Χαλκιδικής και σταμάτησαν όταν αντίκρισαν την τοποθεσία που βρίσκονται τα σημερινά Μουδανιά. Υπήρχαν
λόφοι με ελαιόδεντρα και απέραντοι αγροί για αμπελώνες , οπωρώνες σιτοβολώνες. Αυτές τις ασχολίες είχαν και
στην πατρίδα. Όταν περπάτησαν στην περιοχή με απογοήτευση είδαν ένα έλος 500 περίπου στρεμμάτων και
παντελή έλλειψη νερού πόσιμου, αρχικά απογοητεύτηκαν αλλά τελικά πείστηκαν να δεχτούν το μέρος αφού τους
υποσχέθηκαν πως θα διανεμηθούν χωράφια και ελαιώνες και ότι θα αποξηραθεί το έλος
Η επιτροπή εφοδίασε αυτούς που θα ερχόταν με σκηνές με κουβέρτες ,ρούχα και λίγα χρήματα
Αυτή ήταν η αρχή.

2. ΚΑΤΕΡΙΝΑ
ΘΩΜΑΗ:Τώρα θα μας μιλήσουν παιδιά από την Όλυνθο
ΘΩΜΑΗ : λίγα λόγια από τα παιδιά της Ολύνθου
Διαβάζει η Τοτάκη Ελευθερία
ΡΙΤΑ
Εμείς τα παιδιά της Ολύνθου θα θέλαμε να σας παρουσιάσουμε ένα μέρος της εργασίας μας που περιλαμβάνει
συνεντεύξεις και φωτογραφίες
Δυστυχώς δεν είχαμε αρκετό υλικό αν και προσπαθήσαμε πολύ.
.Οι αναμνήσεις ήταν πολλές καθώς και οι ιστορίες αλλά χάθηκαν με αυτούς που έφυγαν από αυτό τον κόσμο.
Η τελευταία γιαγιά που ήρθε από την παλιά πατρίδα πέθανε τον καιρό που ξεκινήσαμε την εργασία και έτσι δεν
προλάβαμε να συλλέξουμε πληροφορίες.
Επίσης και οι φωτογραφίες με τα σπίτια τα προσφυγικά είναι λίγες γιατί άλλα γκρεμίστηκαν και άλλα κατεδαφίστηκαν
για να χτιστούν νέα μοντέρνα κτίρια
Αυτή η περιήγηση όμως μας έκανε να δούμε με άλλη ματιά το παρελθόν ..
Αυτό όμως που μας έκανε εντύπωση ήταν ότι οι Τούρκοι αγαπούσαν τους ρωμιούς της Τουρκίας και δεν ήθελαν να
φύγουν από εκεί.
Στην Ελλάδα που ήρθαν δυστυχώς του υποδέχτηκαν ως Τούρκους και αυτό τους πίκραινε πολύ . Με το πέρασμα του
χρόνου αυτές οι διαφορές και οι αντιθέσεις άρχισαν να σβήνουν…
Τον Αύγουστο του 1923, 26 οικογένειες καταφτάνουν και στα τέλη του ίδιου μήνα άλλες 53 οικογένειες. Οι πρώτοι
κάτοικοι έζησαν μια κόλαση. Ως καύσιμη ύλη χρησιμοποιούσαν χόρτα και έπιναν το λιμνάζον νερό και αποδεκατίζονταν
από τις αρρώστιες.
Στα τέλη του 1924 καταφθάνουν 200 οικογένειες από Μουδανιά Ελιγύς ,Καλόλιμνο ,Κουρί και Μπαλιά. Ο χειμώνας του
1923-24 υπήρξε πολύ δύσκολος. Οι συνθήκες διαβίωσης ήταν πρωτόγονες. Οι άνθρωποι αυτοί ζούσαν μέσα σε αντίσκηνα,
δίχως θέρμανση με μαγκάλια, δίχως φωτισμό μόνο με γκαζόλαμπες, δίχως ιατρική περίθαλψη μόνο με πρακτικά
φάρμακα, και το σπουδαιότερο χωρίς νερό πόσιμο.
Εκεί που βρίσκεται σήμερα το Εθνικό Στάδιο, υπήρχε μια μεγάλη λακούβα. Προφανώς από χωματοληψία. Εκεί μέσα
στράγγιζαν τα νερά. Από αυτά έπαιρναν κάτοικοι (νερό του Χάρου)και αφού το άφηναν να κατασταλάξει το
χρησιμοποιούσαν. Όταν έβρεχε ο χώρος ήταν απλησίαστος . Η βροχή και το χιόνι ήταν η κυριότερη πηγή νερού .Μεγάλη
η πολυτέλεια να περισσεύει λίγο για σωματική καθαριότητα. Όλοι γέμισαν ψείρες και αρρώστιες. Η πείνα , το κρύο οι
κακουχίες το κουνούπια και οι ψείρες με την ελονοσία και τον τύφο οδήγησαν αυτούς που έζησαν να πάρουν το δρόμο της
φυγής.
Τότε κινητοποιήθηκε η ΕΑΠ και πάρθηκαν δραστικά μέτρα. Στάλθηκαν γιατροί ,και φάρμακα .. Και ιδρύεται αγροτικό
ιατρείο Δόθηκαν οικόπεδα ,κτήματα, γεωργικά μηχανήματα, άλογα, ζώα , ζωοτροφές.
Χτισθήκαν σπιτάκια (προσφυγόσπιτα ) και άρχισε η αποξήρανση του έλους. Κατασκευάστηκε και εκκλησία μικρή ξύλινη
αφιερωμένη στον άγιο Γεώργιο.
Το 1925 ξεκίνησε η κατασκευή 300 περίπου γερμανικών οικίσκων που παραδόθηκαν στους κατοίκους με Κλήρο ανάλογα
την οικογενειακή τους κατάσταση
Η περιοχή από Καργί λιμάνι μετονομάζεται σε Νεα Μουδανια
Το 1925 γερμανική εταιρεία ανέλαβε την κατασκευή .τα σπιτάκια αυτά αποτελούνταν από μια βεραντούλα , ένα πρόχειρο
δωμάτιο (αντρε) ένα υπνοδωμάτιο (κάμαρα) και μια επίσης χαμηλοτάβανη κουζινούλα.
Σήμερα στα Νέα Μουδανιά σώζονται μόνο 5 τέτοια σπιτάκια.
Με πρωτοβουλία και επίβλεψη από τον κύριο Κ. Φωτιάδη και με τη βοήθεια του δήμου κατασκευάστηκε ένα σπιτάκι του
1925 με την επιγραφή «προσφυγική κατοικία του 1925» .

3. ΘΩΜΑΗ: Τελειώνουμε με το χωριό Ζωγράφου
Διαβάζει εκ μέρους της ομάδας η Τσετσελίδου Αργυρώ
ΑΡΓΥΡΩ: Πριν έρθουν οι πρόσφυγες το 1924 δεν υπήρχε ο οικισμός Ζωγράφου παρά μόνο το μετόχι του Ζωγράφου
που ονομαζόταν και βουλγάρικο επειδή οι μοναχοί του μοναστηριού καταγόταν από τη Βουλγαρία. Οι κάτοικοι που
δημιούργησαν το νέο χωριό κατάγονταν από το Ανταβάλ της Καππαδοκίας, ένα αμιγώς ελληνικό τουρκόφωνο χωριό.
Όταν ήρθαν υπήρχε μόνο ο οικισμός του μετοχιού.
200 οικογένειες εγκαταστάθηκαν στο Ζωγράφου και πολλοί βολεύτηκαν μέσα στα κτήρια του μετοχιού στους
στάβλους, στις αχυρώνες, στα κολληγόσπιτα ,στον πύργο. Τότε στο μετόχι ζούσαν 5-6 καλόγεροι που το εγκατέλειψαν
σαν έφτασαν οι πρόσφυγες .Τα κτήματα του μετοχιού απαλλοτριώθηκαν και μοιράστηκαν στους πρόσφυγες σε κλήρους
των 40 στρ.
Αρχικά ξεκινήσαμε να βρούμε παππούδες και γιαγιάδες που έζησαν και ήξεραν για το πως ήρθαν ,πότε μπήκανε στα
σπιτάκια κλπ. Αυτό όμως ήταν δύσκολο γιατί υπήρχαν μόνο 2-3 γιαγιάδες που γνώριζαν και ήταν σε θέση να μας
βοηθήσουν.
Έτσι καταφέραμε και πήραμε δυο συνεντεύξεις από τη Σοφία Τουφεκτσή και την Μαρίκα Αντσεμογλου.
Στο θέμα του φωτογραφικού υλικού δεν αντιμετωπίσαμε κανένα πρόβλημα γιατί υπάρχουν αρκετά προσφυγόσπιτα .
Άλλα κατοικούνται ,άλλα έγιναν αποθήκες ,και άλλα κατοικούνται από μετανάστες .
Αυτό όμως που μας έκανε πιο πολύ εντύπωση ήταν η επαφή με τις γιαγιάδες.
Οι περιγραφές τους ήταν πολύ λεπτομερείς και μας μεταφέρανε στο τότε.
Νιώθαμε πως μαζί με εκείνους πήραμε το δρόμο της προσφυγιάς στα καράβια στους δρόμους.
Νιώσαμε από την πίκρα τους και τη νοσταλγία τους
Θα θέλαμε όμως να πούμε και κάτι ακόμα για αυτούς που μισούν τους Τούρκους και τους θεωρούν υπευθύνους για την
προσφυγιά .
Κάνουν λάθος το λέμε αυτό γιατί κάπως έτσι νιώθαμε και εμείς για τους Τούρκους. Όταν ακούσαμε από τις γιαγιάδες
μας να λένε πως ο Τούρκοι και οι Έλληνες ζούσαν σαν αδέρφια ειρηνικά και λυπήθηκαν για τη φυγή τους
αναθεωρήσαμε τις θέσεις μας.
ΕΜΥ
Τα ταπεινά και εγκαταλελειμμένα προσφυγικά σπιτάκια δεν θα τα προσπερνούμε πια αδιάφορα ,αλλά θα
κοντοστέκομαστε και θα συλλογούμαστε.
Για πόσο ακόμα όμως θα υπάρχουν;